İl Polis Disiplin Kurulu

İl polis disiplin kurulu; oluşumu, görev ve yetkileri 08.03.2018 tarihli 30354 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve 31.01.2018 tarihinde kabul edilen 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunun 16, 17 ve 18. maddelerinde düzenlenmiştir. 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun polis, jandarma ve sahil güvenlik gibi içişleri bakanlığına bağlı kolluk kuvvetlerinin disiplin hükümlerini düzenleyen temel kanundur. Emniyet teşkilatında disiplin ve soruşturma işlerinin yürütülmesi için oluşturulan EGM disiplin kurulları görev ve yetkileri, “Emniyet teşkilatı disiplin kurulları” başlıklı 16’ncı maddesi, “Emniyet teşkilatı disiplin kurullarının görev ve yetkileri” başlıklı 17’nci maddesi ve “Emniyet teşkilatı disiplin kurullarınca verilen kararların kesinleşmesi” başlıklı 18’inci maddesinde detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

Yasanın 16. Maddesinde emniyet teşkilatı disiplin kurulları ayrıntılı olarak açıklanmıştır. 17. Maddesine göre ise emniyet teşkilatı disiplin kurullarının görev ve yetkileri ayrıntılı olarak belirlenmiştir. İl polis disiplin kurulunu içeren diğer kanun maddesinde ise emniyet teşkilatı disiplin kurullarınca verilen kararların kesinleşmesi başlığı altında düzenlemeler yapılmıştır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda il polis disiplin kurulunun kimlerden oluştuğunu, hangi cezaları verdiğini ve verilen cezalara karşı itiraz edilip edilmeyeceğini cevaplandıracağız.

Emniyet Teşkilatı Disiplin Kurulları

Emniyet teşkilatı disiplin kurulları, emniyet teşkilatında kurulan disiplin ve soruşturma işlerini yürüten teşkilatlanmalardır. Bu teşkilatlar kendi içerisindeki görevlerini kanunlarda kendilerine verilen görevler çerçevesinde yaparlar. Emniyet teşkilatı disiplin kurulları; ille ve eğitim ve öğretim kurumlarında polis disiplin kurulu şeklinde kurulur. Bunun dışında merkezde Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ve Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu kurulmaktadır. (7068 sayılı k. madde 16)

İllerde kurulan il polis disiplin kurulları vali yardımcısı başkanlığında gerekli bazı kişilerin katılımı ile kurulur ve bu katılımcılar aşağıda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bunun dışında eğitim öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurulları, kurum müdürünün başkanlığında kurulur ve aynı kurumdaki görevli personeller arasında en yüksek rütbedeki personel ve aynı kurumdaki öğretmenlerden seçilen bir kişinin katılımı ile kurulmaktadır. En yüksek rütbedeki personellerde kıdemde eşitlik olabilir bu durumda kıdemli üç amir yetkili olacaktır.

Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ise, personel işleri ile ilgili görevli genel müdür yardımcısı başkanlığında kurulmaktadır. Bu başkan dışında personel daire başkanı, polis teftiş kurulu başkanı tarafından görevlendirilen polis baş müfettişi, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından görevlendirilen daire başkanı ve yine Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından görevlendirilen bir hukuk müşavirinin katılımı gerekmektedir.

Son olarak Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu Emniyet Genel Müdürü başkanlığında kurulur. Başkan dışında katılım sağlayacak kişiler Bakan tarafından görevlendirilen iki emniyet genel müdür yardımcısı, polis teftiş kurulu başkanı, birinci hukuk müşaviri olarak sıralanabilir. Eğitim öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurulunu oluşturma yetkisi Bakanlığa ait olup, diğer eğitim öğretim kurumlarındaki personeller hakkında karar verme yetkisi de yine Bakanlığa aittir.

İl Polis Disiplin Kurulu Kimlerden Oluşur?

