İdari Yargılama Usulü Kanunu 43. Madde

Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem

1. İdare ve vergi mahkemeleri, idari yargının görev alanına giren bir davada görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle davanın reddine karar verirlerse dosyayı Danıştay’a veya görevli ve yetkili idare veya vergi mahkemesine gönderirler.

a) Görevsizlik sebebiyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayı görevi içinde görmezse dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir.

b) Görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle dosyanın gönderildiği mahkeme kendisini görevsiz veya yetkisiz gördüğü takdirde, söz konusu mahkeme ile ilk görevsizlik veya yetkisizlik kararını veren mahkeme aynı bölge idare mahkemesinin yargı çevresinde ise, uyuşmazlık bölge idare mahkemesince, aksi halde Danıştayca çözümlenir.

2. Görev ve yetki uyuşmazlıklarında Danıştay ve bölge idare mahkemesince verilen kararlar ilgili mahkemelere bildirilir ve bu husus taraflara tebliğ olunur.

3. Danıştay ve bölge idare mahkemesince görev ve yetki uyuşmazlıkları ile ilgili olarak verilen kararlar kesindir.

4. Bu madde hükümleri gereğince verilen kararlar ile görevli ve yetkili kılınan mahkemeye yeniden dava açılması halinde harç alınmaz.

5. (Mülga: 5/4/1990-3622/27 md.)

İdari Yargılama Usulü Kanunu 43. Madde Açıklaması

İdari Yargılama Usulü Kanununun 43.maddesi, kendisine dava dosyası gönderilen idari yargı yerince, görev veya yetki konusunda alınabilecek kararları ve bu kararlar üzerine yapılabilecek işlemleri düzenlemektedir. Madde, bu konudaki karar ve işlemleri, kendisine dosya gönderilen idari yargı yerinin, Danıştay veya idare ve vergi mahkemesi olmasına göre ele almaktadır.

Davanın açıldığı mahkeme, görevsizlik kararı vererek dava dosyasını, ilk derece mahkemesi sıfatıyla görevli gördüğü, Danıştay’a göndermiş olabilir. Bu durumda; Danıştay’da kendisini görevsiz görürse, dava dosyasının, görevli ve yetkili gördüğü idare veya vergi mahkemesine gönderilmesine karar verir. Bu şekilde verilecek karar üzerine, kendisine dava dosyası gönderilen idare veya vergi mahkemesi, davaya bakmak zorundadır. Bu dosyada, görev veya yetki uyuşmazlığı çıkaramaz. Danıştay’ın gönderme kararı, kendisini bağlar. Mahkeme, dava dosyasını, gerekiyorsa, tekemmül ettirerek, esastan karara bağlamak zorundadır.

İkinci olasılık; davanın açıldığı mahkemenin, görevsizlik veya yetkisizlik nedeniyle davanın reddine karar verdikten sonra, dava dosyasını, görevli ve/veya yetkili gördüğü idare veya vergi mahkemesine göndermesidir. Bu halde, kendisine dava dosyası gönde ilen mahkeme de, kendisini görevsiz veya yetkisiz görmekte ise; görev veya yetki uyuşmazlığının çözümü için, dava dosyasını;

• Görevsizlik veya yetkisizlik kararını veren ilk mahkeme ile aynı yargı çevresinde ise, o yargı çevresindeki, bölge idare mahkemesine,
• Farklı yargı çevresinde ise, Danıştay’a gönderir. Görev veya yetki uyuşmazlığı, bu hallerde, dosyanın gönderildiği, bölge idare mahkemesince veya Danıştay’ca çözümlenir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu 43. Madde Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem Emsal Kararlar

Danıştay 8.Dairesi E:1992/1779, K:1992/2888

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 43. Madde
• Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem

İdari Yargılama Usulü Kanununun 43.maddesinin 1-a bendinde “Görevsizlik nedeniyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayı görevi içinde görmezse dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir” denilmekte olup, aynı maddenin 3. bendinde ise “Danıştay ve Bölge İdare Mahkemesince görev ve yetki uyuşmazlıkları ile ilgili olarak verilen kararlar kesindir.” kuralı bulunmaktadır. Dava dosyasının incelenmesinden, davanın 02.10.1989 günü Danıştay`da açıldığı, dairemizin 19.10.1989 günlü kararıyla, davanın görüm ve çözümü Ankara İdare Mahkemesinin görev ve yetki alanı içinde bulunduğundan, davanın görev yönünden reddedilerek dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine karar verildiği anlaşılmıştır. Anılan yasa maddelerinden anlaşılacağı gibi görev ve yetki uyuşmazlıkları ile ilgili olarak Danıştay`ca verilen kararlar kesin olup, Danıştay`ca gönderilen bir davada alt derece mahkemesi olan İdare Mahkemelerinin yeniden yetki ve görev belirleme yetkisi yoktur.

