Devlet Memurları Kanunu 1. Madde

Kapsam

Bu Kanun, Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar hakkında uygulanır. Sözleşmeli ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır.

(Değişik: 19/2/1980 – 2261/5 md.) Anayasa Mahkemesi üye ve yedek üyeleri ile raportörleri; hakimlik ve savcılık mesleklerinde veya bu mesleklerden sayılan görevlerde bulunanlar, Danıştay ve Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay savcı ve yardımcıları, Üniversitelerin, İktisadi ve Ticari İlimler Akademilerinin, Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademilerinin, Devlet Güzel Sanatlar Akademilerinin, Türkiye ve Orta – Doğu Amme İdaresi Enstitüsünün öğretim üye ve yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri, Genelkurmay Mehtaran Bölüğü Sanatkarları, Devlet Tiyatrosu ile Devlet Opera Balesi ve Belediye Opera ve tiyatroları ile şehir ve belediye konservatuvar ve orkestralarının sanatkar memurları, uzman memurları, uygulatıcı uzman memurları ve stajyerleri; Spor-Toto Teşkilatında çalışan personel; subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler ile Emniyet Teşkilatı mensupları özel kanunları hükümlerine tabidir.

Devlet Memurları Kanunu 1. Madde Açıklaması

Madde ile 657 sayılı Kanunun kapsamı ve istisnaları belirlenmiştir. Kapsam ve istisnalar kurumların bütçe durumları ve kamu personelinin hukuksal statüsü ile belirlenmiştir. Katma bütçe kavramı 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile mülga kılınmıştır. İptal edilmeden önce katma bütçeli olan kurum ve kuruluşlar 5018 sayılı Kanuna ekli II sayılı cetvelde özel bütçeli kurumlar arasına dahil edilmiştir.

Devlet Memurları Kanunu 1. Madde Kapsam Emsal Kararlar

Danıştay 1.Dairesi E:1989/48, 1989/66

• Devlet Memurları Kanunu 1.Madde
• Kapsam

İncelenen dosyada Yasanın aradığı koşullar gerçekleşmeden, Belediye Meclisinin Ekim/1988 dönemi toplantılarında görev alan belediye personelinden …… ……. , ……. , ……. ve ……. ‘ye toplantılarda emeğinin geçtiği gerekçesiyle, ……..Belediye Başkan Yardımcısı ……. memurlardan ……. , ……. , ……. ve ……. ‘eyse hiçbir gerekçe gösterilmeksizin birer maaş tutarında ikramiye verilmesinin kararlaştırıldığı, bir memurun da takdirnameyle taltif edildiği anlaşılmaktadır.

Belediyeye bağlı çeşitli iş yerlerinde çalışan kadrolu işçilerden bazılarının yevmiyelerinin 1.1.1989 gününden geçerli olarak arttırılması da hizmet akdi ve toplu iş sözleşmeleriyle çalışmakta olan personel arasında farklı ücret ödenmesi suretiyle ayrıcalık yaratacağı gibi, 1475 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ve 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununda öngörülen ilke ve usullere de uygun bulunmamaktadır. Belediyede çalışan geçici işçilerin ücretleri ise işveren durumunda bulunan ……. Belediyesince saptandığından, toplu sözleşme hükümlerine tabi olmayan bu işçilerin ücretlerinin tespitinde ve bazı sosyal haklar tanınmasında, Belediyenin üst karar organı olan ve belediye bütçesini müzakere ve kabul etme görevi bulunan Belediye Meclisinin yetkili bulunması nedeniyle mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Belediye memurlarından bazılarına 1 maaş tutarında ikramiye verilmesine ilişkin  Belediye Meclisinin 11.11.1988 gün ve 169, 171 206 sayılı, 10.11.1988 gün ve 141, 142, 143, 144 sayılı, 14.11.1988 gün ve 172 sayılı 15.11.1988 gün ve 177 sayılı kararlarıyla bir memura takdirname verilmesine ilişkin 14.10.1988 gün ve 98/A sayılı kararın ve Belediyenin çeşitli birimlerinde görevli kadrolu işçilerinden bazılarının yevmiyelerinin arttırılmasına ilişkin 24.10.1988 gün ve 115 sayılı, 8.11.1988 gün ve 130 sayılı kararların iptaline, geçici işçilerden bazılarının ücretlerinin arttırılmasına ve sosyal haklardan faydalandırılmalarına ilişkin 8.11.1988 gün ve 136 sayılı karara ilişkin itirazın ise reddine, dosyanın yerine gönderilmek üzere Danıştay Başkanlığına sunulmasına 18.04.1989 gününde oybirliği ile karar verildi.

Danıştay 1.Dairesi E:1994/65, K:1994/67

• Devlet Memurları Kanunu 1. Madde
• Kapsam

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 1.maddesinde belediyeler ve belediyelerin kurdukları birliklerle bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda çalışan memurlar hakkında bu kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 146.maddesinde, bu Kanunun 1.maddesi kapsamına giren memurların aylık, ücret, ödenek ve hizmetle ilgili her çeşit ödemeler yönünden bu kanundaki hükümlere tabi oldukları, memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerle amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği ve hiç bir yarar sağlanamayacağı hükme bağlanmıştır.

