Tehiri İcra Nedir? Nasıl Yapılır?

Tehiri icra (icranın durdurulması), ilamlı icra takibi borçlusunun icra dosyasına belirli bir teminat göstererek temyiz veya İstinaf Mahkemesinden alacağı kararla icra işleminin üst derece mercilerinden birindeki dosya sonuçlanana kadar durdurulmasıdır.  Yerel mahkeme tarafından verilen kararlarının icra edilebilirliğinde genel kural olarak kesinleşme aranmadığından karara karşı kanun yollarına başvurulmuş olsa dahi bir yandan icra takibi de devam edecektir. Kanun yollarından olan istinaf veya temyiz incelemelerinde mahkeme kararının kaldırılması veya kararın bozulması ihtimali mevcutken icra takibinin devam etmesi, borçlu açısından riskli bir durum yaratacaktır. Riskli olan işbu duruma karşı kanunlarla borçluya takibin durdurulmasını sağlama imkanı tanınmıştır. 2021 Kasım’da İİK’da yapılan değişiklikler ile tehiri icra kararı artık takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden alınacaktır. Bu, çok yeni bir değişiklik olduğu için henüz çoğu meslektaşımız prosedürü ve dava açmak için gereken evrakları tam olarak bilmemektedir. Bu sebeple sizlere faydalı olabilmek adına bu yazımızı sizlerle paylaşıyoruz. Öncelikle icra hukuk mahkemesinden tehiri icra kararı değişik iş ile talep edilmektedir. Yazımızın ekinde bulabileceğiniz dilekçe formatı gibi bir dilekçe hazırlayarak ekine,

• Takibe dayanak mahkeme ilamını,
• Derkenar evrakını,
• İstinaf/temyiz kanun yoluna başvurma ve karar harcının yatırıldığını gösterir belgeyi,
• Tehiri icra karar harcının yatırıldığını gösterir belgeyi,
• Teminat mektubunuzu/nakit ödeme dekontunuzu,
• Teminata esas dosya hesabı örneğini ve
• Mehil vesikanızı ekleyerek davanızı açıyorsunuz.

Bu noktada belirtilmesi gereken en önemli husus ise istinaf dilekçenize mutlaka “tehiri icra taleplidir” şerhini eklemenizdir. Bazı icra mahkemeleri bu hususa dikkat ediyor. 2022 yılı icra mahkemesinden tehiri icra kararı isteme dilekçe örneği yazımız ekindedir. İlamlı icranın durdurulması (geri bırakılması), ilamlı icra takibi borçlusunun icra dosyasına belirli bir teminat göstererek temyiz veya İstinaf Mahkemesinden alacağı kararla icra işleminin üst derece mercilerinden birindeki dosya sonuçlanana kadar durdurulmasıdır. İcranın geri bırakılması, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu (İİK) madde 33’da düzenlenmiştir.

Tehiri İcra Nedir? (İcranın Geri Bırakılması)

Tehiri icra, diğer bir tanımla icranın geri bırakılması, borçluya karşı başlatılan ilamlı icra takiplerinde borçlunun başvurabileceği oldukça önemli bir kanuni yoldur. İlamlı icra takibinde borçlunun takibin ilerlemesine engel olmasını sağlayan hukuki bir yoldur. İcra Emrini alan borçlunun ilamsız icra takiplerinin aksine, takibe itiraz ederek karşı koyması mümkün değildir. Borçlunun başvurabileceği tek yol, icranın geri bırakılmasıdır. Takip borçlusu tarafından başlatılan tehiri icra işlemlerinin borçlu lehine sonuçlanması ile alacaklının başlattığı icra takibi durur.

