Polis Disiplin Kurulları

Polis disiplin kurulları, 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun çerçevesinde 16, 17 ve 18. Maddelerde düzenlenmiştir. Kanun kapsamında emniyet teşkilatı disiplin kurullarının oluşumları, görevleri ve yetkileri ile sorumlulukları, disiplin kurullarının verdiği kararların nasıl kesinleşeceği düzenlenmiştir. Polis disiplin kurulları dört ana başlık altında düzenlenmiştir bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• İl polis disiplin kurulları,
• Eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurulları,
• Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu,
• Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu,

Türk Polis Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğü yarı militer özelliğe sahip ve iç disiplin olarak yüksek şartlara haiz bir kurumdur. Polis hem üniformalı hem de sivil olarak iç güvenlik hizmetini yürütmektedir. Bu nedenle de sahip olduğu kamu görevini disipline olarak yürütmekle yükümlüdür. Yakalama, gözaltına alma, silah kullanma, sözlü ikazda bulunma, kimlik sorma gibi kişi hürriyetine ve dokunulmazlığına etki edebilen bir kamu görevlisi olarak karşımıza çıkan Emniyet Personeli Polisin kamu güvenini sarsmaması beklenir. Yukarıda belirtilen kurumlarda görev yapan personel hakkındaki disiplin işlemleri anılan Kanun hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

Polis Disiplin Kurulları Nelerdir?

Emniyet teşkilatındaki disiplin kurulları 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun madde 16’da düzenlenmiştir. Emniyet teşkilatında, disiplin ve soruşturmaların yürütülmesi amacıyla çeşitli yerlerde oluşturulan kurullara Disiplin Kurulları adı verilir. Özetle Emniyet teşkilatındaki disiplin kurulları şunlardır:

• İl polis disiplin kurulları
• Eğitim ve öğretim kurumları disiplin kurulları
• Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu
• Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu

Eğitim ve öğretim kurumlarında polis disiplin kurulları kurulmaktadır. Bu kurumlarda müdür başkanlık etmektedir. Bunun dışında aynı kurumda görevli olan personeller arasından en yüksek rütbeli personel ile aynı kurumdaki öğretmenler arasından bir kişi seçilir. En yüksek rütbedeki personeller arasında kıdemde eşitlik bulunuyorsa kıdemli üç amir ve aynı kurumdaki öğretmenler arasından seçim yapılır. seçimler Emniyet Genel Müdürü tarafından yapılır. İl polis disiplin kurulu ise vali yardımcısının başkanlığında kurulur. Bu kişiler dışında aşağıdaki kişilerin katılımıyla oluşur:

• İl hukuk işleri müdürü, bulunmadığı durumda il hukuk işleri şube müdürlüğünün bağlı olduğu vali yardımcısı.
• Emniyet müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcılarından biri, müdür yardımcısı bulunmadığı durumda il emniyet kuruluşunda emniyet müdüründen sonra gelen en yüksek rütbeli, rütbelerde eşitlik varsa daha kıdemli amir.
• Asayiş şube müdürü.
• Personel şube müdürü.

Eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurulları, kurum müdürünün başkanlığında, aynı kurumda görevli personel arasında en yüksek rütbeli, rütbelerde eşitlik durumunda kıdemli üç amir ile aynı kurumdaki öğretmenler arasından Emniyet Genel Müdürü tarafından seçilen bir kişinin katılımıyla oluşur.

Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu, personel işleriyle görevli genel müdür yardımcısının başkanlığında aşağıdaki kişilerin katılımıyla oluşur:

• Personel Daire Başkanı.
• Polis Teftiş Kurulu Başkanınca görevlendirilecek bir polis başmüfettişi.
• Emniyet Genel Müdürünce görevlendirilecek bir daire başkanı.
• Hukuk Müşavirliğinde görevli hukuk müşavirleri arasından Emniyet Genel Müdürü tarafından görevlendirilecek bir hukuk müşaviri.

Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu, Emniyet Genel Müdürü başkanlığında aşağıdaki kişilerin katılımıyla oluşur.

• Bakan tarafından görevlendirilecek iki emniyet genel müdür yardımcısı.
• Polis Teftiş Kurulu Başkanı.
• Birinci Hukuk Müşaviri.

Emniyet Teşkilatı Disiplin Kurullarının Görev ve Yetkileri

Emniyet teşkilatında disiplin kurulları çeşitli disiplin cezaları verebilir. Verdikleri cezalar emniyet teşkilatındaki çeşitli personeller olabilir. Emniyet disiplin kurullarının verecekleri cezalar ve buna dair hususlar 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun madde 17’de düzenlenmiştir. Yasa hükmüne göre;

• Polis memuru, çarşı ve mahalle bekçisi, emniyet hizmetleri sınıfı dışındaki memurlara tüm disiplin cezaları verilebilir.
• Komiser yardımcısı, komiser ve baş komisere, meslekten çıkarma cezası dışındaki tüm disiplin cezaları verilebilir.