İl Polis Disiplin Kurulları Emniyet teşkilatlarında kurulan disiplin ve soruşturma işlerini yürüten il örgütlenmeleridir. Bu örgütlenmeler yalnızca kanunda kendilerine verilen işlemleri yaparlar. İl polis disiplin kurulları vali yardımcısı başkanlığında kurulmaktadır. Başkan dışında da bazı kişilerin katılımı gerekmekte olup, bu kişiler şu şekilde sıralanabilir:

• İl hukuk işleri müdürü, bulunmadığı durumda il hukuk işleri şube müdürlüğünün bağlı olduğu vali yardımcısı.
• Emniyet müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcılarından biri, müdür yardımcısı bulunmadığı durumda il emniyet kuruluşunda emniyet müdüründen sonra gelen en yüksek rütbeli, rütbelerde eşitlik varsa daha kıdemli amir.
• Asayiş şube müdürü,
• Personel şube müdürü,

Emniyet teşkilatındaki disiplin kurullarının disiplin cezası vermesi kanunda öngörülmesi gereken bir durumdur. Kurulların disiplin cezası verecekleri personeli ve verebilecekleri cezaları 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunun 17. Maddesinde düzenlenmiştir. Aşağıda ayrıntılı olarak il polis disiplin kurullarının kimlere ceza verebileceği ve verecekleri cezaların neler olacağı belirtilmiştir.

İl Polis Disiplin Kurulu Kimlere Hangi Cezaları Verebilir?

İl polis disiplin kurullarının kimlere ceza vereceği ve hangi cezaları vereceği 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunun 17. Maddesinde düzenlenmiştir. Yasa hükmünde göre; İl Polis Disiplin Kurulları kuruldukları ilin emniyet kadrosundaki personellere disiplin cezası verebilmektedir. Daha genel bir ifadeyle, il polis disiplin kurulları, kuruldukları ildeki emniyet kadrosunda yer alan şu kişiler hakkında bütün disiplin cezalarını verebilmektedir:

• Polis memurları,
• Çarşı ve mahalle bekçileri,
• Emniyet hizmetleri sınıfı dışındaki memurlar,

Yukarıda yer alan Emniyet teşkilatı personellerine bütün disiplin cezaları verilebilmekteyken aşağıda yer alan emniyet personellerine meslekten çıkarma cezası dışındaki diğer disiplin cezaları verilebilmektedir. Meslekten çıkarma cezası bu kişilere Bakanlık tarafından verilmektedir. Emniyet teşkilatında yukarıdaki meslek grupları dışında kalan meslekler şu şekilde sıralanabilir:

• Komiser yardımcısı,
• Komiser,
• Başkomiser

İl Polis Disiplin Kurulunca Verilen Kararlar Nasıl Kesinleşir?

İl disiplin kurullarının verdiği kararların kesinleşmesi 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunun 18. Maddesinde düzenlenmiştir. Yasa hükmüne göre il polis disiplin kurulunun meslekten çıkarma cezası dışında verdikleri kararlar vali tarafından onaylanır ve kesinleşir. Bunun dışında meslekten çıkarma cezasına yönelik karar vali tarafından önerilir, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu’nun uygun görüşü alınır ve Bakan tarafından onaylandıktan sonra kesinleşir.

İl disiplin kurulu salt çoğunlukla toplanır ve kararlar da oy çokluğu ile alınır. Üyeler oy kullanırken çekimser oy kullanamamaktadır. Kimi durumda verilen oyların eşitliği söz konusu olabilir. Böyle bir durumda Başkan hangi yönde oy kullanmışsa karar Başkanın oyu yönünde alınmış sayılır. Meslekten çıkarma cezasına yönelik kararın kesinleşmesi farklı bir usule tabidir çünkü kişinin meslek hayatı tamamen sona ermektedir. Bu nedenle kararın kesinleşmesi ve onaylanması için farklı usuller öngörülmüştür.

İl Polis Disiplin Kurulunca Verilen Cezalara İtiraz ve Dava Nasıl Açılır?

İl polis disiplin kurulu, bir başkan ve dört üyeden oluşur. Kurula vali yardımcısı başkanlık eder. Disiplin kurulunun diğer üyeleri ise il hukuk işleri müdürü, emniyet müdürü, asayiş şube müdürü ve personel şube müdürüdür. Ancak uygulamada İl Emniyet Müdürlüklerinin yoğunluğu sebebiyle ve ilgili kanunun elverdiği ölçüde emniyet müdürü yerine görevlendireceği müdür yardımcılarından biri kurula katılır. Emniyet müdür yardımcısının kurula katılımın sağlanabilmesi için valilik onayı gereklidir. Aksi takdirde disiplin kurulu hukuken yetkisiz hale gelir.  Bir diğer husus ise il kapsamında il hukuk işleri müdürünün atanmamış olmasıdır. Uygulamada İl hukuk işleri müdürü ile, valilik kapsamında görev yapan il hukuk işleri şube müdürü karıştırılmaktadır. Bu noktada disiplin kurulunun yetkili olabilmesi için il hukuk işleri müdürünün üyeliği gerekmektedir. Bir diğer deyişle il hukuk işleri müdürlüğü ile il hukuk işleri şube müdürlüğü farklı müesseselerdir.