Davayı kaybettiğini gören borçlu, borcunu rızası ile alacaklıya ödemiş olabilir. Bu halde normal olan, alacaklının artık ilamı icraya koymamasıdır. Fakat alacaklı alacağını almış olmasına rağmen ilamı icraya koyarsa, böyle kötü niyetli alacaklılar karşısında borçluyu korumak için, borçluya icra mahkemesinden icranın geri bırakılmasını isteme hakkı tanınmıştır. İcranın geri bırakılması için icra mahkemesine sadece ödeme halinde değil, borcun ertelenmiş veya zamanaşımına uğramış olması hallerinde de başvurabilir.

Tehiri İcra Talebi

Hakkında karar verilmiş bir dava dosyasının istinaf veya temyiz edilmiş olması icrasını kendiliğinden durdurmaz. İcrayı durdurmak isteyen borçlu dosyayı tehir-i icra talepli olarak istinaf veya temyiz edecek ve buna ilişkin prosedürleri yerine getirecektir. Aksi takdirde her ne kadar dosya üst mahkemeye gönderilse dahi alacaklı icra takibi aşamasında haciz işlemine geçebilir. Tehir-i icra kararı alınan dava dosyası, Yargıtay ya da istinaf mahkemesinden dönene kadar icra işlemleri duracaktır. Uygulamada bu duruma icranın geri bırakılması denilir.

Burada inceleme konusu olan müessesenin teknik adı İİK madde 33’de belirtildiği şekliyle “İcranın Geri Bırakılmasıdır.” İİK Madde 33;

İcra emrinin tebliği üzerine borçlu yedi gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurarak borcun zamanaşımına uğradığı veya imhal veya itfa edildiği itirazında bulunabilir. İtfa veya imhal iddiası yetkili mercilerce re ‘sen yapılmış veya usulüne göre tasdik edilmiş yahut icra dairesinde veya icra mahkemesinde veya mahkeme önünde ikrar olunmuş senetle tevsik edildiği takdirde icra geri bırakılır.

İcra emrinin tebliğinden sonraki devrede tahakkuk etmiş itfa, imhal veya zamanaşımına dayanan geri bırakma istekleri her zaman yapılabilir. Bunlardan itfa veya imhale dayanan istekler mutlaka noterlikçe re ’sen yapılmış veya tasdik olunmuş belgelere veya icra zaptına istinat ettirilmelidir.

İcra mahkemesi, geri bırakılma talebini reddettiği takdirde borçlu ancak istinaf veya temyiz yoluna başvuru süresi içinde alacağı karşılayacak nakit veya icra mahkemesince kabul edilecek taşınır rehin veya esham veya tahvilat veya taşınmaz rehni yahut muteber bir banka kefaleti göstermek şartıyla istinaf veya temyiz yoluna başvurabilir. Borçlunun yeter malı mahcuz ise veya borçlunun talebi üzerine istinaf veya temyiz yoluna başvuru süresi içinde yeter malı haczedilmişse bu fıkrada yazılı teminatı göstermeye lüzum yoktur.

Borçlu olmadığı parayı ödemek mecburiyetinde kalan borçlunun 72. madde mucibince istirdat davası açarak paranın geriye verilmesini istemek hakkı saklıdır.” şeklinde düzenlenmiştir.

İİK’nın belirtilen maddesinin 1. fıkrasında itiraz terimine de yer verilmiş olduğundan ve uygulamada da itiraz terimi kullanıldığından, icranın geri bırakılması talebi için de, icra emrine itiraz terimi kullanılmaktadır. Buradaki icra emrine itiraz, genel haciz yolundaki ödeme emrine itiraz anlamında bir itiraz değildir.

Borçlunun, icra mahkemesine yaptığı icra emrine itiraz bir dava değildir. Buradaki itiraz, ilam konusu borcun itfa edilmiş veya zamanaşımına uğramış olması sebeplerinden birine dayanarak, icra mahkemesince ilamın icrasının geri bırakılmasını sağlayan bir yoldur. Bu istemin kullanılması da Hukuk Muhakemeleri Kanununda belirtilmiş olup, ilgili maddeler ise;

• HMK madde 350

“İstinaf yoluna başvurma, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36. maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.”

