İhraç kriterleri ceza ve idari yargılamalar için son derece önemli bir konudur. 15 Temmuz hain darbe girişimi sonrasında ilan edilen olağanüstü hal ve bu dönemde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerle yüz bini aşkın kamu personeli terör örgütü üyeliği ile suçlanarak kamu görevinden ihraç edilmiştir. OHAL sonrasında da yine aynı gerekçelerle sözleşme yenilememe, feshetme, devlet memurluğundan çıkarma gibi idari işlem ve kararlarla çok sayıda kamu personelinin görevine son verilmiştir. Bu gerekçeler güvenlik soruşturmalarının olumsuz sonuçlanmalarına neden olmaları açısından da kişilerin kamu görevine girmesine engel olmaktadır. Bu nedenle ihraç kriterleri önemlidir. İhraç kriterleri kısaca;

• 17/25 Aralık’tan sonra Bank Asya ve Paralel Yapı’nın diğer şirketlerine parasal katkı sağlamak.
• FETÖ’nün sendikaları ve derneklerinde yönetici veya üye olmak.
• ByLock ve benzeri özel şifreli yazışma programını kullanmak.
• Kimse Yok Mu Derneği’ne bağışta bulunmak.
• Emniyet ve MİT ve MASAK raporlarının olması.
• Kapsamlı sosyal medya taraması.
• Örgütün sivil toplum kuruluşları adı altında sohbet ve toplantılarına katılmak.
• Doğal akış dışında kısa sürede terfi etmiş veya özel görevlere getirilmiş olmak.
• Örgüte ‘himmet’ adı altında para aktarmak.
• Güvenilir ihbarlar, ifade ve itiraflar bulunması.
• Takip ettikleri sitelerin incelemesinden elde edilen sonuçlar.
• FETÖ üyesi şirketlerin normal olmayan işlemlerini yapmak, koruyup kollamak.
• Yargıda ve emniyette örgüt lehine hareket ettiği tespit edilen kişiler arasında yer almak.
• Paralel Yapı’nın ev ve yurtlarında kalanların sonraki yıllarda gösterdiği davranışlar.
• İş yerinde diğer çalışanlardan, tanıyan kişilerden elde edilen bilgiler.
• Örgütün gazete, dergi aboneliği ve çocuğunu okullarına göndermeyi 17/25 Aralık’tan sonra sürdürmektir.

Kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmadıkça kişilerin terörist ilan edilmesi ve yaptırıma tabi tutulması hukuka açıkça aykırıdır. Ancak haklarında hiçbir soruşturma ya da kovuşturma olmayan, iddianame düzenlenmeyen, dava açılmayan, takipsizlik kararı verilen veya beraat eden birlerce kamu çalışanı da OHAL süresince ya da sonrasında KHK’larla veya idari işlem ve kararlarla görevlerinden ihraç edilmiş, OHAL Komisyonuna, veya idari ya da adli mercilere yaptıkları başvurulardan bir sonuç alamamışlardır. O halde bu ihraçlar neye ve hangi ölçüt ve kriterlere göre yapılmaktadır?

Fetö İhraç Kriterleri 2024

Ne yazık ki şimdiye kadar ihraçların hangi kriterlere göre yapıldığı konusunda hiçbir resmi açıklamada bulunulmamıştır. Bu makalede ceza mahkemesi, idare mahkemesi kararları ve idari işlemler üzerinden Fetö ihraç kriterleri 2019’u toparlanmıştır. Ancak basına yansıyan haberlerden, yetkililerin açıklamalarından, OHAL Komisyonu ve yargı kararlarından hiçbir suç işlememiş, hatta disiplin cezası dahi almamış olsa bile bir kamu personeli ile yasa dışı oluşum arasında herhangi bir şekilde bir bağ kurulabilmesinin o personelin kamu görevinden ihracı için yeterli görüldüğü anlaşılmaktadır. Bu bağ da kamu görevlisinin kişisel ve sosyal ilişkilerinin, hatta hayata bakış açısının sübjektif bir değerlendirmeye tabi tutulmasıyla kurulmaktadır ki bu durumun hukuka uygunluğundan söz edebilmek mümkün değildir. Bu çerçevede kişinin kendisinin ve yakın çevresinin:

