Takdiri İndirim Nedenleri (İyi Hal İndirimi) – TCK 62. Madde

Takdiri indirim nedenleri, kanun tarafından belirlenmeyip, hakimin göz önünde tutabileceği birtakım özellikler dolayısıyla, cezanın bir ölçüde indirilmesine imkan sağlayan ve kabul ile reddi yine hakimin takdirine bırakılan hallerdir. Kanun koyucu genel ve soyut kurallar koymuş, bu kuralların somut olaya uygulanmasını da hakime bırakmıştır. Takdiri indirim nedeni, yalnızca TCK’da düzenlenen suçlarda değil, tüm suçlar açısından uygulanma olanağı bulunan nedenlerdendir. Takdiri indirim nedenleri hem hapis hem de adli para cezasında uygulama imkanı bulunan, bir kurumdur.

Takdiri indirim nedenleri diğer adıyla iyi hal indirimidir. Takdiri indirim nedenleri, kanun sayılan hususları hakimin göz önünde tutabileceği bir takım özellikler dolayısıyla, cezanın belli bir oranda indirilmesine imkan sağlayan halledir. Uygulamada kravat indirimi ya da  iyi hal indirimi olarak da bilinen takdiri indirim, Türk Ceza Kanunun 62. maddesinde düzenlenmiştir. İyi hal indirimi, yargılamayı gerçekleştiren ceza hakimi tarafından uygulanmaktadır. Ceza hakiminin bu konuda takdir hakkına sahip olması, bu hakkı kanuna ve her somut olaya göre değerlendirmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Türk Ceza Kanunun 62. maddesi kapsamında iyi hal indirim nedenleri;

• Failin geçmişi.
• Sosyal ilişkileri.
• Fiilden sonraki davranışları.
• Yargılama sürecindeki davranışları.
• Cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileridir.

Burada sayılan hususlar sınırlayıcı değildir. Hakim bunların dışında bir nedeni de iyi hal indirimi olarak belirleyebilir. Bu durum hakimin takdirindedir. Kamuoyunda, oldukça tepki gören özellikle kadına karşı işlenen suçlarda takım elbiseye, kravata verilen indirim olarak toplumda bilinen ve birçok davada ve medyada karşımıza çıkan iyi hal indirimi, Türk Ceza Kanunu’nun 62. maddesinde, takdiri indirim nedenleri başlığının altında düzenlenmiştir.

Takdiri İndirim (İyi Hal İndirimi) Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 62. maddesinde düzenlenen iyi hal indirimi/takdiri indirim sebepleri; bir suç nedeniyle yargılanan sanığın suça ilişkin temel cezasının belirlenmesinden sonra koşullarının bulunması halinde ve hakimin takdir yetkisi çerçevesinde belirli oranda indirim yapıldığı halleri ifade etmektedir.

Takdiri indirimin uygulanması cezanın kişiselleştirilmesinin sağlanmasında etkili olan hususlardan biridir. Ceza hukukunda cezanın kişiselleştirilmesi, belli bir suç türünü işleyen failin cezasının verilirken olayın ve failin kendisine özgü özelliklerinin gözetilmesini ve ceza ile ulaşılmak istenen sonucun şahsa özgü olarak ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Takdiri indirim nedenleri de cezanın kişiselleştirilmesini sağlayabilen hususlardan biridir. Ancak takdiri indirim nedenleri hakimin takdirine bağlı olup hakimin ve mahkemenin değerlendirmesi üzerine hükmedilir. Bu bağlamda takdiri indirim nedenleri lafzından da anlaşılacağı üzere hakimin takdirine bağlı olup uygulanması zorunlu değildir.

TCK 62 – Takdiri İndirim Nedenleri

1. Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birine kadarı indirilir.
2. Takdiri indirim nedeni olarak, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar göz önünde bulundurulabilir. Takdiri indirim nedenleri kararda gösterilir.

Takdiri İndirim Nedenleri Nelerdir?

