Tazyik Hapsi

tazyik hapsi

Tazyik hapsi, kanunlarımızda net olarak tanımlı değildir. Fakat tanımlayacak olursak tazyik hapsi, kişinin yasadan kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle bir işi yapmaya veya yapmamaya veya bir şeyi vermeye mecbur bırakmak amaçlı uygulanan cezaevi yaptırımdır. Tazyik hapsi, para borcundan kaynaklı uygulanmaz. Kişilere kanunların yüklediği birtakım yükümlülükleri yerine getirmesini sağlamak amacı ile düzenlenmiş bir kurumdur. Örnek vermek gerekirse; borçlunun ödeme taahhüdünü ihlal etmesi, nafaka borçlusunun nafaka borcunu ödememesi, 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun uyarınca verilen tedbir kararının ihlali gibi hallerde uygulanır. Uygulamada zorlama hapsi adıyla da bilinir. Tazyik hapsi kişinin kendisinden beklenen bir yükümlülüğü yerine getirmediğinde uygulanır. Kişi üzerinde yükümlülüğü yerine getirene kadar zorlayıcı güç oluşturarak, ihmal ettiği yükümlülüğü yerine getirmesi amaçlanır. Buna göre tazyik hapsi;

  • Seçenek yaptırımlara çevrilemez.
  • Adli sicile işlenmez.
  • Ertelenemez.
  • Tekerrüre esas olmaz.
  • Ön ödeme uygulanamaz.
  • Şartlı salıverilme hükümleri uygulanamaz.
  • Tazyik hapsini gerektiren suçların tamamı, şikayete tabi olup, uzlaşmaya tabi değildir.
  • Tazyik hapsi hangi yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebi ile verilmiş ise o yükümlülüğün ifa edilmesi ile sona erer.

Yükümlülüklerinin gereğini yerine getirmeyen kişilerin, bu yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlamak için, zorlanması ve bu amaçla belli bir süreye kadar hürriyetlerinden yoksun bırakılmaları olgusu, disiplin hapsi niteliğindedir. CMK’daki disiplin hapsine benzer. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu madde 2’ de belirtildiği üzere disiplin hapsi; Kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan fiil dolayısıyla verilen, seçenek yaptırımlara çevrilmeyen, ön ödeme uygulanmayan, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanmayan, ertelenemeyen ve adli sicil kayıtlarına geçirilmeyen hapsi ifade eder.

tazyik hapsi nedir
tazyik hapsi nedir

Tazyik Hapsi Nedir?

