Engelli Raporu ile ÖTV Muafiyetli Araç Alımı ve Şartları

Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımı mümkündür. Bunun için kanunda sayılı şartlarından oluşması gereklidir. Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımı yapıldığında 10 yıl satılamaz. Bu süreç için Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyetinden yararlanacakların %90 ve üzeri engeli olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra bu kişiler için yaş sınırlaması bulunmamaktadır. Ayrıca bu araçları, kendilerinin belirlediği kişiler de kullanabilir. Engelli bireylere tanınan bu haklar, onların toplum içinde daha bağımsız ve özgür bir şekilde hareket edebilmelerini sağlar. Bu haklar, engelli vatandaşların yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen çeşitli vergi indirimleri ve muafiyetleri içerir. Özellikle, araç sahibi olmak isteyen engelli bireyler için vergi kalemlerinde avantajlar sağlanır. Engelli bireyler, engellilik durumlarına göre belirlenen farklı oranlarda indirimlerden yararlanabilir ya da bu vergilerden tamamen muaf tutulabilirler.

Engelli bireylerin araç alımındaki ÖTV muafiyet limiti, her yıl artan araç maliyetleri, enflasyon gibi etkenler doğrultusunda yükselir. 2025 yılı itibariyle, ÖTV muafiyet sınırı aracın vergi dairesinde kayıt altına alındığı tarihte geçerli olan vergi matrahının 2.290.200 TL’lik kısmı için uygulanır. Bu nedenle eğer aracın vergi matrahı bu tutarın altında ise, engelli vatandaşlar ÖTV ödemeden araç satın alabilme hakkına sahiptir. Kadim Hukuk olarak “Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımı” hakkında bilgi vereceğiz.

Motorlu Taşıtlar Üzerinden Alınan ÖTV

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV),  belirli mal veya ürünler üzerinden maktu veya oransal olarak alınan harcama vergisidir. ÖTV’nin kapsamı ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte genellikle alışkanlık verici maddeler (içki, çay, sigara, kahve vb.), sürümü çok yüksek olan bazı maddeler (benzin, gaz, çimento, cam, demir vb.), lüks maddeler (kürk, mücevher, motorlu araçlar, elektrikli cihazlar vb.) ve sağlanan özel faydanın hizmetten yararlanana ödettirilmesi için bu hizmetle ilgili bir işlemden alınan bedeller (ruhsat harcı vb.) üzerinden toplanmaktadır. Türkiye’de ise ÖTV, 12.06.2002 tarihli Resmî Gazete de yayımlanarak 01.08.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ekinde yer alan listelerde belirlenen mal ya da mal grupları üzerinden toplanmaktadır. Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımı yaparken ÖTV tahsil edilmez. Bu şekilde aracın bedeli normal bedelden düşük olur.

Motor silindir hacmine bağlı olarak araç satışlarından çeşitli oranlarda ÖTV alınmaktadır. ÖTV oranları aracın türüne göre %45 ile %225 arasında değişmektedir. Engelli vatandaşlar, ÖTV muafiyetli olarak araç satın alabilmektedir. Burada bir karışıklığa açıklık getirelim, kanununda engelli vatandaşlar için özel olarak belirtilen bir ÖTV indirimi yoktur, ÖTV muafiyeti vardır yani ÖTV ödemeden araç alınması durumunu ifade eder. Sanılanın aksine ÖTV muafiyetli araç alımında engel oranına göre indirim tanımlanmaz, %90 üstü ve altı engel durumuna göre kanunda belirtilen özel şartlara göre ÖTV muafiyeti uygulanır. Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımı için kanunda belirtilen şartların sağlanması gereklidir.

4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (2) Sayılı Cetvel (II) Sayılı Listeye göre “Binek otomobilleri ve esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş motorlu taşıtlar” ve “Yük taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, özel amaçlı motorlu taşıtlar” ÖTV’ye tabidir. Bu nedenle Türkiye’de 2002 yılından itibaren motorlu taşıtların ilk iktisabında bir defaya mahsus olmak üzere %45-220 oranında ÖTV ve ayrıca %18 oranında KDV alınmaktadır. Ticari taşıtlarda ise %1-15 arasında ÖTV ve %18 KDV alınmaktadır.

Engelli Bireyler İçin ÖTV Muafiyeti 2025

4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunun 7. maddesinin 2. fıkrası engellilik oranı % 90 veya daha fazla olan malul ve engelliler ile bizzat kullanma amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve engellilere ÖTV muafiyeti olanağı sağlamaktadır. ÖTV muafiyeti ile engelli bireyler araç alımı yaparken ÖTV olarak adlandırılan Özel Tüketim Vergisi ödemeden araç alımı yapabilirler. Engelli araç alma şartları 2025 içerinde ilk şart  % 90 veya daha fazla olan malûl ve engellilik oranının bulunmasıdır.  Kanun kapsamına göre engelli bireylerin iktisap edecekleri  motorlu taşıt araçları aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır;

• Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (hesaplanması gereken özel tüketim vergisi ve diğer her türlü vergiler dahil bedeli 200.000 TL’yi aşanlar hariç),
• Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar(motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç),
• Motosikletler (mopedler dahil) ve bir yardımcı motoru bulunan tekerlekli taşıtlar.

ÖTV Muafiyetinden Yararlanabilecek Kişiler 2025 

Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımı 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanuna göre yapılır. Bu kanuna göre ÖTV muafiyetinden yararlanabilecek kişiler;

• Engellilik oranı %90 veya daha fazla olduğuna dair Sağlık Bakanlığına bağlı tam teşekküllü hastanelerden alınmış sağlık kurulu raporu bulunan 18 yaşını doldurmuş erişkinler,
• 20 Şubat 2019 tarihinden önce Sağlık Bakanlığına bağlı tam teşekküllü hastanelerden alınmış olmak şartıyla engellilik oranı %90 veya daha fazla olduğuna dair engelli sağlık kurulu raporu bulunan 18 yaşını doldurmamış küçükler,
• 20.02.2019 tarihinden sonra Sağlık Bakanlığına bağlı tam teşekküllü hastaneden alınmış Özel Gereksinim Raporlarında “Özel Koşul Gereksinimi Vardır (ÖKGV)” ibaresi bulunan 18 yaşını doldurmamış küçükler,
• Engellilik oranı %90’ın altında olan fakat engelli sağlık kurulu raporunda hareket ettirici aksamında (debriyaj pedalı, fren pedalı, gaz pedalı ve/veya vites kolunda) özel tertibatlı taşıt kullanması gerekir değerlendirmesi bulunan H sınıfı ehliyet sahibi 18 yaşını doldurmuş erişkinler.

Engelli Araç Alım Şartları 2025

Engelli bireylerin ÖTV muafiyetli olarak araç alma hakları için birtakım sınırlamalar getirilmiştir. Tüm engelli bireylerin ÖTV muafiyetli araç alım hakkı bulunmamaktadır. Engelli araba alım şartlarını inceleyecek olursak;

• Engellilik oranının %90 veya daha fazla olan bireyler, engellilik durumunu gösterir sağlık kurulu raporuyla ÖTV muafiyetli bir araca sahip olabilmektedir. Bu sağlık kurulu raporu Sağlık Bakanlığına bağlı tam teşekküllü hastanelerden alınabilmektedir.
• Engellilik oranının %90 veya daha fazla olan bireylerde ÖTV muafiyetli bir araca sahip olmak için engel nedeninin (görme, işitme, zihinsel, ruhsal ve duygusal, kronik,  dil ve konuşma vs.) bir önemi bulunmamaktadır.  Öte yandan bu kişilerde sürücü belgesi şartı veya aracı kullanabilme şartı da aranmamaktadır.
• Engellilik oranı %90’ın altında olan bireylerin ÖTV muafiyetli bir araca sahip olabilmeleri için sağlık kurulu raporunda “sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanmaları gerektiğini” belirtir sağlık kurulu raporu gerekmektedir. Bu sağlık kurulu raporu Sağlık Bakanlığına bağlı tam teşekküllü hastanelerden alınabilmektedir. Engellilik oranı %90’ın altında olan bireylerin ÖTV muafiyetli araç alabilmeleri için H sınıfı ehliyet sahip olmaları gerekmektedir.

İşitme Engelliler ÖTV’siz Araç Alabilir Mi?

