İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde (İYUK)

İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde

Sonradan İbraz Olunan Belgeler

Dilekçeler ve savunmalarla birlikte verilmeyen belgeler, bunların vaktinde ibraz edilmelerine imkân bulunmadığına mahkemece kanaat getirilirse, kabul ve diğer tarafa tebliğ edilir. Bu belgeler duruşmada ibraz edilir ve diğer taraf cevabını hemen verebileceğini beyan eder veya cevap vermeye lüzum görmezse, ayrıca tebliğ edilmez.

İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde Açıklaması

Dilekçeler ve savunmalarla birlikte verilmeyen belgelerin sonradan ibraz edilmesi halinde kabul edilip edilemeyeceği İYUK’un 21. maddesinde düzenlenmiştir Buna göre, vaktinde ibraz edilmelerine imkân bulunmadığı mahkemece kanaat getirilirse, belgelerin sonradan ibrazı kabul edilir. Kabul edilen bu belgeler karşı tarafa tebliğ edilir. Bu belgeler duruşmada ibraz edilirse yine karşı tarafa tebliğ edilir. Duruşma sırasında karşı taraf cevabını hemen verebileceğini beyan eder veya cevap vermeye lüzum görmezse bu belgeler ayrıca tebliğ edilmez. Danıştay, adi yargılanma hakkının en önemli unsurlarından biri olan savunma hakkının tam olarak kullanılabilmesi için İYUK’un 21. maddesine uygun şekilde, soruşturma raporu ve eklerinin yer aldığı davalı idarenin dilekçesinin davacıya tebliği ile dilekçe ekin deki raporu inceleyebilme imkânı tanınması suretiyle raporda yer alan hususlara karşı cevap verebilme olanağı sağlandıktan sonra bir karar verilmesi gerektiği halde bu yapılmadan karar verilmiş olmasında yasa ve usule uyarlık görmemiştir.

Diğer bir kararında Danıştay, vergi mahkemelerinin, vergi idaresine ait vergi incelemesi ve karşıt inceleme yapma yetkisinin kullanılışının hukuka uygunluğunu denetlemekle görevli olduğunu, vergi idaresinin yerine geçerek vergi incelemesi ve karşıt inceleme yoluyla defter kayıtlarının ve bu kayıtların dayanağı olan belgelerin gerçek duruma uygunluğunu araştırmayacaklarını açıklayarak, mahkemece davacının inceleme elemanına ibraz etmeyip mahkemeye sunduğu fatura örneklerinin davalı vergi idaresine tebliğ edilip, uygun bir süre verilerek görüşü alındıktan sonra uyuşmazlığı karara bağlanması gerekirken, yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu tarhiyatın terkini yolunda verilen kararı hukuka uygun bulmamıştır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde Sonradan İbraz Olunan Belgeler Emsal Kararlar

Danıştay 5.Daires, E:2005/ 2698 K:2005/6541

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde
• Sonradan İbraz Olunan Belgeler

Sivas İdare Mahkemesi’nin 22.3.2005 günlü, E:2004/1107, K:2005/305 sayılı kararıyla; … Vakıflar Bölge Müdürü olan davacının, görev ve sorumluluğunda bulunan vakıf eserlerinin restorasyon ve onarımlarında kusur ve ihmalinin bulunduğu, restore et, işlet, devret modelinde ihaleye çıkartılan dükkanların tahliyesine ilişkin müzekkereyi yerine getirmediği, bir kısım dükkanların bedelsiz kullanıma izin verdiği, bu şekilde yöneticilik görevinde başarısız olduğu, zafiyet gösterdiği, yapılan soruşturma sonucunda 8 ayrı fiil karşılığında ayrı ayrı disiplin cezalarının ve idari yönden yöneticilik görevinin üzerinden alınmasının teklif edildiğinin görüldüğü, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; dava dosyasının İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda belirtilen usule uygun olarak tekemmül ettiği, ancak davalı idarenin ikinci savunmasını verdikten sonra 17.2.2005 günlü Ankara İdare Mahkemesi’ne ait havale imzası ile Mahkeme kaydına giren, 26.1.2005 günlü ve 2 sayılı soruşturma raporu ve eklerinin sunulması konulu davalı idare dilekçesinin davacıya tebliğ edilmediği, buna karşın kararda bu soruşturma raporu içeriğinde yer alan hususlara değinildiği ve kararın gerekçesinin bir kısmını sonradan ibraz edilen bu rapordaki hususların oluşturduğu anlaşılmaktadır.

