İdari Dava Nasıl Açılır?

İdari dava nasıl açılır? İYUK’a göre idari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır. Yani idari dava, idarenin hukuka aykırı işlemine karşı vatandaşların yetkili ve görevli idare mahkemesine verecekleri yazılı dilekçe ile açılır. İdari dava dilekçesinde, davacının ad soyad T.C. kimlik numarası, davanın konu sebepleri ile dayandığı belgeler, davaya konu idari işlemin tebliğ tarihi, dava konusu uyuşmazlığın miktarı, Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası yer almalıdır. İdari dava devlet kurumları tarafından tesis edilen işlemlere karşı dava açılan dava türüdür. Diğer deyişle, kamu kurumlarının, kamu hukukuna dayalı olarak tek taraflı tesis ettikleri işlemlerin iptali ile yine idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan tam yargı ve idari sözleşmelerden doğan davalar idari davalardır. Yani idari davalar; kamu kurumlarının, kamu hukukuna dayanarak tek taraflı tesis ettikleri işlemlerin iptali talebiyle açılan davalar ve yine idari iş ve eylemlerden doğan tam yargı davaları ile idari sözleşmelerden doğan davalardır.

İdari davalarda İdare Mahkemeleri, yerindelik denetimi yapamaz, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremez. Bu durumu daha iyi anlayabilmeniz için bir örnek vermek gerekirse, Polis Okullarında yapılmakta olan sene sonu mülakatlarından elenmenize ilişkin olarak açacağınız idari davada alacağınız bir iptal kararı sizin mülakattan başarılı sayıldığınız anlamına gelmeyecek; sadece size yeni bir mülakat şansı verecektir. İdari dava nasıl açılır sorusunun yanıtına geçmeden önce idari dava hangi mahkemede açılır, nerede açılır, dava dilekçesi nereye verilir ve idari dava hangi süre içinde açılır sorularının yanıtları incelenmelidir. Kadim Hukuk olarak bu yazımızda sizlere “İdari dava nasıl açılır?” sorusunun cevabını vereceğiz.

İdari Dava Hangi Mahkemede Açılır?

İptal davası, İYUK Md. 3 ve 5’te öngörülen hükümlere uygun biçimde Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesine açılır. Dava dilekçesinin kanunda öngörülen koşullara uygun tanzim edilmeyip eksikliklerin bulunması durumunda, ön koşullar yönünden DİLEKÇE RED cevabı verilir. Eksiklikler giderilerek 30 gün içinde yeniden idari yargı merciine başvurulabilir. İdari davalar, uyuşmazlık konusunun türüne göre;

• İdare mahkemesinde,
• Vergi mahkemesinde
• Danıştay’da açılır.

Görev kuralları gereği idare mahkemeleri genel yetkili mahkemelerdir. Bölge İdare Mahkemesi İdare ve Vergi mahkemelerinin baktığı davaların istinaf başvurularını inceleyip karar verir, İdare ve Vergi mahkemeleri arasında meydana gelen görev ve yetki uyuşmazlıklarını hakkında karar verir. Bölge İdare Mahkemesinin ilk derece mahkemesi olarak baktığı dava yoktur. Bu yüzden bölge idare mahkemesine idari dava açılamaz.

---

UYAP’tan idari dava açma için öncelikle e imzanızın olması gereklidir. E imzayı şekilde kurumlardan alabilirsiniz. Sonrasında dava dilekçenizi uyap doküman editörden hazırladıktan sonra uyap üzerinden idari dava alabilirsiniz. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari davaların açılması” başlıklı 3. maddesinde dava dilekçelerinin içeriğine ilişkin bulunması gereken temel hususlar düzenlenmiştir. İdari davalar, Danıştay, İdare Mahkemesi ve Vergi Mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır. Dilekçelerde;

• Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,
• Davanın konu ve sebepleri ile dayandığı deliller,
• Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,
• Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar,
• Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası gösterilir.

İyuk’a göre  İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır. İdari dava dilekçesinde,  davacının ad soyad T.C. kimlik numarası, davanın konu sebepleri ile dayandığı belgeler, davaya konu idari işlemin tebliğ tarihi, dava konusu uyuşmazlığın miktarı, Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası yer almalıdır. İdari dava açarken İYUK’ta belirtilen şartlara uygun davranmanız gereklidir. Aksi durumunda dilekçe ret veya dava ret kararı alabilirsiniz. Bu nedenle alanında uzman bir idare hukuku avukatı ile çalışmanız menfaatinize olacaktır.

