Devlet Memurları Kanunu 45. Madde (DMK)

devlet memurları kanunu 45 madde

Devlet Memurları Kanunu 45. Madde (DMK)

Memurun Başka Sınıfta ve Derecesinin Altında Bir Görevde Çalıştırılmayacağı

Hiçbir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz.

5’inci ve daha aşağı derecelerdeki kadrolara, derece yükselmesi için gerekli nitelikleri haiz memur bulunmaması hallerinde, 36’ncı maddede belirtilen öğrenim durumları itibariyle tespit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak ve karşılık gösterilecek kadro derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, bu dereceler karşılık gösterilerek, kendi derecesi ile aynı sınıftan memur atanması mümkündür. Bu gibiler, işgal ettikleri kadroda kazanılmış derece ve kademelerinin aylığını almaya devam ederler ve kazanılmış aylıklarındaki kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi genel esaslara göre yapılır. Karşılık gösterilen kadrolar, ilgililer için kazanılmış hak teşkil etmez.

  • İlgili Makale: 
  • 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK) Tam Metin: 

Devlet Memurları Kanunu 45. Madde Açıklaması

Kadro derecesi, 5 ve 15.dereceler arasında olan memurların, bulundukları kadro derecelerinin en fazla üst üç derecesine atamaları bu madde hükmü çerçevesinde yapılabilir. Yine bu madde de “Hiç bir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz” hükmü yer almaktadır. Memurların sınıflarının dışında veya bulundukları derecelerinin altındaki bir derecede çalıştırılamayacağı hükmüne rağmen yine bu Kanunun 71 ve 76.maddeleri hükümleriyle kurumlara kamu hizmet ve gereklerine uygun olarak memurları bulundukları sınıflarındaki kadrolarından genel idare hizmetleri sınıfındaki kadrolara veya derecelerinin üç alt derecelerindeki kadrolara kendi istemleri halinde atama yapılacağı hususunda takdir hakkı tanınmıştır. Kurumlara tanınan bu takdir hakları kamu hizmet ve gereklerine uygun kullanılmalıdır. Ancak farklı gerekçelerle memurların sınıflarındaki kadrolardan başka sınıfların kadrolarına atandığı da görülmektedir. Bu şekilde kamu hizmet ve gereklerine uygun yapılmayan atamalar mahkemelerce iptal edilmektedir. Sınıfı dışında çalıştırılan veya sınıfının içindeki kadro derecesinin altındaki bir kadroda kendi istemleri dışında çalıştırılan memurların bu işlemlere karşı Mahkemelerde dava açma hakları bulunmaktadır.

devlet memurları kanunu 45 madde dmk
devlet memurları kanunu 45 madde dmk

Devlet Memurları Kanunu 45. Madde Memurun Başka Sınıfta ve Derecesinin Altında Bir Görevde Çalıştırılmayacağı Emsal Kararlar

Danıştay Beşinci Dairesi E:2001/3925, K:2005/104

  • Devlet Memurları Kanunu 45. Madde
  • Memurun Başka Sınıfta ve Derecesinin Altında Bir Görevde Çalıştırılmayacağı

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Adana İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’nde genel idare hizmetleri sınıfında şoför olarak görev yapan davacının bu görevden alınarak aynı Müdürlükte yardımcı hizmetler sınıfında hizmetli kadrosuna atanmasına ilişkin 15.08.2000 günlü, 838 sayılı işlemin 657 sayılı Yasanın 45/1. maddesinde hiç bir memurun sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecenin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamayacağının hüküm altına alındığı, davacıya alkollü araç kullanmaktan dolayı bir yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesi nedeniyle şoförlük görevinin üzerinden alınmasının yerinde olduğu, fakat genel idare hizmetleri sınıfında görev yapan davacının 657 sayılı Yasanın 45/1. ve 71/2. maddeleri uyarınca bir meslek sınıfı olmayan yardımcı hizmetler sınıfına atanmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptali yolunda Adana 2. İdare Mahkemesince verilen 31.05.2001 günlü, E:2000/1137, K:2001/620 sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin varlığına bağlıdır. Adana 2. İdare Mahkemesince verilen 31.05.2001 günlü, E:2000/1137, K:2001/620 sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmadığından, Temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına, temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı üzerinde bırakılmasına, 14.01.2005 tarihinde oybirliği ile karar verildi.


