Seçimlere Katılmak İçin İstifa Edenlerin Memuriyete Geri Dönüşü

Seçimlere katılmak için istifa edenlerin memuriyete geri dönüşünün mümkün olup olmadığına ilişkin pek çok soru gündeme gelmektedir. Özellikle seçim dönemlerinde, seçimlere katılmak için memuriyetten ayrılan kişiler seçimlerin sonunda istedikleri başarıyı elde edememeleri durumunda memuriyete geri dönmek istemektedirler. Seçimlere katılmak için memuriyetten ayrılanların, seçim sonrası memuriyete geri dönüşleri pek tabi mümkündür. Ancak seçimlere katılmak için istifa edenlerin memuriyete geri dönebilmeleri için birtakım koşullara uymaları gerekmektedir. Bunlardan en önemlisi süre koşuludur. Yüksek seçim kurulunun sonuçları açıklaması ile birlikte en geç bir ay içerisinde kuruma müracaatta bulunarak memuriyete geri dönme talebinde bulunmaları gerekmektedir.

Milletvekili veya mahalli idareler seçimlerine katılmak amacıyla, aday olanlar eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönmeleri mümkün olup,  yukarda yer verilen mevzuat uyarınca kamu görevlilerinin  14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak Milletvekili Genel Seçiminde aday olmaları hususunda 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 18, 19 ve 42 nci maddesi ile atıf yapılan 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun hükümleri uygulanması gerekmektedir. Bu makalemizce “Seçimlere katılmak için istifa edenlerin memuriyete geri dönüşü” konusunu detaylı olarak ele alacağız.

Seçimlere Katılmak İçin İstifa Edenlerin Memuriyete Geri Dönüşü Mümkün?

Seçimlere katılmak için istifa edenlerin memuriyete geri dönüşü mümkündür. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 76. maddesinin son fıkrasında; hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensuplarının görevlerinden çekilmedikçe aday olamayacakları ve milletvekili seçilemeyecekleri belirtilmiştir.

2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun “Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler” başlıklı 18. maddesinde; “Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler.” hükmüne yer verilmiştir.

24.6.1961 tarih ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun Ek 7 nci maddesinde “Yüksek mahkeme üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile Subay ve Astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilirler ” kuralına yer verilmektedir.

Seçimlere Katılmak İçin Memuriyetten Ayrılmam Gerekiyor mu?

1982 Anayasasının 67. maddesinde “seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları” başlığı altında yer alan düzenlemeye göre, kamu hizmeti ifa eden kamu görevlileri mahalli idare üyesi veya milletvekili olarak seçilme hakkına sahiptir. Ancak kamu görevlileri bazı şartları yerine getirmedikçe bu haktan yararlanamaz. Bu şartların en başında istifa gelmektedir. Kamu görevlilerinin seçimden önce istifa etmeleri mevzuat tarafından düzenlenmiştir. Seçimi kaybeden kamu görevlileri, önceki görevlerine dönerler; ancak eğer önceki görevleri doluysa, mevcut durumlarına uygun bir göreve atanırlar. Bunun için, kamu görevlilerinin Yüksek Seçim Kurulunun seçim sonuçlarını ilan etmesinden itibaren 1 ay içinde ayrıldıkları kuruma başvurmaları gerekir. Seçimle göreve gelen kamu görevlileri ise, eski görevlerine geri dönememektedirler.

Aday olmak isteyen kamu görevlisinin seçimden belli bir süre önce görevinden çekilmesi- ayrılması- istifa etmesi gerekir. Çekilme, müracaatla değil işlemin tamamlanması ile sonuç doğurmaktadır. Kanunun öngördüğü belli sürede görevlerinden çekilmeyenlerin, adaylıklarını koymamaları, aday gösterilmemeleri esastır. Memurluktan çekilmeye ilişkin olarak DMK 94. Maddede yer alan düzenleme şu şekildedir; “Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır. Çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin kabulüne kadar görevine devam eder. Yerine atanan kimse bir aya kadar gelmediği veya yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek görevini bırakabilir. Olağanüstü mazeretle çekilenler, üstüne haber vermek şartıyla bir ay kaydına tabi değildirler.”

Seçimlere Katılmak İçin İstifa Ettim Memuriyete Nasıl Geri Dönebilirim?

