Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde (CMK)

Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde

Yakalama ve Yakalanan Kişi Hakkında Yapılacak İşlemler

1) Aşağıda belirtilen hallerde, herkes tarafından geçici olarak yakalama yapılabilir:

a) Kişiye suçu işlerken rastlanması.

b) Suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması.

2) Kolluk görevlileri, tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde; Cumhuriyet savcısına veya amirlerine derhal başvurma olanağı bulunmadığı takdirde, yakalama yetkisine sahiptirler.

3) Soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlı olmakla birlikte, çocuklara, beden veya akıl hastalığı, malullük veya güçsüzlükleri nedeniyle kendilerini idareden aciz bulunanlara karşı işlenen suçüstü hallerinde kişinin yakalanması şikayete bağlı değildir.

4) (Değişik: 25/5/2005 – 5353/7 md.) Kolluk, yakalandığı sırada kaçmasını, kendisine veya başkalarına zarar vermesini önleyecek tedbirleri aldıktan sonra, yakalanan kişiye kanuni haklarını derhal bildirir.

5) (Değişik: 25/5/2005 – 5353/7 md.) Birinci fıkraya göre yakalanıp kolluğa teslim edilen veya ikinci fıkra uyarınca görevlilerce yakalanan kişi ve olay hakkında Cumhuriyet savcısına hemen bilgi verilerek, emri doğrultusunda işlem yapılır.

6) Yakalama emrine konu işlemin yerine getirilmesi nedeniyle yakalama emrinin çıkarılma amacının ortadan kalkması durumunda mahkeme, hakim veya Cumhuriyet savcısı tarafından yakalama emrinin derhal iadesi istenir.

Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde Gerekçesi

Madde, yakalamayı düzenleyen temel ilkeleri sistemli bir şekilde açıklamaktadır. Maddede herkes tarafından geçici olarak yakalama yapılabilecek hâller ile kolluk memurlarının yakalama yapabilecekleri durumlar ve soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlarda yakalama, üç ayrı fıkra halinde düzenlenmiştir.

1 numaralı fıkrada herkes tarafından yakalama yapılabilecek iki hal yer almıştır:

Suç işlerken kişiye rastlanması ve kişinin bu halde iken görülmesi,

Suçüstü bir fiilden dolayı kişinin izlenmekte olması. Bu ikinci halde herkesin yakalama yapabilmesi için şu iki koşuldan birisinin varlığı yeterlidir:

a) Bu kişinin kaçması olasılığı varsa,

b) Hemen kimliği belirlenemiyorsa.

2 numaralı fıkraya göre ise iki hâlde Cumhuriyet savcısına veya amirlerine derhâl başvurma olanağı bulunmadığı takdirde kolluk memurları yakalama yapabilirler. 120. maddenin tutuklama kararının sanık veya şüphelinin gıyabında verilmesini kabul etmediği evvelce açıklanmıştı. Bu madde gereğince soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı ve kovuşturma evresinde mahkeme kişinin yakalanıp getirilmesini kolluktan isteyebileceklerdir.

Maddenin 3 numaralı fıkrasında soruşturma ve kovuşturması şikâyete bağlı suçlarda yakalamanın koşulları gösterilmiştir: Soruşturma ve kovuşturması şikâyete bağlı suçlarda, şikâyet olmadan yakalama mümkün olmayacaktır. Ancak, çocuklara, beden veya akıl hastalığı, malullük veya güçsüzlükleri nedeniyle kendilerini idareden aciz bulunanlara karşı işlenen suçüstü cürümlerde yakalama için şikâyet aranmayacaktır. Bu hüküm herkes için geçerlidir. Soruşturma ve kovuşturması şikâyete bağlı cürüm suçüstü değilse o zaman kanunların gösterdiği şekilde ve kimseler tarafından şikâyetin yapılmış olması, yakalamanın koşulunu oluşturmaktadır.

5353 sk. değişik Maddenin 4 numaralı fıkrasına göre, Kolluk, öncelikle, yakalanan kişinin kaçmasını ve kendisine veya başkalarına zarar vermesini önleyecek tedbirleri alacak, daha sonra yakalanan kişiye kanuni haklarını bildirecektir. Böylece kollukla ilgili mevzuat ile uyum sağlanmıştır. Ayrıca, yakalamanın bir uzantısı olan bu tedbirlerin, başka koruma tedbirleriyle karışması önlenmiş olmaktadır.