Danıştay Beşinci Dairesi E:200/6165, K:2004/518

  • Devlet Memurları Kanunu 45. Madde
  • Memurun Başka Sınıfta ve Derecesinin Altında Bir Görevde Çalıştırılmayacağı

Davacının zabıta memuru olarak görev yapmakta iken 2. grup itfaiye eri olarak görevlendirilmesine ilişkin 29.4.1999 tarihli işlemin; 657 sayılı Yasanın 45. maddesinde, hiçbir memurun sınıfının dışında ve sınıfının içerisindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamayacağının öngörüldüğü; genel idare hizmetleri sınıfında zabıta memuru olarak görev yapan davacının yardımcı hizmetler sınıfında itfaiye eri olarak görevlendirilmesinin anılan hükme aykırı olduğu gerekçesiyle iptali yolunda Bursa 1. İdare Mahkemesince verilen 30.9.1999 günlü, E: 1999/387, K: 1999/909 sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü: İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin varlığına bağlıdır. Bursa 1. İdare Mahkemesince verilen 30.9.1999 günlü, E: 1999/387, K: 1999/909 sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına, temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı üzerinde bırakılmasına, 18.02.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.


Danıştay Beşinci Dairesi E:1998/2262, K:1998/2314

  • Devlet Memurları Kanunu 45. Madde
  • Memurun Başka Sınıfta ve Derecesinin Altında Bir Görevde Çalıştırılmayacağı

Dosyanın incelenmesinden, davacının Milli Eğitim Bakanlığında 9. derecenin 1. kademesi kazanılmış hak aylığı ile Memur olarak görev yapmakta iken 6.11.1996 günlü 315/21003 sayılı işlemle ve 657 sayılı Yasanın 74 ve 45. maddeleri uyarınca Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü emrine 6.derece kadroda Şef olarak atandığı; daha sonra dava konusu 1.9.1997 günlü işlemle Milli Eğitim Bakanlığı emrine 9. derecenin 2. kademesi kazanılmış hak aylığı ile Memur olarak atamasının yapıldığı anlaşılmıştır. 657 sayılı Yasanın 45. maddesinin 2.fıkrasında sözü edilen atamanın, kadro karşılık gösterilmek suretiyle, ancak kendi kazanılmış hak aylık derecesiyle yapılan atama olduğu tartışmasızdır. Dolayısıyla, istisnai düzenleme getiren 45. maddeye göre yapılan bir atamanın, ilgililere atandıkları kadronun unvanı yönünden kazanılmış hak oluşturmayacağı açıktır. Bu itibarla, davacının 6.11.1996 günlü işlemle Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü emrinde 6. derece Şef unvanlı kadroya atanmış olması, şeflik unvanının davacı açısından artık kazanılmış bir hak niteliğine dönüştüğü anlamını taşımamaktadır.

Öte yandan, ilgililerin, anılan madde hükmüne göre bir göreve atandıktan sonra, hukuken geçerli sebeplerin varlığı ve bunun sonucu olarak görevden alınmalarının gerektiği hallerde, idarelerin, ilgililerin bu unvanlarını korumaları konusunda yargı kararı ile zorlanmayacaklarını da ayrıca vurgulamak gerekir. Bu duruma göre, dava konusu işlemde 657 sayılı Yasanın 45. ve 74. maddelerine aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, anılan işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.