187-213. maddelerde, sosyal haklar ve yardımlar sayılmak suretiyle gösterilmiştir. Bunların içerisinde sosyal denge yardımı adı altında bir sosyal hak ve yardım yer almamaktadır.

Bu nedenle 657 sayılı Kanun kapsamında sayılan belediyeler ve belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda çalışan memurlara, Kanunda gösterilen mali ve sosyal hak ve yardımlar dışında ücret ödenmesi ve yarar sağlanması imkanı bulunmamaktadır.

Bu durumda, Belediye Meclisi toplantısında alınan ve belediye ve bağlı birimlerinde 657 sayılı Kanun kapsamında çalışan memurlara dini bayramlar öncesi ayrı ayrı beşer milyon lira sosyal denge yardımı adı altında ödeme yapılmasına ilişkin kararda, yukarıda açıklanan hükümler karşısında yasal uyarlılık bulunmadığından, İçişleri Bakanlığının başvurusunun kabulüyle 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun 74. maddesi uyarınca kararın iptaline karar verildi.

Danıştay Üçüncü Dairesi E:1981/193/24, K:1981/209

• Devlet Memurları Kanunu 1. Madde
• Kapsam

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 1.maddesi hükmüne göre İktisadi Devlet Teşekkülleri çalışanları bu Kanunun kapsamı dışında bırakılmış, Kanunun Ek Geçici 9.maddesinde ise; 3659 sayılı Kanunla ek ve değişiklikleri, 2847 sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerine tabi olan kurumların personeli hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar, söz konusu kanunların ilgili hükümleri ile özel kanunlarındaki hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı belirtilmiş. Ancak bu kurumlarda çalışan personelin aylıklarının hesabında uygulanacak esaslar düzenlenmiş, aynı maddenin son fıkrasında da Bu madde kapsamına giren kurumların genel müdürleri ile genel müdür muavinleri hakkında 657 sayılı Kanunun istisnai memurluklarla ilgili hükümleri uygulanır. Hükmü yer almıştır.
İstisnai memurluklara atananlara bu Kanunun uygulanacak hükümlerini belirleyen 61.maddede de istisnai memurluklara atananlar hakkında bu Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümlerinin uygulanacağı ifade olunmuştur.

Bu hükümler karşısında atanmaları müşterek kararname ile yapılan iktisadi devlet teşekkülleri genel müdür ve genel müdür yardımcıları hakkında; 440 sayılı Kanunun 25.maddesine dayanılarak Kurumlarca çıkartılmış yönetmeliklerde disiplin cezaları ile ilgili hükümler bulunsa dahi 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun disiplin ile ilgili hükümlerinin uygulanması gerektiği;

İktisadi Devlet Teşekküllerinin müşterek kararname ile atanmış yönetim kurulu üyelerine gelince; bunlarla ilgili olarak 657 sayılı Kanunda disiplin cezaları yönünden herhangi bir düzenleme yer almadığı gibi yukarda belirtildiği bir atıf da bulunmadığından bunlar hakkında 657 sayılı Kanunun disipline ilişkin hükümlerinin uygulanmayacağı görüşüne oybirliğiyle varılarak dosyanın Birinci Başkanlığa sunulmasına karar verildi.

Danıştay Sekizinci Dairesi E:1995/5346 K:1998/2393

• Devlet Memurları Kanunu 1. Madde
• Kapsam

Bakılan davada, uyarma ve kınama cezalarının Anayasa’nın ve 657 sayılı Yasanın amir hükümleri uyarınca yargı denetimi dışında bırakılması nedeniyle açılan davanın incelenmeksizin reddine ilişkin olarak verilen idare mahkemesi kararının, davacı tarafından, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu ve disiplin işlerini düzenleyen Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünde bu cezaların yargı denetimi dışında bırakılacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı, davanın esasının incelenmesi gerektiği öne sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının Kapsam başlığını taşıyan 1.maddesinin 19.02.1980 gün ve 2261 sayılı Yasanın 5. maddesi ile eklenen 3.fıkrasında, emniyet teşkilatı mensuplarının özel kanunları hükümlerine tabi oldukları belirtilmiş ise de, anılan kanun ile 657 sayılı Yasaya getirilen ek geçici 54.maddesinde, emniyet örgütü mensupları hakkında uygulanmakta olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu; ek ve değişiklikleri, ilgili kanun hükmünde kararnameler ve bu yasalara dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmelikler kapsamına giren konuların, emniyet örgütünün hizmet ve kuruluşunun nitelik ve özelliği göz önünde tutularak özel bir kanunla düzenleneceği, bu düzenleme yapılıncaya kadar emniyet örgütü mensupları hakkında halen yürürlükte bulunan söz konusu hükümlerin uygulanmasına devam olunacağı hükmü yer almış ve henüz belirtilen yasal düzenlemenin yapılmamış olması karşısında; emniyet hizmetleri mensupları için de 657 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı açıktır. 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 83.maddesi uyarınca hazırlanan Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünde, emniyet örgütünde çalışan her sınıftan memura verilecek disiplin cezalarını gerektiren eylem, işlem, tutum ve davranışlarla cezaların derece ve miktarları gösterildiğinden, yukarıda anılan 657 sayılı Yasanın ek geçici 54.maddesi uyarınca emniyet örgütü personeli için özel bir düzenleme yapılıncaya kadar uyarma ve kınama cezalarının yargı denetimine ilişkin olarak 657 sayılı Yasanın ilgili kurallarının uygulanmasında, hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Öte yandan, idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49.maddesinin 1.fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır. İdare mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe Usul ve Yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, 29.06.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.