Takdiri indirim nedenleri, kanun tarafından belirlenmeyip, hâkimin göz önünde tutabileceği bir takım özellikler dolayısıyla, cezanın bir ölçüde indirilmesine imkan sağlayan ve kabul ile reddi yine hakimin takdirine bırakılan hallerdir. 5237 sayılı TCK’nın 62/2 maddesine göre takdiri indirim nedeni olarak;

• Failin geçmişi: Failin suç öncesi yaşantısında suça eğilimli bir kişi olup olmadığı konusunda hakime değerlendirme yapma imkanı sunan bir nedendir. Fail, örneğin 30 yıllık devlet memuru, iyi bir aile babası ve çevresinde iyi biri olarak tanınan biri olarak takdiri indirim sebeplerinden faydalanabilecektir. Aynı şekilde, failin önceden sabıkaları varsa ve suça eğilimli bir kişi olduğu anlaşılıyorsa veya failin işlemiş olduğu suçlar arasında benzerlikler varsa failin geçmişi gerekçe gösterilerek, takdiri indirim nedenleri uygulanmayabilecektir. Ancak kanaatimizce, ısrarla aynı tür suçları işlememesi kaydı ile, failin daha önceden suç işlemiş olması mutlaka takdiri indirim nedeninin uygulanmasına engel olmaz, yalnızca failin geçmişi ile ilgili olumsuz değerlendirmeye neden olur, oysa diğer takdiri indirim nedeni oluşturan sebepler olayda gerçekleşmiş ise, o nedenlerle sabıkalı sanık hakkında da takdiri indirim nedeni uygulanabilir.
• Sosyal ilişkileri: Sanığın diğer insanlar ile ve toplumla ilişkilerinin irdelenmesini gerektirecek bir nedendir. Bu durum, failin kişiliğini bütün yönleriyle değerlendirip dikkate alınarak cezanın bireyselleştirilmesinde kullanmayı amaçlamıştır. Fail çevresi ile iyi geçiniyor mu, yoksa geçimsiz birisi olarak mı tanınıyor, failin eğitimi, mesleği, geliri, sağlık durumu, alışkanlıkları, engelli olup olmaması, aile ilişkileri, sosyal çevre ile ilişkileri, diyalogları nasıl, mahkeme bu hususları da takdiri indirim nedenlerini uygularken değerlendirecektir.
• Fiilden sonraki davranışları: Failin olayın gerçekleştiği andan sonra icra edilen ve etkin pişmanlık veya faal nedamet sayılmayan davranışları da takdiri indirim nedeni olabilecektir. Failin, eylemiyle ortaya çıkan zararı gidermeye yönelik çalışma yapması olumlu anlamda, işlenen suçun iz ve eserlerini ortadan kaldırmaya yönelik hareketlerde bulunması olumsuz anlamda bu kapsamda değerlendirilir. Örneğin birisini yaralayan kimse onu tedavi ettirmiş mi, ailesi ve yakınıyla ilgilenip barışmış mı, işlediği suçun toplum ve yakınan nazarında ızdırabı azaltacak davranışta bulunmuş mu, bu hususlar değerlendirilecektir. Bu kapsamda değerlendirilecek hususların daha önceden ceza tayini aşamasında değerlendirilmemiş hallere ilişkin olması gerekir, örneğin suç sonrası zararın giderilmesinin etkin pişmanlık olarak düzenlenip, bu hükümlerin uygulandığı durumlarda, bu hususun ayrıca takdiri indirim nedeni olarak değerlendirilmeye alınması mümkün değildir.
• Yargılama sürecindeki davranışları: Failin mahkemeye ve yargılama düzenine karşı tutumu, maddi gerçeğin ortaya çıkması açısından mahkemeye yardımcı olması, suçunu ikrar etmesi, iyi niyeti, suçtan pişman olup olmaması, fail lehine takdiri indirim nedeni olarak değerlendirilebilecektir. Failin başka hiçbir delil yokken, ikrarı ile suçunun ortaya çıkmasını sağlaması halinde, mutlaka takdiri indirim nedeni uygulanmalıdır.
• Cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri: Cezanın fail üzerindeki etkisi ne olacaktır. Burada cezalandırmanın, toplum içindeki gelecekteki yaşantısına etkilerinin nasıl olacağının düşünülerek bu etkilerin dikkate alınması gereğine işaret edilmiştir. Fail işini mi, sosyal konumunu mu kaybedecektir? Takdiri indirim nedeni uygulanması failin geleceği üzerinde olumlu etki mi yapacaktır, bu hususlar değerlendirilecektir. Bu husus tartışılır iken, TCK’nın 53. maddesi uygulaması ile ulaşılacak sonuçların da gözetilmesi gerekir.

Örnek olarak sayılmıştır. Bu sebepler tahdidi (sınırlayıcı) değil, tâdâdi (örnekleyici) niteliktedir. Hakim bunların dışında bir nedeni de takdiri indirim nedeni olarak belirleyebilecektir.

Bu nedenler, suçun işlenmesine eşlik eden (yoğun ve güçlü bir ihtirasın etkisi, sarhoşluk, gençlik heyecanı, cahillik, tecrübesizlik, korku ve acıma duygusu, mağdurun da kusurlu olması gibi), ya da suçun işlenmesinden önce var olan (failin iyi koşullarda yaşaması, topluma hizmetleri, önemli bir hastalığa yakalanmış olması gibi) veya suçun işlenmesinden sonra ortaya çıkan (failin pişmanlık duyması, suçunu ikrar etmesi, mağdurun zararını karşılaması, suçtan doğan zararın azlığı, duruşma sırasında sükunetli bir şekilde iyi hal göstermesi gibi) nedenler olabilir. Bunlar bir çoğunu katılmamakla birlikte yargıla kararlarına yansıdığı için tek tek saymak gereklidir. Bunlar;

• Tecrübesizlik.
• Gençlik heyecanı.
• Sarhoşluk.
• Korku ve acıma duygusu
• Mağdurun kusurlu olması
• Failin iyi koşullarda yaşaması
• Topluma hizmetleri
• Önemli bir hastalığa yakalanması.
• Suçun işlenmesi sırasındaki pişmanlığı.
• Suçunu ikrar etmesi.
• Mağdurun zararını karşılaması.
• Suçtan doğan zararın azlığı.
• Duruşma sırasında sükuneti

Ancak takdiri indirim nedenleri uygulanırken mağdur ve müştekinin ceza yargılamasından bekledikleri makul sonucun ve ceza ile kendilerinde oluşacak tatmin hissinin de ceza mahkemesi göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Mağdur veya müştekinin uğramış oldukları maddi ve özellikle manevi zarar ile sanığa uygulanacak takdiri indirim arasında makul bir oran olmalıdır. Takdiri indirimin uygulanması sonucu verilecek ceza mağdur veya müştekinin uğramış olduğu maddi ve manevi zarara uygun düşmeyecekse takdiri indirim nedenlerinin uygulanması hakkaniyetli olmayacaktır.

Mahkemede İyi Hal İndirimi Ne Kadar?

Takdiri indirim nedenlerinin uygulanıp uygulanmaması hususu, hakimin takdirine bağlıdır. Bu nedenler, takdiri indirim nedenleridir. Bu maddenin uygulanması, mahkemenin ve hakimin takdirine bağlı hususlardan olmakla bu takdir hakkının kullanılmaması nedenleriyle ilgili gerekçenin makul ve makbul olması, hukuk kurallarını zedelemeyecek, yasanın amacına aykırı düşmeyecek mahiyette bulunması ve hak ve nesafet kuralına uygun olması gerekir. Bu maddenin amacı yalnız suçun işlenişine göre cezanın verilmesini önlemek ve failin kişiliğine uygun biçimde cezanın kişiselleşmesini sağlamaktır.

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre; “5237 sayılı TCK’nun 62. maddesinin ikinci fıkrasında takdiri indirim nedenleri sayıldıktan sonra “gibi” denilmek suretiyle takdiri indirim nedenlerinin kanunda sayılanlarla sınırlı olmadığı, aksine bunların örnek olarak belirtildiği açıkça vurgulanmıştır. Burada sayılan “failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri” gibi nedenler, uygulamada hakimi sınırlayıcı olmayıp örnek olabilecek niteliktedir. Takdiri indirim nedenleri yönünden serbest değerlendirme sistemi benimsenmiştir.

Kanunda yapılabilecek indirim oranının, 1/6 ya kadar olduğu belirtilmiştir. Mahkeme gerekçesini göstermek suretiyle 1/7, 1/10 gibi bir indirim oranı uygulayabilir. Ancak 1/5, 1/3 gibi bir indirim oranı belirleyemez. Bu indirim, sanık hakkında hem hapis hem para cezasına hükmolunmuşsa, her iki cezasından da indirim yapılabilir. Sanık aynı dosyada birden fazla suçtan yargılanıyorsa, kural olarak her iki suç için de takdiri indirim nedenleri uygulana da bilir uygulanmaya da bilir. İştirak halinde işlenen suçlarda ise hakim bazı sanıklar için takdiri indirim nedeni uygularken, bazıları için uygulamayabilecektir.

Yargıtay Kararları Kapsamında Takdirim İndirim Uygulaması

• Takdiri indirim nedenleri, TCK’da ve ceza hükmü içeren ceza Yasalarının tamamında düzenlenen suçların hepsi için, uygulanabilir. Bu konuda kanunkoyucu herhangi bir istisna getirmemiştir. Terör suçları ve inkılâp kanunlarında düzenlenen suçlar ve askeri suçlar da dahil, her suç için, takdiri indirim nedeni uygulanabilir. Takdiri indirim sebepleri uygulamada bir çok nedene dayanabilmektedir.
• Taktiri indirim maddesinin uygulanması veya uygulanmaması kararı mutlaka gerekçeli olmak zorundadır. Yalnızca kanundaki tabirlerin tekrarı gerekçe değildir, özellikle takdiri indirim nedeninin uygulanmasına yer olmadığına karar verilir iken, bu tabirlerin somutlaştırılması gerekir.
• Temel cezanın alt sınırdan uzaklaşarak belirlenmesi, takdiri indirim nedeninin uygulanmasına engel teşkil etmez, çünkü bu iki kurumun belirlenme nedenleri farklıdır.
• Hiçbir istem olmasa bile, hakim taktiri indirim nedenini uygulayabilir veya tartışabilir. Talep bulunmaması halinde takdiri indirim tartışma dışı bırakılarak uygulanmamışsa Yargıtay bozma nedeni yapmamaktadır.
• Failin sırf susma hakkını kullanması takdiri indirim nedeninin uygulanmamasının gerekçesi olamaz.
• Sanık veya müdafiinin, takdiri indirim nedenlerinin veya lehe olan hükümlerin uygulanması istemi varsa, hâkim bu istemi karşılamak ve olumlu veya olumsuz bir karar vermek zorundadır.
• Sanığın “pişmanım”, “affınıza sığınıyorum” gibi beyanları, takdiri indirim nedeninin uygulanması talebi niteliğindedir.
• Hakim, takdiri indirim nedenlerini kararında gösterir. Yüksek Yargıtay “failin geçmişi, sanığın duruşmalarda mahkememize gösterdiği tavır lehine indirim nedeni kabul edilerek takdiren” denmesini, lehe uygulama için yeterli saymaktadır.
• Talep olsun ya da olmasın, takdiri indirim değerlendirilirken; “Cezasından kanuni veya takdiri artırım ve indirim yapılmasına yer olmadığına…”, “nedenleri bulunmadığından sanığın cezasından başkaca yasal veya takdiri sebeplerle arttırma veya indirim yapılmasına takdiren yer olmadığına” biçimindeki gerekçelerle 62.maddenin uygulanmamasını dosya ile uyumlu olduğu sürece Yargıtay Ceza Genel Kurulu yeterli saymaktadır.
• Sanığın sırf inkarı, yalan söylemesi, takdiri indirim nedenin uygulanmamasını gerektirmez.
• Fail (başkaca tanık ve delil olmadan) ikrarıyla suçun ortaya çıkmasını ve suç vasfının tayinini sağlamışsa, bu sanık hakkında takdiri indirim nedenlerinin uygulanmasını Yargıtay zorunlu görmektedir.
• Takdiri indirim nedeni uygulanması veya uygulanmaması ile ilgili mahkeme çelişkiye düşmemelidir. (Takdirde çelişki)
• Bozmadan önce, takdiri indirim nedeni uygulanıp sanığın temyizi üzerine karar bozulmuşsa, sonradan kurulan hükümde de bu nedenler uygulanacaktır.
• Olayda taktiri indirim nedeni kabul edilebilecek birden fazla neden mevcut olur ise, her bir neden için ayrı ayrı TCK’nın 62. maddesi uygulanamaz., bütün sebepler tek takdiri indirim nedeni kabul edilerek indirim oranı buna göre belirlenir.
• Sanık birden fazla suçtan yargılanıyor ise, aynı nedenlerle, bir suç- tan verilen cezaya takdiri indirim nedeni uygulanırken, diğer suçtan verilen cezaya uygulamamazlık yapılamaz. Ancak gerekçeler farklı olur ise, bu durumda bir suç için uygulanır iken diğeri için uygulanmayabilir. Yine bir suçtan dolayı taktiri indirim nedeni uygulanırken, diğer suçtan dolayı taktiri indirim nedeni tartışmasız bırakılamaz.
• Sanığa aynı suç nedeniyle hem hapis cezası hem de adli para cezası verilir ise, taktiri indirim nedeniyle her iki cezadan da indirim yapılır, birinden indirim yapıldı diye diğerinden indirim yapılmaması doğru olmaz.
• Sanığa hapis ve/veya adli para cezası ile birlikte güvenlik tedbirine de hükmolunmakta ise, güvenlik tedbirlerine taktiri indirim nedeni uygulanmaz, taktiri indirim nedeniyle güvenlik tedbirlerinden indirim yapılamaz.
• Takdiri indirim nedeni, TCK’nın 61/5. maddesi uyarınca en son uygulanacak hüküm olma özelliği de taşımaktadır.

Takdiri İndirim (İyi Hal İndirimi) Şartları Nelerdir?

Kanun koyucunun takdiri indirim hallerini düzenleyen madde hükmünde amaçladığı, sanığın geçmişi ve geleceği düşünüldüğünde söz konusu cezanın kendi hayatında yaratacağı etkilerin işlediği suçla orantısının değerlendirilmesidir. Mağdur veya müştekinin hayatında neden olduğu olumsuzluklar ile sanığın temel cezayı alması halinde kendi hayatında meydana gelecek olumsuzlukların birlikte değerlendirilerek karar verilmesi gereken bir husustur. Dolayısıyla sanık söz konusu madde hükmünü uygulanması zorunlu bir husus olarak görmemeli ve mahkeme önce şartların oluşup oluşmadığını kontrol edip sonra takdir yetkisini iyi bir değerlendirme yaparak kullanmalıdır. Söz konusu şartlar;

• Hakim takdiri indirim kararını verirken mutlaka gerekçesini de belirtmelidir. Yargıtay’ın çoğu kararında da belirttiği üzere; iyi hal indirimiyle ilgili olarak hakimin takdir yetkisi sınırsız değildir.
• Hakimin, yukarıda belirttiğimiz sebepleri ve somut olayın özelliklerini değerlendirerek karar vermesi gerekir.

Halk arasında iyi hal indirimi olarak da bilinen takdiri indirim, günümüz yargılama sürecinde sanığın iyi halinin bulunduğu, duruşma sırasındaki davranışlarının iyi olması ve hatta giyiminin iyi olması nedeniyle uygulanan ve talep edilen bir madde haline gelmiştir. Öyle ki özellikle kadın cinayetleri, cinsel istismar ve cinsel saldırı suçlarının faillerinin duruşmaya takım elbiseli ve kravatlı şekilde gelmesi dahi “kravat indirimi” adı altında takdiri indirim uygulanmasına sebebiyet vermektedir.

Takdiri İndirim (İyi Hal İndirimi) Uygulanan Hallerde Verilecek Ceza

Takdiri indirim nedenlerini düzenleyen TCK 62. maddenin 1. fıkrasında: “Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmi beş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birine kadarı indirilir.” hükmüne göre takdiri indirim sonucu verilecek ceza hesaplanmaktadır. Yani iyi hal indirimi uygulandığı takdirde sanığa;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine → Müebbet hapis cezası
• Müebbet hapis cezası yerine → 25 yıl hapis cezası
• Diğer cezalar için → Ceza 1/6 oranında indirilmiş yeni ceza miktarı hükmolunur.

İyi hal nedeniyle ceza indirimi, 5237 sayılı TCK’nın 61. maddesinde yer alan cezanın belirlenmesi prosedürüne uygun bir şekilde ortaya çıkan en son ceza miktarı üzerinden 1/6 oranında yapılır. Suçun karşılığı olarak belirlenen temel cezada tüm arttırım ve indirimler yapıldıktan sonra ortaya çıkan ceza miktarı üzerinden en son 1/6 oranında takdiri indirim uygulanır.

Örneğin; cinsel saldırı suçu nedeniyle TCK m.102 uyarınca 8 yıl hapis cezasına çarptırılan sanığa duruşmadaki hal ve hareketlerinden ötürü veya sabıkasının temiz olması sebebiyle 8 yıl üzerinden 1/6 oranında iyi hal indirim yapılarak 6 yıl 8 ay hapis cezası verilebilir.

Takdiri İndirim Nedenleri (İyi Hal İndirimi) Uygulanması

Takdiri indirim nedenleri, TCK’da ve ceza hükmü içeren tüm kanunlar için uygulanabilir. Bu konuda herhangi bir istisna yoktur. Tüm suçlar bakımından uygulanabilir. Terör suçları, cinsel suçlar, inkılap kanunlarında düzenlenen suçlar ve askeri suçlar dahil her suç için takdiri indirim nedeni uygulanabilir. Hakimin takdiri indirim (iyi hal indirimi) uygulanması konusundaki takdir yetkisi sınırsız değildir. İyi hal indirimi uygulanmamasına dair kararlar denetime elverişli olmalıdır. Takdirim indirim maddesi uygulanması veya uygulanmaması kararı mutlaka gerekçeli olmalıdır. Kanundaki belirtilen hususların yazılması gerekçe değildir. Ceza davasına göre somutlaştırılmalıdır.

Ceza verilirken alt sınırdan verilmesi TCK 62’nin uygulanmasını engellemez. Yani ceza alt sınırdan verilirken takdiri indirim de uygulanabilir. Talep olmasa dahi takdirim indirim nedeni tartışılmalıdır. Failin susma hakkını kullanması takdiri indirim nedeninin uygulanmamasın gerekçesi olamaz. Sanık veya müdafiinin takdiri indirim nedenlerinin veya lehe olan hükümlerin uygulanması talebi varsa hakim bu istemi karşılamak zorundadır. Yani olumlu veya olumsuz bir karar vermelidir. Sanığın “pişmanım”, “affedin” veya “hatalıyım takdir mahkemenin” gibi sözleri takdiri indirim nedeninin uygulanması talebi niteliğindedir.

Sanığın inkarı, yalan söylemesi, susma hakkını kullanması takdiri indirim nedenin uygulanmamasını gerektirmez. Fakat fail suçu ikrar etmişse takdirim indirim uygulanması Yargıtay tarafından zorunlu görünmüştür. Takdiri indirim nedeni TCK 61/5 uyarınca en son uygulanacak hükümdür. Yani en son çıkan cezaya iyi hal indirimi uygulanır.

Takdiri İndirim Nedenleri ile İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay 16. CD 16/06/2020 tarihli, 2020/1582 E., 2020/2675 K.

• Takdiri İndirim Nedenleri
• TCK 62. Madde

…Mahkemenin gerekçesinde belirtilen olgular ile dosyadaki delillerin uyumunun sağlanarak cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesi konusunda orantılılık ilkesine aykırı hareket edildiği ve TCK 62. maddesinin uygulanmamasının kanuna aykırı olduğu, zira Bitlis 2. Ağır Ceza Mahkemesinin yargılama aşamasında sanığın geçmişi ile ilgili tüm olguların ve davaların irdelendikten sonra “Sanığın fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları mahkememizce lehine takdiri hafifletici sebep sayıldığından TCK 62. maddesi gereğince cezasından takriben 1/6 oranında indirim yapılmasına” şeklinde sanık hakkında TCK 62. maddesinin uygulanmasına karar verildiği, kararın istinaf edilmesi üzerine Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Ceza Dairesi kararında “Sanığın adli sicil kaydı hakkındaki soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin UYAP kaydı itibariyle suça meyilli olarak kabul edilen kişinin ve cezanın geleceği üzerinden olumlu etki yapacağına dair kanaat oluşmaması nedeniyle hakkında TCK 62. maddesinin uygulanmamasına…” şeklinde karar verildiği…

Yargıtay CGK 31/01/2012 tarihli, 2011/4-277 E., 2012/4 K.

• Takdiri İndirim Nedenleri
• TCK 62. Madde

… Serbest takdir sisteminin bir gereği olarak da olayda sanık yararına takdiri indirimin uygulanmasını gerektiren nedenlerin varlığını veya yokluğunu belirleme yetkisi yargılamayı yapan hakime ait olacaktır. Zira yargılama süreci boyunca maddi gerçeğe ulaşma ve adaleti sağlama yolunda çaba harcayan hakim, sanığı birebir gözlemleyen ve bu bağlamda takdiri indirim nedenlerinin varlığı ya da yokluğunu en iyi tespit edebilecek konumdaki kişidir. Hakim; ‘failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkilerinin yanında, her somut olaya göre değişebilecek ve önceden öngörülemeyecek nedenleri de birlikte değerlendirerek bu hususta hak, adalet ve nasafet kurallarına uygun biçimde uygulama yapacaktır. Ancak hakimin bu konudaki takdir yetkisi sınırsız değildir. Bütün kararlarda olduğu gibi takdiri indirimin uygulanmasına veya uygulanmamasına ilişkin kararlar da gerekçeli olmalıdır. Bununla birlikte gösterilen gerekçelerin hak, adalet ve nasafet kuralları ile dosya içeriğine uygunluğunun Yargıtay denetimine tabi olacağında da kuşku bulunmamaktadır.

Yargıtay CGK 07/07/2009 tarihli, 2009/9-62 E., 2009/191 K.

• Takdiri İndirim Nedenleri
• TCK 62. Madde

… Görüldüğü üzere, maddede hakimin takdiri indirim nedenlerinin varlığı halinde cezada belli oranda indirim yapabileceği düzenlenmiş, ancak takdiri indirim nedenlerinin sınırlı olarak sayılması yerine “gibi” ibaresi de kullanılmak suretiyle, örnekleme kabilinden bazı takdiri indirim nedeni olabilecek hallerden bahsedilmekle yetinilmiştir. Bu durumda, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları ve cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar göz önünde bulundurularak 62 nci madde uyarınca indirim yapılıp yapılmayacağının hakim tarafından serbestçe takdir edileceğinde kuşku bulunmamakta ise de; bu ifadenin, indirim yapılmasına veya yapılmamasına esas alınan nedenlerin temyiz merciince denetlenemeyeceği şeklinde anlaşılmaması gerekir.

