Banka Hesap Kiralama Suçu ve Cezası

Banka hesabı kiralama suçu, TCK 158’de düzenlenen nitelikli dolandırıcılık suçunu oluştur. Cezası 3-10 yıl arası hapis cezası bulunmaktadır. Ancak banka hesabı kiralama suçu oluşabilmesi için failler arasında fikir ve eylem birliğinin, maddi yararın ve kanunun aradığı diğer unsurların olması gerekmektedir. Banka hesap kiralama suçu teknolojinin gelişmesi ile kişinin bir başka kişiye para çekip yatırdığı banka hesabını belirli aralıklarla kullandırması yani kiraya vermesidir. Bu durum kişilerin yakalanma ihtimalini de düşürmektedir. Nitekim olası bir şikayette savcılık sadece hesap sahibi hakkında soruşturma başlatacak ve asıl faile ulaşılamayacaktır. Bu kiralama sürecinde, hesap sahibi bilgilerini üçüncü bir kişiye devrederek, bu kişinin hesap üzerinde tam yetki sahibi olmasını sağlamaktadır. Hukuk açısından resmi bir dayanağı olmayan bu durum, gerçek hesap sahibiymiş gibi bir izlenim uyandırarak çeşitli sorunlara yol açmaktadır.

Banka hesabınızı sizden başka bir başkasına kullandırma; eğer ki bu hesap dolandırıcılık faaliyetlerinde kullanılırsa, TCK 158. madde kapsamında ağır cezalarla sonuçlanabilecek durumdur. Kanunda yer alan “dolandırıcılık suçunun nitelikli halinden” yargılanabilirsin. Banka hesap kiralama suçu cezası 3 yıldan başlayıp 10 yıla kadar hapis ve elde edilen menfaatin iki katı adli para cezası şeklindedir. Banka hesap kiralama suçu cezası son derece ağır ve memuriyete engeldir. Bu yargılama sürecinde doğru hukuki adımlar atılırsa, cezalarda indirim veya beraat alabilmek mümkün olacaktır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda “Banka Hesap Kiralama Suçundan ve Banka Hesap Kiralama Cezasından” bahsedeceğiz.

Banka Hesap Kiralanma Dolandırıcılığı Nedir?

Banka hesaplarının kiralanması kişinin belirli bir ücret karşılığında kendisine ait hesabın kullanımını bir başkasına devretmesidir. Kiralama işlemi kapsamında üçüncü kişi ya da başka kişiler bu hesaba para gönderebilir ya da para çekebilir. Ancak banka hesap kiralamada kimi dolandırıcılık çeşitleri yapılmaktadır. Bunlardan birisi de dolandırıcılık yapan kişinin, telefonla arayarak “Hesaplarınızı geçici olarak kullanımını devralmak istiyoruz. Her şey yasal ve herhangi bir risk içermemektedir.” Şeklinde açıklamalar yapmasıdır.

Banka hesabının kiralanmasında kişiler eskiden var olan  hesaplarını kiralayabildiği gibi yeni bir hesap açıp onu da kiralayabilir. Ancak dolandırıcılık banka hesabınızın kartını da onlara teslim etmenizi talep edebilir. Bunun dışında dolandırıcıların bankaya kadar sizi götürüp kira bedelini ödemeleri de mümkündür. Bununla birlikte banka hesabında kayıtlı sim kartın dolandırıcıların eline geçmesi halinde, yasadışı faaliyetler yaptıkları da görülmektedir. Banka hesabının asıl sahibi, dolandırılmasının yanı sıra kiralayan kişinin başkalarını dolandırması halinde suça elverişli bir ortam hazırladığından suçlanabilir. Dolandırıcıların tercih ettikleri yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

Banka Hesabı Nedir?

Banka hesapları; kişilerin bankaya başvurmaları ile bankanın kişiye tahsis ettiği finansal hesaplardır. Çeşitli türleri olan banka hesaplarının açılması için Türk hukukunda kişinin reşit olması yani 18 yaşını doldurması gerekmektedir. Banka hesabında para transferleri yapılırken karışıklık oluşmaması için hesap numarası zorunluluğu getirilmiştir. Bu durum ilk Avrupa Birliği’ndeki ülkelerde çıkmış olmasına rağmen günümüzde tüm dünyaya yayılmıştır. Bankaların hesap numaralarına IBAN (International Bank Account Number) yani Uluslar arası Banka Hesap numarası adı verilir. Bu hesap numaralı çok haneli olup başlangıcında ülkelerin kodu (Türkiye’ninki TR) yer almaktadır. “TR112222234444444444444444” şeklinde İBAN örneği üzerinden baktığımızda, TR yazan ilk iki hane ülke kodunu içermektedir. Ardından gelen 2 hane ise kontrol basamakları, sonraki 5 hane ise banka kodunu oluşturur. Her banka hesabının yalnızca bir tane IBAN numarası bulunmaktadır. Banka hesaplarının çeşitli türleri bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Şahsi hesaplar ve yabancı hesaplar,
• Özel hesaplar ve başkalarına ait hesaplar,
• Bloke konulmuş hesaplar,
• Rehin konulmuş hesaplar,
• Vadeli hesaplar,
• Vadesiz hesaplar,
• Müşterek hesaplar vs.

