Şahıs şirketinden limited şirkete geçiş büyüyen şirketlerin çok fazla tercih ettiği süreçlerden biridir. Zira gelişen dünya ve ekonomik hayat bu geçişi bir noktada zorunlu kılmaktadır. Özellikle şirketlerin ticari hayatta gösterdikleri büyüme ve gelişme, şirket türleri arasında geçişi gündeme getirmektedir. Tür değiştirmelerde en sık rastlanan geçiş ise şahıs şirketinden limited şirkete geçiştir. Özellikle limited şirketin birtakım hususlarda kişilere sağladığı avantajlar, kişiler bakımından teşvik edici olmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nda da şirket türleri arasında geçiş mümkün kılınmıştır. Kanunun 180. maddesinde “Bir şirket hukuki şeklini değiştirebilir. Yeni türe dönüştürülen şirket eskisinin devamıdır.” denilerek şirket türleri arasında geçişin mümkün olduğu düzenlenmiştir.
Aynı zamanda maddenin ikinci cümlesinden anlaşılacağı üzere, şirket türü değiştirildiğinde yeni bir şirketin ortaya çıktığından söz edilemez. Tür değiren şirket, eski türdeki şirketin devamı niteliğindedir. Tür değiştirme konusunda dikkat edilmesi gereken husus, seçilecek olan yeni şirket türüdür. Bu konuda en iyi tercihlerden birisi ise limited şirkettir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak, limited şirketin avantajlarına ilişkin detaylı bilgilere makalemizin devamında da yer verilmiştir. Şahıs şirketinden limited şirkete geçiş süreci konusunda profesyonel destek alınması hem sizin hem de şirketinizin menfaatine olacaktır.
Şahıs Şirketi Nedir?
Şahıs şirketleri, Türk Ticaret Kanunu’nun 124. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir. Hükümde “Bu Kanunda, kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır.” denilerek Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şahıs şirketi türlerinin kollektif, adi komandit şirket ve adi ortaklık olduğu düzenlenmiştir.
Şahıs şirketi, kişinin özelliklerinin ön plana çıktığı şirketlerdir. Şahıs şirketleri özellikle birbirini tanıyan ve birbirine güvenen kişiler tarafından oluşturulmaktadır. Genellikle ortakları az sayıda kişiden oluşmaktadır. Sermayeleri çok fazla değildir. Ortaklıkların diğer ortakların borçlarından dolayı sorumlulukları bulunmaktadır. Bu sebeple ortaklar arasında güven oluşması oldukça önemlidir. Şahıs şirketinin öne çıkan özellikleri;
- Ortakların değiştirilmesi zordur. Bu sebeple girmek, çıkmak veya pay devretmek zor koşullara bağlanmıştır.
- Şirket sözleşmesi değiştirilmesi için aksi düzenlenmedikçe tarafların oybirliğinde olması gerekmektedir.
- Her ortağın bir oy hakkı vardır, sermayede ne kadar payı olduğu hususu oy konusunda önem taşımaz.
- Aksi kararlaştırılmadıkça tüm ortaklar yönetici sayılmaktadır. Dışarıdan yönetici atansa bile ortakların atanan yönetici üzerinde denetim hakları vardır.
- Şahıs şirketinde kişi unsuru önemli olduğundan az kişiyle oluşturulması önerilmektedir ancak kanunda kişi sayısı bakımından bir üst sınır öngörülmemiştir.
- Ortaklar tüzel veya gerçek kişilerden oluşabilir. Ancak gerçek kişilerin tam ehliyetli olması gerekmektedir.
- Şahıs şirketinde ortaklardan her birinin sermayeye katkı sunması zorunlu tutulmuştur.
Limited Şirket Nedir?
Limited şirket türü, Türk Ticaret Kanunu’nun 573. maddesinde düzenlenmiştir. Hükümde “Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur.” denilerek limited şirketin ana özellikleri belirtilmiştir. Limited şirket, bir sermaye şirketi türüdür. Ortakların sorumlulukları daha sınırlıdır. Uygulamada limited şirket türüne oldukça yaygın bir şekilde rastlanmaktadır. Limited şirketin bazı özellikleri ise;
- Ortaklar şirket borçlarından sorumlu değildir. Yalnızca taahhüt edilen sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler.
