Ölüm İzni Nedir? Ölüm İzni Kaç Gün?

Ölüm izni, çalışanların belirli bir dereceden yakınının vefat etmesi durumunda belirli bir süre içerisinde çalışmaması için sağlanan izne denir. Ölüm izni ücretli bir izin türüdür. Ölüm izni; memurlar için kişinin eşi, çocuğu, anne-babası, eşinin anne-babası ya da kardeşi vefat ettiğinde verilir. Özel sektörde çalışanlar için ise kişinin eşi, çocuğu, anne-babası ya da kardeşi vefat ettiğinde ölüm izni verilir. Birçok şirketin sahip olduğu politikalar arasında yer alan ölüm izni sayesinde çalışanlar yakınlarının cenaze işlemleri ile ilgilenebilir veya cenazesine katılabilir. Bununla birlikte, iş sürecine geri dönmeden önce çalışanlar ölüm izni ile yakınlarını kaybetmenin acısının üstesinden gelmek için az da olsa bir zamana sahip olurlar. Resmi olarak çalışanların sağlık, tatil, doğum veya daha farklı nedenler için kullanabilecekleri çeşitli izin türleri bulunuyor. Bu izin türleri temelde 2’ye ayrılıyor. Bunlar; ücretli izin ve ücretsiz izindir. Ölüm izni süresi;

• İşçilere 4857 sayılı İş Kanunu ek madde 2 uyarınca 3 gün,
• Memurlara 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m.104/B uyarınca 7 gün
• TSK çalışanı ise 10 gün ölüm izni kullanabilirler.

Çalışanlara hak olarak sunulan bu izinler İş Kanunu ve Yıllık İzin Yönetmeliği tarafından belirleniyor. Bu yönetmelik sayesinde tüm çalışanlar sahip oldukları izin haklarını kullanabiliyorlar. Kullanım gerekçelerine göre hem ücretli izin hem de ücretsiz izinin de çeşitli türleri bulunuyor. Bu izin türleri arasında yer alan vefat izni de çalışanların sahip olduğu önemli izin haklarından bir tanesidir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak çalışanların bu izin türünün kullanmalarına gerek duymamasını umarak bu yazımızda sizler için ölüm izninin ne olduğu, nasıl kullanıldığı, kaç gün olduğu gibi konulara yer verdik.

Ölüm İzni Nedir?

Ölüm izni, çalışanların belirli bir dereceden yakınının vefat etmesi durumunda belirli bir süre içerisinde çalışmaması için sağlanan izne denir. Bir çalışanın bir aile üyesinin vefat etmesi sonrasında onun yasını tutmak için işten ayrılabileceği bir süreye ölüm izni denir. Ölüm izni hem devlet memurların hem de özel sektörde çalışanlara verilen bir izindir. Çalışanlar ölüm izni süresi içerisinde çalışıyorlarmış gibi ücret almaya devam ederler. Ayrıca ölüm izni ücretli bir izin türüdür. Eğer işçinin ücreti ödenmezse, işçilik alacağı davası içerisinde bu da talep edilebilir. İşçilik alacağı davasında talep edilebilen bu izin türünün yıllık izinden düşürülmesi de düşünülemez.

Memurların ölüm izni esasları 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 107. madde çerçevesinde belirlenmiştir. Özel sektör çalışanlarınınsa ölüm izni esasları 4857 Sayılı İş Kanunu çerçevesinde belirlenmiştir. Ölüm izni kullanacak çalışanlar, yakınının vefat tarihi ve ölüm belgesini içeren bir dilekçe hazırlayıp ilgili birime iletmelidir. Ücretli izin türlerinden biri olan ölüm izni süresinde çalışanların maaş veya ücretlerinden herhangi bir kesinti yapılamaz. Ölüm izni kullanımı sürecinde maaş veya ücretlerin ödenmemesi durumunda çalışan dava açarak söz konusu yasal hakkı olan bu miktarı talep edebilir.

Ölüm İzni Kaç Gündür?

Ölüm izni hem devlet memurları hem de özel sektör çalışanlarına sağlanan bir hak olsa da sunulan izin süresi farklılık gösterebiliyor. Memurlar için ölüm izni; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m. 104/B’ye göre belirlenir. Memurlar için bu süre 7 gündür. Özel sektörde çalışanlar için ölüm izni; 4857 sayılı İş Kanunu’na göre belirlenir. Kanunun ek-2. Maddesine göre özel sektör çalışanları açısından ölüm izni süresi 3 gündür. Söz konusu maddeler şöyledir:

“İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.’’ (İş Kanunu Ek madde 2) ve “Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hallerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.” (657 sayılı Kanun m. 104/B)

• Memurlar için bu süre 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 104. Madde kapsamında düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca ölüm izni 7 gündür.
• Özel sektör çalışanları ise bu hak 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde düzenlenip 3 gün olarak sunuluyor. Her ne kadar memurlara tanınan ölüm izni hakkı süresi özel sektör çalışanlarına göre daha daha fazla olsa da özel sektör çalışanları bu süreyi mazeret izni ile uzatabilirler.
• TSK personelinin ölüm izni ise 10 gündür. Her personel tabi olduğu kanuna göre ölüm izni alabilir.

Ölüm izni hafta sonu tatiline rastlarsa süre uzatılır mı?

Kanundaki düzenlemelerde, izin süresinin tatil günlerine rastlaması halinde sürenin uzatılacağına ilişkin bir hüküm konulmamıştır. Çünkü kanunda iş günü değil gün diye belirtilmiştir. Yani o günler de izin gününden sayılır ve süre uzatılamaz.