İdari Dava Nerede Açılır?

Genel yetki kuralı 2577 sayılı İYUK 32/1 maddesinde “Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.” şeklinde belirtilmiştir. Dava konusu işlemin türüne göre de özel yetki kuralları 2577 sayılı kanunun 33, 34, 35, 36. Maddelerinde düzenlenmiştir. İdari yargıda yetki kamu düzenine ilişkin olduğu için davanın her aşamasında değerlendirilir ve ileri sürebilir.

Bulunduğunuz yerde idare ve vergi mahkemesi bulunması halinde doğrudan mahkemeye giderek dilekçe ve eklerini elden teslim edilebilirsiniz. Dava dilekçesinin yanı sıra harç ve giderlerini yatırarak dava açabilirsiniz. İdare mahkemesine dava açma ücreti yürütme durdurma talepli, duruşmalı olarak  2024-2025 yılı için 4500-5000 TL’dir. Bulunduğunuz yerde idare ve vergi mahkemeleri bulunmuyorsa dilekçenizi bulunduğunu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne verebilirsiniz. İdari dava dilekçesi 2 nüsha olarak düzenlenmelidir. İlk dilekçeniz idareye tebliğ edilecek ikinci dilekçeniz ise mahkeme dosyasına konulacaktır.

Dilekçeniz davada en önemli aracınızdır. Gereğinden uzun yazılması, gereksiz ayrıntılara boğulması, çok eski ve davayla ilgisiz geçmişten başlayarak olayın anlatılması davanıza zarar verebilir. Aynı şekilde gereğinden kısa yazılmış, önemli hukuki noktaları atlanmış bir dilekçe de davanıza zarar verebilir. Bu nedenle dilekçenizin özenle hazırlanmasını sağlamak sizin sorumluluğunuzdur. Dilekçe karşı tarafın sayısından bir fazla olacak şekilde düzenlenir ve verilir. Bir avukatın yardımını almanız yararlı olacaktır.

Dava Dilekçelerinin Verileceği Yerler

Dava açılması aşamasında dilekçe ve her türlü belge görevli ve yetkili idare veya vergi mahkemelerine hitaben yazılır ve iletilir. İdare ve vergi mahkemesi olmayan yerlerde dava açanlar asliye hukuk mahkemeleri aracılığıyla davalarını açabilirler. Yurt dışında bulunan ve dava açmak isteyen vatandaşlar ise bulundukları yerdeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu aracılığıyla dava açabilirler. Dava açılırken dilekçenin verileceği yerler İYUK madde 4’te düzenlenmiştir.

• Hazırlanan dava dilekçesiyle Mahkeme binasına gelinir.
• Bina içerisinde bulunan ilgili kısımdan dosya gömleği temin edilir ve sonrasında Mahkeme veznesine gelinir.
• Numaratörlerden sıra alınır.
• Sıra geldikten sonra veznedeki görevli personele hazırlanan dilekçeler verilir.
• Görevli personel tarafından UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) sistemine kayıt yapılarak davaya ait harç ve masraflar (tam yargı davaları ile yürütmenin durdurulması (istemli dosyalarda ücret farklılıkları görülebilir) tahsil edilir ve bu işlemden sonra dosyanın tevzii işlemi yapılarak davanın hangi mahkemede görüleceği sistem tarafından belirlenir.
• Hazırlanan tevzi bilgi formu ile tahsil edilen tutarlara ilişkin makbuzların bir örneği dosyaya konulur, bir örneği ise görevli personel tarafından ilgilisine teslim edilir ve bu şekilde dava açılmış olur.
• Ayrıca tevzi bilgi formunda davanın tahmini olarak ne kadar sürede karara bağlanacağına ilişkin bilgi yer almaktadır.

Davanın UYAP aracılığıyla elektronik ortamda açılması da mümkündür (https://vatandas.uyap.gov.tr/). Böylelikle fiziksel olarak mahkemeye gitmeden dava dilekçesi ve dilekçenin ayrılmaz parçası olan dava konusu idari işlemin UYAP sistemine yüklenerek zaman ve enerji kaybı olmaksızın açılması sağlanabilir. Bu şekilde dava açmanın adil yargılanma hakkının sağlanması bakımından mahkemeye bizzat başvurarak dava açmaktan hiçbir farkı yoktur. (Davanın elektronik ortamda açılabilmesi için e-imza ya da mobil imza bulunması gereklidir.