Adil yargılanma hakkının en önemli unsurlarından biri olan savunma hakkını tam olarak kullanabilmesi için 2577 sayılı Kanun’un yukarıda değinilen 21. maddesine uygun şekilde, bahis olunan dilekçenin davacıya tebliği ile dilekçe ekindeki raporu inceleyebilme imkânı tanınması suretiyle raporda yer alan hususlara karşı cevap verebilme olanağı sağlandıktan sonra bir karar verilmesi gerektiği halde bu yapılmadan karar verilmiş olmasında yasa ve usule uyarlık görülmemiştir.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E: 2005/140 K:2005/256

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde
• Sonradan İbraz Olunan Belgeler

1995 yılı işlemleri incelenen yükümlü şirketin bir kısım hasılatını kayıt ve beyan dışı bıraktığı tespit edilerek adına re’sen salınan ağır kusur cezalı kurumlar vergisi ile hesaplanan fon payını kaldıran vergi mahkemesi ısrar kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 256. maddesinde, saklanması zorunlu her türlü defter, belge ve karnelerin muhafaza süresi içinde yetkili makam ve memurların istemi üzerine ibraz ve incelemeye sunulmasının mecbur olduğu hükme bağlanmıştır.

Vergi inceleme raporu ile bilirkişi raporunun karşılaştırılması sonucu, davacı şirket tarafından düzenlenen bir kısım faturaların vergi incelemesi sırasında ibraz edilmediği, bilirkişi raporuna idarece yapılan 26.6.2001 günlü itirazda da bu hususa değinildiği anlaşılmaktadır.

Yazılı yargılama yöntemini benimseyen İdari Yargılama Usulü Kanununun 3, 16, 20 ve 21. maddesi hükümleri gereğince yargılama aşamasında dosyaya taraflarca sunulan ve sunulması kabul edilen belgeler hakkında diğer tarafın görüşünün alınması ve hüküm verirken değerlendirilmesi gerekmektedir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinin 2.fıkrası gereğince, vergi mahkemeleri, vergi idaresine ait vergi incelemesi ve karşıt inceleme yapma yetkisinin kullanılışının hukuka uygunluğunu denetlemekle görevlidirler. Vergi idaresinin yerine geçerek vergi incelemesi ve karşıt inceleme yoluyla defter kayıtlarının ve bu kayıtların dayanağı olan belgelerin gerçek duruma uygunluğunu araştırmayacakları tabiidir. Bu bakımdan mahkemece, davacının inceleme elemanına ibraz etmeyip mahkemeye sunduğu fatura örneklerinin davalı vergi idaresine tebliğ edilip, uygun bir süre verilerek görüşü alındıktan sonra uyuşmazlığı karara bağlanması gerekirken, yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu tarhiyatın terkini yolunda verilen karar hukuka uygun bulunmamıştır.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E: 1998/ 14 K: 1999/87

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde
• Sonradan İbraz Olunan Belgeler

… unvanıyla otomobil üreticisi bir firmanın bayiliğini yapan ve eşinin de ortağı bulunduğu bu faaliyetinden dolayı aile reisi sıfatıyla verdiği 1992 takvim yılına ilişkin beyannamesinde gösterdiği gayrisafi kazanç, ortalama kar hadlerine göre beyanı gerekenden düşük bulunan davacı adına ikmal en salınan gelir vergisine karşı açılan davanın reddi yolundaki ısrar kararı temyiz edilmiştir. Kısmen veya tamamen perakende ticaret yapanların bir takvim yılı içinde sattıkları emtianın maliyet bedeline geçerli kar oranlan uygulanarak bulunan gaynısafi kazanç tutarından daha düşük gayrisafi kazanç beyan etmelerine karşın, satışların bir bölümü veya tümünü gelir vergisi ya da kurumlar vergisi yükümlülüğü bulunan gerçek veya tüzel kişilere fatura düzenleyerek yapmış olmaları halinde, bu satışlar yönünden belirlenen gayri safı kazanç düşüklüğünün haklı nedenlerle açıklandığının kabulü gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden davacının, dava dilekçesinde de yer aldığı üzere, satışlarının tümünün faturalı olduğu, faturalı satışlar dışında elde edilmiş bir kazancı bulunmadığını iddia ettiği, davanın ve temyiz isteminin reddinden sonra yaptığı karar düzeltme başvurusuna ilişik faturalarıyla; faturalı satışlarının, aynı zamanda karşıt incelemeye elverişli olduğunu da ileri sürdüğü ve istemi inceleyen Danıştay Üçüncü Dairesince bu nedenle karar düzeltme başvurusu kabul edilerek, davanın reddine ilişkin yerel mahkeme kararının bozulduğu saptanmaktadır.