- Kanuna göre asgari sermayesi 10.000,00 TL olmak zorundadır.
- Ortakların oy hakkı, şahıs şirketlerinin aksine ortakların sermaye paylarının sayısına ve payın değerine göre hesaplanır.
- Kanunda genel olarak karar alınmasında oyçokluğu benimsenmiştir.
- Ortak sayısı bakımından sınırlama öngörülmemiştir. Yasaya göre bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi ile kurulabilmektedir. Ancak yine kanuna göre ortak sayısı 50’yi aşamaz.
- Şirketin borçlarından dolayı malvarlığı ile şirket sorumludur.
- Limited şirketin mutlaka bir ticari işletme çalıştırma zorunluluğu yoktur. Ekonomik konularda faaliyet göstermesi yeterlidir.
- Limited şirkette yaygın olarak ortaklığa müdür atanması durumuyla karşılaşılmaktadır. Limited ortaklık bakımından şirket sözleşmesi ile ortaklığa müdür atanabilmektedir. Müdür tek kişi olabileceği gibi birden fazla kişi olabilir .
Türk Ticaret Kanunu’nın altıncı kısmında, 573. madde ve devamında düzenlenen limited şirket hakkında daha fazla ayrıntıya yer verilmiştir. Uygulamada da sık sık karşımıza çıkan limited şirketin özellikle sermaye şirketi olmasından dolayı tacirler bakımından birçok avantajı bulunmaktadır. Bu sebeple ticari hayatta faaliyet gösteren kişiler, şirket seçiminde limited şirketi tercih etmektedirler.
Şahıs Şirketi ve Limited Şirket Arasındaki Farklar Nelerdir?
Şahıs şirketi ve limited şirket arasındaki en büyük fark özellikle şirket borçlarından sorumluluk noktasında karşımıza çıkmaktadır. Şahıs şirketlerinde ortaklar şirketinden borçlarından dolayı sorumlu tutulurken limited şirkette böyle bir sorumluluk söz konusu değildir. Bu sebeple ticari hayatta limited şirkete daha çok rastlamaktayız. Şahıs şirketinden limited şirkete geçişi açıklamadan önce LTD ile şahıs şirketi arasındaki farkı Limited şirket, ortaklardan ayrı bir tüzel kişi olarak kabul edilmektedir. Şahıs şirket ve limited şirket arasındaki farkları biraz daha detaylandıracak olursak;
Şahıs Şirketi | Limited Şirket |
Şahıs şirketlerinde, sermayeden daha çok ortaklar önem taşımaktadır. | Limited şirkette önemli olan şirketin sermayesidir. Şirket borçlarından ortaklar değil şirketin kendisi sorumludur. |
Ortakların değiştirilmesi zor şekil şartlarına tabii tutulmuştur. | Sermaye payının devri için, temsil edilen oyların salt çoğunluğu yeterlidir. |
Ortaklar, sermayeye oranla daha çok önem taşıdıkları için yönetim ve denetim ortaklar tarafından gerçekleştirilmektedir. | Limited şirkette ise yönetim, ortaklar tarafından atanan müdür veya müdürler yoluyla gerçekleştirilebilmektedir. |
Ortaklardan birinin ölmesi durumunda şirketin iflası gündeme gelebilmektedir. | Ortaklardan birinin ölümü durumunda, ortaklık ölen kişinin mirasçılarıyla devam etmektedir. |
Şahıs Şirketinden Limited Şirkete Geçiş Nasıl Sağlanır?
Şirketler arasında tür değiştirme, Türk Ticaret Kanunu’nun 180. ve 190. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu hükümlere göre şahıs şirketlerinden olan kolektif ve adi komandit şirket bir sermaye şirketine dönüşebilmektedir. Yukarıda da açıklandığı üzere limited şirket de bir sermaye şirketi türü olduğuna göre kanunen şahıs şirketlerinin limited şirketine dönüştürülmesi hususunda bir engel yoktur.