İdari Dava Hangi Süreler İçinde Açılır?

Vatandaşın davasının mahkeme tarafından görülebilmesi için davanın dava açma süresi içinde açılmış olması gerekir. Buna göre genel kural tebliğ edilmesi gereken bir idari işleme karşı açılacak davanın, idari işlemin tebliğini izleyen günden itibaren, eğer özel bir kural belirtilmemiş ise 60 (altmış) gün içinde açılmasıdır. İdari işlem yönetmelik gibi genel düzenleme içeren bir idari İşlem ise bu işlemin ilanını izleyen günden itibaren dava açma süresi başlar. İdari işlem için ilgili kanunlarda farklı bir süre düzenlenmişse özel düzenlemedeki sürelere göre dava açılmalıdır.

Dava açma süreleriyle bu sürelerin başlangıcı hakkında bilgi Anayasa madde 125/3 ile İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 7 ve 8’de düzenlenmiştir. Kanunda belirtilen süre içinde açılmayan dava hakkı düşer. Diğer bir ifadeyle, vatandaş kanunda belirtilen süre içinde dava açmadığı takdirde haklı dahi olsa davası mahkeme tarafından görülmez. Dava açmak için genel kural 60 gün olmakla birlikte bazı işlemler için kanunlarda farklı süreler öngörülmüş olabilir. O zaman da bu farklı süre dolunca dava açma hakkı düşer.

Dava açarken tebligat tarihine dikkat edilmelidir. Sürelerin hesaplanmasında tatil günleri de sürelere dahil edilir. Ancak, dava açma süresinin son günü bir tatil gününe denk gelmişse dava açma süresi tatil gününü izleyen ilk iş gününün mesai bitimine kadar uzamış sayılır. Dava açma süresi adli tatile denk gelen bir günde sonra ererse dava açma süresi adli tatilin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.

İdare tarafından kişiye yazılı bildirim (tebligat) yapılmasını takiben idare mahkemelerinde ve Danıştay’da 60 gün, vergi mahkemelerinde 30 gün içerisinde dava açmanız gerekir. Bu süreler dışında özel kanunlarda düzenlenen dava açma süreleri varsa o süreler uygulanır. İdareye başvuru dava açma süresini durdurur. Başvurmadan önce olan süre ile cevabın hemen ardından geçen süre toplam 60 gün olmalıdır. Bu süre hak düşürücü süre olup geçirildiği takdirde dava açma hakkınız son bulacaktır. İdari davalar ne kadar sürede sonuçlanır sorusunun cevabı ise düştüğü mahkeme ve ile göre değişkenlik göstermekle birlikte ortalama bir yıl civarıdır. Üst derece mahkemelerinde geçirilen süreler ise Bölge İdare Mahkemelerinde 8 ile 10 ay arasında, Danıştay’da ise ortalama bir yıl olmak üzere toplamda idari dava sürecinizin sonuçlanması üç yılı bulacaktır.

İdari Davalarda Avukat Tutmak Zorunlu mu?

İdari davalarda avukat tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. Şahıslar kendileri, şirketler ise yetkilileri aracılığıyla davalarını açabilir ve yürütebilirler. Ancak baştan sona teknik ve hukuki koşullarla dolu bu süreç olduğu için yapılan bir hata neticesinde davanız reddedilebilir. Buda haklı olduğunuz bir davada usulden veya esastan davayı kaybetmeniz anlamına gelecektir.  Bu riskle karşı karşıya kalmamak için konusunda uzman bir avukattan hizmet almanız önemlidir. Bu sayede hem hukuken haklı olduğunuz davada alacağınızı tahsil edeceksiniz hem de hızlı ve hatasız tamamlanması sağlanmış olacaktır.

Avukat tutmak zorunlu değildir. Herkes kendisini ilgilendiren konularda dava açmak hakkına sahiptir. Ancak dava açmanın ciddi sonuçlar doğurabileceğini göz önünde tutmanız gerekir. Mali durumunuz avukat tutmaya uygun değilse bulunduğunuz il Barosuna başvurarak “Adli Yardım” kapsamında ücret ödemeksizin avukat atanmasını talep etme hakkına sahip olduğunuzu unutmayınız. İdari dava nasıl açılır? Sorusunun cevabı üstte verdik. Fakat idare hukuku avukatı ile süreci yürütmeniz menfaatinize olacaktır.