Devlet Memurları Kanunu 2. Madde

Amaç

 (Değişik: 23/12/1972 – KHK-2/1 md.) Bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler. (Mülga birinci cümle: 13/2/2011 – 6111/117 md.) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulur.

Devlet Memurları Kanunu 2. Madde Açıklaması

Bu Kanunun uygulanmasını sağlamak veya emrettiği hususları belirlemek üzere tüzükler çıkarılacağı hususundaki hükmün uygulanma olasılığı kalmadığı için madde metninden çıkarılarak mülga olmuştur.

Devlet Memurları Kanunu 2. Madde Amaç Emsal Kararlar

Danıştay 10.Dairesi E:1999/2780 K:2002/72

• Devlet Memurları Kanunu 2. Madde
• Amaç

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Amaç başlıklı 2’nci maddesinde bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler.
Bu Kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği hususları belirtmek üzere tüzükler çıkarılır. Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur hükmü yer almıştır. Anılan Kanunun dava konusu Yönetmeliğin diğer dayanak maddesi olan İstisnai memurluklara atanmada aranacak şartlar başlıklı 60’ıncı maddesinde ise İstisnai Devlet memurluklarına 48’inci maddede yazılı genel şartları taşıyan kimselerden atanmalar yapılabilir.
Kuruluş kanunlarındaki özel hükümler saklıdır. Ancak, Devlet sanatçılarında aranacak nitelikler bir yönetmelikle belirtilir. Dışişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğine atanabilmek için ise “Bir yabancı dili çok iyi bilmek ve özel yönetmeliğinde belirtilecek diğer nitelikleri taşımak şarttır.” kuralı yer almıştır.

Dava konusu Yönetmeliğin incelenmesinden; Yönetmeliğin Devlet sanatçısı seçilecek ve bu haktan yararlanacaklarda aranılacak nitelikler ile seçici kurulun oluşumuna, Devlet sanatçısı seçilme yöntemine, bu unvanın sağladığı hak ile geri alınmasına ilişkin düzenlemeler getirdiği anlaşılmaktadır. Anayasanın 124.maddesinde Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarılabilirler hükmü yer almıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun hizmet şartları ve şekillerini düzenleyen dördüncü kısmının devlet memurluğuna atanmaya ilişkin birinci bölümündeki istisnai memurluklarla ilgili 59-61’inci madde hükümlerine göre, istisnai memuriyetlere atanmak için, Devlet memurluğuna girişe ait genel şartları taşımanın dışında, özel yasalar ve yönetmeliklerinde yazılı ve görevin aradığı mesleki liyakate de sahip olunması öngörülmektedir. Bakılan dava açısından, anılan yasanın 59.maddesine göre, Devlet konservatuvarında görevlendirilecek uluslararası ün yapmış üstün yeteneklere sahip Devlet sanatçılarının istisnai memuriyet statüsündeki bu göreve atanmasındaki koşullara ilişkin 60’ıncı maddenin 3’üncü fıkrasında Devlet sanatçılarında aranacak nitelikler bir yönetmelikle belirtilir. denilerek, idareye sadece, Devlet Konservatuvarında istisnai memuriyete atanacak Devlet sanatçılarının genel şartlar dışında sahip olması gereken niteliklerin tespiti konusunda bir yetki verilmektedir.

Diğer bir deyişle, 60’ıncı maddenin 3.fıkrasına dayanılarak yapılacak bir düzenleme, özel mevzuatına göre Devlet sanatçısı unvanı tevcih edilmiş sanatçılardan, istisnai memuriyet statüsünde görevlendirilebilecek olanlarının niteliklerinin tespitine yönelik olabilecektir. Yukarıda açıklandığı üzere 657 sayılı Yasa hükümlerinin öngördüğü konudan farklı bir düzenlemeyi içermesi nedeniyle dava konusu Yönetmelik hukuka aykırı olmakla birlikte anılan Yönetmelik ve değişiklikleri 18.2.2000 tarih ve 23928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklar ile Bunların Nitelikleri ve Seçilmeleri Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığından davanın Yönetmelik yönünden konusu kalmamıştır. Hukuka aykırı olduğu yukarıda belirtilen gerekçelerle belirlenen dava konusu Yönetmelik hükümleri esas alınarak 89 kişiye Devlet Sanatçısı unvanı verilmemesine ilişkin olarak tesis edilen uygulama işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmelik yürürlükten kaldırıldığından Yönetmelik yönünden dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 18.01.2002 tarihinde oybirliği ile karar verildi.