Tazyik hapsi, yapılması gereken bir edim yapılmadığında borçlu kişinin onu yapması veya edimi ifası için uygulanan bir yaptırım türüdür. Bu yaptırım uygulanarak, borçlu hapse konulacak ve borcun ödenmesini sağlanacaktır. Tazyik hapsi, para borcundan dolayı uygulanan bir yaptırım olmayıp kişilerin Kanunların yüklediği birtakım yükümlülüklere aykırı davranması veya yerine getirmemesi sonucu uygulanan ve bir kimsenin para borcundan dolayı değil bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi nedeniyle ihmal ettiği yükümlülüğü yerine getirmesi amaçlanarak uygulanan hukuki kurumdur. Tazyik hapsi; bazı Kanunlarda öngörülmüştür. Bunlar İcra ve İflas Kanunu ve 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanundur. Tazyik hapsinin uygulanacağı durumları şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Nafaka borcunun ödenmemesi: Güncel nafaka borcunu ödemeyen kişi, icra takibinden sonra ödeme emri nafaka borçlusuna bizzat tebliğ edildikten sonra nafaka alacaklısının şikayeti ile söz konusu yaptırıma maruz kalabilir. Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.
  • Tedbir kararına aykırı davranılması: Kişi hakkında 6284 sayılı yasaya göre uzaklaştırma vb. tedbirlere hükmedilmiş ancak bu tedbirlere aykırı davranılmışsa gene zorlama hapsi uygulaması söz konusu olacaktır. Hakkında tedbir kararı verilen şiddet uygulayan, bu kararın gereklerine aykırı hareket etmesi halinde, fiili bir suç oluştursa bile ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hakim kararıyla üç günden on güne kadar zorlama hapsine tabi tutulur.
  • Borçlunun aciz vesikası aldığı halde asgari ücret üstünde bir yaşam sürmesi: Bu halde de kişinin icra ceza mahkemesinde belirlenecek bir miktarı icra dairesine iade etmesi beklenir. Bu yükümlülüğe uyulmaması halinde kişi hakkında zorlama hapsi uygulanır. Uygulamada çok görülmeyen ancak ciddi sürelere ulaşan bir yaptırım halidir. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen borçlu hakkında bir yıla kadar tazyike karar verilir.
  • Borçlunun ödeme şartını ihlal etmesi: Bu da uygulamada icra taahhüdü olarak bilinen taahhüdün ihlali halidir. Borçlu icra dairesine borcu ödeyeceğine dair taahhüt vererek borcu taksitlendirir ve geçerli bir sebep olmaksızın ihlal eden borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, 3 aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Ödeme yapması halinde zorlama hapsi sona erer.
  • Çocuk teslimi emrine karşı gelinmesi: Mahkemece velayet, geçici velayet, kişisel ilişki vs. gibi hallerde çocuğun teslimi yükümlülüğüne uymayan kişi hakkında uygulanan haldir.
  • Mahkeme kararına mazeret olmaksızın karşı gelmesi: Bu halde de verilmiş bir mahkeme hükmü söz konusudur ve buna uymayan kişinin tazyik hapsi söz konusu olur. Kararın gereği yerine getirildiği taktirde kişi cezaevinden çıkacaktır.

Bu durumlarından birinin ortaya çıkması halinde kişi hakkında bahsettiğimiz ceza yaptırımı uygulanır.

tazyik hapsi cezasi
tazyik hapsi cezasi

Tazyik Hapsi Hangi Hallerde Uygulanır?

Tazyik hapsi ceza kanununda tanımlanmamıştır. Bir hüküm değildir, aksine bir zorlama aracıdır. Çeşitli kanunlarda belirtilen maddelerin yapılmasını ve uygulanmasını sağlamak ve yapılmayıp, uygulanmadığı takdirde, bir yaptırım olarak karşılaşılan hapistir. Ceza kanununda suçların bir karşılığı olarak uygulanmaz. Kanunların emredici hükümlerine karşı genel olarak zorlayıcı bir uygulamadır.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu 344. Madde:

Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.
Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.

Tazyik hapsi;

  • İcra ve İflas Kanunu madde 338/2 uyarınca, hakkında aciz vesikası alınmış bir borçlunun asgari ücretin üstünde bir geçim sürdürmesi;

İcra ve İflas Kanunu’na göre, istenen beyanları, hakikate aykırı surette yapan kimse, alacaklının şikayeti üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Hakkında aciz vesikası alınmış borçlu, asgari ücretin üstünde bir geçim sürdürdüğü, aciz vesikası hamili alacaklının alacağının aciz vesikasına bağlanmasından en geç beş sene içinde müracaatı üzerine sabit olursa, asgari ücretin üstünde kalan gelirlerinden icra mahkemesinin dörtte birden az olmamak üzere tespit edeceği kısmını icra mahkemesi kararının kesinleşmesinden itibaren en geç bir ay içinde ve aciz vesikasındaki borcun ödenmesine kadar her ay icra dairesine yatırmaya mecburdur. Bu mükellefiyeti yerine getirmeyen borçlu hakkında bir yıla kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edilir; ödemelerini tekrar keserse, hakkında tazyik hapsine yeniden karar verilir. Ancak, bir borçtan dolayı tazyik hapsinin süresi bir yılı geçemez denmektedir.

