Eş ve Çocuklar Arasında Miras Paylaşımı

Eş ve çocuklar arasında miras paylaşımı şu şekildedir, eş hayatta ise, mal varlığının 4’te 1’i eşe verilir. Kalan 4’te 3’lük kısım ise çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılmaktadır. Eş hayatta değil ise mal varlığının tamamı çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılır. Çocuklardan biri miras bırakandan önce ölürse, ona düşen pay kendi çocuklarına aktarılacaktır. Miras bırakanın evlatlık bir çocuğu var ise, bu durumda evlatlığın mirasçı olmaması ile ilgili herhangi bir sorun yoktur. Ancak evlat edinen ile yakınlarının evlatlığa mirasçı olması mümkün değildir. Miras bırakan kişi mirasının tamamını belirlediği kişilere bırakabilir. Bunun için ölmeden önce bir vasiyetname hazırlaması gerekir. Vasiyetnamenin bulunması, miras bırakılmayan kişilerin mirasta söz hakkı olmasını engeller.

Miras paylaşımı eş ve çocuklar arasında yapıldığı takdirde eşin ve çocukların saklı payları korunarak paylaşım yapılmalıdır. Ölen kişinin eşi ve çocuklarının hayatta olması halinde miras bu taraflar arasında paylaştırılır. Ancak bu tarafların kendi aralarında nasıl bir paylaşım yapacakları miras hukuku ile Türk Medeni Kanunu’nda düzenleme altına alınmıştır. Zira çocukların ve eşin mal varlığının ve miras payının korunması açısından miras paylaşımı önem arz etmektedir.

Miras bir kişi vefat ettikten sonra geride kalan mal varlığının eş ve çocukların yaşaması halinde aralarında nasıl paylaşılacağını düzenleyen bir konudur. Bu süreçte Türk Medeni Kanunu’nda yer alan hükümler dikkate alınarak paylaşım yapılacaktır. Eş miras bırakanın evlilik birliği içerisinde olduğu kişi olup, mirasta büyük bir pay hakkına sahip olacaktır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda eş ve çocuklar arasında miras paylaşımının nasıl yapıldığından bahsedeceğiz.

Eş ve Çocuklar Arasında Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Eş miras bırakanın evlilik birliği kurduğu kişidir. Müşterek çocukları ve başka bir kişiden olan çocuklarının sağ olması halinde eşle birlikte çocuklara da belirli bir oranda miras payı kalmaktadır. Öncelikle payı eş alır devamında ise kalan pay çocuklar arasında eşit miktarda paylaştırılır. Diğer hukuk sistemlerinde miras bırakanın birden çok eşi olabilse de Türk Hukuku’na göre yalnızca yasal eşin miras payı bulunmaktadır. Bunun dışında miras bırakanın vasiyetname bırakması halinde vasiyetnamede yer alan hükümler uygulanabilir. Ancak bu durum çocukların ve eşin saklı payına halel getirmemeli yani dokunmamalıdır.

Miras bırakanın tüm hak, mal ve borçları bir bütün halinde bölüştürülür. Öncelikle miras bırakanın borçları mal varlığından düşürülür ve geriye kalan miktar mirasçılar arasında paylaştırılır. Miras bırakanın çocukları ile eşin mirasçı olması halinde eş mirasın ¼ oranına sahip olacaktır. Geriye kalan ¾ miras payı ise tüm çocuklar arasında eşit miktarda paylaştırılacaktır. Ancak eş ile müteveffa arasında evlilik birliğinden doğan bir mal rejimi belirlendiyse bu mal rejimi tasfiye edildikten sonra miras paylaştırılır.

