Görev Sırasında Amirine Saygısızlık Etme Suçu Disiplin Cezası

Görev sırasında amirine saygısızlık etme suçu disiplin cezası gerektiren bir durumdur. Görev sırasında amirine saygısızlık etmek disiplinsizliği 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125’inci maddesinin C fıkrasının “e” alt fıkrasında düzenlenmiştir. Devlet memurlarına ilişkin hükümler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiş olup memurlara verilecek disiplin cezaları dahi bu kanun ile hüküm altına alınmıştır. Memurun görevi esnasında amirine saygısızlık etmesi halinde de kişiye verilecek ceza aylıktan kesme disiplin cezası olacaktır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinde  düzenlenen bu hususa göre, memurun brüt aylık ücreti üzerinden 1/8 ila 1/30 arasında bir kesinti yapılarak ceza verilir.

Örneğin memurun maaşının 60.000 Türk lirası olduğunu düşünelim. Görevi esnasında bir üst amirine saygısızlık eden memur A, suçu kesinleştiği takdirde 1.998 Türk lirasından 7.500 Türk lirasına kadar aylıktan kesme disiplin cezası uygulanabilir. Ancak bu durumlarda kişi hakkında aylıktan kesme disiplin cezası yerine bir alt disiplin cezası da uygulanabilir. Bu durum tabi ki amirin takdirinde yer almaktadır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda görev sırasında amirine saygısızlık etme suçundan dolayı verilen disiplin cezasından bahsedeceğiz.

Görev Sırasında Amirine Saygısızlık Etme Suçu Nedir?

Görev sırasında amirine saygısızlık etme suçu ve cezası DMK 125. maddede düzenlenmiştir. Kanunun 125 (B) maddesine göre, görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak kınama cezası gerektirirken, 125 (C) maddesine göre görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek aylıktan kesme cezası gerektirir. Memurlara verilen disiplin cezaları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda 5 tür olarak düzenlenmiştir. Bunlar uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve devlet memurluğundan çıkarma olarak sıralanmaktadır. Uyarma memurun özürsüz olarak görevine geç gelmesi ya da kılık kıyafetine uygun giyinmemesi halinde verilen bir cezasıdır. Memurun görev ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiği bildirilir. Kınama ise memurun resmi belgeyi kaybetmesi, görev sırasında amire hal ve hareketleri ile saygısız davranması durumlarında uygulanır. Memura görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazılı olarak bildirilmesi şeklinde gerçekleşir.

Aylıktan kesme görev sırasında amirine sözlü saygısızlık eden bir kişi hakkında uygulanır ve kişinin brüt aylığından 1/30 ila 1/8 tutarında kesinti yapılır. Görev sırasında amirine saygısızlık eden memur hakkında uygulanacak disiplin cezası da budur. Kademe ilerlemesinin durdurulması ise 1 ila 3 yıl boyunca memurun kademe ilerlemesinin durdurulmasıdır. Nitekim göreve sarhoş gelmek ya da amirine küçük düşürücü fiiller yapmak bu cezanın verilmesine neden olacaktır. Son ceza ise devlet memurluğundan çıkarma cezasıdır. Atatürk aleyhine suç işlemek ya da siyasi partilere girmek de bu cezayı gerektiren hallerdendir. Özetle memurlara verilen disiplin cezaları şu şekilde sıralanmaktadır:

• Uyarma
• Kınama
• Aylıktan kesme
• Kademe ilerlemesinin durdurulması
• Memuriyetten çıkarma

Görev Sırasında Amire Saygısızlık Etme Suçu Cezası Nedir?

Bir memurun amirine saygısızlık etmesi, sözlü veya fiili şekilde olabilir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. Maddesinin C fıkrasının E bölümünde düzenlendiği üzere görevi sırasında amirine saygısızlık eden bir memur hakkında verilecek ceza aylıktan kesme cezasıdır. Aylıktan kesme cezasının uygulanması memurun brüt maaşının 1/30 ila 1/82’i arasında bir kesinti yapılmasıdır. Ancak önemle belirtilmelidir ki aylıktan kesme cezasının altındaki cezalar uyarma ve kınama cezalarıdır. Memurun amirinin takdir  yetkisine göre memura aylıktan kesme yerine bu iki cezadan birinin verilmesi de mümkündür. Bu cezaya karşı istinaf kanun yoluna başvurulur. Fakat Danıştay‘a temyize gidilemez.