  • Borçlunun Ödeme Şartını İhlal Etme başlığı altında düzenlenen İcra ve İflas Kanunu madde 340 uyarınca taahhüdü ihlal etme fiili;

Taksitle ödeme hususunda veya alacaklının muvafakati ile icra dairesinde kararlaştırılan borcu ödeme şartını, makbul bir sebep olmaksızın ihlal eden borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edilir; ödemelerini tekrar keserse, hakkında tazyik hapsine yeniden karar verilir. Ancak, bir borçtan dolayı tazyik hapsinin süresi üç ayı geçemez denmektedir.

  • İcra ve İflas Kanunu madde 343’de düzenlenen yalnız kendisi tarafından yapılacak olan bir işin yapılması, yapılmaması veya irtifak hakkının tesisi yahut kaldırılması hakkındaki hükümlere muhalefet;

Yalnız kendisi tarafından yapılacak olan bir işin yapılması veya bir işin yapılmaması yahut bir irtifak hakkının tesisi veya kaldırılması hakkındaki ilam hükümlerine makbul mazerete müstenit olmayarak muhalefet eden borçluların, lehine hüküm verilmiş kimsenin şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir denmektedir.

  • İcra ve İflas Kanunu madde 344’ e göre nafaka borcunu ödememe;

Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir şeklinde düzenlenmiştir. İcra ve İflas Kanunu’nun 354. Maddesi uyarınca, icra mahkemesi tarafından verilen tazyik hapsi kararlarının infazı için kararın kesinleşmesinden itibaren 2 yıl zamanaşımı süresi söz konusudur.

  • Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un Tedbir kararlarına aykırılık gibi durumlarda işlerlik kazanmaktadır;

İşte 6284 sayılı Kanun’da da şiddet uyguladığı için hakkında 5.madde uyarınca önleyici tedbir kararı verilen kimsenin bu karara aykırı hareket etmesi halinde, fiili bir suç oluştursa bile ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hâkim kararıyla zorlama (tazyik) hapsine tabi tutulacaktır.  Kanunun 13. maddesine göre, hakkında tedbir kararı verilen şiddet uygulayan, bu kararın gereklerine aykırı hareket etmesi hâlinde, fiili bir suç oluştursa bile ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hâkim kararıyla üç günden on güne kadar zorlama hapsine tabi tutulur. Tedbir kararının gereklerine aykırılığın her tekrarında, ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre zorlama hapsinin süresi on beş günden otuz güne kadardır. Zorlama hapsine ilişkin kararlar, Cumhuriyet başsavcılığınca yerine getirilir. Bu kararlar Bakanlığın ilgili il ve ilçe müdürlüklerine bildirilir denmektedir.

Tazyik Hapsi Nasıl Uygulanır?

Tazyik hapsi kararının infazı için mahkeme kararının kesinleşmesi gerekir. Tazyik hapsi cezalarının infazı, Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük madde 193’te düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, mahkemece verilen tazyik hapsi kararları, bu kararlara mahsus deftere kaydedilir. Bu kararlar, hükümlünün kararda belirtilen adresinde bulunan mahalli kolluk kuvvetlerine veya ilgilinin bu adreste bulunamaması halinde yargı çevresi dışındaki o yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Kanun hükümlerine göre tazyik hapsi kararı kaldırılmadığı sürece, kurumda yerine getirilir.

Tazyik ve disiplin hapsi, ilamat defterinden ayrı “disiplin ve tazyik hapsi defterine” kaydedilecektir. Tazyik Hapsi cezalarında da, 5275 sayılı kanunun 19. maddesi gereği hükümlünün ilamdaki adresine çağrı kâğıdı çıkarılır, tebliğden itibaren 10 gün içinde İnfaz Cumhuriyet Savcılığına hükümlünün gelmesi istenir, 10 gün içinde hükümlü gelmez ise, hakkında Yakalama Emri çıkarılacaktır. 5358 sayılı yasa ile değişik İcra ve İflas Kanunu’nun 340. maddesi gereği, tazyik hapsinin infazına başlandıktan sonra borçlu, borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edilir, ödemelerini tekrar keserse hakkında tazyik hapsine yeniden karar verilir. Bir borçtan dolayı tazyik süresi 3 ayı geçemez.

