Uzman Erbaş Sözleşme Feshi ve Yenilememe

uzman erbas sozlesme feshi yenilememe

Uzman erbaş sözleşme feshi halleri 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve bu Kanun uyarınca 20.09.2005 tarih ve 25942 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Uzman Erbaş Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu gereği uzman erbaşlar;  iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar. Sağlık niteliklerini taşıyanların, müteakip sözleşmeleri, bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla azami 52 yaşına girdikleri yıla kadar uzatılabilir. Uzman erbaşlar ile ilgili sözleşme fesih işlemleri 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve bu Kanun uyarınca 20/9/2005 tarih ve 25942 sayılı Resmi Gazete’ de  yayımlanarak yürürlüğe giren Uzman Erbaş Yönetmeliğine göre yürütülmektedir. Bu mevzuatta uzman erbaşların kendi isteği ile sözleşmenin sona erdirilmesi ve idare tarafından sözleşmenin fesih halleri yer almaktadır. Uzman erbaş sözleşme feshi durumunda idari dava açılmalıdır. Uzman Erbaş Yönetmeliğinde, uzman erbaş sözleşme fesih halleri iki ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar;

  • Uzman erbaşların kendi isteği ile sözleşmenin sona erdirilmesi
  • İdare tarafından sözleşmenin sona erdirilme (fesih) halleridir.

Uzman erbaşlar, idare tarafından sözleşmelerinin süresinden önce feshedilmesi durumuyla sıklıkla karşılaşmaktadır. İdare sözleşme fesihlerinde kendisine tanınan takdir yetkisini bazı durumlarda hukuka aykırı bir şekilde kullanarak, uzman erbaşın hak kaybına uğramasına ve mağdur olmasına sebebiyet vermektedir. Sözleşmesi hukuka aykırı şekilde feshedilen uzman erbaş, idare tarafından tesis edilen sözleşme feshinin iptali için idari yargıda “İptal Davası” açarak hakkını arayabilecektir.

Uzman erbaş sözleşme feshi işlemine karşı 60 gün içinde İdare Mahkemesine yürütme durdurma istemli iptal davası açılmalıdır. Uzman erbaş sözleşme feshi işlemi genelde güvenlik soruşturması nedeniyle olmaktadır. Uzman çavuş güvenlik soruşturması hakkında detaylı bilgiyi bu makalemizden okuyabilirsiniz. https://kadimhukuk.com.tr/makale/uzman-cavus-guvenlik-sorusturmasi-erbas/

Uzman Erbaş Sözleşme Feshi ve Yenilememe Nedir?

Sözleşmeli uzman erbaşların sözleşmelerinin yenilenmemesi ve feshi konusu; 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ile bu Kanun uyarınca Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Uzman Erbaş Yönetmeliği’nde kapsamlı olarak düzenlenmiştir. İşbu yazımızda sözleşmelerinin yenilenmemesi veya feshi nedeniyle hak kaybına uğraması muhtemel olan bireyleri aydınlatmak ve aynı zamanda ilgili mevzuatta yer verilen düzenlemeleri hukukçu olmayan kişilerin de kavrayabileceği şekilde sadeleştirmek ve tasniflendirmek amaçlanmıştır. Yukarıda belirtilen ilgili mevzuatta Türk Silahlı Kuvvetlerinin erbaş kadrolarında devamlılık arz eden teknik ve kritik görevlerde, yetişmiş personel
ihtiyacını karşılamak maksadıyla istihdam edilecek uzman onbaşı ve uzman çavuşların;

  • Temini,
  • Atama, verilecek sicilin şekil ve usulleri ve bunlara yapılacak işlem şeklini,
  • Derece yükselmesi ve kademe ilerlemesi ile terfilerini,
  • Hizmet şartlarını,
  • Görev ve hakları ile yükümlülüklerini,
  • Sözleşmenin feshi ve uzatılmasında(yenilenmesinde) uygulanacak esasları,
  • Ayırma ve ayrılma esaslarını,
  • Astsubay sınıfına geçirilecekler için uygulanacak esasları,
  • Astlık-üstlük münasebetleri ile tâbi oldukları statü ve haklar ile ilgili esas ve usuller

düzenlenmektir. İşbu makalemizde kapsamında yalnızca sözleşmelerinin yenilenmemesi ve feshi konusu incelenecektir. Uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Sağlık niteliklerini taşıyanların, müteakip sözleşmeleri, bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla azami 8.6.1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40. maddesinde düzenlenen yaş haddine kadar uzatılabilir. (Kanun madde 5, Yönetmelik madde 9)

Uzman Erbaş Sözleşme Yenilenmesi Koşulları

Uzman erbaşların sözleşmelerinin yenilenmesi belirli şartlara bağlıdır. Bu konuda uzman erbaşın görev yaptığı yer de önemlidir. Yurt içinde görev yapan uzman erbaşlar, sözleşme süreleri bitiminden 3 ay önce, yurt dışında görev yapanlar ise sözleşme süresi bitiminden 6 ay önce sözleşmelerinin yenilenmesini talep edebilecektir. Sözleşmelerin yenilenmesi şartları;

  • Sözleşmenin bitimine en az üç ay kala (yurt dışı geçici göreve gidecek uzman erbaşlar için altı ay kala) hizmet süresini uzatmak istediğine dair bir dilekçe ile müracaat etmiş olmak,
  • Almış oldukları son sicil notu, sicil tam notunun yüzde altmış (%60) ve daha yukarısında olmak,
  • Açık kadro bulunması,
  • Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde belirtilen sağlık niteliklerine sahip olmak,

Bu şartları taşıyan uzman erbaşların sözleşmelerinin yenilenmesinde hukuken mümkündür.

uzman erbas sozlesme feshi nedenleri
uzman erbas sozlesme feshi nedenleri

Uzman Erbaş Sözleşmesinin Bitiminin 3 Ay Öncesinde Yenileme Dilekçesi Vermezse Sözleşmesi Feshedilebilir mi?

3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 489 KHK. ile değişik 5 nci madde hükmüne göre; “Uzman erbaşlar 2 yıl süre ile sözleşme yaparak göreve başlarlar ve TC. Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Bunlardan, istihdam edildikleri kadronun görev özelliklerine göre sınıf ve branşlar ile ilgili sağlık nitelikleri uygun olanların müteakip sözleşmeleri, 1 yıldan az 5 yıldan fazla olmamak şartıyla azami 45 yaşına girdikleri yıla kadar uzatılabilir”

Kanunun “Sözleşmenin Uzatılmasında Uygulanacak Esaslar” başlıklı 12.maddesine göre de; “…Uzman Erbaşlar Sözleşme süresinin bitiminde terhis edilirler. Bunlardan sözleşmelerinin yenilenmesini isteyenlerin istekleri, müteakip sözleşe süreleri bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak kaydıyla aşağıdaki şartlar altında kabul edilir.