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ile birlikte ÖTV muafiyetli araç alım şartları düzenlenmiştir. Özel Tüketim Vergisi Kanunu hükümlerine göre işitme engellilerin de ÖTV muafiyetli araç alabileceği belirtilmiştir. Ancak işitme engelliler bakımından da ÖTV muafiyetli araba alma şartlarının gerçekleşmiş olması gerekir. İşitme engellilerde engel oranının %90 ve üzeri olması halinde ÖTV muafiyeti ile araç alabilmek mümkündür. Asıl sorun engel oranının %90 altında olması durumunda çıkmaktadır. Yapılan düzenlemeye göre engellilik oranı %90’ın altında olan bireylerin ÖTV muafiyetli bir araca sahip olabilmeleri için sağlık kurulu raporunda “sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanmaları gerektiğini” belirtir sağlık kurulu raporu gerekmektedir ve yine engellilik oranı %90’ın altında olan bireylerin ÖTV muafiyetli araç alabilmeleri için H sınıfı ehliyet sahip olmaları gerekmektedir. Görüldüğü üzere düzenleme hareket engeli olanlar için uygulanmaktadır.

ÖTV muafiyeti için sadece “hareket ettirici aksamla özel tertibatlı taşıt kullanma ” zorunluluğu ile ilgili yapılan düzenleme esasen işitme engellilerin ÖTV muafiyetinden yararlanmasının önüne geçmekte iken yapılan başvurular sonucu artık işitme engellilerin ÖTV muafiyetinin kapsamı arttırılmıştır. Artık konu ile ilgili dava açılarak işitme engellilik oranı %90 ‘ın altında olan bireyler bakımından da mahkemeden karar alınarak ÖTV muafiyetinden yararlanma yolu açılmıştır. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi almak ve dava süreci için Kadim Hukuk ve Danışmanlık ofisimizi arayabilirsiniz.

ÖTV Muafiyeti İle Alınan Aracı Kimler Kullanabilir?

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda ÖTV muafiyeti sadece engelli bireyin kendisine tanınmış bir haktır. Bu nedenle ÖTV muafiyetiyle alınan aracın kayıt ve tescili engelli birey üzerine gerçekleşir. 18 yaş altı engelli bireyler araç alımını velayet sahibi ebeveynler veya atanmış vasiler yapabilseler de aracın kayıt ve tescili velayet sahibi ebeveyn veya atanmış vasi üzerine yapılamaz; engelli bireyin üzerine yapılması gerekmektedir.

Bununla birlikte Karayolları Trafik Yönetmeliğinin “Reşit Olmayan Küçükler Adına Araç Tescili” başlıklı 74.maddesine gereğince zihinsel engelliler ile reşit olmayan küçüklerin sahibi bulundukları aracın, tescil kuruluşlarında adlarına tescillerinin yapılabilmesi için, ileride doğabilecek hukuki ve cezai sorumlulukları kabul ettiklerine dair, kanuni mümessillerince noterde tanzim ve tasdik edilmiş taahhütnameyi tescil anında vermeleri zorunludur. Engelli bireyin motorlu taşıt kullanma veya ehliyet alma imkânı olmadığından ÖTV muafiyetinden yararlanılarak alınan aracın Karayolları Trafik Yönetmeliği gereği üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından birisi veya noterce düzenlenmiş iş sözleşmesine bağlı olarak çalıştırılan bir sürücü tarafından kullanılabilmesi mümkündür.

ÖTV Muafiyeti İle Alınan Araçta Satış Yasağı

27 Aralık 2024 tarihine kadar 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunun 7. maddesinin 2. fıkrası gereğince engelli bireyler,  kanun kapsamında belirlenen motorlu taşıt araçlarını 5 yılda bir defa olmak şartıyla ÖTV muafiyetinden yararlanarak satın alabiliyordu. Bu nedenle 27 Aralık 2024 tarihinden önce ÖTV muafiyetli olarak alınan aracın ilk iktisabı üzerinden 5 yıl geçmedikçe; ÖTV ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekâletname ile devredilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır. Aksi halde ÖTV borcunun maliyeye ödenmesi gerekir. Ancak 1 Ocak 2025 tarihinden sonra yapılan düzenleme ile 5 yıl olan satış süresi 10 yıla çıkarılmıştır. Engelli raporu ile ÖTV muafiyetli araç alımında 10 yıl araç satılamaz. Satılırsa vergiler tamamen ödenir.

27 Aralık 2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7537 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kapsamında 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunun 7. maddesinde bir  kanun değişikliğine gidilmiştir.  Bu değişiklikle birlikte engelli bireyler, 10 yılda bir defaya mahsus olmak üzere  yerli katkı oranı en az %40 olan araçlarda ÖTV muafiyetinden yararlanabileceklerdir.  Bu nedenle 27 Aralık 2024 tarihinden sonra  ÖTV muafiyetli olarak alınan aracın ilk iktisabı üzerinden 10 yıl geçmedikçe; ÖTV ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekâletname ile devredilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır. 1 Ocak 2025 tarihinden önce  beş yılı doldurmuş araçlar bakımından herhangi bir satış engeli bulunmamakla birlikte bu tarihten sonra alınan araçların satılması için geçmesi gereken süre 10 yıl olarak uzatılmıştır.

2025  ÖTV Muafiyetli Araçlar

2025 yılı itibariyle ÖTV muafiyetli araçlar için üst sınır  2.247.114 TL olarak belirlenmiştir. 27 Aralık 2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7537 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kapsamında 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunun 7. Maddesinde yapılan değişiklikle ÖTV muafiyetiyle yerli katkı oranı yüzde 40 ve üzerinde olan araçlar satın alınabilecektir. Bu  bağlamda alınabilecek araçlar aşağıda listelenmiştir;

• Togg T10X
• Fiat Egea
• Hyundai i10
• Hyundai i20
• Hyundai Bayon
• Renault Clio
• Renault Duster
• Renault Megane
• Toyota Corolla Sedan
• Toyota CH-R

ÖTV Muafiyetli Araçlarda MTV  Muafiyeti Var Mı?

Motorlu Taşıtlar Vergisi, motorlu taşıta sahip olmanın ve satın alma gücünün bir göstergesi olarak uygulanan bir servet vergisidir. Türkiye’de MTV;  araçların değeri, motor hacimleri ve yaşları esas alınarak hesaplanmaktadır. Türkiye’de, 23.02.1963 tarih ve 11342 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan ve halen yürürlükte olan 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunun 1. maddesi gereğince; Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan motorlu kara taşıtları, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne kayıt ve tescil edilmiş olan uçak ve helikopterler Motorlu Taşıtlar Vergisine tabidir.     Engellilik oranı %90 veya daha fazla olan engelli bireyler MTV’den de muaftır.

Engelli Araçlarda ÖTV Muafiyeti Nasıl Hesaplanır?

2.247.114 TL’nin altında satış fiyatına sahip olan araçlarda ÖTV muafiyetini hesaplayabilmek için öncelikle bu verginin fiyata nasıl yansıdığını öğrenmek gerekiyor. Türkiye’de araçlar için sabit bir ÖTV uygulanmıyor. Bunun yerine vergisiz satış tutarlarına göre vergi dilimleri mevcut. Otomobiller için ÖTV tablosu ise şu şekilde:

ÖTV Muafiyetli Araç Sahibi Ölürse Ne Olur?

Yasaların geriye yürümezliği ilkesi gereği 27 Aralık 2024 tarihinden önce alınan ve ilk iktisap tarihinden itibaren 5 yıl geçen ÖTV muafiyetli araçların satışı veya devrinde ÖTV aranamaz. 27 Aralık 2024 tarihinden sonra alınan ve ilk iktisap tarihinden itibaren 10 yıl geçen ÖTV muafiyetli araçların satışı veya devrinde ÖTV aranamaz. İlk iktisabında istisna uygulanan kayıt ve tescile tabi araçların, murisin bütün mirasçılarına veraset yoluyla intikallerinde de ÖTV aranamaz. Veraset yoluyla bütün mirasçılara intikallerde ÖTV uygulanmaksızın işlem yapılması için ilk iktisap tarihinden itibaren 5 yıl geçmiş olma veya 10 yıl geçmiş olma şartı da aranamaz. Murisin bütün mirasçılarının,  bir mirasçı lehine ilk iktisabında istisna uygulanan kayıt ve tescile tabi bir araçtan ivazsız olarak feragat etmesi halinde ÖTV istisnalı iktisap edilen taşıtın dışında mal bulunup bulunmamasına bağlı olarak farklı uygulamalar ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki;