• HMK madde 367

“Temyiz, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36. maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.” denmektedir. Burada özetle icraya konulan bir ilamın icrasını durdurabilmek için, borçlunun istinaf mahkemesinden veya Yargıtay’dan icranın geri bırakıldığına dair bir karar getirebileceğidir. İcranın geri bırakılması, kesinleşmeden icraya konulabilen ilamların istinaf veya temyiz edilmiş olması, kendiliğinden ilamın icrasını durdurmayacaktır.

• İİK madde 36

“İlâma karşı istinaf veya temyiz yoluna başvuran borçlu, hükmolunan para veya eşyanın resmî bir mercie depo edildiğini ispat eder yahut hükmolunan para veya eşya kıymetinde icra mahkemesi tarafından kabul edilecek taşınır rehni veya esham veya tahvilât veya taşınmaz rehni veya muteber banka kefaleti gösterirse veya borçlunun hükmolunan para ve eşyayı karşılayacak malı mahcuz ise icranın geri bırakılması için takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden karar alınmak üzere icra müdürü tarafından kendisine uygun bir süre verilir. Bu süre ancak zorunluluk hâlinde uzatılabilir.

Borçlu, Devlet veya adli yardımdan yararlanan bir kimse ise teminat gösterme zorunluluğu yoktur.

Ücreti ilgililer tarafından verilirse icra mahkemesince icranın geri bırakılması hakkındaki karar, hükmü veren mahkemeye ve icra dairesine en uygun vasıtalarla bildirilir.

Nafaka hükümlerinde böyle bir süre verilemez.

Bölge adliye mahkemesince başvurunun haklı görülmesi hâlinde teminatın geri verilip verilmeyeceğine karar verilir.

Yargıtay’ca hükmün bozulması hâlinde borçlunun başvurusu üzerine, bozmanın mahiyetine göre teminatın geri verilip verilmeyeceğine bozma sonrası esası inceleyecek mahkemece kesin olarak karar verilir.

Bölge adliye mahkemesince başvurunun kesin olarak esastan reddine karar verilmesi veya Yargıtay’ca hükmün onanması hâlinde alacaklının istemi üzerine başkaca işleme gerek kalmaksızın teminata konu olan para alacaklıya ödenir. Mal ve haklar ise, malın türüne göre icra dairesince paraya çevrilir.

Bölge adliye mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararına karşı temyiz yolunun açık olması hâlinde, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar icranın geri bırakılması kararının etkisi devam eder. İlâm alacaklısının teminat üzerinde rüçhan hakkı vardır.” şeklinde açıklanmıştır.

Tehiri İcra Süreci

Yukarıda belirttiğimiz üzere ilamların icra edilebilir niteliğe haiz olabilmeleri için kesinleşmesinin beklenmesine gerek yoktur. Bu hususun istisnası yalnızca kesinleşmeden icraya konulması mümkün olmayan ilamlardır. Tehiri icra (İcranın geri bırakılması), mahkeme kararlarının icra edilebilirliği sebebiyle istinaf veya temyiz aşamalarında icra takibi alacaklısının alacağı elde etmesini engeller.