Yerel mahkeme, karar düzeltme aşamasında sunulan belgelerin hükme ve bozmaya esas alınamayacağı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki kararında ısrar etmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20 inci maddesinde, Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinin, bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendiliklerinden yapacakları belirtilmiş, 21 inci maddesinde, dilekçeler ve savunmalarla birlikte verilmeyen belgelerin, bunların vaktinde ibraz edilmelerine imkân bulunmadığına mahkemece kanaat getirilirse kabul edileceği hükme bağlanmıştır:

Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulüne. Samsun Vergi Mahkemesinin, 23.9.1997 günlü ve E:1997/284, K:1997/378 sayılı ısrar kararının Danıştay Üçüncü Dairesinin, 2.7.1997 günlü ve K:1997/2777 sayılı bozma kararında belirtilen incelemenin sonucuna göre yeniden karar verilmek üzere bozulmasına, verilecek kararda karşılanacağından yargılama giderleri yönünden hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına, 12.02.1999 gününde oybirliği ile karar verildi.

Danıştay 3.Dairesi Esas: 2000/2570 Karar: 2003/3077

• İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. Madde
• Sonradan İbraz Olunan Belgeler

Tarımsal faaliyetinden dolayı gelir vergisi yükümlüsü olan davacının, bu faaliyette kullandığını belgelendiremediği kredi faizini gider yazamayacağı görüşüyle adına yapılan tarhiyata karşı açılan davanın reddi yolundaki vergi mahkemesi kararı temyiz edilmiştir.

Tarımsal faaliyetleri nedeniyle gelir vergisi yükümlüsü olan ve kazancı götürü gider usulüne göre saptanan çiftçilerin, Gelir Vergisi Kanununun 56. maddesinin birinci fıkrasının ilk üç bendinde yazılı hasılata, aynı Kanunun 54. maddesinin üçüncü fıkrasının 1 işaretli bendine göre götürü gider emsalinin uygulanması sırasında belgelenmek ve beyannamede gösterilmek koşuluyla işletme için alınan ve işletmeye harcanan borç paraların faizinin de ayrıca ve gerçek tutarıyla hasılattan indirilmesi kabul edilmiştir.

Vergisi ihtilaflı dönemde tarımsal faaliyette bulunan ve götürü gider emsali uygulanarak tespit edilen ortaklık kazancından, ödediği kredi faizini indiren davacı, üretici firma olan Çukobirlik’den vergilendirme döneminde aldığı gübre ve ilaç faturalarını temyiz dilekçesiyle birlikte sunmuştur.

Her ne kadar taraflarca iddiaların kanıtlanmasına ilişkin belgelerin ve kanıtların davayı inceleyen yargı yerlerine Yasada öngörülen süre içinde ve cevap yahut cevaba cevap dilekçeleri ile birlikte sunulması gerekmekte ise de 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 21. maddesinde; süresinde sunulmasına olanak bulunmadığı için taraflarca sonradan dosyaya ibraz edilen belgelerin, sunulma olanaksızlığına ilişkin açıklamalar yeterli görüldüğünde Mahkemelerce kabul ve gerekli görülürse karşı tarafa tebliğine karar verilmesi öngörüldüğünden, hüküm verildikten sonra temyiz incelemesi sırasında dosyaya davacı tarafından sunulan Çukobirlik tarafından düzenlenen gübre ve tarım ilacı faturaları göz önüne alınıp, değerlendirildikten sonra yeniden karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.