  1. Taahhüt ettiği sürenin bitimine üç ay kala hizmet süresini uzatmak istediğine dair bir dilekçe ile müracaat etmiş olmak
  2. Almış olduğu son sicil notu, sicil tam notunun % 60 ve daha yukarısında olmak
  3. Fiili kadroda münhal bulunmak
  4. İstihdam edildikleri /edilecekleri kadronun görev özelliklerine göre sınıf ve branşları ile ilgili sağlık niteliklerine sahip olmak.

Bu suretle işlemleri tamamlanan uzman erbaşların sözleşmelerinin uzatılması, istihdam edildikleri bağımsız tugay, tümen (deniz ve havada eşidi) komutanlıklarınca veya eşidi kurum amirlerince ordu ve kolordu (deniz ve havada eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirlikleri için Kurmay Başkanlarınca ve Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı doğrudan bağlı birlikleri izin Personel Başkanlıklarınca tasdik edilir ve ilgili Kuvvet Komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bildirilir. Bu şekilde sözleşmelerinin uzatılması takdir edilenler, yeni bir taahhütname imzalayarak göreve devam ederler. Uzatma suretiyle uzman çavuş ve uzman onbaşılar en fazla 45 yaşına kadar hizmete devam ettirilebilirler…” şeklinde sözleşmenin yenilenmesi usulü ve şartları düzenlenmiştir. Ancak Kanunda ön görülen bu sözleşme bitiminden 3 ay öncesinde dilekçe verilmesi süresinde sözleşmenin yenilenmesi için müracaat edilmemesi halinde sözleşmenin feshedilip edilemeyeceği konusu yargıya taşınmıştır.

Emsal bir kararda; “Noter taahhütnamesinde sözleşme süresi 2 ve 5 yıl olarak belirtilmiş olup buna yönelikte düzeltme yapılmadığından; davalı idarece sözleşmenin 2 yıl kabul edilerek bu sürenin bitiminin 3 ay öncesinde yenileme dilekçesi verilmemesi nedeniyle sözleşme feshinde hukuka uyarlılık bulunmamaktadır…” şeklinde karar verilerek idarenin sözleşme bitiminin 3 ay öncesinde sözleşmenin yenilenmesi için dilekçe verilmemesi gerekçe göstererek sözleşmeyi feshedilemeyeceği belirtilmiştir.

Uzman Erbaşların Kendi İsteği ile Sözleşmenin Sona Erdirilmesi

Uzman erbaşların kendi isteği ile sözleşmelerini feshedebilmeleri sadece belirli birkaç durumda mümkündür. Aşağıda sayılan durumlar haricinde sözleşmesi devam eden uzman erbaşların istifa hakları bulunmamaktadır. İlgili mevzuatta uzman erbaşların kendi istekleriyle sözleşmeyi sona erdirebildikleri durumlar şunlardır;

  1. Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk 5 aylık intibak dönemi içerisinde  ayrılma.
  2. Sözleşme süresinin tamamlanması sonrasında sözleşmesini kendi isteğiyle yenilememesi.
  3. İstihdam edildiği kadronun kaldırılması.
  4. Astsubaylığa geçiş sınavında başarısızlık hali.

Bu 4 durum haricinde uzman erbaşlar sözleşmelerini kendi istekleriyle son erdiremezler. Bu duruma ilişkin, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) Birinci Daire, 22.02.2005 gün ve Esas: 2004/1066, Karar: 2005/125 numaralı kararında; “emeklilik hakkını elde etmiş ancak sözleşme süresi henüz tamamlanmadığı için emeklilik istemi kabul edilmeyen bir uzman erbaş hakkında, davalı idarece emeklilik isteminin kabul edilmemesine yönelik olarak tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu sonucuna varmıştır.”

Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk 5 aylık intibak dönemi içerisinde ayrılmak isteyen uzman çavuşların;

  • Sözleşmesi feshedilerek, TSK’den ilişiği kesilir.
  • Peşin ödenen aylık ve diğer tüm özlük hakları geri alınır.

Kamu görevlilerinde ilk maaş ödenir, sonra görev yerine getirilir. Bu nedenle uzman erbaş sözleşme feshi durumunda peşin ödenen en fazla 1 aylık maaş sadece geri ödenir.

İdare Tarafından Sözleşmenin Fesih Halleri

İdare tarafından sözleşmenin sona erdirilme durumları ise Uzman Erbaş Kanunu’nun 12.maddesi ile bağlı Yönetmeliğin 13. maddesinde düzenlenmiş olup sözleşmenin fesih halleri şunlardır;

  • Sağlık nedeniyle,
  • Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk beş aylık intibak dönemi içerisinde göreve intibak edemeyenlerin,
  • Görevde başarısız olanların,
  • Atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olanların,
  • Atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlanması sonucunda  kendilerinden istifade edilemeyeceği anlaşılan uzman erbaşların,
  • Mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenlerin,
  • Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlananların,
  • Almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamayanların,
  • Disiplin mahkemeleri veya en az iki disiplin amirinden disiplin cezası aldığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde toplam otuz günden daha fazla hürriyeti bağlayıcı disiplin cezası alanların,
  • Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden; bu evlilikleri, 12/3/1997 tarihli ve 22931 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Yabancı Uyruklu Kişilerle Evlenen Subay, Astsubay, Sözleşmeli Subay, Sözleşmeli Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaşlar Hakkında Yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde Genelkurmay Başkanlığı tarafından uygun görülmeyenlerin,
  • Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin veya Türk vatandaşlığından çıkartılanların,
  • Verilen ceza, tecil edilse veya para cezasına çevrilse dahi; Askerî Ceza Kanununun 148 inci maddesinde yazılı suçlardan mahkum olanların,
  • Bir yıl İçinde üç aydan fazla istirahat veya hava değişimi alanların,
  • 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 10 uncu maddesinde belirtildiği şekilde sağlık nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanların, sözleşmeleri feshedilmek suretiyle  ile ilişikleri kesilir.
  • Taksirli suçlar hariç olmak üzere diğer suçlardan adli veya askeri mahkemeler tarafından otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkum olanların,

Burada ise alınan hapis cezasının miktarı esas alınmıştır. Buna göre adli veya askeri mahkemelerce 30 günden fazla hapis cezası verilmesi halinde sözleşme feshedilecektir. Ancak, işlenen suçun taksirli suç olmaması gerekmektedir. Eğer verilen ceza paraya çevrilmiş veya ertelenmiş ise ilişik kesme işlemi uygulanamayacaktır. Çünkü, burada önemli olan hapis cezasının alınmasıdır.