İl kapsamında il hukuk işleri müdürünün atamasının yapılmamış olması durumunda il hukuk işleri şube müdürlüğünün bağlı olduğu vali yardımcısı disiplin kuruluna üyelik yapar. Uygulamada genellikle il disiplin kuruluna başkanlık eden vali yardımcısı ile il hukuk işleri şube müdürlüğünün bağlı olduğu vali yardımcısı aynı vali yardımcısı olmaktadır. Kanunda her ne kadar disiplin kurulunun beş üyeden oluşması öngörülmüşse de bu durumda disiplin kurulu dört üye ile toplanmak durumunda kalır. Ayrıca belirtilmelidir ki, disiplin kurulunun dört üye ile toplanması hukuka aykırılık teşkil etmektedir.

Disiplin kurulları kararlarına karşı idari itiraz imkanı bulunmamaktadır. 7068 sayılı Kanunun 30/5 maddesi “disiplin kurullarının verdiği disiplin cezalarına karşı ancak idari yargı yoluna başvurulabilir” hükmünü taşımaktadır. İdari itiraz hakkı tanınmadığından ve yalnızca idari dava yoluna başvurulabildiğinden kişinin işini, mali ve sosyal haklarını kaybetmesi gibi kendisi ve ailesi için son derece olumsuz sonuçlara yol açabilecek disiplin kurulu kararlarına karşı idare hukuku avukatı hukuki yardımı alınması büyük önem taşımaktadır.

“İl polis disiplin kurulunca verilen ve vali tarafından uygun görülmeyen kararlar Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunca; Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurullarınca verilen ve Emniyet Genel Müdürü tarafından uygun görülmeyen kararlar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.”

İl Polis Disiplin Kurulu Kararı İptal Kararı

Danıştay 5. Dairesi’nin 20.12.2018 tarihli, 2016/17723E. ve 2018/18645K. sayılı kararında; idare hukukunun yargısal denetiminin tesis edildiği tarihteki mevzuata göre yapılması ancak lehe kanun uygulamasının disiplin cezaları yönünden de uygulanması gerektiğinden bahisle Valilik İl Polis Disiplin Kurulu kararının iptali yönünde karar vermiştir.

Polis disiplin cezalarından biri olarak yönetmelikte belirtilen Görev İçinde veya Dışında Amir ya da Üstlerinin Eylem veya İşlemlerini Olumsuz Yönde Eleştirici Nitelikte Söz Söylemek ya da Yazı Yazmak nedeniyle polis memuru hakkında tesis edilen karar iptal edilmiştir.

• Danıştay 12. Dairesi 2020/535 E. 2020/3179 K. ve 13.10.2020 Tarihli Kararı

Dava konusu istem : … Şube Müdürlüğü’nde aday polis memuru olarak görev yapan davacı hakkında Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü uyarınca 10 ay kısa süreli durdurma cezası verilmesine ilişkin … tarih … sayılı … İl Polis Disiplin Kurulu kararının iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İdare Mahkemesi kararının özeti: Dosya içerisinde yer alan soruşturma raporu ve tanık ifadelerinin birlikte değerlendirilmesinden, davacının aynı yerde birlikte çalıştığı diğer polis memuru …’e ait … seri numaralı silahı kullandığı, 08.10.2011 tarihinde ikamet ettiği adreste meydana gelen hırsızlık neticesinde bu silahı çaldırdığı anlaşıldığından mevzuat hükmüne aykırı hareket ettiği açık olan davacı hakkında tesis olunan 10 ay kısa süreli durdurma cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Anayasa Mahkemesi Kararı ile kendisi hakkında ceza tesis edilen Tüzüğün dayandığı Emniyet Teşkilatı Kanununun 83. Maddesinin iptal edildiği, bu sebeple tüzüğe dayalı olarak verilen disiplin cezasının hukuken anlamı ve uygulanabilirliğinin kalmadığı kendisine ait olduğunu zannederek kullandığı silahın hırsızlık suretiyle evinden çalındığı, silahın çalınması olayında ise kendisinin herhangi bir kusurunun bulunmadığı kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.