Akademisyen disiplin cezaları, yani yükseköğretim kurumları yönetici, öğretim elemanı ve memurları disiplin cezaları 2547 sayılı yasa kapsamında verilir. 2547 sayılı kanunda düzenlenen akademisyen disiplin cezaları şunlardır:

• Uyarma,
• Kınama,
• Aylık veya ücretten kesme,
• Kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme,
• Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma
• Kamu görevinden çıkarma

Bu cezaların verilebilmesi için öncelikle idari soruşturma başlatılmalıdır. İdari soruşturmada tüm süreçler sağlıklı şekilde ilerletildikten sonra ceza vermeye yetkili kişi veya kurul suç işlediğine kanaat getirirse disiplin cezası verilir. Aksi durumda disiplin cezası verilmesi hukuka aykırı olacaktır ve idare mahkemesi tarafından iptal edilecektir.

Akademisyen Disiplin Cezaları Nelerdir?

• Uyarma,
• Kınama,
• Aylık veya ücretten kesme,
• Kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme,
• Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma
• Kamu görevinden çıkarma.

Uyarma Cezasını Gerektiren Fiiller

Öğretim elemanına, görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesi “uyarma” cezasıdır. 657 sayılı Kanundaki fiillere ilave olarak bu Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için uyarma cezasını gerektiren fiiller şunlardır:

• Yetkili makamların bilgi ve belge istemini mazeretsiz olarak zamanında yerine getirmemek.
• Maiyetindeki elemanların yetiştirilmesinde özen göstermemek.
• Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek.
• Usulsüz müracaat veya şikâyette bulunmak.

Kınama Cezası Gerektiren Fiiller

Öğretim elemanına, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesine “kınama” cezası denir. 657 sayılı Kanundaki fiillere ilave olarak bu Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kınama cezasını gerektiren fiiller şunlardır:

• Yetkili makamların görevle ilgili bilgi ve belge istemini mazeretsiz olarak zamanında yerine getirmemek.
• Resmi olarak ders vermekle yükümlü bulunulan öğrencilere özel ders vermek.
• Resmi ilan, afiş, program, yazı ve benzeri dokümanları koparmak, yırtmak veya tahrif etmek.
• Üniversite veya bağlı birimlerin sınırları içinde herhangi bir yeri kurumun izni olmadan hizmetin amaçları dışında kullanmak veya kullandırmak.
• Yayınlarında hasta haklarına riayet etmemek.
• İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda veya diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak.
• İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak.
• Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak.
• Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.
• Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
• Araştırmacılar veya yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlülüğüne uymamak.
• Akademik atama ve yükseltmelere ilişkin başvurularda bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.
• İçeriği itibarıyla şiddet, terör ve nefret amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek.
• Yükseköğretim kurumları içinde siyasi parti faaliyetinde bulunmak veya siyasi parti propagandası yapmak.

Aylıktan veya Ücretten Kesme Cezasını Gerektiren Fiiller

Aylıktan veya ücretten kesme: Devlet yükseköğretim kurumlarında brüt aylıktan; vakıf yükseköğretim kurumlarında brüt ücretten bir defaya mahsus olmak üzere 1/30 ila 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır. 657 sayılı Kanundaki fiillere ilave olarak bu Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için aylıktan veya ücretten kesme cezasını gerektiren fiiller şunlardır:

• Yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarının organlarında yapılan konuşma ve alınan kararları, yetkili olmadığı halde organ veya üyelerinin aleyhinde davranışlara yol açmak maksadıyla dışarı yaymak.
• Kuruma ait araç, gereç, belge ve benzeri eşyayı görevin sona ermesine ve kurumca yazı ile istenmesine rağmen belirlenen süre içinde geri vermemek.
• Araştırma ve deneylerde, hayvanlara ve ekolojik dengeye zarar vermek.
• Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak.
• Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak.
• Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak.
• Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak.
• Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı hâlde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek.
• Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak suç isnadında bulunmak.
• Hukuka aykırı olarak kurumun bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına kasten girmek veya orada kalmak.
• Akademik atama ve yükseltmelere ilişkin başvurularda bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak
• Kasıtlı olarak görevi tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek.
• Özürsüz ve kesintisiz 3 – 9 gün göreve gelmemek.
• Görev yeri sınırları içerisinde herhangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak, bu yeri kullanmak veya kullandırmak.
• Yasaklanmış her türlü yayını basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya teşhir etmek.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması veya Birden Fazla Ücretten Kesme Cezasını Gerektiren Fiiller

Kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme:

• Devlet yükseköğretim kurumlarında bulunulan kademedeki ilerlemenin, fiilin ağırlık derecesine göre bir ila üç yıl arasında durdurulması;
• Vakıf yükseköğretim kurumlarında ise fiilin ağırlık derecesine göre üç ila altı ay süreyle brüt ücretten 1/30 ila 1/8 arasında kesintiye gidilmesidir.

Kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme cezasını gerektiren fiiller şunlardır;

• Hizmet içinde resmi bir belgeyi tahrif etmek, yok etmek, gizlemek veya sahte olarak düzenlemek, sahte belgeyi bilerek kullanmak, kullandırmak.
• Görevi sebebiyle veya görevi sırasında doğrudan veya dolaylı olarak her ne ad altında olursa olsun menfaat sağlamak, iş sahiplerinden veya öğrencilerden borç para istemek veya almak.
• Kamu hizmetlerinin yürütülmesini engellemek, boykot ve işgal eyleminde bulunmak.
• Ders, seminer, konferans, laboratuvar, grafik çalışma ve sınav gibi öğretim çalışmalarının yapılmasına engel olmak; görevlileri, öğrencileri eğitim-öğretim alanı dışına çıkartmak; görev yapılmasına engel olmak; öğrencileri bu tür davranışlara teşvik etmek veya zorlamak ya da bu maksatla yapılacak hareketlere iştirak etmek.
• Basın-yayın veya bilişim sistemlerini kullanarak amiri, iş arkadaşları, personeli, hizmetten yararlananlar veya öğrencileri hakkında gerçeğe aykırı açıklamada veya haksız isnatta bulunmak veya rızaları olmaksızın özel hayatlarıyla ilgili açıklama yapmak.
• İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak suretiyle kişilere zarar vermek.
• Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak, araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek.
• Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak.
• Kanunların izin verdiği haller dışında siyasi partilere üye olmak.
• Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak.
• Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek.
• Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek.
• İlgili kanunların tanıdığı istisnalar dışında ticaret yapmak, yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.
• Görevi gereği öğrendiği ve gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri açıklamak.
• Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya hizmetten yararlananlara hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek.

Meslekten Çıkarma Cezasını Gerektiren Fiiller

Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma: Akademik bir kadroya bir daha atanmamak üzere üniversite öğretim mesleğinden çıkarmadır. Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezasını gerektiren fiil, başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermektir.

Akademik alanda çok büyük önem arz eden ve kabaca fikri hırsızlık olarak da adlandırılabilecek olan intihal akademisyen disiplin cezalarının da en ağır cezalardan birine hükmedilmesi öngörülen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğrencilikte dahi sonucuna ağır sonuçlar bağlanan bu durumu yaşayan akademisyenler üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezası ile karşı karşıya kalacaktır. Bununla birlikte diğer meslekten çıkarma cezası gerektiren durumlar ise;

• Atama ve yükselmelerde, unvan veya derece kazanılmasında; anket uygulama, veri toplama gibi akademik değerlendirme içermeyen katkılar dışında kişisel emek ve birikimine dayanmayan, başkaları tarafından ücret karşılığında veya ücretsiz olarak üretilmiş yayın ve çalışmalar kullanmak.
• Özürsüz veya izinsiz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek.

Kamu Görevinden Çıkarma Cezasını Gerektiren Fiiller

Kamu görevinden çıkarma: Kamu kurum ve kuruluşları ile vakıf yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı ve memur olarak bir daha atanmamak üzere kamu görevinden çıkarmadır. 657 sayılı Kanundaki fiillere ilave olarak bu Kanun kapsamındaki kamu görevlileri için kamu görevinden çıkarma cezasını gerektiren fiiller şunlardır:

• Terör niteliğinde eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri desteklemek.
• Amire, iş arkadaşlarına, personeline, hizmetten yararlananlara veya öğrencilerine fiili saldırıda veya cinsel tacizde bulunmak.
• Kamu hizmeti veya öğretim elemanı sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak.
• Uyuşturucu veya uyuşturucu olarak kabul edilen diğer uyarıcı maddeleri kullanmak, bulundurmak, başkalarına vermek, kullanılmasını özendirmek, satmak, imal etmek.
• Hukuka aykırı olarak kurumun verilerini elde etmek, kaydetmek, kullanmak, depolamak, dağıtmak, değiştirmek veya yok etmek.
• Kurumun bilişim sistemlerinin işleyişini kasten engellemek veya bozmak.

Akademisyen disiplin cezaları verilmesi sürecinde kendinizi avukat ile temsil ettirebilirsiniz. Bu süreçte avukat sizin adınıza savunma dilekçesi hazırlayabilir ve sözlü savunmalara katılabilir. Aynı şekilde hakkınızda disiplin cezası uygulanması durumunda idare mahkemesine açılacak iptal davasında idare hukuku avukatı ile temsil edilebilirsiniz. Akademisyen disiplin cezaları kişinin mesleki kariyerinde önem arz etmektedir. Bu nedenle titizlikle takip edilmelidir.