Not: Alınan ceza sonunda hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş ise , uzman erbaş sözleşme feshi işlemi uygulanmayacaktır.

  • Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkum olanların,

Taksirli suçlar; suç işleme kastı olmaksızın yapılan fiillerin suç oluşturması durumudur. Yani, tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslek veya sanatta acemilik, emir ve talimatlara riayetsizlik sonucu işlenen suçlardır. Özellikle TSK’da, silahıyla dikkatsizlik sonucu bir başkasının yaralanmasına ya da ölmesine sebebiyet durumu çok sık görülen taksirle işlenen suçlardır. Taksirli suç işlenmesi nedeniyle alınan hapis cezası en az altı ay olması halinde, sözleşme feshedilecek, ancak verilen cezanın paraya çevrilmesi yada ertelenmesi halinde ilişik kesme işlemi uygulanamayacaktır.

Not: Alınan ceza sonunda hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmişse uzman erbaş sözleşme feshi işlemi yapılmayacaktır.

Verilen ceza, ertelense, seçenek yaptırımlara çevrilse, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilse veya affa uğrasa dahi; Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasnii, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat, isyan suçlarından dolayı mahkûm olanların,

Askeri idare mahkemesi bir uzman erbaşın “emre itaatsizlikte ısrar” suçunu işlediği sabit görülerek mahkumiyetine karar verilmesi üzerine, sözleşmesi idare tarafından feshedilmiş, işlemin iptali için açılan dava sonunda, AYİM tarafından davacı hakkında tesis edilen sözleşme feshi işleminin nedeninin emre itaatsizlik suçundan mahkum olması olup bu hükmün Askeri Yargıtay ilamı ile bozulması ve yeniden yapılan yargılama sonucunda belirtilen suçtan beraat etmesi karşısında dava konusu işlemin hukuka aykırılıkla sakatlandığı ve sözleşme feshi işleminin iptalinin  gerektiği sonucuna varmıştır. (AYİM Birinci Daire, 29.12.2004 gün ve Esas: 2003/849, Karar: 2004/1303)

uzman erbas sozlesme feshi idari dava
uzman erbas sozlesme feshi

Sağlık ve Hava Değişi Nedeniyle Uzman Erbaş Sözleşme Feshi

Sağlık nedeniyle sözleşme fesih halleri;

  • Son bir yıl içerinde üç aydan fazla istirahat ve hava değişimi raporu alınması
  • Görev yapamaz sağlık kurulu raporu alanlar
  • Ciddi hastalığa yakalananlar
  • İstihdam edildiği kadronun sağlık şartlarını kaybetme (Komando olamaz raporu alanlar)

Bu durumlardan biri olması halinde sözleşme feshedilir veya yenilenmez.

  • Son bir yıl içerinde üç aydan fazla istirahat ve hava değişimi raporu alınması

Uzman Erbaş Kanunu 10. maddesi uyarınca;  “…uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dahil edilir.”   hükmü getirilmiştir. Bu hükme göre, son hava değişiminin/ istirahatın başladığı tarihten geriye uzanan bir yıllık dönemde 3 aydan fazla rapor alanların sözleşmeleri yenilenmez. Uzman erbaş sözleşme feshi 3 aydan fazla rapor alınması durumunda gerçekleştirilir.

İlgili madde uyarınca istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru, son bir yıl içerisinde alınan hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı 3 aydan fazla olması halinde, 3269 sayılı Kanunun 10. maddesi ve Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 17’nci maddesi uyarınca, bağlı yetki gereği sözleşme feshedilecektir. Örneğin bir kişi 19 Aralık 2021 tarihinde bir ay hava değişimi almış olsun. Bu kişi 19 Aralık 2021 tarihinden geriye doğru bir yıl içerisinde yani 19 Aralık 2020 tarihine kadar (son bir yıl içerisinde ) iki ay 15 gün daha hava değişimi almışsa, son alınan hava değişimiyle birlikte toplam 3 ay 15 gün hava değişimi almış olduğundan sözleşmesi sağlık nedeniyle feshedilecektir. Yani en son alınan hava değişimi süresi de hesaba dahil edilecektir.

Burada, ayakta veya yatmak suretiyle tedavide geçen sürelerin hava değişimi veya istirahattan sayılmadığını belirtmek gerekir. Bu konuya ilişkin AYİM Birinci Daire, 13.09.2005 gün ve Esas: 2004/939, Karar: 2005/887 numaralı kararında; “İdarece, bir uzman erbaşın ayakta tedavi ile geçen süreleri 3 aylık hava değişimi süresinden sayılarak sözleşmesi feshedilmiş, işlemin iptali için açılan dava sonunda idarece tesis edilen sözleşmenin feshi işlemi hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiştir.”

Son olarak, uzman erbaşlar son bir yıl içerisinde 3 aydan fazla hava değişimi ve istirahat almış olsalar dahi; eğer bu hava değişiminin nedeni, barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğramış veya bir meslek hastalığına yakalanmış iseler, iyileşinceye kadar ilişikleri kesilmez, izinli sayılırlar. Sıhhi izin sonunda da halen sıhhi arızası devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında 08/66/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır.

  • Görev yapamaz sağlık kurulu raporu alanlar
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklardan biri olan uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler hakkında ilgisine göre “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” raporu düzenlenmektedir. sözleşme uzatma (yenileme) şartlarından birisi de, uzman erbaşlığa devam eder şeklinde olumlu sağlık kurulu raporu almaktır. Sözleşme uzatmak amacıyla alınan sağlık raporlarının (Asıl rapor onaylanıncaya kadar geçen süre içinde ön raporların) “Sınıfında uzman erbaş olamaz.” şeklinde olması halinde personelin ilişiği, sözleşme bitim tarihi itibarıyla kesilmektedir ve burada bir sorun yoktur. Görev yapamaz raporu alan uzman erbaş sözleşme feshi gerçekleşir.
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne tabi personelin sağlık kurulu raporları, Askeri hastaneler kapatıldıktan sonra belirtilen devlet ve üniversite hastaneleri tarafından verilmeye başlanmıştır. Bu hastanelerde çalışan sağlık personelleri askeri hastanelerde çalışan doktorlar gibi söz konusu düzenlemeler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları için yanlış dilimden işlem yaparak birçok hatalı sağlık raporu düzenlenmektedir. Bu sebeple “görev yapamaz” raporu alan uzman erbaşların mutlaka raporlarını inceletmek için  uzman idare hukuku avukatına danışmaları gereklidir.
  • İntibak Edememe Nedeniyle Sözleşmenin Feshi

Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk beş aylık intibak dönemi içerisinde göreve intibak edemeyenler ile ayrılmak isteyenlerin sözleşmeleri feshedilir. (Kanun madde 12, Yönetmelik madde 13)

  • Ciddi hastalığa yakalananlar
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği gereği Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği, ruh sağlığı ve hastalıkları ile sinir hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç duyulan hastalığa yakalanan uzman erbaşlara sağlık kurulları raporlarında gösterilecek lüzum üzerine toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulabilmektedir. Bu  durumda olan uzman erbaşların sözleşmesi feshedilemez.
Bu durumda olan uzman erbaşlara tedavi veya istirahat verilmeden görev yapamaz raporu verilerek birliklerinden ilişikleri kesilmektedir. Bu durum hukuka aykırıdır ve büyük bir mağduriyete neden olmaktadır. Bu durumda olan uzman erbaşların idare mahkemesine iptal davası açması gerekir.