Memurlarda Ölüm İzni

Ölüm izni memurlarda farklı özel sektör çalışanlarında farklı sürelerdedir. Özel sektör çalışanları için 3 gün olan ölüm izni süresi devlet memurlarında 7 gündür. Buradaki 7 gün kavramı işgünü değildir. Yani memur ölüm izni kullandığında aldığı 7 günlük izin süresi resmi tatillere denk gelse dahi bu süre uzamaz. Günümüz itibariyle devlet memurlarına yönelik işlemler 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında gerçekleşmektedir.

Devlet memurlarının ölüm izinleri 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun içeriğinde yer alan özlük hakları bölümünde yer almaktadır. Devlet memurları için ölüm izninin verilmesi 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. Maddesi gereğince uygulanmaktadır. Bu izni kullanan memurların maaşlarında herhangi bir kesintiye gidilmemektedir. Çünkü memurlar bu süre zarfında çalışıyorlarmış gibi kabul edilmektedir. Devlet memurlarının hangi hallerde ölüm izni kullanabileceklerine yönelik kriterlerin tamamı 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun içeriğinde yer almaktadır. Bu kapsamda aşağıdaki durumlarda devlet memurlarının ölüm izni kullanabilmeleri mümkün olmaktadır:

• Eşinin vefat etmesi
• Çocuğunun vefat etmesi
• Annesinin yaşamını yitirmesi
• Babasının yaşamını yitirmesi
• Kayın pederinin vefat etmesi
• Kayın validesinin vefat etmesi
• Kardeşinin hayatını kaybetmesi

Devlet memurunun yakınlarının vefat etmesi sonrasında 7 günlük süre başvurunun hemen sonrasında başlamaktadır. Ölüm olayı gerçekleşmeden memurların ölüm iznini kullanabilmeleri mümkün değildir. Bir de ölüm izni amca, dayı ya da hala ve teyzenin vefat etmesini kapsamamaktadır. Ayrıca ölüm izni beklenmedik bir izin türü olduğu için hızlı bir şekilde işleme konulmaktadır.

Anne karnında vefat eden bebek için (Eşimin düşük yapması halinde) ölüm izni kullanabilir miyim?

Maalesef hem kamuda çalışan memurlar için hem de özel sektör çalışanları için ücretli ölüm izni kapsamına anne karnında vefat eden bebek girmemektedir. Yani vefat eden doğmamış bebek için ücretli izin kullanılamaz.

Ölüm İzni Kimlere Hangi Yakınlarının Ölmesi Halinde Verilir?

Memurlar ve özel sektör çalışanlarına yönelik ölüm izni hakları farklı kanunlar çerçevesinde düzenlendiği için kullanım süreleri gibi kullanım gerekçeleri farklılık gösterebiliyor. Memurlar için ölüm izni memurun eşinin, çocuğunun, kardeşinin, anne veya babasının, eşinin anne veya babasının ölümü halinde 7 gün olarak sunuluyor. İlgili kanun çerçevesinde özel sektör çalışanları için ölüm izni ise çalışanın eşinin, çocuğunun, anne veya babasının ölümü halinde 3 gün olarak sunuluyor. Bu noktada sayılan yakınlar dışında bir kişinin ölmesi durumunda her ne kadar yakın olursa olsun çalışan hiç bir şekilde ölüm izni hakkına sahip olamıyor.

İş Kanunu çerçevesinde özel sektörde çalışan bir kişi yukarıda sunulanların dışında bir yakının ölümü halinde ölüm izni kullanması mümkün değildir. Bu noktada ise bir çalışanın dedesi, halası, teyzesi veya farklı bir yakının ölümü durumunda işveren ile yapılabilecek karşılıklı anlaşma ile çalışan ücretsiz izin kullanabilir. İşverene veya anlaşmaya bağlı olarak izin kullanan ve ücreti kesilmeyen çalışan izin süresi iş sürecine dönüş sağladıktan sonra telafi de edebilir. Ölüm izinlerinin hem devlet memurları hem de özel sektör çalışanları için hangi yakınların ölmesi halinde kaç gün verileceği ayrıntılı olarak aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Gün yazmayan bölümlerde kişiler ücretsiz ölüm izni alamamaktadır.

Ölüm İzni Belgesi Nedir?

Ölüm izni belgesi, bir çalışanın iş yerinden ölüm nedeniyle geçici olarak ayrıldığını belirtmek için verilen bir belgedir. Ölüm izin belgesi, şirket tarafından çalışanın talebi üzerine veya yasalar tarafından zorunlu kılınarak verilebilir. Yani, ölüm izni için gerekli belgeler arasından ilk sırada yer alır. Ölüm izni belgesi, genellikle şirketin resmi mektup kağıdı üzerinde yazılır ve aşağıdaki bilgileri içerir:

• Çalışanın adı ve soyadı
• Çalışanın pozisyonu
• Çalışanın ayrılacağı tarih
• Gerekirse, kaybettiği yakının ölüm belgesi (ölüm nedenini içeren)
• Ölüm izni süresi
• Ölüm izni süresince çalışanın maaşının nasıl ödeneceği (örneğin, ücretli veya ücretsiz izin)
• Yöneticilerin adı-soyadı
• Yöneticilerin imzası ve mührü

Ölüm izni belgesi, çalışanın ölüm izninden yararlanabilmesi için önemlidir. Ayrıca, çalışanın ölüm izninde olduğunu ve iş yerine geri döndüğünde hangi tarihte geri döneceğini belirtir. Cenaze izni de denilen ölüm izni yakınların ölümünden önce kullanılamayacağı gibi ölüm izninin ertelenmesi de mümkün değildir. Vefat tarihinden itibaren ölüm izni süresi başlar. Kamu memurları için 7, özel sektör çalışanları için 3 gün içinde de süre sona erer. Bu süreler içerisinde kullanılan izin kapsamında ücrette herhangi bir kesinti de yapılmaz.