Eş ve Çocuklar Arasında Miras Paylaşımı Oranı

Öncelikle belirtmek gerekir ki miras bırakanın sağ kalan eşinin, mirasçı olabilmesi için miras bırakanın ölümü tarihinde halen onunla resmi nikâhlı olarak evli olması ve mirastan çıkartılmamış olması gerekir. Boşanmış eşler birbirlerine mirasçı olamazlar ve miras hakkı talep edemezler. Ancak boşanma davası devam ederken eşlerden birinin ölmesi halinde, sağ kalan eş yine de mirasçı olur. Zira ölümle birlikte esasen boşanma davası da konusuz kalır. Ancak miras bırakanın mirasçıları boşanma davasına devam ederek, sağ kalan eşin boşanmada kusurunu ispatlayabilirlerse, sağ kalan eşin mirasçı olma hakkını engelleyebilirler.

Eşlerden birinin vefat etmesi ile sağ kalan eş ölen eşinin yasal mirasçısı olur. Sağ kalan eş, yasal miras hakkının yanı sıra evlilik nedeniyle eşlerin ortak sahip olduğu mallar üzerinde de alacak hakkına sahiptir. Dolayısıyla, sağ kalan eşin ve diğer mirasçıların miras paylarının belirlenebilmesi için öncelikle eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesi gerekir. Evliliğin ölümle sona ermesi durumunda, sağ kalan eş, vefat eden eşin yasal mirasçısı olarak kabul edilir. Ancak, sağ kalan eşin miras payı, diğer mirasçıların ait olduğu zümre (kan hısımı grupları) bağlı olarak değişiklik gösterir. Sağ kalan eş, miras bırakanın kan hısımı olmadığı için zümre mirasçısı olarak kabul edilmez. Bununla birlikte, sağ kalan eş, her zümre ile birlikte mirasçı olarak kabul edilir. Eşin miras payı hangi zümre ile mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Buna göre eş;

1. Sağ Kalan Eşin Diğer Yasal Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması

• Birinci zümre ile mirasçı ise miras payı terekenin 1/4’üdür. (Birinci zümre mirasçılar miras bırakanın çocukları ve evlatlığıdır.)

• İkinci zümre ile mirasçı ise miras payı terekenin 1/2’sidir. (İkinci zümre mirasçılar miras bırakanın anne ve babası ile kardeşleridir.)

• Üçüncü zümre başları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı ise miras payı terekenin 3/4’üdür. (Üçüncü zümre mirasçılar miras bırakanın büyükanne ve büyükbabası veya amca/hala/dayı/teyzesi şeklindedir.)

2. Sağ Kalan Eşin Tek Başına Mirasçı Olması

• Birinci ve ikinci zümrede kimse yoksa üçüncü zümrede de zümre başları ile onların çocukları da hayatta değilse, sağ kalan eşin miras payı terekenin tamamı olur.
• Eğer ne birinci zümrede ne de ikinci zümrede kimse yoksa ve üçüncü zümre başları ile onların çocukları da hayatta değilse, sağ kalan eşin miras payı terekenin tamamı olur.

Mirasçıların Saklı Payı

Saklı pay mirasçıların asgari oranda korunması gereken ve kanun koyucu tarafından miras üzerinde belirlenen bir payı belirtir. Miras bırakanın vasiyetname ya da bağış yoluyla mal varlığını mirasçıları dışındaki kişilere vermesi üzerine saklı pay Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş ve mirasçıların hakları koruma altına alınmıştır. Türk Medeni Kanunu’nun 506. Maddesinde mirasçıların saklı payı düzenlenmiştir.

Yasaya göre, sağ kalan eşin alt soy ile birlikte mirasçı olması halinde saklı payı yasal miras payının tamamı olarak belirlenmiştir. Bunun dışında çocukların saklı payı da yasa kapsamında miras paylarının yarısı olarak belirlenmiştir. Kişilerin saklı payları temlik edilememekle birlikte rehin de edilemezler. Çünkü bu haklar kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardır. Bunun dışında kişilerin saklı paylarında anne babanın saklı payı yasal miras payının ¼’ü olarak belirlenmişken, sağ kalan eşin altsoy, anne baba dışındaki mirasçılarla mirasçı olması halinde yasal miras payının ¾’ü  saklı payı olarak belirlenmiştir.