KTK 53/1-a trafik cezası sağa dönüş kurallarına uymamak, olarak bilinen trafik ceza maddesidir. Başka bir ifadeyle sağa dönülmez levhası olmasına rağmen sağa dönülmesi yasak alandan sağa dönme cezası olarak tanımlanmaktadır. 2918 sayılı 13.10.1983 tarihli Karayolları Trafik Kanunu; karayollarında kişilerin can ve mal güvenliğinin sağlanması için trafikte düzen ve güvenlikle ilgili usul ve esası içeren bir kanundur. Kusur oranları ise trafikte olası bir kaza halinde belirlenen oranlardır. Bu oranlar Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nce belirlenir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda KTK 53/1-a maddesindeki Kusur Oranı, KTK 53/1-a asli mi tali mi, KTK 53/1-a kusur ne demek, 53/1-a kusur oranı yüzde kaç, 53/1-a kusura itiraz edilebilir mi, kusura itiraz süresi ne kadardır gibi soruların cevaplarını vereceğiz.

Trafik kazalarında, kusur oranı belirlenirken asli kusur ve tali kusur olarak ikili bir ayrım yapılır. Asli kusurlu taraf, kazanın asıl nedenine yol açan kişidir. Tali kusurlu taraf ise, trafik kazasında alınması gereken önlemleri almayan veya dikkatli davranmayan kişidir. Asli ya da tali kusur oranının belirlenmesi trafik kazalarında araçların değer kaybının, hasar oranının belirlenmesi ve sigortadan/ karşı taraftan ne kadar para alınacağı konularında önem arz etmektedir.

KTK 53/1-a Kusur Oranı

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 53. Maddesi araçlarda trafikte dönüş kurallarını düzenlemektedir. KTK 53/1-a kural ihlali sürücünün Karayolları Trafik Kanununun “Dönüş kuralları” başlıklı 53. Maddesi hükmünce trafik kazalarında kusurlu sayılmaktadır. Sürücünün 53/1-a kusur durumu ise “Sağa dönüş kurallarına riayet etmemek” tanımlanmıştır. Bu maddenin 1. Fıkra A bendinde ise şu şekilde bir hüküm yer almaktadır:

Trafikte sürücülerin bu kurala riayet etmemeleri halinde kişiler olası bir trafik kazasında asli kusurlu sayılacaktır. Trafik kazalarında asli ve tali kusur ayrımından yukarıda bahsetmiştik. Asli kusurlu taraf, kazanın asıl nedenine sahip olan kişiyken; tali kusurlu taraf, kazada gerekli önlemi almayıp dikkatli davranmayan kişidir. KTK m. 53/1-a’da yer alan dönüş kurallarına uyulmaması asli kusur olarak değerlendirilmektedir. Yani kazaya sebep olan asıl faktördür. Tazminat davalarında da kusur oranının asli olduğu belirlenerek ona göre bir miktar belirlenecektir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre; trafikte dönüş kurallarına riayet etmeyen kişiler asli kusurlu sayılmaktadır. Bununla birlikte kişilere belli bir yüzde üzerinden kusur atfedilir. Bu hesaplamalar yapılırken çeşitli etkenler de göz önünde bulundurulur. Örneğin yaya ya da kazaya karışan diğer araçların durumu gibi. Kusur oranları genel olarak %0, %25, %50, %75 ve %100 olarak belirlenir. Ancak trafik kazasına karışan karşı tarafın kusur durumu, asli kusurlu olarak belirlenen kişinin kusur oranını da etkilemektedir. Şu şekilde örneklemek gerekirse;

• Her iki taraf da asli kusurlu ise; kusur oranları %50 – %50 olacaktır.
• Taraflardan birisi asli kusurlu iken diğeri tali kusurlu ise; kusur oranları sırasıyla %75- %25 olacaktır.
• Taraflardan birisi asli kusurlu iken diğeri kusursuz ise; kusur oranları sırasıyla %100 – %0 olacaktır.

KTK 53/1-a Kusur Oranına İtiraz

KTK 53/1-a maddesindeki kusur oranının tali kusur olduğundan bahsetmiştik. Trafik kazasında polis gelirse polis bir tutanak hazırlayabilir, bunun dışında kişiler kendi aralarında da kaza tespit tutanağı hazırlayabilir. Kişilerin kendi aralarında hazırladığı tutanağa e-devlet sistemi üzerinden itiraz edilebilir. Çünkü sigorta şirketleri de bu tutanakları baz alabilmektedir.

Bunun dışında polisin ya da jandarmanın trafik kazasında tuttuğu tutanaklar resmi belge sayılmaktadır. Resmi belgelere e-devlet üzerinden itiraz mümkün olmadığı için mahkemeye başvurarak bu tutanaklara itiraz edilmesi gerekmektedir. Eğer tutanak tarafların kendi aralarında tuttuğu kaza tespit tutanağı ise, sigorta şirketi de bu belgeyi teyit ettiyse kişi 7 gün içerisinde e-devlet üzerinden itiraz edebilir. Ancak tutanak, polisin ya da jandarmanın tuttuğu kaza tutanağı ise; mevzuatta bir süre öngörülmediği için her zaman mahkemeye itiraz edilebilir. İtirazlar Sulh Ceza Hâkimliklerine yapılmaktadır.

KTK 53/1-a Cezası Ne Kadar?

Karayolları Trafik Kanunu’nun 53/1-a maddesindeki trafik ihlalinde, ihlali yapan sürücülere 2024 yılı için 690 Türk Lirası idari para cezası uygulanır. Erken ödenmesi durumunda % 25 indirimli 517,50 TL olacaktır. KTK 53/1-a hükmü; Karayolları Trafik Kanunu’nun “Dönüş kuralları” başlıklı 53. maddesinin 1. fıkrasının a bendinde; “Sağa dönüş kurallarına riayet etmemek” olarak tanımlanmıştır. Karayolları Trafik Kanunu’nda suç sayılan eylemlerden dolayı haklarında ceza uygulanan sürücülere, aldıkları her ceza için yönetmelikte belirtilen ceza puanları verilir. Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde toplam 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri, 2 ay süre ile geri alınır. Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı ceza rehberinde, KTK 53/1-a hükmündeki trafik ihlali için 20 ceza puanı belirtilmiştir.

53/1-a asli kusur maddesidir. Yani kazanın meydana gelmesinde 53/1a birinci derecede sorumlu anlamına gelir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Dönüş kuralları” başlıklı 53. maddesinin 1. fıkrasının a bendinde belirtilen ihlal nedeniyle cezai işlem uygulanan kişilerin yalnızca bu ihlal sebebiyle sürücü belgelerine el konulmaz. SBM tramer heyeti 53-1/a maddesini değerlendirmeye alır. Ancak kazaya karışan diğer sürücüler tali maddelerden bir ihlal yapmışsa kaza da size %100 kusur verilir.