1. İcra takibine konu mahkeme kararı süresi içerisinde tehiri icra talepli olarak istinaf edilir.
2. Yerel mahkemeden icra takibine konu mahkeme kararının istinaf edildiğine ilişkin derkenar yazısı alınır.
3. İcra takibi dosyasından mehil vesikasına esas dosya kapak hesabı yapılması talep edilir
4. Yerel mahkeme tarafından verilen derkenar yazısı icra dosyasına ibraz edilerek ”İcranın Geri Bırakılması (Tehir-i İcra)” kararı getirmek üzere mehil vesikası verilmesine yönelik talepte bulunulur.
5. Teminat nakit ise icra müdürlüğüne yatırılır. Nakit dışında ise teminatın kabulüne dair kabul kararı alınır.
6. İcra Müdürlüğünce “İcranın Geri Bırakılması (Tehir-i İcra)” kararı getirmek üzere 30/60/90 günlük mehil verilir.
7. Borçlu veya vekili tarafından İcra Mahkemesine ”İcranın Geri Bırakılması (Tehir-i İcra)” kararı almak üzere başvuru yapılır. Başvuruya mehil vesikası kararı, gerekçeli karar, teminat ödeme dekontu, derkenar eklenir.
8. Avukat portal üzerinden yapılacak başvurular aşağıdaki yol izlenir.
   Hukuk Mahkemesi Dava Açılış > İcra Mahkemesi > Dosya Türü: Değişik İş > Dava Türü: İlamlı Takip (İcranın Geri Bırakılması (İ.İ.K. Madde 36)) > Birim; İlgili İcra Dairesi > Dosya No > Sorgula
9. Başvuru esnasında başvuru harcı ve icranın geri bırakılması harcı ile gider avansı yatırılır. Başvurunun kabulü halinde bu harçlar hazineye irad kaydedilir, reddi halinde ise iade edilir.
10. İcra Mahkemesi tarafından ”İcranın Geri Bırakılması (Tehiri İcra)”’na karar verilmesi halinde, bu karar İcra Müdürlüğü dosyasına ve mahkemeye bildirilir.

Tehiri İcra Aşamaları

Tehiri icra süreci, ilamlı icra takibinin borçlu tarafa usulüne uygun olarak tebliğ edilmesiyle başlar. İşte bu süreçte izlenmesi gereken adımlar:

1. Tebliğ İşlemi: İlamlı icra takibinin borçlu tarafa usulüne uygun olarak tebliğ edilmesi.
2. Derkenar Alınması: Borçlu taraf, ilamlı takibin dayanağı olan ilamın istinaf/temyiz edileceğine dair bir derkenar almalı ve icra dosyasına sunmalıdır. İlk derece mahkemesi tarafından verilen karara karşı istinaf/temyiz yoluna gidildiğine dair olan tensibe derkenar denmektedir.
3. Kapak hesabı talebi : İcra müdürlüğünden borçlu tarafından mehil vesikasına esa olacak şekilde dosya borcunun 3 ay sonrasına göre kapak hesabı yapılması talep edilmesi ve icra müdürlüğünden kapak hesabının yapılması gerekmektedir.
4. Teminat Yatırılması: Tehiri icra sürecinin devam edebilmesi için icra dosyasına icra müdürlüğü tarafından mehil vesikasına esas olacak kadar kapak hesabı borcunu teminat yatırılması gerekmektedir. Söz konusu teminat dosyaya nakdi olarak yatırılabileceği gibi herhangi bir bankadan alınan teminat mektubu biçiminde yada kanunda belirtilen diğer şekillerde de söz konusu olabilmektedir.
5. Mehil Vesikası Alınması: Teminat yatırıldıktan ve derkenar alındıktan sonra borçlu, icra dosyasından mehil vesikası alınmalıdır. Mehil vesikası, icranın geri bırakılması kararı getirmek üzere alınan süreyi gösteren bir belgedir.
6. Mehil Süresi: Borçlunun yatırmış olduğu teminat uygun kabul edilirse borçlu icra müdürlüğüne başvurur ve tehiri icra kararının getirilmesi için 60 veya 90 günlük mehil vesikası alır. Söz konusu 60 veya 90 günlük süre içinde icra dosyası üst mahkeme tarafından verilecek onama veya bozma kararına kadar durur. 60 veya 90 günlük süre içinde eğer mahkeme karar vermezse borçlu 30 günlük ek süre talebinde bulunabilir.

Mehil Vesikası Nedir?