Bu durumda Danıştay’ca karara bağlanmış bir konuda İdare Mahkemesince yeniden karar verilmesinde yasaya uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 17.11.1992 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Danıştay 5.Dairesi E:2009/973, K:2009/1073

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 43. Madde
• Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 43. maddesinin 1. fıkrasında, İdare ve vergi mahkemeleri, idari yargının görev alanına giren bir davada görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle davanın reddine karar verilirse dosyayı Danıştay’a veya görevli ve yetkili idare veya vergi mahkemesine gönderirler hükmüne yer verilmiş, aynı maddenin (a) bendinde, görevsizlik sebebiyle gönderilen dosyalarda Danıştay’ın, davayı görevi içinde görmeme halinde dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar vereceği belirtilmiştir.

Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 16. maddesinin 4. fıkrasında ise; Taraflar, sürenin geçmesinden sonra verecekleri savunmalara veya ikinci dilekçelere dayanarak hak iddia edemezler hükmü getirilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; Eskişehir Merkez Yıldıztepe Kuran Kursu öğreticisi olarak görev yapan davacının, eşinin çalıştığı Bursa İline atanma isteğiyle Eskişehir Valiliği’ne yaptığı 13.5.2008 günlü başvurusunun reddine ilişkin 21.5.2008 tarihli, 1179 sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan davayı açtığı, davalı idarenin savunmasına cevaben verdiği 12.9.2008 tarihli ikinci dilekçesinde Eskişehir Müftülüğünün 21.5.2008 tarihli işleminin yanında Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 15/a-2 maddesinin de iptalini istediği, Eskişehir 2. İdare Mahkemesi’nin 19.11.2008 tarihli dilekçe ret kararı ile her iki dilekçede taleplerin farklı olduğundan bahisle hangi işlem ya da işlemlerin iptalinin istendiğinin açıkça ortaya konulmasının istendiği, 15.1.2009 tarihinde kayda giren yenileme dilekçesinde ise; davacının, 21.5.2008 tarihli işlemle birlikte, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 15/a-2 maddesinin iptalini de istediği, bunun üzerine Mahkemece davanın görev yönünden reddedilerek dosyanın Danıştay Başkanlığına gönderildiği anlaşılmıştır.

Davacının 12.6.2008 tarihli ilk dava dilekçesindeki isteminin açık olduğu ve bu dilekçe ile yalnızca atama talebinin reddine ilişkin 21.5.2008 tarihli işlemin iptalini istediği görülmektedir. Buna karşın Mahkemece, yeni bir dava dilekçesi niteliği taşımayan savunmaya cevap dilekçesindeki Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 15/a-2 maddesinin iptali istemi dikkate alınarak dilekçe ret kararı verilmiştir. Bunun üzerine, davacı tarafından yenilenen dava dilekçesinde istem genişletilerek, 21.5.2008 tarihli atanma talebinin reddine ilişkin işlem ile Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 15/a-2 maddesinin iptalinin istendiği görülmüştür. Mahkemelerin ilk dava dilekçesinde taleplerle bağlı olması ve ilk dava dilekçesindeki istemlerin sonradan genişletilmesine ve ek talepte bulunmasına usul yönünden olanak bulunmaması karşısında, yeni bir dava dilekçesi niteliği taşımayan savunmaya cevap dilekçesindeki talebin dikkate alınarak dilekçe ret kararı verilmesinde ve daha sonra yenilenen dilekçe üzerine davanın görev yönünden reddedilerek dosyanın Danıştay’a gönderilmesine dair 21.1.2009 günlü, E:2009/3, K:2009/13 sayılı kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 12.6.2008 tarihli ilk dava dilekçesindeki istem doğrultusunda 2577 sayılı Yasa uyarınca gereğinin yapılması için dava dosyasının 2577 sayılı Yasa’nın 43/1-a maddesi hükmü uyarınca, aynı Yasa’nın 33/1. maddesine göre davayı çözümlemeye yetkili ve görevli olan Eskişehir İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, 09.03.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi.