Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Nedir? Nasıl İptal Edilir?  

bireysel emeklilik sistemi bes

Bireysel emeklilik sistemi (BES), emeklilik sürecini rahat geçirmek adına, kişilere birikim yapma fırsatı sunan, bunun yanında devlet katkısı ile desteklenen özel bir emeklilik sistemidir. Bireysel emeklilik sisteminin kısaltılmış hali BES’tir. Bireysel emeklilik sistemi, çalışan kişilere emeklilik gelirine ek bir gelir imkanı veren ve Sosyal Güvenlik Sisteminin tamamlayıcısı olarak düzenlenen özel emeklilik sistemidir. Bireysel emeklilik sistemine katılan kişilere ödeme birikimi yapabileceği farklı periyot seçenekleri sunulmaktadır. Bu periyotlar; aylık, 3 aylık, 6 aylık veya yıllık olarak seçeneklerde sunulur. Bireysel emeklilik sistemi, kişilere düzenli ödemeler sayesinde birikimlerinin değer kaybetmemesi ve yatırım fonlarında şekillenmesi imkanı verir.

Bireysel emeklilik sistemi (BES) ile yapılan ödemeler sonucunda emekli olmaya hak kazanılması halinde ödemelerin hangi periyotlarla alınacağına katılımcı karar verir. Bireysel emeklilik sisteminden faydalanan katılımcı ödemeleri tek seferde veya aylık, 3 aylık, 6 aylık ve yıllık periyotlarla düzenli olarak almayı tercih edebilir. Katılımcıya ödemeleri toplu olarak alma imkanı yanında ödemenin bir kısmını toplu olarak alıp kalan kısmını maaş gibi düzenli olarak alma imkanı da verilir.

BES Nedir?

BES Bireysel emeklilik sistemidir. Aktif çalışma döneminizdeki hayat standartlarınızı emeklilikte de devam ettirmeniz için bugünden düzenli birikim yapma imkânı sağlayan ve devlet katkısıyla desteklenen bir tasarruf ve yatırım sistemidir. Bireysel emeklilik sistemine herkes katılabilir. 25 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile birlikte artık fiil ehliyeti bulunmayan kişiler de yasal temsilcileri aracılığıyla bireysel emeklilik sisteminin avantajlarından faydalanabiliyor. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birikimleriniz bir yandan %30 devlet katkısıyla artarken, diğer yandan yatırım fonlarında işlem görür. Düzenli ödemeleriniz sayesinde değerini kaybetmeyen birikimleriniz, uzun vadede enflasyonun üzerinde getiri sunar. Üstelik BES katılımınız standartlarınız ve beklentileriniz doğrultusunda şekillenebilir.

  • BES, birikimlerin toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır.
  • Bireysel emeklilik hesabınıza yaptığınız katkı payı ödemeleriniz sizin seçtiniz emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir.
  • 10 yıl boyunca sistemde kalmanız ve 56 yaşını doldurmanız halinde emekliliğe hak kazanırsınız.
  • Emeklilik hakkını elde ettiğinizde emeklilik hesabınızdaki birikimlerinizi toplu olarak veya belirli bir program çerçevesinde alabileceğiniz gibi yaptıracağınız yıllık gelir sigortası ile ömür boyu veya belirli süreler için düzenli olarak emekli maaşı alabilirsiniz.
  • Bireysel emeklilik sisteminde 1 Ocak 2013’ten itibaren başka hiçbir yatırım aracında olmayan devlet katkısı uygulaması başladı. Sisteme yatırdığınız her katkı payı tutarının %25’i kadar ek bir tutar sözleşmenize bağlı devlet katkısı hesabınızda biriktirildi. 22 Ocak 2022 tarih ve 31727 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7351 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte % 25 olan bu oran %30 olarak uygulanmaktadır.
bireysel emeklilik sistemi bes iptal
bireysel emeklilik sistemi bes iptal

Bireysel Emeklilik Sistemine Kimler Katılabilir?

Bireysel Emeklilik Sistemine katılmak için önceden kişinin 18 yaşını doldurmuş olması şartı aranmaktaydı. Bireysel emeklilik sistemi konusunda, 25 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe giren Sigortacılık ile Diğer Bazı Alanlara İlişkin Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile fiil ehliyeti bulunmayan kişilerin yasal temsilcileri sayesinde bireysel emeklilik sisteminden faydalanması sağlanmıştır. Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nun 4. maddesine göre bireysel emeklilik sistemine fiil ehliyetine sahip kişiler katılabilirken 25 Mayıs 2021 tarihli düzenleme ile bu maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.

Nihayetinde bireysel emeklilik sistemine; medeni hakları kullanma ehliyetine sahip kişiler ve 18 yaşından büyük herkes katılabilir. Önceki düzenlemeye göre fiil ehliyetine sahip olmayanlar katılım sağlayamazken kanuni değişiklikle 18 yaşından küçük kişiler ise kanuni temsilcisi aracılığıyla katılımcı sıfatıyla katılabilir. Başka bir deyişle bireysel emeklilik sistemine katılmak isteyen kişiler için yaş sınırı olmayıp katılım için bir şart yoktur. Bu sisteme herkes katılım sağlayabilir.

Bireysel Emeklilik Sisteminin İşleyişi

Bireysel emeklilik sistemi (BES); kişilerin birikimlerinin toplanması, değerlendirilmesi ve kişilere toplu ödeme veya periyodik ödeme şeklinde maaş gibi ödeme yapılması esasına dayanır. Bireysel emeklilik sistemi dahilinde, bireysel emeklilik hesabına yapılan katkı payı ödemeleri kişinin seçtiği emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Bireysel emeklilik sistemine katılan kişilere birikim yapmaları için farklı periyot seçenekleri sunulur. Bu periyotlar; aylık, 3 aylık, 6 aylık ve yıllık olacak şekildedir. Emekliliğe hak kazanılması halinde ödemelerin nasıl alınacağına katılımcı karar verir. Emeklilik sonucunda toplu ödeme alabileceği gibi periyodik olarak ödeme almayı da tercih edebilir.

Bireysel emeklilik sisteminden faydalanan kişinin en az 10 yıl boyunca sistemde kalması ve 56 yaşını doldurması halinde emekliliğe hak kazanır. Sistemden faydalanan kişi, emeklilik hakkını elde etmesinden sonra emeklilik hesabındaki birikimlerini toplu olarak veya belirli bir periyot dahilinde alabilir. Kişi ödemenin maaş gibi belirli tutarlar dahilinde ödenmesini de tercih edebilir. Hatta bireysel emeklilik hakkı kazanan kişi yaptıracağı yıllık gelir sigortası ile ömür boyu veya belirli süreler dahilinde düzenli olarak emekli maaşı alabilir.

Bireysel emeklilik sisteminde, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren devlet katkısı uygulaması başlamıştır. Devlet katkısı başka hiçbir yatırım aracında bulunmamaktadır. Bireysel emeklilik sistemine yatırılan her katkı payı tutarının %25’ine kadar ek bir tutar, bireysel emeklilik sözleşmesine bağlı olarak devlet katkısı hesabında birikir. 7351 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca devlet katkısı tutarı % 25’ten %30’a çıkarılmıştır.

Bireysel Emeklilik Sisteminde Nasıl Emekli Olunur?

Bireysel Emeklilik Sistemine katılım sağladıktan sonra emekli olmak için en az 10 yıl boyunca katkı payı ödemesi ve 56 yaşının doldurulmuş olması gerekir. Sosyal Güvenlik Sisteminde olduğu gibi yaş ve süre dolduğunda kişi isterse emekli olur; isterse birikim yapmaya devam edebilir ve istediği zaman bireysel emekli olabilir. Bireysel emeklilik şartlarının sağlanması sonrasında emekli olmaya karar verildiğinde bireysel emeklilikten faydalanılan şirkete başvuru yapılır ve o güne kadar kişinin bireysel emeklilik sistemindeki birikimi hesaplanır. Kişinin bireysel emeklilik sistemindeki birikiminin hesabı; ödediği katkı paylarına, devlet katkısına ve fonların getirilerine göre değişiklik göstermekle kişinin sistemde kaldığı süre, tercih ettiği fon dağılımı fon getirilerini etkileyecektir.

Bireysel emeklilik sistemindeki birikim hesaplandıktan sonra kişiye ödemeleri nasıl almak istediği konusunda seçenekler sunulur. Emeklilikten faydalanan kişiye ödemeler iki şekilde yapılabilir. Bireysel emeklilik sistemi birikimi, aşağıdaki seçeneklerden birini tercih ederek alınabilir;

  • Bireysel Emeklilik Toplu Ödemesi: Bireysel emeklilik sisteminde hesaplanan birikim, kişinin talebi üzerine toplu olarak kişiye ödenir.
  • Bireysel Emeklilik Maaş Ödemesi: Bireysel emeklilik sistemi hesabındaki birikimler, belirli periyotlar dahilinde maaş gibi alınabilir. BES hesabındaki birikimler; aylık, 3 aylık, 6 aylık veya yıllık periyotlar ile kişinin tercihine bağlı olarak alınabilir. Bireysel emeklilik birikiminin ödenmesi konusunda kişilere ödeme periyodunu yılda 2 kere değiştirme hakkı tanınır. Başka bir deyişle seçilen ödeme şeklinin 3 aylık ödeme olmasına karar verildikten sonra ödeme planı yıl içerisinde aylık ya da 6 aylık olarak değiştirilebilir.

Bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin, belirli periyotlar ile alınmaya başlanmasından sonra Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) hesabına katkı payı ödemesi yapılması olanağı yoktur. Belirli periyotlarla ödemeye karar verilmesinden sonra dahi birikimlerin tamamının alınması mümkündür. Bunun yanında birikimlerin belirli bir periyot ile ödenmesi seçildikten sonra yatırım araçlarında birikimler değerlendirilebilir. Bu sayede birikimler maaş gibi alınırken hesapta kalan tutar ile yatırım yapmaya devam edilebilir.

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Devlet Katkısı

Bireysel emeklilik sisteminde, devlet tarafından katkı sunulur. Bu devlet katkısı, başkaca hiçbir yatırım aracında bulunmaz. Bireysel emeklilik sistemine özgü olan devlet katkısı ile ödenen katkı payı tutarına göre kanunda belirlenen oranda devlet katkısı tutarı hesaplanarak birikim tutarına eklenir. Böylece ödenen katkı payına ek olarak yatırılan devlet katkısı sayesinde birikim tutarı hızla artar. 22 Ocak 2022 tarihinde yapılan Kanun değişikliğinden önce devlet katkısı oranı %25 olarak belirlenmiştir. 7351 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birlikte bu devlet katkısı oranı %30 olmuştur. BES devlet katkısından Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve Mavi Kart sahipleri yararlanabilir. Devlet katkısından faydalanabilmek için bu iki şart dışında başka şart aranmaz. Ayrıca E-Devlet üzerinden ”Bireysel Emeklilik ve Otomatik Katılım Sistemlerinde Devlet Katkısı Sorgulama” ekranından, son 2 yıla ait kazanılan bireysel emeklilik sistemi (BES) devlet katkısı tutarını öğrenilebilir.

Bireysel emeklilik sistemine katılım sağladıktan sonra ödenen her katkı payı için devlet katkısından faydalanılır. Devlet katkısı sayesinde ödenen katkı payının %30 u tutarından devlet katkı sağlamış olur. Devlet katkısı, ödenen katkı payı tutarı ile orantılı olarak artar. Şöyle ki ödenen 500 TL BES katkı payı için  150 TL, ödenen 1.000 TL katkı payı için ise 300 TL devlet katkısı alınır. Ancak devlet katkısı tutarı sınırsız olmayıp bir limiti de vardır. Bu limiti aşamamakla beraber devlet katkısına örnek verilecek olursa;

Katkı Payı

Devlet Katkısı

300 TL

90 TL
500 TL

150 TL

700 TL

210 TL
1000 TL

300 TL

Bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısının üst limiti vardır. Bu limit bir takvim yılı içinde ödenen ve Devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamının, söz konusu yıl için geçerli olan yıllık toplam brüt asgari ücret tutarını aşamayacağıdır. Ancak 31.12.2022 tarihinde yayımlanan Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelik hükümleri gereği ve 7351 sayılı Kanun ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda yapılan değişiklik sonucunda bu tarihten itibaren şirket hesaplarına intikal etmiş katkı paylarından devlet katkısı hesaplamasına konu limiti aşan kısım, takip eden yılların limiti dahilinde devlet katkısı hesaplamasına dahil edilmektedir. Bu düzenleme ile bir takvim yılında hesaplanan katkı paylarının toplamı, hesaplama yapılan yıl için geçerli olan yıllık toplam brüt asgari ücret tutarını aşamasa da üst limitin üzerindeki katkı payları hesaplama yapılan yılı takip eden yıllarda devlet katkısı hesaplamasına esas teşkil eder. Her yıl asgari ücretin değişiklik göstermesi ile devlet katkısının üst limiti de yıllara göre değişir.

Bireysel Emeklilik Sisteminin Avantajları Nelerdir?

Bireysel emeklilik sisteminin, kişilere sağladığı birçok avantaj vardır. Bireysel emeklilik sistemine katılım sağlayan kişiler, birikim yapmanın yanı sıra sistemin sağladığı devlet katkısı sayesinde yatırım da yapar. Bireysel emeklilik sisteminin sağladığı avantajlara bakılacak olursa;

  • Devlet katkı sağlar. Bireysel emeklilik sisteminde, yatırılan her katkı payı ödemesi için devlet tarafından %30 u oranında devlet tarafından bireysel emeklilik sistemine katkı sağlanır. Bu itibarla katılımcının birikimi hızla artar. Örneğin bireysel emeklilik sistemine katkı payı olarak 300 TL ödemesi halinde, %30’luk devlet katkısıyla 90 TL devlet tarafından katkı sağlanır.
  • Katılımcıya yatırım yapma disiplini sağlar. Kişiler için yatırım yapmanın kolay yollarından biri bireysel emeklilik sistemidir. Bireysel emeklilik sistemine katılım sağlandıktan sonra ekstra bir ödeme yapmaya gerek kalmadan kişinin aylık gelirinden belirlenen miktarda katılım payı, otomatik olarak bireysel emeklilik (BES) hesabına aktarılır.
  • Bireysel emeklilik sistemi ile katılımcı birikime ara verebilir. Kişilerin maddi durumu her zaman aynı seyirde devam etmeyeceği için bireysel emeklilik sistemi ile birikim yapmaya ara verilebilir ve yatırılan katkı payları yapılandırılabilir.
  • Bireysel emeklilik sistemi ile emeklilikte ek gelir sağlanır. Katılımcılar, emekli olmadan önce bireysel emeklilik sistemi ile yatırdıkları katkı payları sayesinde emeklilikte ek gelir elde ederler. Bu sayede emekli olmadan önce sahip olunan yaşam standartları emeklilikten sonra da korunmuş olur.

Bireysel Emeklilik Sisteminin Eksileri Nelerdir?