Fakat bu 3 yıllık tedavi ve istirahat süresi sonucunda iyileşme gösteremeyen uzman erbaşların sözleşmesi feshedilmektedir.

  • İstihdam edildiği kadronun sağlık şartlarını kaybetme (Komando olamaz raporu alanlar)
İlgili mevzuat hükümlerince; ilgililerin istihdam edildikleri kadronun görev özelliklerine göre sınıf ve branşları ile ilgili sağlık niteliklerine sahip olduklarını gösterir sağlık kurulu raporunu kural olarak, sözleşmenin bitim tarihinden önce temin ve ibraz etmeleri gerekir. Uygulamada; uzman erbaşlığa devam eder raporu almakla birlikte, bu raporunu sözleşme bitim tarihi itibariyle ibraz edemediğinden, sözleşmeleri yenilenmeyerek, ilişiği kesilen uzman erbaşlar vardır. Yani, sözleşme yenileme için sözleşme bitim tarihinden üç ay önce sağlık kurulu raporu için başvurmakla birlikte, bazen sağlık muayene işlemlerinin üç ayda tamamlayamama durumu ortaya çıkmaktadır. Bu gecikme uzman erbaşın kusurundan ya da hastane işlemlerinin uzamasından (doktor raporu geç göndermesinden vb.) kaynaklanabilmektedir. Bu durumda, AYİM sözleşme yenilememe işleminde kamu yararı ve birey yararı dengesinin korunup korunmadığını gözeterek; sözleşmenin yenilenmemesi işleminin sebep ve amaç unsurları yönünden hukuka aykırı olup olmadığına karar vermektedir.
Burada idarenin hastaneye sevk, muayene ve rapor düzenleme konusunda yükümlülüklerini zamanında yerine getirip getirmediği hususu önem kazanmaktadır.
Görev yaptığı branşın sağlık niteliklerini kaybeden uzman erbaşların birlikleri tarafından kendilerinden istifade edilememesi gerekçesiyle sözleşmeleri feshedilir. Fakat bu tip sözleşme fesih işlemlerinin birçoğu hukuka aykırıdır. Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin sağlık yeteneği yönünden tabi olduğu mevzuat  Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’dir. Söz konusu Yönetmelik’te sözleşme yenileme muayeneleri sırasında Hastalıklar Listesinin (A) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olduğu tespit edilen uzman erbaşlar sınıfı veya branşı görevlerine devam edeceği açık bir şekilde düzenlenmiştir. Yönetmelikte yer alan Hastalıklar Listesinin sadece (B) ve (D) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olan uzman erbaşlar hakkında ilgisine göre “Görev Yapamaz” kararı verilebileceği açıkça belirtilmiştir.
Görüleceği üzere sağlık nedeniyle uzman erbaşların sözleşmesinin hangi durumlarda feshedileceği açıktır. Komando olamaz vb. ibareli sağlık raporları nedeniyle yapılan sözleşme feshi işlemleri hukuka uygun değildir. İstihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetmesi gerekçe gösterilerek kendisinden istifade edilememesi nedeniyle  sözleşmesi feshedilen uzman erbaşların mutlaka idari dava açmalıdır. Uzman erbaş sözleşme feshi durumunda idari dava açılmalıdır.
  • Görevde Başarısız Olma ve Kendisinden İstifade Edilememe Hali

Kanun koyucu sözleşmenin feshi sebeplerini sayarken 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun 12.  maddesinde “Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılan” şeklinde bir sebep de öngörmüştür. Söz konusu sebebin ayrıntılı hali Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13.  maddesinde düzenlenmiştir. Hükme göre, “Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler)anlaşılan, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlar yedekte er kaynağına alınır.”

şeklindedir. Görüldüğü üzere hükümde istifade edilememe halleri sınırlı sayıda(tahdidi) ifade edilmiştir. Şekil şartı olarak da idarece personelin ikaz edilmesinin gerektiği açık bir şekilde belirtilmiştir. Bu sayılan hususların dışında bir halin, idare tarafından bu maddenin kapsamına sokularak sözleşme fesih işlemi yapılması hukuka aykırı olacaktır. Örneğin,  görevden uzaklaştırılan bir uzman erbaşın kendisinden istifade edilememe gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilmesi işlemi,  görevden uzaklaştırma halinin ilgili maddede sayılmamasından dolayı idare mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Ayrıca Disiplin Kanunu’nda  meslekten çıkarma cezasından daha hafif cezayı gerektiren disiplinsizliklerde dahi bu maddenin uygulanması da idarenin hukuka aykırı olarak yapılan hatalı işlemlerine örnek gösterilebilir.

İdareye tanınan takdir yetkisi, uzman erbaş sözleşme feshi durumunda idarenin keyfi davranması anlamına gelmemekte; idare bu takdir yetkisini kullanırken mevzuatın koyduğu sınırlar içinde kalmalı ve anayasal hakları ihlal etmemelidir. Başka bir deyişle idare, takdir yetkisini yasanın öngördüğü amaçtan başka bir amaç için kullanmamalı; hakkaniyet gözetmelidir.

Kendisinden istifade edilememesi gerekçesiyle  sözleşme fesih işlemlerine örnek vermek gerekirse; alkol kullanımına bağlı yoğun bir disiplinsizlik içinde bulunulması, verilen disiplin cezalarına ve uyarılara rağmen askerlik mesleğinin değerlerini sergilemede istenilen düzeye ulaşılamadığı, disiplinsiz tutum ve davranışların sürekli hale gelmesi, eşiyle ilgili sorunlar ve boşanma sürecinde yaşanılan olaylar, lojmanda tavana doğru bir el ateş edilmesi, atama dilekçesinde eşiyle ilgili sorunları yazarak aleni hale getirdiği ve böylece eşinin ahlaki durumu hakkında çevresi ve birliğinde olumsuz kanaat oluşturması, belgeler ile aşırı derece borçlanıldığının tespit edilmesi, sağlık sorunları nedeniyle sürekli rapor aldığından spor, eğitim, görev ve operasyon gibi bütün aktivitelere katılan diğer personel üzerinde olumsuz etki yaratıp tim içinde huzursuzluğa neden olunmasıdır.