Banka hesabını belirli bir çıkar karşılığında başka birinin kullanımına sunmak TCK bakımından nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturmaktadır. Yine 5549 Sayılı Kanun’un 15. maddesi uyarınca, bu suçun temel amacı, vergi mükelleflerinin başkaları adına açılan banka hesapları üzerinden vergilendirilmemiş gelir elde etmelerinin önüne geçmektir. Bahsi geçen kanun maddesi kapsamında, bu suç işlendiğinde altı aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanabilir. Eğer hesap sahipleri, hesabın üçüncü şahıslar tarafından kullanılmaya başlandığını bankaya bildirirlerse, bu cezai yaptırımdan muaf tutulabilirler. Ayrıca vurgulamak gerekir ki, banka hesabını üçüncü şahıslara bırakmak, sadece yukarıda bahsedilen suçla sınırlı kalmayıp, Türk Ceza Kanunu‘nda belirtilen birçok ciddi suçun da yaptırımlarına maruz bırakabilir.

Banka Hesap Kiralama Suçu Cezası

Banka hesap kiralama suçu cezası üç yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır. Banka hesaplarının kiralanması; kişiye özel banka hesabının belirli bir ücret karşılığında periyotlar halinde bir başkasının kullanımına tahsis edilmesidir. Periyodik kiralamalar, günlük ya da haftalık olarak ayarlanabilir. Banka hesabının sahibi bilgilerini bankanın dışında bir kişiye aktararak, onun kullanımına hesabını bırakır. Böylece üçüncü kişi banka hesabı üzerinde yetkili hale gelir. Banka hesaplarının kiralanmasının suç olarak nitelendirilmesinin sebebi dolandırıcılık, terör örgütlerinin para aklaması, yasadışı bahis ve suç gelirlerinin aklanması, hırsızlık gibi suçların doğmasına neden olmasıdır. Banka hesap kiralama suçu şu suçlardan cezalandırılabilir:

1.  Nitelikli Dolandırıcılık (TCK Madde 158/1-f): Banka hesabı kiralama suçu 2025 itibari ile genellikle “nitelikli dolandırıcılık” kapmasına girmektedir. Ancak bu suçun oluşabilmesi için failin bile isteye hesabını kiralaması, kullandırması ve bunun karşılığında maddi bir menfaat elde etmesidir. İddia kuponu dolandırıcılığından ya da yasa dışı bahisten gelen bu paraları bankamatikten hesap sahibi tarafından çekilmesi, hesap sahibi parayı çekmese de bir şekilde maddi menfaat elde ettiğinin ispatlanması halinde 3-10 yıl arası bir ceza ile cezalandırılır. Ancak bu fiil banka aracılığı ile yapıldığından nitelikli hal kapsamına girdiğinden cezası 4 yıldan az olamaz.
2. Suç Örgütlerine Yardım Etme (TCK Madde 220): Yasa dışı bahis, genellikle organize suç örgütleri tarafından yönetilmektedir. Bahis faaliyetlerinin finansmanı ve yönetimi de bu suç örgütlerinin denetiminde olmaktadır. Banka hesapları kullandıran kişiler, bu tür suç örgütlerine yardımcı olmakta ve örgütün faaliyetlerini kolaylaştırmaktadır. TCK’nın 220. maddesi uyarınca, suç örgütlerine yardım eden kişilere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilebilir.
3. Suç Gelirlerinin Aklanması (TCK Madde 282): Banka hesabı kullandıran kişiler, yasa dışı bahis sitelerinin elde ettiği gelirlerin aklanmasında da rol oynamaktadır. Bu kapsamda, yasa dışı bahis geliriyle ilişkili işlemler gerçekleştiren, bu gelirleri yasal hale getirmeye çalışan kişiler suç gelirlerinin aklanması suçunu işlemiş sayılır. TCK’nın 282. maddesi gereği, suç gelirlerinin aklanması suçu 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir.
4. Bahis Oynamaya Aracılık Etme (TCK Madde 228): TCK’nın 228. maddesi, bahis oynanmasına aracılık etmeyi suç olarak kabul etmektedir. Yasa dışı bahis faaliyetlerine aracılık etmek, yani bahis siteleri için banka hesaplarını sağlamak, bahis oynamaya aracı olmakla eşdeğer olarak değerlendirilebilir. Bu suçun cezası ise, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis olarak düzenlenmiştir.