Tazyik hapsi ceza hukuku bakımından bir sonuç doğurmaz. 25.05.2005 tarihli ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunun “Adli Sicile Kaydedilemeyecek Bilgiler” kenar başlıklı 5. maddesinde şu hükme yer verilmiştir. “Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa bile, disiplin suçlarına ve sırf askeri suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri, Disiplin veya tazyike ilişkin kararlar, idari para cezasına ilişkin kararlar, adli sicile kaydedilmez.” Bu hükümden anlaşılacağı üzere tazyik kararları, adli sicile kaydedilmeyecektir. Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararların adli sicile kaydedilemeyecek bilgiler olduğu kanun hükmü ile açıkça ifade edilmiştir.

Tazyik ve Disiplin Hapsi Farkı Nedir?

Disiplin hapsi, kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan fiil dolayısıyla verilen bir cezadır. Tazyik hapsi ise para borcundan dolayı uygulanan bir yaptırım olmayıp kişilerin Kanunların yüklediği birtakım yükümlülüklere aykırı davranması veya yerine getirmemesi sonucu uygulanan ve bir kimsenin para borcundan dolayı değil bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi nedeniyle ihmal ettiği yükümlülüğü yerine getirmesi amaçlanarak uygulanan hukuki bir kurumdur. Disiplin hapsi ile tazyik hapsi amaç unsuru yönünden farklılık taşımaktadır. Disiplin hapsi amaç kısmi düzeni sağlamak, tazyik hapsinde amaç ihlal edilen yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamaktır. Disiplin hapsi de seçenek yaptırımlara çevrilmez, ön ödeme uygulanmaz, tekerrüre esas olmaz, şartlı salıverilme hükümleri uygulanmaz, ertelenemez ve adli sicil kayıtlarına işlemez. Bu yönleri ile tazyik hapsi ile benzerlik gösterir. Disiplin hapsinin uygulanacağı haller Ceza Muhakemesi ve Hukuk Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenmiştir.

1)  Disiplin hapsi verilebilecek hallere örnek olarak;

  • Yasal bir sebep olmaksızın tanıklıktan veya yeminden çekinen tanık hakkında (CMK m.60)
  • İspat aracı olarak yararlı görülen eşya veya diğer malvarlığı değerlerini teslimden kaçınma (CMK m.124)
  • Duruşmanın düzenini bozma (CMK m.203, HMK m.151)
  • Tanık kendisine sorulan sorulara cevap vermemek veya yemin etmemekte direnmek (HMK m.253)
  • İhtiyati tedbir kararının uygulanmasına ilişkin emre uymamak veya tedbir kararına aykırı davranmak (HMK m.398)
  • İcra İflas Kanunu’nun “Beyandan sonra mal ve kazançta olan tezayüdü bildirmeyen borçlunun cezası” başlıklı 339. Maddesi

2) Tazyik hapsi verilebilecek hallere örnek olarak;  

  • İcra İflas Kanunu’nun “Borçlunun ödeme şartını ihlali halinde ceza” başlıklı 340. Maddesi
  • İcra İflas Kanunu’nun “Çocuk teslimi emrine muhalefetin cezası” başlıklı 341. Maddesi
  • İcra İflas Kanunu’nun “Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası” başlıklı 344. Maddesi
  • 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un “Tedbir kararlarına aykırılık” başlıklı 13. Maddesi gösterilebilir.
tazyik hapsi ne demek
tazyik hapsi ne demek

Tazyik Hapsine İtiraz Nasıl Yapılır?

Tazyik hapsine itiraz, İcra ve İflas Kanunu md.353’te düzenlenmiştir. İşbu düzenlemeye göre, İcra mahkemesinin verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararlara karşı, tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde itiraz edilebilir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir. Mahkeme itirazı incelemesi için dosyayı o yerde icra mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde icra mahkemesinin tek dairesi bulunması halinde asliye ceza mahkemesine, icra mahkemesi hakimi ile asliye ceza mahkemesi hakiminin aynı hakim olması halinde ise en yakın asliye ceza mahkemesine gönderir. Tazyik hapsine itiraz sonucu incelenen karar neticesinde verilen karar kesindir.