Evli olduğu halde gayri meşru ilişkiye girerek bu ilişkiden bir çocuğu olması ve amirlerine karşı dürüst davranmaması, yüz kızartıcı bir suçtan hakkında kamu davası açılması ve bu suç nedeniyle yaklaşık 2,5 ay tutuklu kalınması, yargılaması tutuklu olarak devam etmesi neticesinde kendisine tevdi edilen görevdeki devamlılığı sağlayamadığı, kadro görev yerinin boş kaldığı ve yerine başka bir personel atamasının yapılamaması, görev yapılan  bölükte askerlik hizmetini yapmakta olan ve astı konumundaki erlerden makam, rütbe ve nüfuzunu kullanarak çeşitli gerekçelerle borç para alınması, iffetsiz bir kadınla düşüp kalkma veya kazaen silahla kendini veya başkasını yaralama gibi  durumlar örnek gösterilebilir.

Uzman Erbaş Kanunu’nun tamamına buradan ulaşabilirsiniz. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3269.pdf
uzman erbas sozlesme feshi davasi
uzman erbas sozlesme feshi

Uzman Erbaş Sözleşme Fesih Halleri Örnekleri

Uzman erbaş sözleşme feshi davalarına örnek vermek gerekirse;
  • Alkol kullanımına sebebiyle yoğun disiplinsizlik içinde bulunulması
  • Tesis edilen disiplin cezalarına ve uyarılara rağmen askerlik mesleğinin değerlerini sergilemede istenilen düzeye ulaşılamaması
  • Disiplinsiz tutum ve davranışların sürekli hale gelmesi
  • Eşiyle ilgili sorunlar ve boşanma sürecinde yaşanılan durumlar ve davalar
  • Lojmanda çevreye ateş edilmesi
  • Aşırı şekilde borçlanma
  • Sağlık sorunları nedeniyle sürekli rapor aldığından spor, eğitim, görev ve operasyon gibi bütün aktivitelere katılan diğer personel üzerinde olumsuz etki yaratıp tim içinde huzursuzluğa neden olunması
  • Evli olduğu halde gayri ahlaki ilişkiye girerek bu ilişkiden bir çocuğu olması ve üstlerine karşı dürüst davranmaması
  • Yüz kızartıcı bir suçtan hakkında kamu davası açılması ve 3 buçuk ay tutuklu kalınması
  • Yargılaması tutuklu olarak devam etmesi nedeniyle kendisine tevdi edilen görevdeki devamlılığı sağlayamadığı, kadro görev yerinin boş kaldığı ve yerine başka bir personel atamasının yapılamaması
  • Kazaen silahla kendini veya meslektaşını yaralama gibi  durumlar örnek olarak verilebilir.

Sözleşmenin Feshi Usulü ve Yetki

Tugay, bağımsız tugay, tümen, bölge (ve eşidi) komutanlarınca veya eşidi kurum amirlerince; ordu, kolorduya (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikler için personel başkanlarınca veya yetki verilen komutanlıklarca; Sahil Güvenlik Komutanlığında ise Sahil Güvenlik Komutanlığınca sözleşmeleri feshedilmek suretiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişikleri kesilir.

Sözleşmenin feshedildiği, ilgili kuvvet komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve ilgili amirine, Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından da ilgili birlik komutanlığına bildirilir. Kendisine tebliği müteakip, yapılacak devir-teslim ve diğer işlemlerin sonunda ilişik kesme ile fesih tamamlanır. Her ne sebeple olursa olsun, sözleşmesi feshedilerek Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilen uzman erbaşlar, tekrar Türk Silahlı Kuvvetlerine alınmazlar.

Sözleşmenin Yenilenmemesi

Uzman erbaşlar, sözleşme süresinin bitiminde terhis edilirler. Bunlardan sözleşmelerinin yenilenmesini isteyenlerin istekleri, müteakip sözleşme süreleri bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak kaydıyla, aşağıdaki şartlar altında kabul edilir:

  • Taahhüt ettiği sürenin bitimine en az üç ay kala (yurt dışı geçici göreve gidecek uzman erbaşlar için altı ay kala) hizmet süresini uzatmak istediğine dair bir dilekçe ile müracaat etmiş olmak,
  • Almış oldukları son sicil notu, sicil tam notunun yüzde altmış (%60) ve daha yukarısında olmak,
  • Fiilî kadroda münhal bulunmak,
  • İstihdam edildikleri veya edilecekleri kadronun görev özelliklerine göre sınıf ve branşları ile ilgili 8/10/1986 tarihli ve 86/11092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde belirtilen sağlık niteliklerine sahip olmak.
  • 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında malul olan isteklilerden, bilgi ve tecrübelerinin sınıfı için faydalı olması ve fiziki noksanlıklarını kapatabilmesi şartıyla mensup olduğu Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülenler için istihdam edilecekleri kadronun sağlık niteliklerini taşımak şartıyla sözleşmeleri yenilenebilir. Belirtilen şartların mevcut olmaması halinde ise sözleşmenin yenilenmesi söz konusu olmayacaktır. (Yönetmelik madde 12)

Sözleşmenin Yenilenmesi Usulü ve Yetki

  • İşlemleri tamamlanan uzman erbaşların sözleşmelerinin uzatılması, istihdam edildikleri Sahil Güvenlik Ana Ast komutanlıklarınca, tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanlıklarınca veya eşidi kurum amirlerince, eşidi eğitim merkezi komutanlıklarınca; ordu ve kolordu (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirlikleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikleri için personel başkanlarınca veya yetki verilen komutanlıklarca; Sahil Güvenlik Komutanlığı karargâhında ise Sahil Güvenlik Komutanının görevlendireceği Sahil Güvenlik Komutan Yardımcısı tarafından tasdik edilir ve ilgili kuvvet komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bildirilir.
  • Bu şekilde sözleşmelerin uzatılması tasdik edilenler, yeni bir taahhütname imzalayarak göreve devam ederler. Uzman çavuş ve uzman onbaşıların sözleşmeleri azamî 45 yaşına girdikleri yıla kadar uzatılabilir. (Yönetmelik madde 12)

Sözleşmesi Feshedilen Uzman Erbaşlar

Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlar görevlerine geri dönebilmeleri için sözleşme fesih işleminin iptali için idari yargıda idari işlemin iptali davası açmaları gerekmektedir. Nitekim sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlara terhis belgesi tebliğ edilir. Bu terhis belgesinde sözleşmenin feshedildiği tarih ile sözleşmesinin feshedilme gerekçesi yazar. Uzman erbaş bu gerekçe ile ilişiğinin kesildiğini öğrendiği tarihten itibaren 60 gün içinde idari işlemin iptali için dava açmalıdır. Sözleşmesinin feshedilme gerekçesinin hukuka aykırı olduğunu kanıtlamalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir, süresi içerisinde başvurulmadığı takdirde hak kaybı yaşanacaktır. Davanın kazanılması sonucunda sözleşmesi feshedilen uzman erbaşların görevlerine geri dönüşü sağlanacak; davanın kazanılmasından sonraki 30 gün içinde atandıkları yerlere katılış yapacaklardır.

Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlar idari davayı kazanmaları durumunda dava süresince mahrum kaldığı tüm parasal ve özlük hakları alacaktır. Örnek olarak dava 12 ay sürdüyse 12 aylık maaş, SGK, rütbe gibi tüm hakları çalışıyor gibi hak kazanacaktırlar. Bu nedenle alanında uzman idare hukuku avukatı ile davalarını yürütmeleri son derece önemlidir.

Uzman Erbaş Sözleşme Feshi Tazminatı

Kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılanlardan; hizmet süresi beş yılı geçmeyenlere, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14.7.1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve yabancı dil tazminatı hariç) iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir.

Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının 20 katını geçemez. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez.

Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise, beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve yabancı dil tazminatı hariç), beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilâve edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilir.

Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçemez. Bir tam yıldan eksik kalan hizmet sürelerinin ikramiyeleri kısmi olarak ödenir. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez. Emeklilik hakkı kazanan uzman erbaşlara, bu ikramiye ödenmez ve bunlar hakkında 8.6.1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye
Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır. Sözleşmesinin sona ermesinden itibaren, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının, personelin malullüğü hakkında karar vermesine kadar geçecek süre için verilecek ikramiyeye ilişkin faiz ödemesi yapılmaz. (Kanun madde 16, Yönetmelik madde 19)

Sağlık, vefat, istihdam edildiği kuvvet komutanlığının veya sınıfının değiştirilmesi yahut bulunduğu kadronun kaldırılması durumunda bir yılı tamamlamadan ayrılanlara, bir yıl içinde alması gereken ikramiye tutarı, on iki aya eşit olarak bölünmek suretiyle hizmet ettiği her aya isabet eden miktarda ödeme yapılır. Vefat eden uzman erbaşların dul ve yetimlerine Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı tarafından aylık bağlanamaması durumunda, yukarıda belirttiğimiz şekilde hesaplanacak tazminat  kanuni mirasçılarına aynen ödenir. Uzman erbaş sözleşme feshi işlemi size yazılı olarak tebliğ edilir. Bu tebliğ belgesini dava açarken İdare Mahkemesine örneğini eklemeniz gereklidir.

Uzman erbaş sözleşme feshi işlemi hakkında danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Kadim Hukuk ve Danışmanlık ile irtibata geçebilirsiniz.

anlasmali bosanma avukati

Uzman Erbaş Sözleşme Feshi Danıştay Kararları

Gaziantep BİM, 5. İDD, E. 2019/3138 K. 2019/1269 T. 17.5.2019

Dava; Batman ili, Sason İlçe Jandarma Komutanlığı Jandarma Asayiş Komando Bölük Komutanlığı emrinde sözleşmeli Jandarma Uzman Çavuş olarak görev yapan davacı tarafından, Batman Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2015/4472 sayılı soruşturma dosyasında suç işlemek amacıyla örgüt kurma “Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti” suçu kapsamında şüpheli konumunda olması nedeniyle, Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarına zarar verecek nitelikte tutum ve davranışlar sergilemesi ile disiplinsizlik ve ahlaka uygun olmayan davranışlarda bulunduğundan bahisle 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun 12. maddesi ile Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesi uyarınca sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin Jandarma Bölge Komutanlığı’nın 24/12/2015 tarihli işleminin iptali ile mahrum kalınan parasal hakların sözleşme fesih tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesi’nce;d avacı hakkında “Uyuşturucu veya uyarıcı madde Ticareti yapma ve Sağlama ” suçundan yapılan yargılama sonucunda Batman 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 04/10/2016 tarih ve E: 2015/155, 2016/294 sayılı kararı ile beraatine hükmedildiği anlaşılmakta olup, dava konusu sözleşmenin feshi işleminin hukuki sebebini teşkil eden uzman erbaş Kanunu’nun 12. maddesi ile Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesine göre sözleşmenin fesh edilebilmesi için belli bazı suçlardan “mahkum olmak” gerektiği, olayda ise davacı hakkında herhangi bir mahkumiyet kararı bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Davalı idare tarafından; davacı hakkında tesis edilen işlemin, bağlı yetki gereği savcılık kararına istinaden ilişik kesme işlemi olmayıp, idarenin takdir hakkını kullanarak tesis ettiği işlem olduğu, bu bakımdan personelin gerçekleştirdiği fiillerin herhangi bir suça vücut verip vermediğinin önem taşımadığı, davacı tarafından gerçekleştirilen fiilin personelin görev yapmasını engelleyici nitelik ve niceliğe ulaştığı kanaatine varılarak işlem tesis edildiği ileri sürerek kararın istinaf yoluyla incelenerek kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesini istemektedir.

… dava konusu işlem değerlendirildiğinde; Batman Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülmekte olan 2015/4472 sayılı “Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak, Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti” soruşturması kapsamında icra edilen operasyonda davacının göz altına alındığı, 09/12/2015 tarihinde ifadesi alındıktan sonra serbest bırakıldığı, ifadesinde suçlamalar ile ilgili hususları kabul etmediği, anılan soruşturma gerekçe gösterilerek Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarına zarar verecek nitelikte tutum ve davranışlar sergilemesi, disiplinsizlik ve ahlaka uygun olmayan davranışlarda bulunduğundan bahisle 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun 12. maddesi ile Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesi uyarınca Batman İl Jandarma Komutanlığı’nın tensipleri, Jandarma Bölge Komutanlığı’nın “Olur’u” ile 24/12/2015 tarihinde sözleşmesinin feshedildiği, soruşturma kapsamında düzenlenen iddianame ile açılan davada Batman 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin E:2015/155, K:2016/294 kararı ile davacı hakkında savcılık mütalaası doğrultusunda “delil yetersizliği” gerekçesiyle “Beraat” kararı verildiği ve anılan kararın 12/10/2016 tarihinde istinaf yoluna başvurulmaksızın kesinleştiği anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak, davacının genel disiplin durumu, soruşturma konusu eylemlerden beraat etmiş olması ve idari yönden kendisinden istifade edilmesini engelleyecek başka bir disipline aykırı eyleminin bulunmaması hususları birlikte dikkate alındığında; davacı hakkında sözleşmenin feshi işleminin sebep ve konu unsurları yönlerinden hukuka aykırı olduğu kanaatine varılmıştır. Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararının gerekçesinde hukuki isabet bulunmamış ise de, Karar sonucu itibarıyla yerindedir.


