Tüzel kişiliğe sahip olan şirketlerde şirket faaliyetlerinin organlar marifetiyle yerine getirir. Genel kurul anonim şirketlerin en yüksek irade ve karar organıdır. Toplantıya katılmış olsun veya olmasın yahut toplantıya katılıp da karşı oy kullanmış ya da çekimser oy kullanmış olsun, genel kurulda alınan kararlar, sonuç itibariyle tüm pay sahipleri için bağlayıcı nitelik taşır. Anonim şirketlerde genel kurul kararlarının iptali son derece önemli bir konudur.

Ancak bu durum genel kurulda alınacak kararlarda çoğunluğu elinde bulundurulanların şirket menfaatleri yerine kendi menfaatlerini gözetme gibi bir sakınca doğurabilmektedir. Bunu önlemek için kanun koyucu belli şartların varlığı halinde hem oy çoğunluğuna sahip ortakların yetkilerini sınırlandırmış hem de azınlığı ve şirket organlarına alınan kararların iptali için dava hakkı tanımıştır.

[vc_row][vc_column][vc_column_text] [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_message message_box_style=”outline” message_box_color=”blue” icon_fontawesome=”fas fa-balance-scale”]Anonim şirketlerde genel kurul kararlarının iptali davaları TTK m.1521 gereği basit yargılama usulüne tabidir.[/vc_message]

Genel Kurul Kararlarının İptalini Kimler İsteyebilir?

Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 445. Maddesine genel kurul kararlarının iptalini;

• Pay sahipleri,
• Yönetim Kurulu
• Kararların yerine getirilmesi, kişisel sorumluluğuna neden olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri, iptal davası açmaya yetkilidir.

Ancak TTK pay sahiplerini toplantıya katılan pay sahipleri ve toplantıya katılıp katılmadığı önem arz etmeyen pay sahipleri olarak ikiye ayırmıştır.

• Toplantıya Katılan Pay Sahipleri

Genel kurul toplantılarına katılan pay sahipleri, alınan karara ilişkin olumsuz oy kullanması ve muhalefetini tutanağa şerh olarak kaydettirmesi koşuluyla genel kurul kararlarının iptalini sağlamak için iptal davası açmaya yetkilidir.

• Toplantıya Katılımı Önemli Olmayan Pay Sahipleri

Toplantıda hazır bulunsun yahut bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun yahut olmasın;

• Çağrının usulüne göre yapılmadığını,
• Gündemin gereği gibi ilan edilmediğini,
• Genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerin toplantıya katılıp oy kullandıklarını,
• Genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini

İddia eden ve bu sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri genel kurul kararlarının iptalini isteyebilir. İptal davasının değerlendirilebilmesi için bu şartlardan en az birinin varlığı gerekmektedir.

Genel Kurul Kararlarının İptal Sebepleri

Pay sahipleri, yönetim kurulu ve kararların yerine getirilmesi, kişisel sorumluluğuna sebep olan yönetim kurulu üyelerinden her biri,

• Alınan genel kurul kararının kanun hükümlerine aykırı olması,
• Alınan genel kurul kararının anonim şirket esas sözleşme hükümlerine aykırı olması,
• Alınan genel kurul kararının dürüstlük kuralına aykırı olması
• Karar ile kanuna veya esas sözleşmeye aykırılık halinde nedensellik bağı

halinde iptal davası açabilirler. (TTK m. 445-446)

İptal edilebilirliğin şartları Ticaret Kanunu 445. maddede düzenlenmiştir: kararın iptali için kararın kanuna, esas sözleşmeye veya dürüstlük kuralına aykırılığı aranmakta, genel kurul kararının sadece şirketin veya pay sahiplerinin zararına olması iptal nedeni yapılamamaktadır. İptal edilebilirlik için bu şartlara ek olarak 446/b bendinde genel kurul kararı ile aykırılık arasında nedensellik bağının da bazı durumlarda olması gerektiği belirtilmiştir.

Genel Kurul Kararlarına İptal Davası Kime Karşı Açılır?

Genel Kurul kararlarının iptali davası anonim şirket tüzel kişiliğine karşı açılır. İptal davasının pay sahipleri yahut kararların yerine getirilmesi hali kişisel sorumluluğuna neden olacak yönetim kurulu üyelerinden her biri tarafından açılması durumunda şirketi yönetim kurulu temsil eder. Ancak yönetim kurulu tarafından açılan davalarda anonim şirkete TMK m. 426 kapsamında kayyım tayin edilerek şirketin temsil edilmesi gerekmektedir.

Azınlık kararları ile imtiyazlı pay sahipleri kurulu kararlarına karşı açılacak iptal davasında davanın şirkete değil azınlık kararını veren pay sahiplerine veya imtiyazlı pay sahipleri grubuna karşı yöneltilmesi gerekmektedir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin de görüşü bu yöndedir. Nitekim TTK 454/7. maddede imtiyazlı pay sahipleri kuruluna karşı iptal davası açılabileceği, 8. Fıkrada bu davanın genel kurul kararının onaylanmasına olumsuz oy kullananlara karşı yöneltilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Genel Kurul Kararlarına Karşı İptal Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Anonim şirketlerde genel kurul kararlarının iptali halinde görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleri, bulunmaması halinde Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir. Bu kedin yetki kuralı olup aksinin kararlaştırılması mümkün değildir.

Genel Kurul Kararlarına Karşı İptal Davası Açma Süresi

Genel kurulda tarafından alınan bir karara karşı, karar tarihinden itibaren 3 ay içerisinde iptal davası açılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü bir süredir. Dolayısıyla bu sürenin bitiminden sonra genel kurul kararlarının iptali istenemez.