Banka hesap kiralama suçu öncelikle TCK bakımından nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturur. TCK madde 158/1-f: “Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması) olarak değerlendirildiğinde cezası üç yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır. Genellikle hapis cezasına ek olarak para cezası da verilmektedir. İban kiralama suçunun da cezası üç yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır. Yasa hükmüne göre; banka hesaplarının kiralanması suçunun düzenlenme amacı vergi mükelleflerinin vergi kaçırmalarının önüne geçmektir. Banka hesaplarının kullanılması suçunun cezası, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ya da adli para cezasıdır. Ancak banka hesabının asıl sahibi hukuka aykırı olan bu durumu bankaya bildirirse, verilecek cezadan muaf tutulabilir. Ancak banka hesabının bir başkasına kullandırılması, üçüncü kişinin işlediği diğer suçlara iştirak edilmesi sonucunu da doğurabilir.

Banka Hesap Kiralama Suçu Nasıl Oluşur?

Banka hesap kiralama suçu esasında dolandırıcılık suçunun oluşmasıyla gerçekleşir. Güncel dolandırıcılık olayları ile bilişim sistemi yoluyla işlenen hırsızlık ve dolandırıcılık suçlarında olayın failleri delillerin gizlenmesi amacıyla kendi bilgileri dışında başka kişilerin bilgilerini kullanmaktadırlar. Çeşitli sosyal medya reklamları aracılığıyla, günlük veya haftalık periyotlarla banka hesapları yahut papara gibi dijital hesaplar belirli bir ücret karşılığında kiralanmaktadır. Kiralama işlemiyle birlikte hesabın gerçek sahibi, hesap bilgilerini 3. kişiye bırakarak hesap hareketlerinin tamamına kiralayan kimseyi yetkilendirmiş olmaktadır. Esasında hukuk dünyasında var olmayan bu kiralama faaliyeti nedeniyle, 3. kişinin banka hesabıyla yapmış olduğu bütün işlemler hesabın gerçek sahibi tarafından yapılıyormuş izlenimi uyandırmaktadır.

Örnek vermek gerekirse; failin bir yakını tarafından kendisine verilen banka kartı ve hesap bilgilerini kullanarak bilişim sistemleri üzerinden dolandırıcılık suçunu işlemesi halinde, suçun işlenmesinde araç olarak kart ve banka bilgileri kullanılan üçüncü kişinin ceza sorumluluğunun ne şekilde belirleneceği veya ceza sorumluğunun olup olmayacağı ortaya koyulmalıdır. Ceza Kanununda suça iştirak; müşterek faillik, azmettirme ve yardım etme olmak üzere üç şekilde düzenlenmiştir. Müşterek faillikten söz edilebilmesi için faillerden her birisinin suçun işlenmesi sırasında suç üzerinde fiili hakimiyet kurması şart olup, bu fiili hakimiyet müşterek failler arasındaki ortak suç işleme kararına dayanmalıdır. Azmettirmede, aklında suç işleme düşüncesi olmayan bir kişiye suç işleme kararı aldırılıp fiilin işlenmesi söz konusu iken, yardım etmede işlenen fiil üzerinde tam hakimiyet kurulmasa da kişinin fiile araç sağlama, vaat verme veya suçun icrası kolaylaştırma şeklinde bir yardımı vardır.

Money Muling

Money Muling diğer adıyla banka hesaplarının kiralanmasıdır. Kişilerin kara para aklamak için başvurdukları Money muling yönteminde, bankada hesabı bulunan kişi hesabını kiraladığı için komisyon almaktadır. Kiralayan kişiler, üçüncü bir şahıstan para alıp başkasına havale edebilir. Banka hesabını kiralayan kişinin doğrudan suça dahil olmayabilir. Ancak yine de suçlu sayılabilmektedir. Çünkü kişi üçüncü kişilerin işledikleri suç kapsamında paranın aklanmasına yardımcı olmaktadır. İştirak edilen bu suçlar şu şekilde özetlenebilir:

• Siber suçlar,
• Dolandırıcılık,
• Uyuşturucu ticareti,
• İnsan kaçakçılığı,
• Vergi kaçırma,

Money muling sisteminde kişiler suç örgütlerinin anonim kalmasına yardımcı olur. Bunun dışında yasa dışı olarak aklanan paranın ülkeye girmesi ya da ülkeden çıkması için de banka hesaplarının kiralandığı görülmektedir. Türk hukukunda cezaların şahsiliği ilkesi bulunmaktadır. Bu durumda kural olarak banka hesabını kiralayan kişilerin ceza almaması gerekmekte ise de mahkemeler tarafından o kişilere de ceza verilmektedir.