İlamlı icra dosyasının borçlusu icra dosyasına, icraya konu kararın istinaf veya temyiz edildiğine dair derkenar ve 3 aylık faizi ile birlikte dosya borcunu karşılar bir teminat sunduğu zaman İcra Müdürlüğünce mehil vesikası düzenlenir. Mehil Vesikası borçlunun ilamlı icraya konu edilen kararı tehiri icra talepli temyiz veya istinaf ettiğini ve 3 aylık faizi ile birlikte dosya borcuna ilişkin teminat yatırdığını gösterir belgedir. Ayrıca bu belgede borçluya mahkemeden tehiri icra kararı getirmesi için süre verilmektedir. Bu süre genel olarak 60, 90 gündür. Süre boyunca mehil vesikasına dayalı olarak takip durdurulur. Diğer bir anlatımla alacaklı bu sürede herhangi bir haciz işlemi yapamaz.

Öncelikle borçlu, icra takibine konu kararın verildiği mahkemeden, icra takibine konu karar hakkında temyiz ya da istinafa başvurduğunuza ilişkin bir yazı almalıdır.  Bu yazı ile birlikte icranın geri bırakılması yani tehir-i icra kararı için icra dosyasına esas borcun, gelecek 3 ay(90 gün) sonrasına ilişkin faizlerinin de dahil olduğu tutar üzerinden “tehir-i icra kararı teminatı” mevcut icra dosyasına depo edilmelidir. Akabinde icra dosyasına bir mehil talebi dilekçesi sunulmalı ve teminatı kabul kararı alıp, icra mahkemesinden icrayı erteleme kararı getirinceye kadar takibin durması için mehil talep edilmelidir. Yani Mehil vesikası nereden alınır sorusunun cevabı olarak, icra müdürlüklerinden alınmaktadır, diyebiliriz.

Mehil Vesikası Talebi Reddedilirse Ne Olur?

Tehiri icra kararı alınabilmesi için belirli prosedürler çerçevesinde hareket edilmeli ve gerekli belge ve talepler süresinde iletilmelidir. Tehiri icra talebinin akabinde gerekli prosedürlere uyulmaması neticesinde tehiri icra talebinin reddedilmesi mümkündür. Tehiri icra kararı alınabilmesi için öncelikle mehil vesikası talebinin kabul edilmesi gerekir. Mehil vesikası talebinin reddi halinde tehiri icra kararı alınması mümkün olmaz. Mehil vesikası talebinin reddedilmesi için ;

• Tehiri icra talepli olarak yapılan istinaf başvurusu sonrasında talep edilen derkenar kararının alınmasının akabinde icra dosyasına teminat yatırmadan mehil vesikası talep edilmiş olması halinde talep reddedilir.
• İcra dosyasında yapılan dosya hesabı tutarından eksik miktarda teminat yatırılmış olması halinde mehil vesikası talebi reddedilir.
• İcra dosyasına nakdi teminat yerine teminat mektubu sunulacağı durumda teminat mektubunun geçerlilik unsurlarında eksiklik bulunması halinde mehil vesikası talebi reddedilir.

İcra Hukuk Mahkemesinden Tehiri İcra Kararı Alınması

Tehiri icra yani icranın geri bırakılması ilamlı icra takibinde alacaklının; borçlunun icra dairesinde göstereceği teminat karşılığında istinaf veya temyiz incelemesi sonuçlanana kadar icra takip işlemlerini durdurulmasıdır. Bu karar sayesinde borçlu icra dairesine ödemiş olduğu teminat ile istinaf incelemesi süresince takip işlemlerinin beklenilmesini sağladığı gibi alacaklının mal varlığı üzerine haciz koymasının da önüne geçerek cebri icra baskısından kurtulmaktadır. İlamlı icra dosyasının borçlusu mehil vesikası aldıktan sonra takibin istinaf veya temyiz incelemesi sonuna kadar durması için icra mahkemesinden tehiri icra kararı almalıdır. Tehiri icra kararı alabilmek için bir dilekçe ile icra hukuk mahkemesine başvuru yapılması gerekmektedir. Dilekçe ekinde;

• İcra takibine konu kararın tehiri icra talepli olarak istinaf veya temyiz edildiğine dair derkenar,
• Mehil vesikasına esas 3 aylık (90) gün sonrasına ilişkin dosya hesabı,
• Nakit teminata ilişkin dekont veya teminat mektubunun sureti,
• Mehil vesikası,

olmalıdır. İcra Hukuk Mahkemesine yapılacak başvurular değişik iş dosyası olarak hukuk tevzi bürosundan veya Uyap üzerinden yapılacaktır.