Görevi sırasında amirine saygısızlık ettiği için disiplin cezası alan bir memurun öncelikle savunması alınır. Yine de disiplin amiri tarafından disiplin cezası verildiği takdirde 7 gün içerisinde Disiplin Kurulu’na itiraz eder. Disiplin kurulunca 30 gün içerisinde karara bağlanan bu hususta ceza kaldırılmazsa iptal edilmesi için idare mahkemelerinde dava açılır. Memurun cezasının silinmediği bu durumlarda özlük dosyalarına cezaları kayıt edilir. Görevi sırasında amirine saygısızlık eden bir kişinin özlük dosyasından aylıktan kesme cezasının kaldırılması için 10 yıl geçmelidir ve kişi buna ilişkin yetkili amirine bir talepte bulunmalıdır.

Görev Sırasında Amirine Saygısızlık Etme Suçuna İtiraz Yolu ve İptal Davası

Memur disiplin cezaları yukarıda ayrıntılı olarak sıralanmış olup bir kişinin amirine saygısızlık etmesi halinde kendisine bu cezalardan birisi verilebilir. Nitekim kişi böyle bir suç işlemediği takdirde kendisine verilen bu cezaya itiraz edebilir. İtirazlar uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları için Disiplin Kurulu’na yapılır. Kademe ilerlemesinin durdurulması ise Yüksek Disiplin Kurulu’na yapılmaktadır. Ancak bu itirazlar dışında son ceza olan memuriyetten çıkarma halinde kişi iptal davası açabilecektir. Bu cezaya karşı 60 gün içinde idare mahkemesine yürütme durdurma istemli iptal davası açılmalıdır.

Yukarıda da açıklandığı üzere kişinin devlet memurluğundan çıkarma cezası alması durumu haricinde diğer cezalarda ilk önce sürece itiraz edilir. Eğer memurun yapmış olduğu itirazın kabul edilmesi halinde memura uygulanacak bu ceza kaldırılacaktır. İtirazın reddedilmesi halinde ise memura verilecek ceza kesinleşir. Cezanın kesinleşmesi halinde kişinin idare mahkemelerinde iptal davası açması gerekmektedir. Özetle öncelikle cezanın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde kişiye itiraz etme hakkı tanınır. En geç 30 gün içerisinde bu süreç karara bağlanır. Sonrasında ise 60 gün içerisinde idare mahkemelerinde iptal davası açılabilmektedir.

Görev Sırasında Amirine Saygısızlık Etme Suçunda Memurun Savunması

Burada önemli olan husus memurun savunması alınmaksızın ceza verilemeyeceğidir. Nitekim bunun için memura 7 günlük bir süre verilir. Bu süre içerisinde memur savunmasını yapmalıdır aksi takdirde haklarından vazgeçmiş sayılır. Bu savunmalar kişinin kendisi tarafından yapılabileceği gibi vekili aracılığı da yapılabilir. Ayrıca bu savunmalar sözlü olarak yapılabileceği gibi yazılı şekilde de yapılabilir. Disiplin cezası alacak bir memurun savunması çok önemlidir.

Kişi savunmasını hazırlarken etkili bir şekilde delillerini ileri sürmeli, mahkeme kararlarını ekleyerek emsallerden yararlanmalıdır. Bunun için alanında uzman bir idare hukuku avukatının desteğinden yararlanılmalıdır.  Savunmadan sonra memurun cezalandırılmasına karar verildiği takdirde memurun kendisine verilen cezaya önce itiraz sonra iptal davası açması mümkünken memuriyetten çıkarma cezası verilmesi halinde doğrudan iptal davası açması da mümkündür. Ayrıca işlem nedeniyle zarar gördüğünü iddia eden memur iptal davası ile birlikte tam yargı davasını da açabilir.

Disiplin Cezalarının Özlük Dosyasından Silinmesi

Disiplin cezaları özlük dosyasından silinebilir. Bunun için belli şartları vardır. Çeşitli cezalar belirlenmekle birlikte bu cezalar kişinin özlük dosyasına da ayrıntılı olarak işlenir. Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışındaki tüm cezalar özlük dosyalarından silinebilir. Ancak bunun için memurun amirine başvuruda bulunması gerekmektedir. Uyarma ve kınama cezalarında 5 yıl geçmekle kişi başvuruda bulunabilirken aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması halinde kişiye verilecek cezanın üzerinden 10 yıl geçmesi ile ilgili kişi başvuruda bulunabilir. Böylece süresi dolan ve diğer şartları taşıyan durumlarda kişinin özlük dosyasından cezası silinir.

Memurlar hakkında verilecek cezanın niteliğine göre kimin cezayı vereceği değişmektedir. Nitekim uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amiri tarafından verilirken kademe ilerlemesinin durdurulması cezası disiplin kurulu kararına dayalı durumlarda atama yetkisi olan emirler tarafından verilirken il disiplin kurulu kararlarına dayalı durumlarda valiler tarafından verilir. Son olarak devlet memurluğundan çıkarma cezası ise amirlerinin talebi doğrultusunda memurun kurumunun olduğu yüksek disiplin kurulu tarafından verilir.