Tür değiştirme doktrinde, bir ticaret şirketinin bir türden başka bir türe, ekonomik ayniyetini ve bağımsızlığı koruyarak ve malvarlığını tasfiye etmeksizin değiştirmesine denmektedir. Tür değiştirmede, tek bir tüzel kişi varlığını hukuki süreç boyunca korumaktadır. Tür değiştirdikten sonra yeni bir şirket kurulduğundan söz edilemez. Ayrıca tür değiştirmede malvarlığının devrine gerek yoktur. Çünkü bir fesih ya da tasfiye söz konusu değildir.
Şahıs Şirketinden Limited Şirkete Geçiş Usul Nasıldır?
- Yeni tip ortaklığa ilişkin kuruluş işlemleri gerçekleştirilir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak, makale konumuza göre limited şirketinin kuruluş işlemleri gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Buna ilişkin düzenlemeler ise Ticaret Kanunu’nun altıncı kısmında detaylı olarak açıklanmıştır. Bu aşamada özellikle yeni bir sözleşme hazırlanması önem taşır. Yalnızca tescil işlemi yapılmayacaktır.
- Tür değiştirme planı ve raporu hazırlanması gerekmektedir. Bu rapor yönetim organı tarafından hazırlanmaktadır. Özellikle hazırlanan raporda Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK’nın tamamını buradan okuyabilirsiniz. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6102.pdf) 185. maddesindeki hususlara dikkat edilmelidir. Bu maddede raporun içeriğinde bulunması gereken unsurlar sayılmıştır. Bunlar;
- Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanını, merkezini ve yeni türe ilişkin ibareyi,
- Yeni türün şirket sözleşmesini,
- Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları payların sayısını, cinsini ve tutarını veya tür değiştirmeden sonra ortakların paylarına ilişkin açıklamaları içerir.
- Tür değiştirmenin tüm ortaklar tarafından karara bağlanması gerekmektedir. Şahıs şirketlerinde karar alma için oybirliğinin bulunması gerektiği göz önüne alındığında, tür değiştirme konusunda da oybirliği gerekmektedir.
- İşlemlerin sonunda, tür değiştirmeyi yani yeni türde hazırlanan şirket sözleşmesini tescil ettirmesi gerekmektedir. Yapılan tescil, şirketin eski sicili üzerinden yapılmaktadır.
- Yukarıda da bahsedildiği üzere şirketin tür değiştirmesi ortaya yeni bir şirket çıkarmamaktadır. Bu sebeple şirketin genel özelliklerinde bir değişiklik olmamakta ancak şirketin adına artık LTD. kısaltmasının eklenmesi söz konusu olacaktır.
Şahıs Şirketinden Limited Şirkete Geçiş İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Tür değiştirme esnasında, yeni bir şirket kurulmamasına rağmen şirketin yeni türünün sicile tescili sağlanabilmesi için birtakım evrakların sunulması gerekmektedir. Bu evraklar;
- Tescil talebi ile ilgili dilekçe,
- Limited şirketinin kuruluşu için gerekli evraklar,
- Tür değişikliğini içeren rapor ve plan,
- Bilanço,
- Limited şirket kurulması sebebiyle, limited şirketin sermayesinin en az %25’inin bankaya yatırıldığını gösteren makbuz,
- Limited şirket müdürlerinin noter önünde hazırlanmış imza beyanları,
- Limited şirketin malvarlığının değerlerinin bulunduğu ve mali müşavirlerce hazırlanmış olan rapordur.
Hangi Şirket Türü Daha Avantajlıdır?
Hangi şirket türünün daha avantajlı olduğu konusu somut olaydaki şirketin özelliklerine göre değerlendirilmelidir. Özellikle ticari hayatta büyüme sağlamış olan şahıs şirketleri için limited şirkete geçişin daha avantajlı olduğu söylenebilmektedir. Bunun sebebi ise büyüme sağlayan şirketlerin borçlarının da büyüyeceği ve şahısların kişisel malvarlığıyla sorumluluğunda iflasın daha kolay gündeme geleceğidir. Aynı zamanda limited şirketin kurumsallaşma bakımından ticari hayatta daha büyük kolaylıklar sağladığı söylenebilir.