İstifa eden veya memurluktan ayrılan kişiler, yalnızca iki kez olmak üzere memuriyete geri dönmek için başvurabilirler. Aday memur iken istifa edenler sadece istifa ettikleri kuruma başvuru yapabilir, başka kurumlardan memuriyet talep etme hakları bulunmaz. Memuriyetten kendi isteğiyle ayrılan kişiler ise hem eski kurumlarına hem de kadrosu uygun olan diğer kurumlardan başvuruda bulunabilirler. Seçimlere katılmak amacıyla istifa eden kişiler Yüksek seçim kurulunun sonuçları açıklaması ile birlikte en geç bir ay içerisinde kuruma müracaatta bulunarak memuriyete geri dönme talebinde bulunabilirler.

Dışişleri Bakanlığı’nda görevli bir kişi, görevinden istifa ettiğinde 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen bekleme sürelerinin ardından Dışişleri Bakanlığı’na veya İçişleri Bakanlığı gibi başka bir bakanlığa başvurabilir. Ancak başka bir kuruma başvuru yapacaksa, başvurulan kurumda ilgili kadronun şartlarını sağlaması gerekmektedir. İstifa eden memur, geri dönmek istediği kuruma başvuruda bulunmalıdır. Başvurunun ardından, kurum kişinin yeniden memuriyete alınmasına karar verebilir, ancak bu durum idarenin takdirine bağlıdır. Eğer başvuru olumlu sonuçlanırsa, atama yapılacak kadro için açık atama izni alınması gerekecektir. İzin alındıktan sonra atama işlemi tamamlanacaktır.

Seçimlere Katılmak İçin İstifa Edenlerin Yeniden Göreve Başlama Süreleri

298 sayılı Kanun’un Ek 7. maddesinde, seçimlere katılmak için görevlerinden ayrılan kamu görevlilerinin, Yüksek Seçim Kurulu tarafından seçim sonuçlarının ilanını takip eden 1 ay içinde başvuruda bulunmaları durumunda görevlerine dönebileceği belirtilmiştir. Ancak, bu kişilerin görevlerine ne kadar süre içinde başlamaları gerektiği konusunda herhangi bir süre belirlenmemiştir.

Bu konuya ilişkin Danıştay kararı, “… ilgililerin eski görevlerine dönmek için yaptığı başvuruyu takiben idarece kadronun dolu ya da boş olması, ilgilinin atama şekli gibi hususlar göz önüne alınarak bir atama kararname taslağı hazırlanması ve onaya sunulması, müşterek kararname ile atanacak bir görev ise kararname taslağının ilgili bakanlıkça Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığına sunulması gibi idari prosedürün tamamlanması, bir başka anlatımla atama işleminin tekemmül ettirilmesi gerekliliği karşısında, idare ya da idarelere atama konusunda makul bir sürenin tanınması gerektiği açıktır” şeklindedir.

Başka bir Danıştay kararında ise bu husustaki başvurular üzerine 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda öngörülen 60 günlük dava açma süresinin bu konuda makul bir süre olarak kabulünün uygun olacağına karar verilmiştir. Makul sürede atama işlemi gerçekleştirmeyen idarenin hizmet kusuru işlemiş sayılacağı ve bu durumun tazmini talebiyle açılan dava üzerine, idareye başvurulan tarih ile göreve başlatılma tarihi arasında geçen sürede yoksun kalınan tüm parasal hakların, yasal faiziyle birlikte net olarak kamu görevlisine ödenmesi gerekeceği belirtilmektedir.

Seçimlere Katılmak İçin İstifa Edenlerin Tekrar Memuriyete Dönüş Süreci

Memurlar Milletvekili veya Mahalli İdareler Genel seçimlerine katılma için memuriyetten ayrılmak zorundadır. Ancak seçimlere katılmak amacıyla istifa etmek durumunda kalan kişilerin seçimi kazanamaması durumunda memuriyete nasıl geri dönecekleri konusu da merak edilmektedir. 24.6.1961 tarih ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun Ek 7 nci maddesi hükmüne göre ” Subay, astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde Yüksek seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilirler.” Şeklinde düzenleme yapılmıştır. Bu hüküm gereğince milletvekili veya mahalli idareler seçimlerine katılmak amacıyla aday olan kişilerin görevlerine dönebilmeleri mümkündür.

Yüksek Seçim Kurulunun 1.5.1991 tarih ve 20858 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 73 sayılı kararında da açıkça adaylığı ve seçimi kaybeden Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içerisinde müracaat etmeleri halinde görevlerine döneceklerinin, bir aylık sürenin Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanından başlayacağı düzenlenmiştir. Bir aylık süre içerisinde gerekli başvuruyu yapan kişiler memurluk görevlerine geri dönebilirler.

Sık Sorulan Sorular