Danıştay Kararı – İDDK., E. 2020/464 K. 2020/1819 T. 14.10.2020

Dava konusu istem: … Jandarma Komando Tabur Komutanlığı … Jandarma Bölük Komutanlığı … Jandarma Tim Komutanlığı emrinde uzman erbaş olarak görev yapan davacının, sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin 15/10/2016 tarihli işlemin, bu işlemin dayanağı olan Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler” ibaresinin iptali ile 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun 12/3. maddesinde yer alan “Görevde başarısız olma, intibak edememe ve kendilerinden istifade edilememe hâlleri ve bunlara yapılacak işlemler, çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.” düzenlemesinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına ve yoksun kaldığı parasal hakların hak ediş tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

Daire kararının özeti: Danıştay Onikinci Dairesinin 26/09/2019 tarih ve E:2017/2849, K:2019/6804 sayılı kararıyla;

Anayasa’ya aykırılık iddiası ciddi görülmeyerek işin esasına geçilmiş, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun “İzin” başlıklı 11. maddesi, “Başarı gösteremeyenler ve ceza alanlar” başlıklı 12.maddesi, Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu’nun “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. maddesi, “Sözleşmenin idarece feshi” başlıklı 6. maddesi, “İzin, sosyal haklar, tertip edilme ve kuvvet değiştirme” başlıklı 8. maddesi, “Özel hükümler ve yönetmelik” başlıklı 9. maddesi, “Yönetmelik” başlıklı 19. maddesi, Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesi, “Kapsam” başlıklı 2. maddesi, “Dayanak” başlıklı 3. maddesi, “Görevde başarısız olma, kendilerinden istifade edilmeme halleri ve sözleşmenin feshedilmesi sebepleri” başlıklı 13. maddesi hükümlerine yer verildikten sonra,

Dava konusu Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler” ibaresinin iptali istemi yönünden;

Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler” ibaresi, dayanağı 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu’na aykırılık teşkil etmediğinden, dava konusu düzenlemede hukuka, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı,

Dava konusu sözleşme feshi işlemi ile davacının bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların hak ediş tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemi yönünden;

Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13.maddesi uyarınca, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyen uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiklerinin kesileceğinin açıkça düzenlendiği,

Olayda, … Jandarma Komando Tabur Komutanlığı … Jandarma Bölük Komutanlığı … Jandarma Tim Komutanlığı emrinde uzman erbaş olarak görev yapan davacının, 18/08/2016 tarihinde 15+2 gün yıllık izne ayrıldığı, birliğine katılış tarihinin izin kağıdında da belirtildiği üzere 04/09/2016 tarihi olduğu, bu tarihte katılış yapmaması üzerine öğle saatlerinde telefon ile arandığı, telefonu kapalı olduğu için ulaşılamayan davacıya aynı gün saat 18:00’de ulaşıldığı, davacının annesinin hasta olduğunu belirttiği ve izin istediği, tabur komutanı tarafından izin talebinin onaylanmadığı ve derhal katılış yapmasının istendiği, davacının 4 gün daha katılış yapmayınca Tabur ve Bölük Komutanı tarafından kendisine 04/09/2016 tarihinden başlamak üzere 6 gün mazeret izni verildiği, 10/09/2016 tarihinde katılış yapması gerekirken yapmayan davacı hakkında idare tarafından 10/09/2016-20/09/2016 tarihleri arasında mevcut durumu bildirir tutanaklar tutulduğu, davacının 30/09/2016 tarihinde birliğine katılış yaptığı anlaşıldığından, sözleşmesinin feshine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle,

Sözleşme feshi işlemi ile yoksun kaldığı parasal hakların hak ediş tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemi ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler” ibaresinin iptali istemi hakkında davanın reddine karar verilmiştir.

… Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

Öte yandan, dava konusu düzenlemenin yer aldığı Uzman Erbaş Yönetmeliği, Milli Savunma Bakanlığı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanmış ve anılan Yönetmeliğin 27. maddesinde “Bu Yönetmelik hükümlerini Milli Savunma ve İçişleri Bakanları yürütür.” hükmüne yer verilmiş olduğundan, işbu davada iptali istenen düzenlemeyi yürütmekle görevli diğer idare olan Milli Savunma Bakanlığının da hasım mevkiine alınarak karar verilmesi gerekmekteyse de bu husus, kararın sonucuna etki edebilecek nitelikte bulunmadığından kararın bozulmasını gerektirmemektedir.


Danıştay 12. Daire Başkanlığı E. 2020/4878 K. 2021/2662 T. 29.4.2021

3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun 12. maddesinde; görevde başarısız olanlarla, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan veya kendilerinden istifade edilemeyeceği anlaşılan uzman erbaşların sözleşmelerinin feshedileceği hükme bağlanmış ve “görevde başarısız olma, intibak edememe ve kendilerinden istifade edilememe halleri”nin neler olduğunun Yönetmelikle düzenleneceği belirtilerek idareye bu konuda takdir yetkisi tanınmıştır.

Bu yetki çerçevesinde çıkarılan Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinde ise; sözleşmenin feshedilme sebeplerinin sayma yoluyla belirlendiği ve personelin “kendisinden istifade edilememe” halinin; atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamama, aşırı derecede borçlanma ve mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeme olarak kurala bağlandığı görülmektedir.