Emniyet teşkilatındaki disiplin kurullarının hangi cezaları vereceği de aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Emniyet teşkilatında merkez ya da taşradaki tıbbi teknik hizmet veren şube müdürlükleri daha üst kadrolara atanırken, emniyet hizmetleri sınıfı dışında atama yapılıyorsa; bu atamalar hakkındaki cezaları Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu ve Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu verir. Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu meslekten çıkarma cezasını verirken Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu meslekten çıkarma dışındaki disiplin cezalarını vermektedir.

7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun Emniyet, Jandarma ve Sahil Güvenlik teşkilatlarında; yerel düzeyde, eğitim kurumlarında ve merkezde disiplin kurulları kurulmasını öngörmektedir. Disiplin kurullarının personele rütbelerine, unvanlarına ve kıdemlerine göre farklılık gösterebilen disiplin cezaları verme yetkileri bulunmaktadır. Kurullar tarafından verilen disiplin cezaları da bu cezaların türüne göre vali, kurumun en üst amiri ya da bakan onayı ile kesinleşmektedir.

Amirler tarafından verilen disiplin cezalarına karşı idari itiraz hakkı tanınmışken disiplin kurulları tarafından verilen disiplin cezalarına karşı yalnızca idari yargı, yani iptal davası açma yoluna gidilebilmektedir. Bu bakımdan herhangi bir olumsuz sonuçla karşılaşmamak için disiplin soruşturmasının başlamasıyla birlikte konunun uzmanı bir avukattan profesyonel hukuki yardım alınması büyük önem taşımaktadır.

Emniyet Disiplin Kurulları Kimlere Hangi Cezaları Verebilir?

İl polis disiplin kurulları, kuruldukları polis memurları ile çarşı ve mahalle bekçilerine bütün disiplin cezalarını, komiser yardımcısı, komiser ve başkomiserlere ise meslekten çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını verebilir. Eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurulları, kurum kadrosunda görevli polis memuru ile kurumda öğrenim gören polis memuru ve adaylarına bütün disiplin cezalarını verebilir.

Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu, 8 inci meslek derecesinden 5 inci meslek derecesine kadar olan personele meslekten çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını, İl emniyet kadrolarındaki komiser yardımcısı, komiser ve başkomiserler hakkında meslekten çıkarma cezasını, Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatı ve eğitim ve öğretim kurumları kadrolarındaki komiser yardımcısı, komiser, başkomiserler ile Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatında görevli polis memurları hakkında bütün disiplin cezalarını verebilir.

Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu, 8 inci meslek derecesinden 5 inci meslek derecesine kadar olan personel hakkında meslekten çıkarma cezasını, Genel Müdürlük, il, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarındaki 1-4. meslek derecelerinde bulunan personel hakkında durdurma cezaları ile daha alt cezaları verebilir. Emniyet hizmetleri sınıfında bulunanlardan 1-4. meslek derecelerindeki personel hakkında meslekten çıkarma cezası vermeye Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu yetkilidir.

Emniyet Disiplin Kurullarınca Verilen Kararlar Nasıl Kesinleşir?

İl polis disiplin kurulunun polis memurları hakkında verdiği meslekten çıkarma cezası dışındaki kararları valinin onayıyla; meslekten çıkarma cezası kararları valinin önerisi, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun görüşü ve Bakanın onayıyla kesinleşir. Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun kararları, Bakanın onayıyla kesinleşir. Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurullarının meslekten çıkarma dışındaki kararları Emniyet Genel Müdürünün onayıyla; meslekten çıkarma kararları Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun görüşü ve Bakanın onayıyla kesinleşir.

Emniyet teşkilatındaki disiplin kurullarının verdiği kararların kesinleşmesi 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun madde 18’de düzenlenmiştir. Yasa hükmüne göre; il polis disiplin kurulunun verdiği ancak valinin uygun bulmadığı kararlar Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu tarafından kesin karara bağlanır. Bunun dışında Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ve eğitim-öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurullarının verdiği kararları Emniyet Genel Müdürü uygun görmezse Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu karara bağlar.

Disiplin Kurullarınca Verilen Cezalara İtiraz ve Dava

Disiplin kurulları kararlarına karşı idari itiraz imkânı bulunmamaktadır. 7068 sayılı Kanunun 30/5 maddesi “disiplin kurullarının verdiği disiplin cezalarına karşı ancak idari yargı yoluna başvurulabilir” hükmünü taşımaktadır. İdari itiraz hakkı tanınmadığından ve yalnızca idari dava yoluna başvurulabildiğinden kişinin işini, mali ve sosyal haklarını kaybetmesi gibi kendisi ve ailesi için son derece olumsuz sonuçlara yol açabilecek disiplin kurulu kararlarına karşı konunun idare hukuku avukatı profesyonel hukuki yardım alınması büyük önem taşımaktadır.

Açılacak idari davada yürütme durdurma talep edilmelidir. Yürütme durdurma kararı verilmesi durumunda memur 30 gün içerisinde göreve başlatılır. Fakat dava esastan görülmeye devam eder. “İl polis disiplin kurulunca verilen ve vali tarafından uygun görülmeyen kararlar Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunca; Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurullarınca verilen ve Emniyet Genel Müdürü tarafından uygun görülmeyen kararlar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.” (7068 sayılı kanun m. 18/3)