Nitekim, maddenin son cümlesi, “Takdiri indirim nedenleri kararda gösterilir” şeklinde olup; bu cümle ile 62 nci maddenin uygulanması veya uygulanmaması açısından yargıca tanınan takdir hakkının “dayanılan nedenler itibarıyla denetlenebilir nitelikte bir takdir hakkı” olduğu anlatılmak istenmiştir. Kaldı ki, 4709 sayılı T. C. Anayasası’nın 141. Ve 5271 sayılı CYY’nın34 üncü maddesi uyarınca mahkeme kararlarının gerekçeli olması zorunludur. Açıklanan nedenlerle; Yerel Mahkemenin, 5237 sayılı TCY’nın 62 nci maddesini “5237 sayılı TCK.nun 62 nci maddesi uygulamada bir atıfet maddesi olmayıp koşulları mahkeme heyetince oluştuğu kanaatine varıldığı takdirde uygulanan yasa maddesi olması karşısında mahkeme heyetince uygulama koşulları oluşmadığı kanaatine varıldığından sanık hakkında TCK 62 nci madde hükmünün uygulanmasına yer olmadığına” şeklinde açıklama yapmak suretiyle uygulamadığı ve bu konuda direndiği somut olayda, uygulamama nedenlerinin denetime elverecek şekilde açıkça gösterilmemiş olması yasaya aykırıdır.

Yargıtay CGK, T. 17/06/2014, E. 2013/6-301, K. 2014/329 K.

• Takdiri İndirim Nedenleri
• TCK 62. Madde

Parmak izinin tespit edilmesi sonucunda suç konusu eylemi sebebiyle hakkında soruşturma başlatılan ve adli sicil kaydında hırsızlık suçu da dâhil olmak üzere pek çok suçtan sabıkası bulunan sanığın, önceki ifadelerinde suçlamayı kabul etmeyip kovuşturma aşamasında aleyhindeki deliller sebebiyle suçu işlediğini beyan etmesi samimi ikrar olarak kabul edilemeyeceği gibi, yerel mahkeme iradesinin sanık hakkında 5237 Sayılı TCK‟nın 62. maddesinin uygulanmamasına yönelik bulunduğu ve bu tercihin dosya kapsamı ile de uyumlu olduğu anlaşıldığından hırsızlık suçundan mahkûmiyetine karar verilen sanık hakkında TCK’nın 62. maddesinin uygulanmaması ile bu konuda gösterilen gerekçe arasında çelişki bulunduğu söylenemeyecektir.

Takdiri İndirim (İyi Hal İndirimi)  İle İlgili Sık Sorulan Sorular

• TCK 62 her suça uygulanır mı?

TCK 62. Madde yani takdirim indirim nedenleri şartları varsa tüm suçlara uygulanabilir.

• Takdiri indirim nedenleri nelerdir?

Takdirim indirim nedenleri; failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki davranışları, yargılama sürecindeki davranışları, Cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri ve diğer nedenlerdir.

• Takdiri indirim oranı kaçtır?

Takdirim indirim oranı 1/6’dır. En son çıkan cezaya 1/6 indirim olarak uygulanır.

• Tck 62/1 maddesi nedir?

Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birine kadarı indirilir.

• Mahkemede iyi hal indirimi ne kadar?

Hükmedilecek ceza ağırlaştırılmış müebbet ise takdiri indirim sonucunda müebbet hapis cezası verilir. Müebbet hapis cezası verilecek durumlarda 25 yıl hapis cezası verilir. Bunun dışında hükmedilen hapis cezalarında 1/6 oranında indirim yapılır.

• Yargıda iyi hal indirimi nedir?

Failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar göz önünde bulundurularak cezasında indirime gidilmesidir.

• Uyuşturucu iyi hal indirimi?

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Yargılama sonucunda toplam hapis cezasından 1/6 oranında indirim yapılacağına göre; örneğin 24 yıl hapis cezası verildiğini varsayarsak iyi hal indirimi ile bu ceza 20 yıla düşecektir.

• Cinayette iyi hal indirimi?

Bir insanı kasten öldüren yani cinayet işleyen kişi basit şekilde müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. Hakimin iyi hal indirimini takdir etmesi sonucu bu kişinin cezası 25 yıl hapis cezasına çevrilir.