• Malul veya engellinin bütün mirası istisna kapsamında ÖTV’siz iktisap edilen araçtan ibaret ise ve taşıtın ilk iktisap tarihinden itibaren 5 yıllık süre ((27 Aralık 2024 tarihinden sonra alınan araçlar için 10 yıllık süre) henüz geçmemiş ise, mirasçılardan biri adına kayıt ve tescil edilmesi işlemi, veraset yoluyla intikal olarak değerlendirilmemektedir. Bu durumda adına kayıt ve tescil işlemi yapılan varisin taşıt üzerindeki kendi miras payına tekabül eden kısım hariç olmak üzere, ÖTV ödenmesi gerekmektedir.
• Malul veya engellinin mirası istisna kapsamında ÖTV’siz iktisap edilen araçtan ibaret değil ise, terekede yer alan diğer mal ve/veya hakların değerinin taşıtın değeri ile mütenasip olup olmadığına bakılır. Eğer mütenasip değil ise mirasçılardan biri adına kayıt ve tescil edilmesi işlemi, veraset yoluyla intikal olarak değerlendirilmemektedir. Mirasçının,  miras payına karşılık gelen kısmı hariç olmak üzere ÖTV  ödenmesi gerekir. Örneğin, istisnadan faydalanılan taşıtın engellinin vefatı üzerine iki mirasçıya intikal etmesi ve  mirasçılardan birinin taşıtı, diğerinin ise terekede taşıt dışındaki varlık olan beş altın bileziği alması ve bu hususta aralarında anlaşmaları durumunda, bahse konu beş altın bileziğin toplam değeri taşıtın değeriyle mütenasip olmadığından, ilk iktisabında istisna uygulanan kayıt ve tescile tabi bir araç hakkında beş bileziği alan mirasçı ivazsız veya ivazlı feragatname düzenlense dahi, ÖTV ödenmeden işlem tesis edilmez. Ancak istisnadan faydalanılan taşıtın engellinin vefatı üzerine iki mirasçıya intikal etmesi ve  mirasçılardan birinin taşıtı, diğerinin ise terekede taşıt dışındaki varlık olan evi alması ve bu hususta aralarında anlaşmaları durumunda, bahse konu evin toplam değeri taşıtın değeriyle mütenasip olduğundan, ilk iktisabında istisna uygulanan kaydı ve tescile tabi bir araç hakkında  evi alan mirasçının feragatnamesiyle, ÖTV ödenmeden işlem tesis edilebilir.

%40 Engelli Raporu ile Araç Alım Şartları

%40 engelli ÖTV indirimi ile araç almak isteyen kişiler, engelli raporu ile araç alma şartlarını sağlamalıdır. Engelli raporu ile araç alma şartları ise aşağıdaki gibidir:

• Engelli raporu ile araba almak için engelli bireyin en az %40 uzuv kaybının olması gerekir.
• Aracı alacak kişi 18 yaşından büyük olmalıdır.
• Tam teşekküllü hastaneden alınan engellilik raporunda %40-%89 arasında engellilik oranına sahip olmalı ve raporda “Sürücü belgesi alabilir” ibaresinin yer alması gerekir.
• %40 engelli kişinin engel durumundan dolayı aksamlı bir araç kullanması gerekiyorsa engelli raporunda “Tertibatlı araç kullanır” ibaresinin yer alması gerekir. Bunun yanı sıra herhangi bir tertibat gerekli değilse “Tertibatlı olmaksızın ÖTV indiriminden faydalanır” ibaresi yer almalıdır.
• Engelli kişinin raporunda “Otomatik vitesli araç kullanabilir” veya “Otomatik vitesli araç kullanamaz” ibaresi yer alıyorsa bu şartlara uygun bir araç satın alması gerekir.
• Engelli raporu ile araç almak için araç almadan önce A veya B sınıfı ehliyetlerden birine sahip olması şartı aranır.