Ulusal bayram ve genel tatil ücretinin kısaltılmış hali UBGT’dir. 2709 sayılı T.C. Anayasası 50. maddesi ile “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, Çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” Düzenlemesi yapılmıştır. Anayasamız ile düzenlendiği üzere bayram ve genel tatiller için o gün bir çalışma yapılmamış olsa bile işçiye ücret ödeneceği düzenlenmiştir.

Yasal kural, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin çalışmamasıdır. Ancak ekonomik durum ve çalışma şartlarının gereği ile işçilerin çalışması söz konusu olabilir. Ancak eğer ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma yapılacaksa ya iş sözleşmesi ile belirlenmiş olmalı veya işçinin çalışma için rızası alınmalıdır.  Ülkemiz için önem arz eden bazı günlerin yıl dönümleri ile dini açıdan özel günler 2429 sayılı kanunda tanımlanmıştır. 2429 sayılı Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile kabul edilen resmi tatiller ve bayram günleri aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir;

• 1 Ocak günü yılbaşı tatili,
• 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü tatili,
• 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatili,
• Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Bu bayram, 28 Ekim günü 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder. 1,5 gündür.
• 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 1 gündür.
• 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, 1 gündür.
• 30 Ağustos günü Zafer Bayramı;1 gündür.

2429 sayılı Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile dini bayram tatili günleri aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir;

• Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür.
• Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.

Ulusal Bayram Genel Tatil Ücreti Nedir?

Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalışan işçilerin elde edeceği ücrete Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti denir. Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir. Nitelikleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır. Genel tatil günleri; 1 Ocak, 23 Nisan, 1 Mayıs, 19 Mayıs, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü, 30 Ağustos günleri olmak üzere toplam 5 gün, arife günü yarım gün, 4 gün Kurban Bayramı, arife günü yarım gün, 3 gün Ramazan bayramı günleri olmak üzere toplam 9 günden, 28 Ekim yarım gün ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı da 1günden oluşmak olmak üzere toplamda 15,5 günlük süreleri kapsar.

Ulusal bayram ve genel tatil günleri, kısaca “UBGT” günleri, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunumuzda belirtilmiş ve sınırlı olarak sayılmış olan günlerdir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 47. Maddesi ile “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.” Şeklinde düzenleme yapılmıştır. Buna göre işçi, günlük ve saatlik ücrete göre çalışıyor ise çalışmadığı günün ücretini de çalışmış gibi almaya hak kazanır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 49. maddesi 4. paragraf ile “Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48 inci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz.” Bu şekilde aylık maktu ücretle çalışılması halinde çalışılmayan ulusal bayram genel tatil için ek bir ücret ödenmemektedir. Ancak madde devamı şu şekildedir. “Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücret ödenir. Böylece aylık maktu ücretle çalışan işçi çalıştığı tatil günü için ek bir gündelik daha almaktadır.

Genel Tatil Ücreti Nedir?

Genel tatil günleri; 1 Ocak, 23 Nisan, 1 Mayıs, 19 Mayıs, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü, 30 Ağustos günleri olmak üzere toplam 5 gün, arife günü yarım gün, 4 gün Kurban Bayramı, arife günü yarım gün, 3 gün Ramazan bayramı günleri olmak üzere toplam 9 günden, 28 Ekim yarım gün ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı da 1günden oluşmak olmak üzere toplamda 15,5 günlük süreleri kapsar. Yukarıda belirtilen günlerde çalışan işçinin hak ettiği ücrete de genel tatil ücreti denir.

• 4857 sayılı İş Kanunu’nun 44. maddesi uyarınca; Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 47’nci maddeye göre ödenir.
• 4857 sayılı İş Kanunu’nun 47. maddesi uyarınca; Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.

UBGT Ücretine Hak Kazanma Şartları Nelerdir?