Dosyanın incelenmesinden; uzman erbaş olan davacının, 30/03/2009 tarihinde görevi başında olduğu sırada, yeni beylik tabancasını görmek isteyerek nöbet yerine gelen dönem arkadaşı uzman onbaşı İ.K’ya şarjörünü çıkardığı silahını verdiği, İ.K’nın silahı bir süre kontrol ettikten sonra belindeki ağırlığını teyit etmek için şarjörü taktığı, silahın içinde şarjör olduğunu unutarak kapak takımını ileri ittiği, fakat silaha şarjör takılı olduğundan dolayı kapak takımının yarıda kilitlendiği, daha sonra silahı bozduğunu düşünerek davacıya geri verdiği, silahın şarjörünün takılı olduğunu fark etmemiş olan davacının ise kapak takımını geri ittiği, bu şekilde namluya mermi sürüldüğü, bu durumdan habersiz davacının tetik düşürdüğü sırada silahın ateş alarak İ.K’yı yaraladığı, bu olay sebebiyle başlatılan idari soruşturma sonucu düzenlenen raporda; “meydana gelen olayın eğitim ile giderilebilecek bir kusur olduğu, davacının uzman çavuşluğa terfi ettirilmemesi ve bir yıl süreyle bulunduğu rütbede görevine devam ettirilmesinin uygun olacağı” teklif edilmesine rağmen, alay komutanının sözleşmesinin feshedilmesi yönünde görüş bildirmesi üzerine, dava konusu edilen … tarihli işlem ile “kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşılması” gerekçesiyle davacının sözleşmesinin feshedildiği, ancak Yönetmelikte belirtilen, “ilgilinin tüm ikazlara rağmen askerlik mesleği değerlerini sergilemede istenen düzeye ulaşamaması” durumuna ilişkin herhangi bir tespitin bulunmadığı ve mahkemece yapılan ara kararına verilen cevabi yazıda da, davacı hakkında daha önce herhangi bir disiplin cezası veya idari uyarının mevcut olmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda; davacının “kendisinden istifade edilemeyecek” personel olarak değerlendirilmesi için ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği sonucuna ulaşıldığından, sözleşmesinin feshine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, dava konusu işlemin iptali yönündeki …. İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.


Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2020/4583 E., 2021/968 K. 24/02/2021 T.

Davacı hakkında; … Asliye Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile “Konut dokunulmazlığının ihlali ” suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verilmesi ve anılan kararın temyiz edilmeksizin kesinleşmesi üzerine dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, anılan mahkumiyet kararının, davacıya usulsüz tebligat yapılarak hukuka aykırı olarak kesinleştirildiğinin, Sarıoğlan Asliye Ceza Mahkemesi’nin 21/07/2016 tarihli ek kararı ile tespit edilerek, ilamın infazının durdurulmasına, kararın tebliğ usulsüzlüğü sebebiyle, kesinleşmemiş olması ve temyiz talebinin kabul edilmesi sebebiyle, dosyanın incelenmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine kesin olarak karar verildiği dikkate alındığında, davacı hakkında verilen ancak henüz kesinleşmeyen ceza mahkemesi kararına istinaden sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.


Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/5662 E., 2022/1346 K. 22/03/2022

Uyuşmazlık konusu olayda, … Komando Tugayı … Komando Tabur Komutanlığı’da uzman çavuş olarak görev yapan davacının, hakkında “kısa süreli kaçmak fiili” nedeniyle Bölük Komutanlığınca verilen 02/03/2016 tarihli işlemi ile aylıktan kesme cezasının bulunduğu, 14/02/2018 tarihinde tutulan tutanakla aynı fiili mükerrer olarak işlediği iddiasıyla askerlik mesleğinin değerlerini sergilemekte istenen düzeye ulaşamaması nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği değerlendirilerek sözleşmesinin feshi işlemi tesis edilmişse de, davacının işlediği iddia edilen fiilinin disiplin soruşturmasına konu edilmediği ve anılan fiili nedeniyle herhangi bir disiplin cezası tesis edilmediği, davacının tutulan tutanak tarihi ile aynı tarihli (14/02/2018 – 23/02/2018 tarihleri arasını kapsayan) Adana Valiliği, Yüreğir İlçesi, Cumhuriyet Toplum Sağlığı Merkezi Yamaçlı Aile Sağlığı Merkezince düzenlenmiş olan iş göremezlik belgesi bulunduğu görülmektedir.

Ayrıca davacının son bir yıl içinde toplamda otuz gün ve daha fazla oda hapsi veya hizmet yerini terk etmeme cezası ile cezalandırılmadığı; en son aldığı disiplin cezasından geriye doğru son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam sekiz defa veya daha fazla disiplin cezası da almadığı; hakkında Yönetmeliğin 13. maddesinde belirtilen suçlardan bir mahkumiyet hükmünün bulunmadığı; “atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildiği kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamaması, aşırı derecede borçlanması ve mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmemesi” halleri de söz konusu olmadığından; davacının, “kendisinden istifade edilemeyecek” personel olarak değerlendirilmesine hukuken olanak bulunmadığı ve dolayısıyla Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 13. maddesi kapsamında sözleşmesinin feshini gerektirecek koşulların somut olayda gerçekleşmediği anlaşılmaktadır.


Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2021/3055 E.,  2021/7199 K. 29/12/2021

Uzman Erbaş Kanunu’nun 10. maddesinde, uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamının, tedavi süresi hariç olmak üzere son bir yılda üç ayı geçemeyeceğinin düzenlendiği, Kanun hükmünden de açıkça anlaşılacağı üzere tedavi amacıyla verilecek olan hava değişimi ve istirahat sürelerinin üç aylık süreninin hesabında sayılmayacağı, aksi yöndeki bir kabulün, meslekleri gereği her an yaralanma, hastalanma riski altında görev yapan uzman erbaşları, tedavi amacıyla verilen raporlar neticesinde sözleşmelerinin feshedilmesi durumuyla karşı karşıya bırakacağı açıktır.

Olayda, 21/03/2019 tarihinde davacının hastaneye yatışının yapıldığı ve 23/03/2019 tarihinden başlamak üzere almış olduğu 44 ve 35 günlük raporların, ameliyat sonrası tedavi amacıyla verildiği açık olup; dizinden ameliyat olan bir askerin, ameliyatın ertesi günü birliğine katılıp görev yapmasının beklenmesinin, hayatın olağan akışına aykırı olacağı tartışmasızdır.

Bu durumda, davacının 23/03/2019 tarihinden başlamak üzere almış olduğu 44 ve 35 günlük raporların, ameliyat sonrası tedavi sürecinden sayılması gerektiği ve 3269 sayılı Kanun’un 10. maddesinde belirtilen üç aylık süreye dahil edilemeyeceği sonucuna ulaşıldığından, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

polis hizmet bolgesi ve hizmet bolgesi gruplari

Polis Hizmet Bölgesi ve Hizmet Bölgesi Grupları

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

askeri rutbeler

Askeri Rütbeler – Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

idare mahkemesine mudahale dilekcesi

İdare Mahkemesine Müdahale Dilekçesi

Nafaka indirim davası, nafaka yükümlüsü ya da alacaklısının maddi durumunda gelen değişiklik sebebiyle nafaka miktarının değiştirmek için açılan davaya denir. […]

X
kadim hukuk ve danışmanlık