• Sosyal medya paylaşımları ve bu paylaşımlarındaki yorum ve değerlendirmeleri, takip ettiği kişiler,
• Bankasya hesabının olup olmadığı, hesap türü ve miktarı, hesap hareketleri, Bankanın takibe alınması ve elkonulması sürecinde hesabında artış olup olmadığı,
• Yardım yaptığı ya da desteklediği kişi, kurum ve kuruluşlar, vakıflar ve dernekler, yardım kuruluşları,
• Takip ettiği yazılı, görsel ve sosyal medya yayınları, siteler, gazete, kitap ve dergiler,
• Öğrenim gördüğü ve mezun olduğu okullar, gittiği kurs ve dershaneler, katıldığı seminer ve paneller,
• Üye olduğu sendika, dernek, vakıf ve diğer sivil toplum kuruluşları,
• Özel sektörde çalıştığı kurum ve kuruluşlar, işyerleri,
• Yasa dışı oluşumlarla irtibatlı olduğu şüphesi olan kişilerle yaptığı görüşmeler, konuşmalar, mesajlaşmalar,
• Bylock kullanıp kullanmadığı,
• Genel kabul görmüş siyasi eğilimlere uygun olmayan turum ve davranışları olup olmadığı,
• Hakkında yapılan ihbarlar,
• Hakkındaki kurum kanaati,
• İdari ve adli soruşturmalarda, iş ve işlemlerde adının geçip geçmediği,
• Özel yurtlarda ve öğrenci evlerinde kalınıp kalınmadığı,
• Sohbet ya da toplantılara katılıp katılmadığı,
• Himmet verip vermediği,

ve benzeri hususların Fetö ihraç kriteri 2019 olarak kullanıldığı görülmektedir. İlk derece yakınlar başta olmak üzere yakın çevresi de bu kriterler nedeniyle haklarının ihlali ve kişinin cezalandırılması için yeterli görülebilmektedir. Tsk ihraç kriterleri de aynı şekildedir. Sadece daha hassas incelenmektedir.

İhraç kriteri olarak kullanılan bu hususlar yürürlükte olan kamu personel mevzuatı ve ceza hukuku hükümleri kapsamında değerlendirilerek terör örgütü ile iltisak ortaya konulmaktadır. Suç işlediği öne sürülen kamu görevlileri hakkında uygulanacak usul ve hükümler de mevzuatımızla tespit edilmiştir. Kamu personel mevzuatı hükümleri gereğince disiplin suçu işlediği öne sürülen kamu personeli hakkında disiplin soruşturması açılması ve kendisine savunma hakkı tanınması gerekmektedir. Disiplin cezası ile cezalandırılan kamu görevlisinin ayrıca itiraz ve dava hakları da bulunmaktadır Aynı şekilde, suç işlediği öne sürülen kamu personeli hakkında usulüne uygun bir adli soruşturma ve kovuşturma neticesinde karar verilmesi gerekmektedir.

İhraç Edildikten Sonra Başvurulan Ohal Komisyonu Neye Göre Karar Verecek?

Ohal Komisyonu ihraç edilen ve kendisine bu sebeple başvuran kişilerin itirazlarını değerlendirme sürecinde, kişilerin bağlı bulunduğu idari kurumlardan gelen bilgiler ile güvenlik birimlerinden gelen bilgiler ışığında ön inceleme gerçekleştirdikten sonra oy birliği ile ilgili kişinin görevine iadesine yahut itirazının reddine karar ermektedir. Bu kapsamda yukarıda belirtilen kriterlere ilişkin kişi hakkında aktarılan bilgiler değerlendirilerek verilen kararlar kesin niteliği taşımaktadır.

Ohal komisyonu süreci iade edilen var mı? İhraç edilen kişinin görevine geri dönmesi mümkün mü? diyerek kişilerin endişe duyması son derece haklı bir endişe olup belirtilen süreç sonrası birçok göreve iade gerçekleştirilmiştir. Komisyon, FETÖ terör örgütüyle bağlantısı ya da irtibatı bulunmayan kişileri görevlerine iade etmektedir. Bu nedenle, Ohal Komisyon başvurusunda bulunurken kişinin kendisini yeterince iyi açıklaması son derece önemli bir husustur, hukuki yardım alınması süreçte oldukça yarar sağlayacaktır.

