İdari İşlemin Geri Alınması – İdare Hukuku

İdari işlemin geri alınması iptal davasına alternatif bir yoldur. Fakat uygulamada pek karşılaşılmayan ve sonuç alınmayan bir süreçtir. İdari işlemlerin geçerli olabilmesi için taşıması gereken beş unsur bulunmaktadır. Bu unsurları yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsuru olarak saymak mümkündür. İdarenin hakkınızda tesis etmiş olduğu işlemlerin bu unsurları taşımaması halinde ya idari işlemin geri alınması ya da işlemin iptal davasına konu edilmek suretiyle işlemin iptalinin istenmesi gerekmektedir.

[vc_message message_box_color=”alert-warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararının güvenlik soruşturmasına etkisi makalemizi okudunuz mu? https://kadimhukuk.com.tr/makale/hukmun-aciklanmasinin-geriye-birakilmasi-guvenlik-sorusturmasi-hagb/[/vc_message]

Hukuka aykırı bir  idari işlemin geri alınmasında idarenin sınırsız bir yetkiye sahip değildir. İdari işlemin ancak belli bir süre içinde geri alınabileceği kabul edilmektedir. Bu süre iptal davası açma süresi gibi 60 gündür. Ancak bazı işlemlerin herhangi bir süre sınırı olmaksızın geri alınabileceği kabul edilmektedir. Yokluk, açık hata ve hile hallerinde idare hukuka aykırı idari işlemi her zaman geri alabilir. 60 günlük süre uygulanmaz.

İdari İşlemlerin İptali Nedir?

Hukuki işlemlerde yetki ve şekil paralelliği kuralı gereği idari işlemler yapılırken uyulan şekil ve usullere idari işlemin geri alınması sırasında da uyulmalıdır. Dolayısıyla idari işlemin geri alınması işlemi de bir idari işlem olması nedeniyle idari işlemlerin tabi olduğu şekil kurallarına uyularak, kural olarak yazılı, istisnai olarak sözlü halde yapılabilir. Bu istisnai haller ise kolluk tedbirleri gibi bazı haller ile sınırlıdır. Bunlar dışında ise doğrudan hukuka aykırı olarak nitelendirilebilecek, irade sakatlığıyla yahut da hile ve cebir ile gerçekleştirilen işlemler süre sınırı olmaksızın her daim geri alınabilecek idari işlemler arasında yer almaktadır.

İdari işlemin geri alması, hukuka aykırı bir idari işlemin yine bir idari makam tarafından yapılan, diğer bir idari işlem ile yapıldığı andan itibaren hukuk dünyasından silinmesine denir. Geri alma işleminin sonuçları geçmişe etkili olarak hüküm doğurduğu ve söz konusu işlemi hukuki alemde hiç doğmamış hale getirdiği için iptale benzemektedir.

[vc_message message_box_color=”alert-warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması nedir? Nelere bakılır? makalemizi buradan okuyabilirsiniz. https://kadimhukuk.com.tr/makale/guvenlik-sorusturmasi-arsiv-arastirmasi-nedir-nelere-bakilir/[/vc_message]

İdari işlemler yukarıda da bahsedilmiş olan beş unsurdan herhangi birini taşımadığı takdirde iptal davasına konu edilebilmektedir. İdari işlemlerin iptali nedir sorusunun cevabı da bu unsurlardan en az biri eksik olan işlemin idari yargı denetimine tabi tutulmak suretiyle mahkeme nezdinde iptal kararı verilmesi için yürütülen bir yargılamadır. Hukuka uygun olmayan ve idari işlemin geri alınması prosedürü uygulanmamış olan bir idari işlemin idare mahkemelerinde denetime tabi tutularak iptali istenebilmektedir.

İdari işlemin geri alınması ile işlemin idare mahkemesi tarafından iptal edilmesi aynı sonuçları doğurur. Bu nedenle hukuka uygun bir geri alma işlemi açılmış olan iptal davasını sonuçsuz bırakacaktır. Ayrıca kişi iptal davası açmamış ise, iptal davası açmakta bir menfaati kalmayacaktır.

[vc_message message_box_style=”outline” message_box_color=”warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Başvurunuz üzerine işlem geri alınırsa bu işleme karşı iptal davası açmanıza gerek kalmaz çünkü geri alma iptal kararıyla aynı sonuçları doğurmaktadır. Geri alma talebinizin reddi halinde ise bu red kararına karşı dava açabilirsiniz.[/vc_message]

İdari İşlemin Geri Alınmasının Sonuçları

Kanun veya yönetmelikte idari işlemin geri alması hususunda öngörülmüş yetkili bir makam varsa o makam tarafından, eğer yetkili bir makam öngörülmemiş ise, yetkide paralellik ilkesi gereğince söz konusu işlemi yapan makam tarafından işlem geri alınabilir.

İdareler açık hata sonucu tesis ettikleri işlemleri ancak kişinin hilesi ya da gerçeğe aykırı beyanları sonucu gerçekleşmemiş olması kaydıyla geri alabilirler. İdari işlemin geri alınması kanunda özel bir süre varsa bu süre içerisinde geri alınabilir. Yoksa 60 gün içinde geri alınabilir. Geriye alınan bu işlemler sonuçları açısından geçmişe etkili olarak geri alınırlar. Öngörülen bu sürelerin geçmesi durumunda ise idarenin yanlış tasarrufları geriye yürür şekilde geri alınamamaktadır. Sürelerin geçmesi halinde o güne kadar gerçekleşen tüm edimler kazanılmış hak olarak korunacaktır.

[vc_message message_box_style=”outline” message_box_color=”blue” icon_fontawesome=”fas fa-balance-scale”]Geri alma, iptal davasına konu edilen bir idari işlem varsa bu davayı konusuz bırakacaktır. İdari işlemin geri alınmasının sonucu ile yargısal denetimden geçen bir idari işlemin iptali kararının sonucu aynı etkiye sahiptir. Her ikisi de bu kararlar neticesinde tesis edildiği günden itibaren hükümsüz kalır.[/vc_message]

Geri Alma Başvurusunda Avukat Yardımının Önemi

Geri alma istemiyle yapılacak başvuru belli şartlara bağlıdır. Öncelikle bu başvurunun dava açma süresi içinde yapılması ve varsa üst makamdan talep edilmesi gerekmektedir. Bu süreçte yapılacak hatalar dava açma süresinin kaçırılmasına ve hak kaybına neden olabilir. Bu sebeple konunun uzmanı olan bir avukattan profesyonel hukuki yardım alınmalıdır.

[vc_message message_box_color=”alert-warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Danıştay’ın sitesinden idari işlemin geri alınması konusunda emsal kararlara ulaşabilirsiniz. https://www.danistay.gov.tr/[/vc_message]

Diğer taraftan geri alma işlemi geçmişe etkili ve işlemin tüm sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde yapılmalıdır. Konu hakkındaki bilgi eksikliğinden dolayı idareler bu konuda yanlış ve hatalı davranabilir, işlem geri alınmıştır deseler de tüm sonuçlarıyla birlikte işlemi ortadan kaldırmayabilirler. Bu durumda işlem geri alınmış gibi gözükse de mağduriyet giderilmemiş olabilir. Herhangi bir kayıp ve zarar yaşanmaması için profesyonel hukuki desteğin önemi büyüktür. İdare hukuku avukatı ile sürecinizi yürütmeniz menfaatinize olacaktır.