Devlet Memurları Kanunu 140. Madde (DMK)

Devlet Memurları Kanunu 140. Madde (DMK)

Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden Uzaklaştırma

Haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan Devlet memurları da 138. Maddedeki yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilirler.

Devlet Memurları Kanunu 140. Madde Açıklaması

Haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan Devlet memurları yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilirler. Bu konuya ilişkin 657 sayılı Yasanın 140. Maddesi, bu memurların “görevden uzaklaştırılabileceklerini” hükme bağlandığından, görevden uzaklaştırma önlemi, yetkili amirlerce takdire bağlı olarak alınacaktır. Ancak amire tanınan yetki mutlak ve sınırsız değildir. Zira, hakkında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan memurun görevi başında kalması sakıncalı ise bu kararın alınması gerekir.

Genellikle memurlar hakkında uygulanacak görevden uzaklaştırma önleminin memurun, memurluk görevinden veya görevlerini yaptığı sırada işlediği suçlardan dolayı uygulanması hakkaniyete daha uygun düşer.

Devlet memurlarının görevleriyle ve memuriyetleriyle ilgili olarak işledikleri ve haklarında doğrudan doğruya yargı organlarınca kovuşturma yapılması gereken suçlarla, görevleriyle ve memuriyetleriyle ilgili olmaksızın işledikleri suçlar hakkında da yargı organlarınca kovuşturma ve yargılama yapılabilir.

Devlet Memurları Kanunu 140. Madde Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden Uzaklaştırma Emsal Kararlar

Danıştay Beşinci Dairesi E:1995/2344, K:1996/954

• Devlet Memurları Kanunu 140. Madde
• Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden Uzaklaştırma

Davalı idarede muhasebeci olarak görev yapan davacı, görevden uzaklaştırılmasına ilişkin 11.11.1994 günlü, 412 sayılı işlemin iptali istemiyle dava açmıştır. Davalı Belediyede muhasebeci olarak görev yapan davacıdan içme suyu ihalesinden dolayı bir firmaya ödeme yapmasının istenildiği, davacının ihale dosyasında eksiklikler olduğu gerekçesiyle ödeme yapmadığı, Belediye Başkanının 1050 sayılı Muhasebeci Umumiye Kanununun 13. maddesine göre tüm sorumluluğu üzerine aldığı yolundaki yazısına rağmen yine ödeme yapmadığı ve bu konuda Belediye Başkanı ile tartışarak kavga çıkmasına neden olduğu, kavgaya ilişkin 10.11.1994 günlü tutanağın düzenlendiği, davacının 11.11.1994 günlü, 412 sayılı işlemle de görevden uzaklaştırıldığı, 15.11.1994 günlü yazı ile Kaymakamlıktan bir müfettiş veya muhakkik gönderilerek soruşturma açılmasının istenildiği, ayrıca savcılığa da suç duyurusunda bulunulduğu dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır.

Bu durumda göreviyle ilgili olarak hakkında soruşturma açılan ve cezai kovuşturma da başlatılmış olan davacının soruşturmanın selametle yürütülebilmesi için görevden uzaklaştırılmasında anılan Kanun hükmüne aykırı bir husus bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

Öte yandan, her ne kadar davacı 29.11.1995 günlü dilekçesinde, soruşturma konusu olay nedeniyle açılan ceza davasından beraat ettiğini ve bu nedenle dava konusu işlemin ortadan kalkacağını ileri sürmüşse de, söz konusu beraat kararının, ancak davacıya idareye başvurarak hakkındaki tedbirin kaldırılıp göreve başlatılması yönünde istekte bulunma hakkı vermesi karşısında bu iddia yerinde bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, Konya İdare Mahkemesince verilen 29.3.1995 günlü, 1995/396 sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine karar verildi.

Danıştay Beşinci Dairesi E:1993/422, K:1995/1015

• Devlet Memurları Kanunu 140. Madde
• Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden Uzaklaştırma

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 137. maddesinde; görevden uzaklaştırma, devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde görevi başında kalmasında sakınca görülecek devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbir olarak tanımlanmış, 140. maddesinde de, haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan devlet memurlarının da görevden uzaklaştırılabileceği belirtilmiştir.

Anılan Kanunun 143. maddesinde de, görevinden uzaklaştırılan memurun göreve tekrar başlatılmasının zorunlu olduğu haller tek tek sayılarak maddede öngörülen koşulların gerçekleşmesi halinde idareye görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırılması konusunda yükümlülük getirilmiş olup, aynı kanunun 145. maddesinin 2. fıkrasında ise, “Bir ceza kovuşturması icabından olduğu takdirde görevinden uzaklaştırmaya yetkili amir (müfettişlerin görevinden uzaklaştırdıkları memurlar hakkında atamaya yetkili amir ) ilgilinin durumunu her iki ayda bir inceleyerek görevine dönüp dönmemesi hakkında bir karar verir ve ilgiliye de yazı ile tebliğ eder.” hükmüne yer verilmek suretiyle, ceza kovuşturması nedeniyle görevinden uzaklaştırılan memurların görevlerine döndürülüp döndürülmemesi hususunda idarelere takdir yetkisi tanınmış, ancak ilgililerin durumlarının her iki ayda bir incelenerek görevlerine dönüp dönmemeleri hakkında bir karar verilmesi gerektiği kurala bağlanmıştır.