 Danıştay Beşinci Dairesi E:1996/713, K:1996/1677

  • Devlet Memurları Kanunu 45.Madde
  • Memurun Başka Sınıfta ve Derecesinin Altında Bir Görevde Çalıştırılmayacağı

Davacının, … Cumhuriyet Başsavcılığında 5. dereceli kadroda zabıt katibi olarak görev yaptığı; daha önceki müdürün emekliye ayrılması nedeniyle boşalan … Seçim Müdürlüğü kadrosunun ise 4. dereceli olduğu; davacının, 4. dereceli bu kadroya atamasının yapılmasını istediği; ancak, anılan kadroya … ‘nın atanmasına ilişkin 28.10.1994 günlü, 1303 sayılı onay incelendiğinde, daha önce 4. dereceli olan … Seçim Müdürlüğü kadrosunun davalı idare tarafından 6. dereceli kadro ile değiştirildiği anlaşılmaktadır.

Davacının 4. dereceli … Seçim Müdürlüğü kadrosuna atanmak için davalı idareye başvurduğu ve adı geçenin kadro derecesinin 5.derece olduğu açık bulunduğundan, davacının söz konusu 4. dereceli kadroya atanabilmesi, ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 68/B. maddesi uyarınca mümkün olup; ilgililerin bu maddeye göre üst dereceli kadrolara atamalarının yapılması konusunda idarelerin yargı kararı ile zorlanamayacakları kuşkusuzdur. İdarenin, 4.dereceli kadroyu yükselme sırası gelen memurlara tahsis edebileceği veya bu kadroyu, başka amaçlarla belli yerlerdeki müdürlük kadrolarıyla değiştirebileceği açıktır. Nitekim, dava konusu olayda da, davalı idarece, davacının atanmak istediği … Seçim Müdürlüğüne ait 4.dereceli kadronun alındığı ve anılan müdürlük için Adalet Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü emrinde münhal bulunan 6.dereceli seçim müdürü kadrosunun tahsis edildiği görülmektedir.

Öte yandan, 657 sayılı Yasanın 45. maddesinin ilk iki fıkrasında “Hiçbir memur, sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz. 5. ve daha aşağı derecelerdeki kadrolara, derece yükselmesi için gerekli nitelikleri haiz memur bulunmaması hallerinde, 36. maddede belirtilen öğrenim durumları itibariyle tespit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak ve karşılık gösterilecek kadro derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, bu dereceler karşılık gösterilerek, kendi derecesi ile aynı sınıftan memur atanması mümkündür.” hükmüne yer verilmiş; aynı Yasanın 76.maddesinin 2.fıkrasında da, memurların, istekleri ile, kurumlarında kazanılmış hak derecelerinin en çok üç derece altında aynı veya başka yerlerdeki kadrolara atanabilecekleri hükme bağlanmıştır. 657 sayılı Yasanın 45.maddesinin amacı, boş olan kadrolara, bu kadro derecelerine atanmaya yasal olarak hak kazanmış kişilerin atanmasını sağlamak; ancak, anılan kadrolara atanmaya yasal olarak hak kazanmış olan memur yok ise, alt dereceden memur atanmasını sağlamaktır.

Sözü edilen 45. madde, “derece yükselmesi için gerekli nitelikleri haiz memur bulunmaması” halini ön koşul olarak getirdiğine ve davacı da, daha önce 4.dereceli … Seçim Müdürlüğü kadrosuna atanmak için istekte bulunduğuna göre; davalı idarenin, anılan müdürlük kadrosu için yeniden tahsis ettiği kadro derecesini açıklayarak, 657 sayılı Yasanın yukarıda hükmü yazılı 76/2. maddesine göre bu kadroya atanmak isteyip istemediğini davacıya sorması gerekirken; 4.dereceli müdürlük kadrosunun 6.dereceli kadro ile değiştirildiğini açıklamadan ve davalı idareye başvurduğu tarihte 5.derecenin 3.kademesinde bulunan davacının 6.dereceli müdürlük kadrosuna atanmak isteyip istemediğini adı geçene sormadan, Seçim Müdürlüğü kadrosuna 8.derecenin 1.kademesinde bulunan … adlı kişiyi atamasında yukarıda anılan yasa hükümlerine uyarlık görülmediğinden, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki idare mahkemesi kararı hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunmaktadır.


Devlet Memurları Kanunu 45. madde emsal karar aramak için https://karararama.danistay.gov.tr/

Yorum Gönderin

X
kadim hukuk ve danışmanlık