Bireysel emeklilik sisteminin avantajları kadar eksi yanları da bulunmaktadır. Her kişinin yaşam şekline, bireysel emeklilik sistemine ayrılan katkı payı ve düzenli ödeme uygun olmayabilir. Bu nedenle bireysel emeklilik sisteminin eksi yanlarından bahsedilecek olursa;

  • Bireysel emeklilik sistemi (BES), en az 10 yıl süre boyunca sistemde kalmayı gerektiren bir yatırım sistemidir. Azami süre dolmadan sistemden çıkılması halinde yatırılan katkı paylarından, birikimden ciddi bir kesinti yapılır. Bu nedenle bireysel emeklilik sistemi (BES), kısa vadeli yatırımlar için uygun olmayabilir.
  • Bireysel emeklilik sistemi dahilinde yapılan yatırımların, fonların iyi yönetilmemesi halinde beklenen oranda gelir elde edilemeyebilir.
  • Bireysel emeklilik sistemine katılım sağlanan şirketler ile değişiklik göstermekle şirketlerin çoğu tarafından yönetim kesintileri yapılır. Şirketlerce yapılan yönetim gideri kesintilerinin oranları dönemsel olarak değişiklik gösterir.

Bireysel Emeklilik Sistemi Nasıl İptal Edilir?

Bireysel emeklilik sisteminde dilenilen zamanda sözleşmeden cayabilir ve iptal edilebilir. Bireysel emeklilik sistemi iptal işlemi, sözleşmenin tarafı olan banka veya sigorta şirketinin iptal şartlarına göre değişiklik gösterir. Bu nedenle sözleşmenin tarafı olan şirketin müşteri hizmetlerini arayarak veya şirketin sitesini ziyaret ederek bireysel emeklilik sisteminin nasıl iptal edilebileceği öğrenilir. Bireysel emeklilik sistemi iptali, kişisel tercih olabileceği gibi kişisel sebepler dışında ölüm ve sakatlık gibi durumlardan dolayı da olabilir.

  • Ölüm halinde; katılımcının emeklilik hakkını elde etmeden yaşamını kaybederse ölüm tarihine kadar yapılan toplam birikim tutarı bireysel emeklilik sisteminin yapıldığı şirket tarafından mirasçılara ödenir.
  • Sakatlık halinde; bireysel emeklilik sistemi katılımcısı olan kişinin, emeklilik hakkını elde etmeden kaza veya hastalık sebebiyle sakat kalmasıyla kişi sistemden ayrılmak isteyebilir. Bu durumda bireysel emeklilik sözleşmesinin tarafı olan şirket, bu tarihe kadar yatırılan toplam birikim tutarını katılımcıya öder.

Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik şartları gerçekleşmeden 10 yıl dolmadan ve 56 yaşı doldurmadan ayrılmak istenmesi halinde bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin tamamı alınamayabilir. Başka bir deyişle kişisel sebeplerle sistemden ayrılmak istenmesi halinde kişinin alabileceği devlet katkı payının oranı değişir. Örnek vermek gerekirse, 3 yılı doldurmadan sistemden ayrılmak istenmesi halinde devlet katkı payından herhangi bir gelir elde edilemez. Ancak bireysel emeklilik sisteminden 3 yılı doldurduktan sonraki bir zamanda sistemden çıkış yapılması halinde kişinin alabileceği devlet katkı payının oranları şu şekilde değişir;

  • 3-6 yıl arasında devlet katkı payının %15’i,
  • 6-10 yıl arasında devlet katkı payının %35’i,
  • yılın sonunda devlet katkı payının %60’ı,

Bireysel emeklilik sisteminde, kişinin 10 yılı doldurması ve 56 yaşını doldurması halinde yani emekliliğe hak kazanması halinde ise devlet katkı payının tamamı alınır.

Yorum Gönderin

3600 gunden emeklilik

3600 Günden Emeklilik Nedir? Şartları Nelerdir?

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

vakif nasil kurulur

Vakıf Nasıl Kurulur?

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

itibar koruma

İtibar Koruma Nedir ve Nasıl Yapılır?

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

X
kadim hukuk ve danışmanlık