(5353 sk. değ.) Beşinci fıkrada yapılan değişiklikle, yakalanan kişilerin Cumhuriyet savcısı huzuruna çıkarılmaksızın, onun talimatıyla gözaltına alınabilmesi mümkün kılınmıştır.

Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde Yakalama ve Yakalanan Kişi Hakkında Yapılacak İşlemler Emsal Kararlar

Yargıtay 4. Ceza Dairesi E: 2007/6774, K: 2007/10728

• Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde
• Yakalama ve Yakalanan Kişi Hakkında Yapılacak İşlemler

Olay tutanağında sanığın tehdit suçundan sonra sokakta takip edilerek evinin önünde yakalanmak istenirken direndiği ileri sürülmesine karşın, sanığın aşamalarda evinde bulunduğu sırada kolluk görevlilerin gelerek karakola götürmek istediklerini savunması ve babası olan tanık N… B…in 30.12.2005 günlü anlatımında da savunma doğrultusunda bulunması karşısında, olayda kolluk görevlilerinin CMK’nın 90. maddesi uyarınca yakalama yetkisinin olup olmamasına göre haksız bir davranışının bulunup bulunmadığı araştırılarak yasal indirim nedeninin uygulanıp uygulanmayacağının tartışılmaması,

Oluşa uygun olarak, sanığın pencereden bakan mağdurlara “sizi öldüreceğim” diyerek tehdit etme eyleminin tek fiile işlenmesi karşısında TCK’nın 43/2. maddesinin uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi durumları ortaya çıkmıştır.

Yargıtay 6. Ceza Dairesi E: 2007/10122, K: 2007/733

• Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde
• Yakalama ve Yakalanan Kişi Hakkında Yapılacak İşlemler

Tanık S… D… ‘in, olaydan hemen sonra kolluktaki ilk anlatımı, tanık Ç… K…’nın aşamalardaki anlatımları ve “Yakalama, Üst Arama ve Zaptetme Tutanağı”na göre, sanığın, yanında açık kimliği saptanamayan iki kişi ile birlikte yolda yürüyen yakınanın cebindeki 500 Dolar ve 20 YTL parayı çalarak kaçmaya başladıkları, olayı gören yakınanın oğlu tanık S… D… ‘ın da yakalamaya çalıştığı, sanığın kaçarken çaldığı paralardan bir kısmını diğer kişilere verdiği, tanığın, kesintisiz takip sonucu sanığı bir sokak arasında sıkıştırması üzerine, çaldığı paranın 100 Dolarını yere atarak bıçak çekip, aldı paranın bu kadar olduğunu söyleyerek kendisini bırakması için tehdit ettiği, çevreden gelenlerin de yardımıyla yakalanıp kolluk görevlilerine teslim edildiğinde, yapılan üst aramasında 300 Dolar para ve bıçağın zaptedildiğinin anlaşılması karşısında; sanığın eyleminin yağma suçunu oluşturduğu gözetilmeden, yazılı şekilde hüküm kurulmasına oyçokluğu ile karar verildi.

Yargıtay 4.Ceza Dairesi E: 2020/1339, K: 2021/10358

• Ceza Muhakemesi Kanunu 90. Madde
• Yakalama ve Yakalanan Kişi Hakkında Yapılacak İşlemler

Sanığa yükletilen fuhuş eylemiyle ulaşılan çözümü haklı kılıcı zorunlu öğelerinin ve bu eylemin sanık tarafından işlendiğinin Kanuna uygun olarak yürütülen duruşma sonucu saptandığı, bütün kanıtlarla aşamalarda ileri sürülen iddia ve savunmaların temyiz denetimini sağlayacak biçimde ve eksiksiz sergilendiği, özleri değiştirilmeksizin tartışıldığı, vicdani kanının kesin, tutarlı ve çelişmeyen verilere dayandırıldığı, eylemin doğru olarak nitelendirildiği ve Kanunda öngörülen suç tipine uyduğu, cezanın kanuni bağlamda uygulandığı anlaşıldığından, sanık …’ın ileri sürdüğü nedenler yerinde görülmemiş olmakla, tebliğnameye uygun olarak temyiz davasının esastan reddiyle hükmün onanmasına, 23/03/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.