Tehiri İcra Kararında Görevli ve Yetkili Mahkeme

30.11.2021 tarihli 7343 sayılı İcra ve İflas Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 5 maddesinde yer alan; “2004 sayılı Kanunun 36. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay‘dan” ibaresi “takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden” şeklinde ve üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş” hüküm uyarınca icranın geri bırakılması diğer adıyla tehiri icra kararı konusunda görevli ve yetkili mahkeme takibin yapıldığı yer icra mahkemesidir.

Borçlu, hükmün verildiği tarihten sonraki dönemde borcu itfa edilmiş veya zamanaşımına uğramış olduğu fakat bu iddiasını icra mahkemesinde ispat edemediği için, borçlu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kaldığı iddiasında ise, alacaklıya karşı bir istirdat davası açabilir. Alacaklı, icra mahkemesinin icranın geri bırakılması talebinin reddi kararına dayanarak, istirdat davasına karşı kesin hüküm itirazında bulunamaz. Çünkü icra mahkemesi kararları maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez. Menfi tespit davası, istirdat davasının öncüsü olduğundan, borç ödenmediği için henüz açılmayan istirdat davasının öncüsü olan menfi tespit davası açılmasında hukuki yarar vardır.

İcra Emrine İtirazın Yapılması ve Sebepleri

İcra emrine itiraz, ilamlı takibin yapıldığı icra dairesinin tabi bulunduğu, icra mahkemesine dilekçe ile yapılır. Borçlunun icra dairesine yaptığı itiraz geçersizdir. İcra emrine itiraz, ilamlı icra takibini durdurmaz. İlamlı icra takibi, ancak icra mahkemesinin vereceği icranın geri bırakılması kararı ile olur. İtiraz sebepleri;

• İtfa itirazı,
• Takas itirazı,
• Erteleme itirazı
• Zamanaşımı itirazı olarak belirtilebilir.

Derkenar Talebi Dilekçesi Örneği

ANKARA SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE

DOSYA NO:   

İSTİNAFA BAŞVURAN DAVACI:

VEKİLİ: Av. Umur YILDIRIM

DAVALI:

VEKİLİ:

KONU: Derkenar talebinden ibarettir.

AÇIKLAMALAR:

Sayın Mahkemenizin yukarıda esas numarası sunulan dosyası tehir-i icra talebiyle istinaf edilmiş olup istinaf harçları ödenmiştir. Bu hususun işbu dilekçemize şerh edilerek Ankara Genel İcra Dairesi …./…. E.  Sayılı takip dosyasına bildirilmesini vekil eden adına saygıyla arz ve talep ederiz. 01.02.2024

              İstinaf Eden Vekili

            Av. Umur YILDIRIM

Mehil Vesikası Talep Dilekçesi

ANKARA GENEL İCRA MÜDÜRLÜĞÜ’NE

Dosya No:…/….. E.

Yukarıda numarası belirtilen müdürlüğünüz dosyasına konu Ankara Sulh Hukuk Mahkemesi’nin  ….E, ….. K sayılı sayılı kararı  Tehir-i İcra Talepli olmak üzere istinaf edilmiş  olup derkenar mahkeme tarafından icra dosyasına sunulmuştur. Mehil vesikasına esas …… nakit teminat dosyaya depo edilmiş olup  tarafımıza dosyanın İstinafa  gönderilme tarihinden itibaren 90 günlük MEHİL VESİKASI verilmesini talep ederiz.

           Borçlu Vekili       

      Av. Umur YILDIRIM