İnstagramdan İçerik Kaldırma

İnstagramdan içerik kaldırma, instagramda yapılan bir paylaşım nedeniyle kişilik haklarınız veya özel hayatınızın gizliliği ihlal ediliyorsa ve unutulma hakkı kapsamında eski bir içeriğinin kaldırılmasına denir. Hemen belirtmek gerekir ki, sosyal medya üzerinde yazılı, sesli, görsel ve/veya işitsel paylaşımı yapan kişilerin tümünün gerçek hayatta olduğu gibi gerçek kimliklerini kullanmaları, hatta bir kimlik kullanmaları zorunluluğu da yoktur. Bu durum çoğu zaman sosyal medya üzerindeki kullanıcıların veya bir internet sayfası veya sitesine belli zaman aralıklarında giriş yapan kişilerin gerçek olup olmadıklarının, kimliklerinin ya da gerçek sayısının tespit edilememesi gibi sorunlara yol açmaktadır. Özellikle internet üzerinde paylaşım yapan kişilerin büyük çoğunluğunun sosyal medya alanlarında kullanıcı olarak var olduğu bilinmektedir. “Peki sosyal medya üzerinde paylaşım yapan kişinin gerçek kimliği nasıl belirlenecektir?” akıllara düşen önemli bir sorudur. Sonuç olarak sosyal medya ortamı, değişik amaç ve yöntemlerle, çok uluslu dünya medeniyetinin gelişimine katkı sağlayarak, değişik dillerdeki ve coğrafyalardaki insanları bir araya getirmektedir. İnstagramdan içerik kaldırmak için bir çok yol vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bunlardan ilki instagram gibi kendi topluluk kurallarının ihlali sebebiyle direkt instagrama başvurudur.
• İkincisi Sulh Ceza Hakimliğinden erişimin engellenmesi kararı almak.
• Üçüncüsü ilgili hesap sahibine ihbar ve bildirimde bulunarak uyar kaldır sistemini işletmektir.

Kişiler sosyal medya uygulamalarından istedikleri gibi görsel, video ya da içerik paylaşabilmektedirler. Bu içerikler bazen sadece kendilerini ilgilendiren içerikler olabileceği gibi bazen de üçüncü kişileri ilgilendiren içerikler olabilmektedir. Bu hususta kişiler sosyal medya uygulamalarında paylaşılan içeriklerin farklı sebeplerle kaldırılmasını isteyebilirler. Bu noktada günümüzde bahse konu içerik kaldırma taleplerinin en çok vuku bulduğu sosyal medya uygulamalarından bir tanesi de “İnstagram” uygulamasıdır. İnstagram uygulaması;  sosyal medyada ücretsiz bir şekilde fotoğraf ve video paylaşma uygulamasıdır.

İnstagramdan İçerik Kaldırma Nasıl Yapılır?

Instagram üzerinden yayımlanan video ve fotoğraflar da özel hayatın gizliliğini ihlal edebilir yahut başka hakların ihlal edilmesine sebebiyet verebilir. Bu durumda her fotoğraf ve videonun yanında “Şikayet Et” butonu çıkmasının yanı sıra “Instagram Yardım Merkezi/Gizlilik ve Emniyet Merkezi” üzerinden de içerik şikayet edilebilir. İnstagramdan içerik kaldırma kapsamına şu hususlar girmektedir:

• Olumsuz yorumlar
• Yalan ve asılsız haberler
• Şikayetler
• Blog Sayfaları
• Özel hayatın gizliliğini ihlal eden içerikler
• Olumsuz sosyal medya paylaşımları
• İfşa paylaşımları

Sosyal medya, genellikle elektronik kitle iletişim (haberleşme) araçları ile günümüzde daha çok internet imkanları kullanılarak toplumun her kesimi tarafından oluşturulan, paylaşılan ve erişilebilen yazılı, sesli ve/veya görüntülü içeriklerin, değişik amaçlarla muhataplarına (okuyucu veya izleyici kitlesine) ulaştırıldığı medya ortamı olarak tanımlanabilir. Esasen medya tanımı ile sosyal medya tanımı arasında pek de büyük bir farklılık olmadığı görülmektedir. Genel anlamıyla haberleşme ortamı olarak kullanılan meydanın, karşılıklı iki taraflı iletişim amacıyla, belli bir amacı hedefleyen bir grubun iletişimi amacıyla kullanılması mümkündür. Sosyalleşme, bir insanın doğumundan ölümüne kadar en küçük toplum biriminden (aileden) başlayarak kendi kimliğini, kişiliğini, kültür ve değerlerini oluşturması, bir ailenin, bir grubun üyesi olabilmeyi sağlaması ve kendisinin toplumla iç içe yaşaması anlamlarına gelmektedir. Kişiler bir yerel, ulusal veya uluslararası ağ kullanarak kendi içeriklerini ağ üzerinden başkalarıyla, sosyalleşmek umacıyla paylaştıkları anda sahip oldukları medyayı toplumsallaştırmış olmaktadırlar.

