İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde (İYUK)

İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde

Açıklama

1. Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar yeterince açık değilse yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan her biri kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebilir.
2. Açıklama dilekçeleri karşı taraf sayısından bir nüsha fazla verilir.
3. Kararı vermiş olan daire veya mahkeme işi inceler ve gerek görürse dilekçenin bir örneğini, belirleyeceği süre içinde cevap vermek üzere, karşı tarafa tebliğ eder, cevap iki nüsha olarak verilir. Bunlardan biri, açıklama veya aykırılığın kaldırılmasını isteyen tarafa gönderilir.
4. Görevli daire veya mahkemenin bu husustaki kararı, taraflara tebliğ olunur.
5. Açıklama veya aykırılığın kaldırılması, kararın yerine getirilmesine kadar istenebilir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde Açıklaması

Kararın açıklanması, yargı kararında anlaşılmayan, müphem ifadeler açıklığa kavuşturulması, başka bir deyişle kararın gerçek anlamının orta konulması ve uygulanmasının kolaylaştırılmasını sağlama amacı taşır. Kararın açıklanması yoluyla kararın değiştirilmesi mümkün değildir. Mahkeme açıklama yoluyla yeni bir hüküm veremez. Ancak durum böyle olmakla birlikte, mahkemelerin açıklama yoluyla yeni bir hüküm vermesi yahut karar değiştirmesi halinde Danıştay, bu kararın yeni bir nihai karar olduğuna v bu karara karşı kanun yoluna başvurulabileceğini kabul etmiştir.

Diğer bir uyuşmazlıkta Danıştay tazminat talebinin kabulü üzerine kararın açıklanması talebinde bulunularak hükmedilen tazminatın faizi de içerip içermediği sorusu üzerine mahkemenin faize hükmetmediği halde açıklama yoluyla faiz hükmetmesi yeni bir hüküm niteliğinde olup kanun yoluna tabi olduğunu ifade ederek kanun yolu aşamasında bu nitelikte kararların İYUK’un 29. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmasına karar vermiştir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde Açıklama Emsal Kararlar

Danıştay 5.Daire E: 2006/7903, K:2008/4574

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde
• Açıklama

İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin varlığına bağlıdır. Ancak, açıklama yolu ile daha önce verilen bir kararın değiştirilmesi mümkün bulunmamasına rağmen; açıklama veya aykırılığın giderilmesi isteği üzerine, idari yargı merciince daha önceki hüküm değiştirilmiş veya her ne suretle olursa olsun, yeni bir hüküm verilmiş ise, bu kararın nihai bir karar niteliğinde olduğunu ve söz konusu karara karşı yapılacak temyiz başvurusu üzerine işin esasının incelenebileceğini de ayrıca vurgulamak gerekir.

Olayda ise, davacının, 29.9.2006 günlü, E:2005/2241, K:2006/2954 sayılı kararın kabule ilişkin kısmının teşvik ikramiyesini kapsayıp kapsamadığının açıklanması yolundaki istemi üzerine Ankara 5. İdare Mahkemesi’nce; iptal kararlarının, dava konusu işlemi ilk tesis edildikleri tarihten itibaren, hiç tesis edilmemiş gibi hukuk dünyasından bütün sonuçları ile çıkartan kararlar olduğu; iptal edilen işlem nedeniyle ilgililerin oluşan tüm zararlarının idarece tazmini gerektiği, ilgili yönetmelikte yalnızca sicilin olumsuz olması ya da o yıl içinde disiplin cezası alınması halinde ödenmeyeceği öngörülen teşvik ikramiyesinin, davacının görevde olmaması sebebiyle ödenmediği tartışmasız bulunduğundan ve davacının bulunduğu görevle ilişiğini kesen işlemin yargı kararıyla iptal edilerek tüm parasal haklarının tazminine karar verildiğinden; bu bağlamda teşvik ikramiyesinin de ödenmesi gerekeceği yolunda verilen 3.12.2007 günlü, E:2005/2241 sayılı açıklama kararı, temyize konu edilen Mahkeme kararının hüküm fıkrasını değiştirir nitelikte olmadığından anılan kararın temyize konu edilmesi ve bu istemin incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarelerin 29.9.2006 günlü, E:2005/2241, K:2006/2954 sayılı karara yönelik temyiz istemleri yönünden Ankara 5. İdare Mahkemesinin dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmadığından temyiz istemlerinin reddi ile anılan kararın onanmasına, davalı idarelerden Başbakanlığın 3.12.2007 günlü, E:2005/2241 sayılı karara yönelik temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddine, temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idareler üzerinde bırakılmasına, 19.09.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Danıştay 6.Daire E: 2006/ 3222, K: 2006 / 4637

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde
• Açıklama

Dosyanın incelenmesinden, Denizli İdare Mahkemesinin 4.7.2005 günlü, E:2003/1182, K:2005/513 sayılı kararının davacıya 20.7.2005 tarihinde tebliğ edildiği, davacının 26.9.2005 günlü dilekçeyle kararın düzeltilmesi yoluyla açıklanmasını istemesi üzerine, adı geçen mahkeme tarafından verilen 26.9.2005.günlü, E: 2003/1182, K:2005/513 sayılı kararla açıklama isteminin reddedildiği, açıklama isteminin reddine ilişkin bu kararın temyiz edildiği anlaşılmaktadır.