TTK 192 /1 maddesi uyarınca şirketlerin birleşme, bölünme ve tür değiştirmeye katılan şirketlerin ortakları tarafından açılacak iptal davaları için bu kararın Ticaret Sicil Gazetesinde ilanından, ilan gerekmediği hallerde tescilden itibaren 2 ay içinde açılması gerekmektedir.

Genel Kurul Kararlarına Karşı Açılacak Davalarda Yargılama Usulü

• Yargılama Usulü: TTK 1521 maddesi hükmü gereğince basit yargılama usulüne tabidir.
• Duruşmaya Başlama: TTK’nin 448/3. maddesi hükmü gereğince, üç aylık sürenin geçmesinden önce duruşmaya başlanamaz. Bu hükümle kanun koyucu, aynı kararla ilgili açılacak iptal davalarının hepsinin birleştirilerek, aynı davayla ilgili birden fazla kararın alınmasını engellemek istemiştir.
• Teminat: Şirketin istemi üzerine Mahkeme muhtemel zararlara karşılık davacının teminat göstermesini isteyebilir. Teminatın cinsi ve miktarı mahkemece belirlenir.
• Davanın İlanı: TTK 448/1 hükmünce Yönetim kurulu davanın açıldığını ve duruşma gününü usulüne uygun olarak ilan etmek ve web sitesinde yayınlamak ile yükümlüdür. Kanunda ilanın yapılmamasının yaptırımı öngörülmemiştir ancak bundan zarar gören ilgililer yönetim kurulunun sorumluluğuna gidebileceklerdir.
• Davaya Müdahale: Anonim ortaklık genel kurul kararlarının iptali davasında önceden açılmış davaya sonradan fer’i veya asli müdahalenin söz konusu olabileceği doktrinde kabul edilmektedir. Ancak, Yargıtay, anonim ortaklık pay sahiplerinin birbirinden bağımsız olarak iptal davası açma imkanının bulunması nedeniyle, iptal davasına müdahalenin kabul edilemeyeceğini ifade etmiştir. İptal davalarında davaya müdahale için hukuki yarar tek başına yeterli olmayıp müdahale talep edenin hakkının veya borcunun davanın sonucuna bağlı olması gerekmektedir.
• Dava Değeri: Dava olunan şeyin değeri diğer davalarda olduğu gibi iptal davalarında önemli yer tutmaktadır. Dava değerinin belirlenmesinin mümkün olmadığı varsayımı ile davalarda maktu harç alınmakta ve dava sonunda da maktu vekalet ücretine hükmedilmektedir.
• Genel kurul kararının geri bırakılması: TTK 449’a göre iptal davası açılması halinde Mahkeme, yönetim kurulunun görüşünü alarak dava konusu kararın geri bırakılmasına karar verebilmektedir.
• Kanun yolları: İptal davaları sonunda verilen kararlar dava değerine bakılmaksızın kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf edilebilecektir. Bölge Adliye Mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı da tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilir.

İptal davalarında üç aylık hak düşürücü sürenin sona ermesinden önce duruşmaya başlanamaz. Birden fazla iptal davası açıldığı takdirde davalar birleştirilerek görülür. (TTK m. 448) Bu hükümle kanun koyucu, aynı kararla ilgili açılacak iptal davalarının hepsinin birleştirilerek, aynı davayla ilgili birden fazla kararın alınmasını engellemek istemektedir.

Genel Kurul Kararlarının İptaline İlişkin İlan ve Tescil

Genel kurul kararlarına karşı iptal davası, kim tarafından açılmış olursa olsun, davanın açıldığı ve duruşma günü yönetim kurulu tarafından usulüne uygun bir şekilde ilan edilir ve şirketin internet sitesine konur.

Mahkeme şirketin talebi üzerine muhtemel zararlarına karşı davacıların teminat göstermesine karar verebilir. Teminatın niteliği ve miktarı mahkeme tarafından belirlenir. Ancak bu teminat pay sahiplerinin dava açma hakkını kullanmasını engelleyecek nitelikte olamaz.

Genel kurul kararları aleyhine iptal davası açılması olması genel kurul kararının geçerliliğini etkilemez. Ancak iptal davası açıldığı takdirde, mahkeme yönetim kurulu üyelerinin görüşünü aldıktan sonra, dava konusu kararın yürütülmesinin engellenmesine karar verebilir.

İptal Kararının Hukuki Etkisi

TTK 450. Maddeye göre genel kurul kararının iptaline kararı kesinleştikten sonra tüm pay sahipleri için hüküm ifade eder. Yönetim kurulu kararın bir suretini derhal ticaret siciline tescil ettirmek ve internet sitesine koymak zorundadır. İptal hükmü bozucu yenilik doğuran bir hak olup, geçmişe etkilidir. Ancak iptal hükmü verilmeden önce iyiniyetli üçüncü kişilerin genel kurul kararlarına dayanarak yapmış olduğu kazanımlar halen geçerliliğini korur. bu işlemler iptal hükmü verilmiş olsa dahi geçerlidir.

Genel kurul kararlarının iptalinde mahkeme, yasa ve şirket esas sözleşmesine aykırı kararı iptal ettikten sonra genel kurulun yerine geçerek, yasaya ve şirket esas sözleşmesine uygun karar veremez.  Genel kurul kararlarına karşı, kötü niyetli olarak iptal davası açıldığı takdirde, davacılar bu sebeple şirketin uğradığı zarardan müteselsilen sorumlu olurlar. (TTK m. 451)

[vc_message]Anonim şirketlerde genel kurul kararlarının iptali için açılacak davada Ankara avukat ile sürecinizi yürütmeniz sizlerin faydasına olacaktır.[/vc_message]