Böylece insanlar medya aracılığıyla sosyalleşmiş olurlar. Sosyal medyanın genel anlamdaki izleyicisi (muhatabı) tüm toplumdur. Ancak sosyal medya ortamında toplum, sadece pasif bir konumda değil, medyayı bizzat etkileyen, tepki veren, okumasının yanı sıra yazan, izlemesinin yanı sıra izlenecek içeriği oluşturan, izleten veya yorum yapan gibi aktif bir konumda yer almaktadır. Dolayısıyla sosyal medya aktörlerinin en büyük kaynağı, sosyal medya kullanıcılarıdır. Sosyal medya aktörlerini genel hukuk prensipleri çerçevesinde “gerçek” veya “tüzel kişiler”, “kamu” veya “özel hukuk” kişileri olarak ayırabiliriz. Bunun yanı sıra ülkemizde 5651 sayılı Kanun ve özel mevzuat kapsamında “içerik sağlayıcı”, “yer sağlayıcı” veya “sosyal ağ (ortam) sağlayıcı” olarak, 6698 sayılı Kanun kapsamında “veri işleyen”, “veri sahibi”, “veri sorumlusu” olarak da tanımlamak mümkündür.

İnstagramdan İçerik Kaldırma Hakkında Hukuki Düzenleme

İnstagramdan içerik kaldırmaya ilişkin hukuki düzenlemeler çeşitli kanun hükümlerinde yer almaktadır. Buna ilişkin olarak 5651 sayılı kanunu; 8, 8/A, 9, 9/A hükümlerine dayanılabilmektedir. Aynı zamanda paylaşılan içeriğin telif haklarını ihlali durumunda Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ek madde 4 hükmüne dayanılabilir. Neticesinde de yer sağlayıcısından hizmetinin durdurulması talep edilir.  Ayrıca kişilerin anayasal hakkı olan unutulma hakkına dayanılması da mümkündür.

Buna göre İnstagramda paylaşılan içerik unutulma hakkı kapsamında kalacak bir süre önce paylaşılmışsa kişi ilgili kurumlara başvurarak anayasal hakkı olan unutulma hakkını talep edebilir. Paylaşılan içeriğin kişinin kişilik haklarına saldırı niteliğinde olması da mümkündür. Böyle bir durumda kişilik hakkı saldırı altında kalan kişi Türk Medeni Kanunu madde 24’e dayanacaktır. Kaldırılması istenen içeriğin sadece kişiye yönelik olması gerekmez. Şirketler, kendilerine ilişkin olan İnstgaram paylaşımlarının kaldırılmasını talep edebilirler. İçeriğin, şirketlerin ürünlerini, faaliyetlerin, marka haklarını zedeleyecek nitelikte olması halinde Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabet hükümleri uygulanabilir.

İnstagramdan İçerik Kaldırma Yöntemleri

İnstagramda istenmeyen içeriklerin kaldırılması hususunda tek bir hukuki dayanak mevcut değildir. Aynen bu şekilde istenmeyen içeriklerin kaldırılması noktasında da birden fazla yol bulunmaktadır.

1. Teknik müdahale ile instgaramdan içerik kaldırma: Bu uygulama yoluna gidilmeden evvel İnstagramda yayınlanan içeriğin niteliği ve teknik yapısı incelenerek metoda karar verilir.
2. Uyar kaldır yöntemi ile İnstgaramdan içerik kaldırma: Bu uygulama yoluna başvurulmadan evvel İnstgaram’an yayınlanan içeriğin hukuki dayanağı tespit edilir. Ardından İnstgarama içeriğin kaldırılmasına ilişkin bir talepte bulunulur.
3. Hukuki yazışma yöntemi ile İnstagramdan içerik kaldırma: Bu yöntemde, İnstgaramın ilgili birimlerine konuya ilişkin açıklamaların bulunduğu tebliğler yapılır. Söz konusu tebliğde İnstgaramdan hangi içeriğin kaldırılmak istendiği içerikle ihlal edilen hak ve içeriğin neden ihlale sebep olduğu açıklanmalıdır.
4. Yasal kaldırma talebi: Yasal kaldırma talebinde bulunarak içeriğin kaldırılması gerekiyorsa bu yola başvurulur. Ancak İnstgaram uygulaması üzerinden yapılabilen yasal kaldırma talepleri yalnızca Avrupa Birliği’nde bulunan kullanıcılar için açıktır.
5. İnstagram politikalarına aykırılık halinde İnstgaram’dan içerik kaldırma: Uygulamanın kendi şikayet prosedürüne başvurularak içerik kaldırılması talebinde bulunmak mümkündür. İnstgaram’ın kendi şikayet merciine başvurmak suretiyle içerik kaldırma talebinde bulunması için bazı ihlallerin mevcut olması gerekmektedir. Bunlar:

• Fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi,
• Çıplaklık ve kısmen çıplaklık içeren görüntülerin bulunması,
• İçeriklerde sahte etkileşimin bulunması,
• Başka hesapların ve içeriklerin taklit edilmesi,
• İçeriğin; tehdit, nefret söylemi, şantaj, aşağılama içermesi,
• Kişilerin kendine zarar vermesine sebep olacak unsurların bulunması.

Ancak bu ihlallerde birini içeren bir içeriğin söz konusu olması halinde İnstgaram ekibi içeriğin kaldırılmasına karar verebilir.

Konusu Suç Teşkil Eden İçeriklerin İnstagramdan Kaldırılması

İnstgaram’da içerik paylaşımı yapılırken herhangi bir fren mekanizması olmadığı için kişiler istedikleri her şeyi sosyal mecrada paylaşma yetkisini kendilerinde görebilmektedirler. Nasıl ki günlük hayatta bir arada yaşayan insanların suç işlemeleri olağansa sanal hayatta da insanlar yaptıkları paylaşımlarla suç işleyebilmektedirler. Kişilerin İnstagram, Twitter, Facebook ya da Tiktok gibi sosyal medya uygulamalarında yapmış oldukları paylaşımların sorumluluğu yine kendilerine aittir. Kişilerin hukuka aykırı paylaşımlarından ötürü cezai sorumlulukları doğmaktadır. Konusu suç teşkil eden paylaşımları İnstgaram’dan kaldırılması doğrudan kuruma başvuru yapılması yoluyla mümkün olmaktadır.

Yahut soruşturma ve kovuşturma aşamalarında yetkili makamlar tarafından karar verilmesi neticesinde mümkün olmaktadır. Erişim engelleme ve İnstgaram’dan içerik kaldırma tedbirinin uygulanabildiği suçlar:

• İntihara yönlendirme suçu,
• Çocukların cinsel istismarı suçu,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu,
• Sağlık için tehlikeli madde temini suçu,
• Müstehcenlik suçu,
• Fuhuş suçu,
• Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçu,
• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar,
• 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar,
• 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar.

Söz konusu suçların işlendiğine ilişkin şüphe bulunduran içeriklerin kaldırılması için doğrudan İnstgaram’a başvurmak mümkündür. Paylaşımı yapan kişinin kimlik tespiti yapıldıktan sonra hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Erişimin Engellenmesi

İnternet yayınlarının içeriğinin, 5651 sayılı kanunun 8. Maddesinde açıkça sayılan suçları işlendiği hususunda yeterli derecede şüpheli görülmesi halinde “içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine “ dair karar verilebilir. Kanun’un 8. maddesinde yer alan katalog suçlar nedeniyle içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı, kural olarak soruşturma evresinde hakim (Sulh Ceza Hakimi), kovuşturma evresinde ilgili mahkeme tarafından verilebilir. Soruşturma aşamasında gecikmesinde sakınca bulunan bir hal varsa bu durumda Cumhuriyet savcısı tarafından da içeriğin engellenmesi kararı verilebilecektir. Ancak bu halde Cumhuriyet savcısının kararının 24 saat içinde hakim onayına sunulması ve hakimin kararını 24 saat içinde vermesi şarttır. Aksi halde karar kendiliğinden hükümsüz hale gelecektir ve Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılmalıdır.

Erişimin engellenmesi kararının süresiz bir şekilde verilmesi mümkün olabileceği gibi amacı gerçekleştirmek kaydıyla belli bir süreyle sınırlı olarak da verilebilir. Bu kararlara karşı CMK’de öngörülen itiraz kanun yoluna başvurulabilecektir. İlgili maddede, Hakim ve Cumhuriyet savcıları dışında; Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) Başkanının da bazı hallerde (içerik veya yer sağlayıcısının yurt dışında bulunması halinde) fıkrada sayılan tüm katalog suçlar için veya bazı suçların işlendiğine dair yoğun şüphe varsa sırf bu suçlar (içerik ve yer sağlayıcısı yurt içinde bulunsa dahi; çocukların cinsel istismarı, fuhuş, müstehcenlik (Anayasa Mahkemesi kararıyla kaldırıldı), kumar oynanması için yer ve imkan sağlama ve 7258 sayılı kanuna aykırılık (7226 sayılı Kanunla eklendi) için re’sen erişimin engellenmesi kararı verebileceği (maddenin 4. fıkrası) ile bu idari nitelikteki tedbir kararının gereğini yerine getirmeyen erişim sağlayıcısı hakkında ise 10.000 TL’den 100.000 TL’ye kadar idari para cezasına ve buna da uyulmaması halinde “yetkilendirmenin iptaline” karar verilebileceği de (maddenin 11. fıkrasında) ayrıca düzenlenmiştir.