Yeni İhraç Kriterleri 2024

OHAL süresinde ve sonrasında yukarıdaki kriterlere göre yapılan ihraçlar savunma hakkı tanınmadan, masumiyet karinesi ve cezaların şahsiliği ilkelerine aykırı bir şekilde tesis edilmeleri başta olmak üzere tüm yönleriyle hukuka aykırı bulunmaktadır. Bununla birlikte, günümüzün olağanüstü şartlarında bu kriterlerin terör örgütü üyeliği için yeterli olduğu algısının yerleşmiş olduğu dikkate alınarak ihraçlara karşı yapılacak idari ve adli başvurularda konunun çok dikkatli bir şekilde ele alınması ve açıklanması gerekmektedir.  Yeni ihraç kriterleri 2019 yılında oluşmaya başlamıştır. Yaşanılan hak kayıplarını önlemek amacıyla kriterler daraltılmaya başlamıştır.

Söz gelimi bir kamu personeli çocuğunu OHAL KHK’sı ile kapatılan bir okula gönderdiği gerekçesiyle ihraç edilmiştir. Oysa ki, bu okul o dönemde Devletin ilgili kurum ve kuruluşlarından aldığı izin ve ruhsatlar çerçevesinde, Devletin izni ve bilgisi dahilinde, gözetim ve denetiminde faaliyet göstermekteydi. Dolayısıyla da resmi usul ve prosedüre uygun bir şekilde faaliyet gösteren bir okula gittiği gerekçesiyle kimsenin haklarından mahrum bırakılarak cezalandırılması mümkün değildir.

Bununla birlikte bu konuda açıklama yapılırken bu okulun tercih edilmesindeki çevresel ve diğer etkenlere de yer verilmelidir. Gerçekten de, kişiler çocuklarını gönderecekleri okulları seçerken evine olan yakınlığına, eğitim saatlerinin mesai saatlerine olan uyumuna, eğitim kalitesine, ücretine, servis ve sosyal imkanlarına bakmaktadır. Aynı şekilde işsizlik oranının çok yüksek olduğu ve iş bulmanın bir hayli zor olduğu günümüz koşullarında kimse çalışacağı işyerinin ve patronlarının yasadışı bağlantılarını araştırmaz ve bilemez. Bilmesi de mümkün değildir. Yasa dışı faaliyet gösteren kişi, kurum ve kuruluşları tespit ederek gereken önlemleri almak devletin görevi ve sorumluluğudur. Bu itibarla yasa dışı bir işyerinde SGK kaydı olduğu gerekçesiyle vatandaşın cezalandırılması hukuka uygun değildir.

Bir örnek daha vermek gerekirse, üniversite eğitimi için memleketin bir ucundaki evinden diğer ucundaki okuluna giden bir öğrenciye devlet yurdunun çıkmaması, eğitimine devam etmek için özel bir yurtta kalmak zorunda kalması ve resmi izinle çalışan bu özel yurtta kaldığı için daha sonra memurluğa alınmaması hukuken hiçbir şekilde izah ve kabul edilebilir bir durum değildir.

Fetö İhraç İdari Dava

Sonuç olarak OHAL dönemi ve sonrasındaki ihraçlar ile kamu görevine alınmama yönündeki işlemler hukuka uygun değildir. Zira savunma hakkı, usulüne uygun bir disiplin soruşturması, itiraz ve dava hakları tanınmadan disiplin cezası verilemez. Adil yargılama sonucu verilen ve kesinleşen bir mahkumiyet hükmü olmadıkça kişilerin terör ile bağlantılı ilan edilmeleri mümkün değildir. Ohal komisyonu kriterleri 2019 maalesef ki hangi kriterleri dikkate aldığı verdiği kararlardan anlaşılmamıştır.

Bununla birlikte aksi yöndeki yerleşik uygulama ve algı dikkate alınmalı. Bu yöndeki işlemlere karşı idari ve adli yönden çevresel ve fiziki etkenleri de göz önünde bulunduran detaylı açıklamalarda bulunulmalıdır. Bu aşamalardaki idari ve adli süreçlerde konusunun uzmanı olan idare ve ceza avukatından profesyonel hukuki destek alınması büyük önem taşımaktadır. Yaşanılan hak kayıpları, devamında sürdürülecek yargılama aşamasında da devam etmemesi için idare hukuku avukatı ile çalışmanız önerilir.