Olayda, 05.12.1988 tarihinde görevinden uzaklaştırılan davacının 05.10.1990 tarihinde idareye başvurarak görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırılarak görevine başlatılmasını istediği, davalı idare tarafından, yukarıda anılan 145. madde hükmü uyarınca her iki ayda bir inceleme yapılmak suretiyle ilgilinin göreve döndürülüp döndürülmemesi hususunda bir karar verilmesi gerekirken, tüm yargılama sürecini kapsayacak şekilde ve yargılamanın sonuçlanmasına kadar göreve iade edilmemesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemin, bu haliyle kanuna açıkça aykırı olması karşısında, işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.

Danıştay Beşinci Dairesi E:1980/5404, K:1982/7469

• Devlet Memurları Kanunu 140. Madde
• Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden Uzaklaştırma

Hakkında görevden uzaklaştırma işlemi kaldırılarak göreve iade edilen davacı maaşlarının 2/3 oranında ödenmesine ilişkin işlemin iptalini talep etmektedir. 657 sayılı Kanunun 137. maddesinde Görevden uzaklaştırma Devlet Kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet Memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir hükmü getirilmiş 140. maddede haklarında mahkemece cezai kovuşturma yapılan devlet memurlarının yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilecekleri belirtilmiştir. Aynı yasanın 141. maddesinde görevden uzaklaştırılan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisinin 143. maddede sayılan durumların gerçekleşmesi halinde tekrar göreve iade edildiklerinde kesilmiş olan üçte birinin ödeneceği ve 144. maddede, 143. maddede belirtilen durumlar nedeniyle görevden uzaklaştırılanların fiillerinin hizmetlerini devama engel olmadığı hallerde her zaman kaldırılabileceği hükme bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden davacının 6136 sayılı yasaya muhalefet suçundan tutuklanması nedeniyle 31.12.1979 tarihinde aylıklarının üçte ikisi ödenmek suretiyle görevden uzaklaştırıldığı ancak tahliye edilmesi nedeniyle Yönetim Kurulu kararıyla hakkındaki soruşturma beraatle sonuçlanıncaya kadar maaşlarının üçte iki oranında ödenmesi kaydıyla göreve iade edilmesine karar verildiği anlaşılmakta ise de yukarıda anılan yasa hükümleri uyarınca hakkında alınan görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılan memurun göreve iade edilmesi halinde maaşlarının tümünün ödenmesi gerekeceği cihetle mevzuata aykırı olan dava konusu işlemin iptaline karar verildi.

Danıştay Beşinci Dairesi E:1980/5404, K:1982/7469

• Devlet Memurları Kanunu 140. Madde
• Ceza Kovuşturması Sırasında Görevden Uzaklaştırma

Hakkında görevden uzaklaştırma işlemi kaldırılarak göreve iade edilen davacı maaşlarının 2/3 oranında ödenmesine ilişkin işlemin iptalini talep etmektedir. 657 sayılı Kanunun 137. maddesinde Görevden uzaklaştırma Devlet Kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet Memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir hükmü getirilmiş 140. maddede haklarında mahkemece cezai kovuşturma yapılan devlet memurlarının yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilecekleri belirtilmiştir. Aynı yasanın 141. maddesinde görevden uzaklaştırılan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisinin 143. maddede sayılan durumların gerçekleşmesi halinde tekrar göreve iade edildiklerinde kesilmiş olan üçte birinin ödeneceği ve 144. maddede, 143. maddede belirtilen durumlar nedeniyle görevden uzaklaştırılanların fiillerinin hizmetlerini devama engel olmadığı hallerde her zaman kaldırılabileceği hükme bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden davacının 6136 sayılı yasaya muhalefet suçundan tutuklanması nedeniyle 31.12.1979 tarihinde aylıklarının üçte ikisi ödenmek suretiyle görevden uzaklaştırıldığı ancak tahliye edilmesi nedeniyle Yönetim Kurulu kararıyla hakkındaki soruşturma beraatle sonuçlanıncaya kadar maaşlarının üçte iki oranında ödenmesi kaydıyla göreve iade edilmesine karar verildiği anlaşılmakta ise de yukarıda anılan yasa hükümleri uyarınca hakkında alınan görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılan memurun göreve iade edilmesi halinde maaşlarının tümünün ödenmesi gerekeceği cihetle mevzuata aykırı olan dava konusu işlemin iptaline karar verildi.