UBGT ücretine hak kazanılması için aşağıdaki şartların olması gerekir:

• Ulusal bayram veya genel tatil gününde işçi ve işveren arasında iş sözleşmesi ve çalışma ilişkisinin mevcut olması,
• Bu tarihte iş sözleşmesinin askıda veya sona ermiş olmaması

Görüldüğü üzere, işçi ulusal bayram veya genel tatil günlerinde iş yerinde fiili çalışmada bulunmasa dahi UBGT ücretine hak kazanır. Ancak UBGT günlerinden birinde işçi tarafından çalışma gerçekleştirilmişse, işçi hem UBGT ücretine hak kazanır hem de çalışmasının karşılığı olan işçilik ücretine hak kazanır.

Bu vesileyle UBGT ücretine hak kazanmanın şartı olmasa dahi, UBGT günlerinde çalışma yapılabilmesinin şartlarından da kısaca bahsetmemiz gerektiği kanaatindeyiz, UBGT günlerinde çalışma yapılabilmesi/yaptırılabilmesi için:

• İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde özel hüküm bulunmalı ya da
• İşçiden özel olarak UBGT günlerinde çalışmaya ilişkin yazılı onay alınması ve bu onay işçinin özlük dosyası içerisinde tutulmalıdır.

UBGT Hesaplama

Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücret alacağı çoğu zaman fazla mesai alacağı ile karıştırılmakta ve hesaplamalar bu yönde yapılmaktadır. Oysa Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ve İş Kanunun 44. Ve 47. Maddesinde söz konusu günler özel olarak belirlenmiş ve ücret konusu hüküm altına alınmıştır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. 4857 sayılı kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.

Ödenmemiş ulusal bayram ve genel tatil ücretleri nasıl hesaplanır sorusunun cevabı bulunurken, hesaplamaların işçinin son ücreti üzerinden değil, çalışmanın gerçekleştiği dönemdeki ücreti esas alınarak yapılması gerekmektedir. Doktrinde genel olarak; hafta tatili günü ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinden birinin aynı güne denk gelmesi durumunda, işçi çalışmadıysa işçinin yalnız bir günlük ücrete hak kazanacağı belirtilmektedir.

Ulusal Bayram Genel Tatilde Çalışma Durumu 

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 1. Ve 2. Maddesinde ulusal bayram ve genel tatil günleri açıklanmış, tatil günlerinin başlangıç ve bitiş süreleri özellikle belirtilmiştir. Buna göre 29 Ekim Günü ulusal bayram olarak; dini bayramlar, resmi bayramlar, 1 Mayıs ve 15 Temmuz günü genel tatil günü olarak belirtilmiştir.

Ulusal bayram genel tatil günleri, ülkemiz için özel günlerdir. Ulusal bayram genel tatil günlerinin anayasal dinlenme hakkı ile ilgisi yoktur. Bu nedenle de ulusal bayram tatil günlerinde çalışmak hafta tatili günlerinde çalışmak gibi yasaklanmamıştır. Ulusal bayram genel tatil günlerinde çalışmak yasak olmadığı için kanun koyucu tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun 47. Maddesi ile ücretlendirilmesine hükmedilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 44. maddesi ile,” Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Ulusal Bayram Ve Genel Tatil (UBGT) Ücreti Alacağı Hesaplama Formülü

• İşçinin UBGT günlerinde çalışmaması halinde; Hesaplama işçinin net maaşı/30×1 şeklinde yapılmaktadır.
• İşçinin UBGT günlerinde çalışması halinde; Hesaplama işçinin net maaşı/30×2 şeklinde yapılmaktadır.

UBGT Hesaplama Örnekleri

Ulusal bayram ve genel tatil günü tatil yapmayarak ça­lı­şan işçiye çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir. Örneğin işçinin günlük ücreti 300 TL ise, ulusal bayram ile genel tatil günü çalışan işçiye 300 TL+300 TL=600 TL ödenir. Bununla birlikte, ulusal bayram ile genel tatil günü işyerinde 2 saatlik bir arızanın giderilmesi için çalıştırılan işçiye ücreti yine 600 TL ola­rak ödenir.