Yukarıda da bahsedildiği üzere, limited şirket bünyesinde bulunan müdürlerle işlerin daha kolay yürüdüğü gözlemlenmektedir. Gelişim gösteren şirketler bakımından özellikle iş yükünün müdürler üzerinde paylaştırılması şirket sahiplerine kolaylık sağlayacaktır. Aynı zamanda da, vergi ödemeleri bakımından limited şirkette daha büyük avantajlar bulunduğu açıktır. Limited şirketler, sabit oran üzerinden vergi öderken şahıs şirketlerinde vergi oranları değişkenlik göstermektedir.
Anonim şirketin aksine, limited şirkette avukat bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu da şirket sahiplerini bazı mali yükümlülüklerden kurtarmaktadır. Ayrıca şahıs şirketlerinin sıkı kurallarının aksine, yeni ortakların katılımı daha kolaydır. Bu sebeple şirketin daha kolay büyüme sağlayacağı da söz konusu olabilmektedir.
Yukarıda da bahsedildiği üzere şirketler arası tür değişimi teknik hukuki bilgi gerektirmektedir. Belgelerin düzenlenmesi, yeni şirket sözleşmesi hazırlanması gibi hususlar detaylı hukuki bilgiyi gerektirmektedir. Bu aşamalara, özellikle avukat yardımı alınması hayati öneme sahiptir.
Tür Değiştirme Raporu Örneği
TÜR DEĞİŞTİRME RAPORU
Yönetim organı tarafından tür değiştirme hakkında yazılı bir rapor hazırlanır
- Tür değiştirmenin amacı ve sonuçları
- Yeni türe ilişkin kuruluş hükümlerinin yerine getirilmiş bulunduğuna ilişkin açıklama
- Yeni şirket sözleşmesi
- Tür değiştirmeden sonra ortakların sahip olacakları paylara dair değişim oranı
- Anonim şirkete dönüşüm halinde varsa ortaklar ile ilgili olarak anonim şirkete dönüşmesinden kaynaklanan ek ödeme ile diğer kişisel edim yükümlülükleri ve kişisel sorumluluklara ilişkin açıklama
- Ortaklar için tür değiştirmeden ötürü doğan yükümlülüklere ilişkin açıklama
ÖRNEK
Şirketin anonim/limited şirkete dönüşmesinin amacı ve sonuçları :
Yeni türe ilişkin kuruluş hükümlerine ilişkin açıklama :
Yeni şirketin esas sözleşmesi :
Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları paylara ilişkin bilgi :
Anonim şirkete dönüşmesinden kaynaklanan ortakların ek ödeme ile diğer kişisel edim ve yükümlülükleri ile kişisel sorumlulukları :
Ortakların tür değiştirmeden ötürü doğan yükümlülükleri olup olmadığına ilişkin açıklama:
İşbu “tür değiştirme raporu” ….tarihinde Türk Ticaret Kanununun 186 ıncı maddesi uyarınca hazırlanmıştır.
Tür Değiştirme Planı Örneği
TÜR DEĞİŞTİRME PLANI
Yönetim organı tarafından tür değiştirme planı düzenlenir.
- Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki
- ticaret unvanı
- merkezi
- yeni türe ilişkin bilgiler
- Yeni türün şirket sözleşmesi
- Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları payların sayısına, cinsine ve tutarını veya tür değiştirmeden sonra ortakların paylarına ilişkin açıklama
ÖRNEK
Şirketin tür değiştirmeden önceki unvanı :
Şirketin tür değişikliğinden sonraki unvanı :
Şirketin merkezi :
Şirketin yeni türü :
Yeni şirketin esas sözleşmesi :
Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları paylara ilişkin bilgi :
İşbu “tür değiştirme planı” ….tarihinde Türk Ticaret Kanununun 185 inci maddesi uyarınca hazırlanmıştır.