Kararın açıklanması isteği ile amaçlanan, kararın belirsiz ve açık olmayan taraflarını veya birbirine aykırı görünen hüküm fıkralarını ortadan kaldırmak ve onun gerçek anlamını meydana çıkarmak suretiyle yerine getirilmesini kolaylaştırmaktır. Bu yol ile, kararın gerçek anlamından başka türlü yorumlanması ve anlamının değiştirilmesi önlenmiş olur. Yoksa açıklama yolu ile daha önce verilen bir kararın değiştirilmesi olanağı yoktur. Açıklama isteğine ilişkin olarak verilen kararların, bu nitelikleri itibariyle bir üst yargı merciinde temyize konu olabilecek nihai kararlardan olmadığı kuşkusuzdur.

Yukarıda da belirtildiği üzere, açıklama yolu ile daha önce verilen bir kararın değiştirilmesi mümkün bulunmamasına rağmen; açıklama veya aykırılığın giderilmesi isteği üzerine, idari yargı merciince daha önceki hüküm değiştirilmiş veya her ne suretle olursa olsun, yeni bir hüküm verilmiş ise, bu kararın nihai bir karar niteliğinde olduğunu ve söz konusu karara karşı yapılacak temyiz başvurusu üzerine işin esasına girilebileceğini de ayrıca vurgulamak gerekir.

Olayda ise, davacının, 4.7.2005 günlü, E:2003/1182, K:2005/513 sayılı kararın hüküm fıkrasının açıklanması yolundaki istemi Denizli İdare Mahkemesi’nin 26.9.2005 günlü, E:2003/1182, K:2005/513 sayılı kararıyla açıklanması gereken bir husus bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş bulunduğuna göre, anılan kararın temyize konu edilmesi ve bu istemin incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Denizli İdare Mahkemesinin 26.9.2005 günlü, E:2003/1182, K:2005/513 sayılı kararına yönelik temyiz isteminin incelenmeksizin reddine fazla yatırılan 17,00 YTL harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 10.10.2006 gününde oybirliği ile karar verildi.

Danıştay 5.Daire E: 1999/ 540, K: 1999 / 527

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 29. Madde
• Açıklama

Dosyanın incelenmesinden, Adana 2. İdare Mahkemesinin 30.11.1998 günlü, E:1998/1047, K:1998/1192 sayılı kararının … Valiliğine 25.12.1998 tarihinde tebliğ edildiği; valiliğin 12.1.1999 günlü dilekçesiyle kararın açıklanmasının istenilmesi üzerine, adı geçen mahkeme tarafından verilen 13.1.1999 günlü, E:1998/1047, K:1998/1192 sayılı kararla açıklama isteminin reddedildiği, bu kararın 28.1.1999 tarihinde valiliğe tebliğinden sonra 5.2.1999 tarihinde mahkeme kayıtlarına geçen dilekçe ile temyiz isteminde bulunulduğu anlaşılmıştır.
Öte yandan, davalı idarenin açıklama isteminin reddi yolundaki Adana 2. İdare Mahkemesinin 13.1.1999 günlü, E:1998/1047, K:1998/1192 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istemine gelince:

2577 sayılı Yasanın 29. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararların yeterince açık olmaması yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıması halinde, taraflardan her birinin kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebileceği hükme bağlanmıştır.

Kararın açıklanması isteği ile amaçlanan, kararın belirsiz ve açık olmayan taraflarını veya birbirine aykırı görünen hüküm fıkralarını ortadan kaldırmak ve onun gerçek anlamını meydana çıkarmak suretiyle yerine getirilmesini kolaylaştırmaktır. Bu yol ile kararın gerçek anlamından başka türlü yorumlanması ve anlamının değiştirilmesi önlenmiş olur. Yoksa açıklama yolu ile daha önce verilen bir kararın değiştirilmesi olanağı yoktur. Açıklama isteğine ilişkin olarak verilen kararların, bu nitelikleri itibariyle bir üst yargı merciinde temyize konu olabilecek nihai kararlardan olmadığı kuşkusuzdur.

Yukarıda da belirtildiği üzere, açıklama yolu ile daha önce verilen bir kararın değiştirilmesi mümkün bulunmamasına rağmen; açıklama veya aykırılığın giderilmesi isteği üzerine, idari yargı merciince daha önceki hüküm değiştirilmiş veya her ne suretle olursa olsun, yeni bir hüküm verilmiş ise, bu kararın nihai bir karar niteliğinde olduğunu ve söz konusu karara karşı yapılacak temyiz başvurusu üzerine işin esasına girilebileceğini de ayrıca vurgulamak gerekir.

Olayda ise, davalı valiliğin, 30.11.1998 günlü, E:1998/647, K:1998/1192 sayılı kararın açıklanması yolundaki istemi, Adana 2. İdare Mahkemesinin 13.1.1999 günlü, E:1998/1047, K:1998/1192 sayılı kararıyla ve “30.11.1998 günlü kararın davacının 1. derecenin 1. kademesine yükseltilerek müktesebine uygun intibakının sağlanmasına ilişkin bulunduğu ve kararın yeterli açıklıkta olduğu” gerekçesiyle reddedilmiş bulunduğuna göre anılan kararın temyize konu edilmesi ve bu istemin incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 30.11.1398 günlü, E:1998/1047. K:1998/1192 sayılı karara yönelik temyiz isteminin süre aşımı yönünden reddine, 13.1.1999 günlü, E:1998/1047, K:1998/1192 sayılı karara yönelik temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddine, 03.03.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.