Bu karar karşı kanun yoluna veya itiraz yoluna başvurmak mümkün değildir. Bu nedenle hakkında tazyik hapsi verilen kişinin bu karara itiraz konusunda titiz davranması ve sürelere önem vermesi gerekir. Ayrıca tazyik hapsi uygulanmasına neden olan ve yerine getirilmeyen yükümlülüğün yerine getirilmesi ile tazyik hapsi sona erer. Ayrıca tazyik hapsi adli sicil kaydına işlemez. E devlet veya adliyeden aldığınız adli sicil kaydının içeriğinde yazmaz.

Tazyik Hapsine İtiraz Dilekçesi

Ankara 2. Aile Mahkemesine

Dosya No: 2023/……… D. İş

Karar No: 2023/………

Karara İtiraz Eden: AD SOYAD (TC KİMLİK NUMARASI )

Vekilin: Av. Umur Yıldırım

Konu:  Ankara 1. Aile Mahkemesi’nin 2023/……..  D. İş, 2023/……….  Karar sayılı ve ……/……/2023 tarihli 6284 sayılı kanun gereğince 3 gün zorlama hapsi kararına karşı itirazlarımızın sunulmasıdır.

AÇIKLAMALAR

Ankara 1. Aile Mahkemesi’nin 2023/……..  D. İş, 2023/……….  Karar sayılı ve ……/……/2023 tarihli kararı ile hakkında tedbir uygulanmasına karar verilen müvekkilin, bu tedbire aykırı hareket ettiği gerekçesiyle takdiren 3 gün süreyle zorlama hapsine tabi tutulmasına karar verilmiştir. Konya 1. Aile Mahkemesince verilen karar hukuka aykırı olduğundan tarafımızca itiraz etme zorunluluğu hasıl olmuştur ve süresi içerisinde itirazlarımızı sunuyoruz.  Şöyle ki; (Bu kısma itiraz nedenleri yazılmalıdır)

Müvekkilin böyle bir ihlal kastı yoktur. Taraflar boşanma aşamasında olduklarından aralarındaki husumete binaen şikayetçi olmuşlardır. Dolayısıyla böyle bir kast olmadan, tanık delili ile ispatlandığı halde bu şekilde bir zorlama hapsi kararı verilmesi ve müvekkilin kapalı ceza evine girecek olması hukuka, hakkaniyete ve vicdana aykırıdır ve itirazlarımız doğrultusunda kaldırılması gerekmektedir.

Neticeten bütün bu hususlar gereğince Konya 1. Aile Mahkemesi’nin 2023/……..  D. İş, 2023/……….  Karar sayılı ve ……/……/2023 tarihli 6284 sayılı kanun gereğince 3 gün zorlama hapsi kararının itirazlarız doğrultusunda  kaldırılmasını  bilvekale talep ediyoruz.

Hukuki Nedenler: 6284 Sayılı Kanun ve İlgili Mevzuat.

Deliller: Tanık ve Her Türlü Yasal Delil.

Sonuç ve Talep: Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle,

Ankara 1. Aile Mahkemesi’nin 2023/……..  D. İş, 2023/……….  Karar sayılı ve ……/……/2023 tarihli kararın 6284 Sayılı Kanun gereğince 3 gün zorlama hapsine karşı İTİRAZLARIMIZIN KABUL EDİLEREK söz konusu kararın KALDIRILMASINI bilvekale talep ederiz. …./……/2023

İTİRAZ EDEN VEKİLİ

Av. Umur Yıldırım

Yorum Gönderin

ncmec raporu

NCMEC Raporu ve Çocuk İstismarına Karşı Mücadele

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

aids hiv pozitif bulastirma sucu cezasi

AIDS – HIV Pozitif Bulaştırma Suç mu? Cezası Nedir?

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

polis telefonla ifadeye cagirir mi

Polis Telefonla İfadeye Çağırır Mı?

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

X
kadim hukuk ve danışmanlık