• İşçinin net maaşı 30.000 TL’dir. Ramazan Bayramı’nda tatil yapmak yerine iki gün çalışmıştır. Alacağı UBGT ücreti ne kadardır?

30.000/30×2 = 2000 TL UBGT alacağı mevcuttur.

• İşçinin net maaşı 45.000 TL’dir. 1 Mayıs günü tatil yapmak yerine çalışmıştır. Alacağı UBGT ücreti ne kadardır?

45.000/30×1=1500 TL UBGT alacağı mevcuttur.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti Hesaplanırken Dikkat Edilmesi Gerekilenler?

Ulusal bayram ve tatil günleri ücretlerinin hesaplanmasında dikkat edilmesi gereken huşular bulunmaktadır. Bu hususlara dikkat edilmemesi durumunda mağduriyetler yaşanmaktadır. Bu hususlar;

• Zamanında ödenmemiş ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretlerinin hesaplanmasında işçinin son ücreti değil çalışmanın yapıldığı dönem ücreti esas alınmaktadır. Bu nedenle ödenmeyen dönem ücretlerinin ayrı ayrı hesaplanması durumu gündeme gelmektedir.
• Ulusal Bayram ve genel tatil günleri ücretleri hesap yapılırken işçinin brüt ücreti değil net ücreti esas alınmakta ve net ücret üzerinden ödemeler yapılmaktadır.
• Ulusal bayram ve genel tatil günleri için işçiye ücret ödenmesi yönündeki hüküm mutlak emredici bir kural olarak düzenlenmiş olup, ulusal bayram ve genel tatil günü çalışan işçiye ücret ödeme yerine başka bir gün izin kullandırılması kanuna aykırılık teşkil etmektedir. İşveren her durumda işçiye ulusal bayram ve genel tatili ücreti ödemek zorundadır.
• Ulusal bayram ve genel tatil gününün hafta tatiline rastlaması halinde işçi bu gün çalıştırılırsa, işveren tarafından işçiye günlük ücretinin iki buçuk katı ücret ödenmesi gerekecektir.
• Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile ilgili düzenlemeler emredici nitelikte olup toplu iş sözleşmeleriyle emredici hükümlere aykırı maddeler konulamaz. Örneğin , ulusal bayram ve genel tatil çalışmalarının ücrete dahil olacağına dair sözleşmeler geçersizdir.

2023 Yılı Resmi Tatil Günleri

• Yılbaşı : 1 Ocak 2023 Pazar
• Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı : 23 Nisan Pazar
• Ramazan Bayramı Arife (Öğleden Sonra) : 20 Nisan 2023 Perşembe
• Ramazan Bayramı 1. Gün : 21 Nisan 2023 Cuma
• Ramazan Bayramı 2. Gün : 22 Nisan 2023 Cumartesi
• Ramazan Bayramı 3. Gün : 23 Nisan 2023 Pazar
• Emek ve Dayanışma Günü : 1 Mayıs Pazartesi
• Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı : 19 Mayıs Cuma
• Kurban Bayramı Arife (Öğleden Sonra) : 27 Haziran 2023 Salı
• Kurban Bayramı 1. Gün : 28 Haziran 2023 Çarşamba
• Kurban Bayramı 2. Gün : 29 Haziran 2023 Perşembe
• Kurban Bayramı 3. Gün : 30 Haziran 2023 Cuma
• Kurban Bayramı 4. Gün : 1 Temmuz 2023 Cumartesi
• Demokrasi Bayramı : 15 Temmuz Cumartesi
• Zafer Bayramı : 30 Ağustos Çarşamba
• Cumhuriyet Bayramı : 29 Ekim Pazar

2024 Yılı Resmi Tatil Günleri

• Yılbaşı: 1 Ocak 2024 Pazartesi
• Ramazan Bayramı Arefe (Öğleden Sonra) : 9 Nisan 2024 Salı
• Ramazan Bayramı 1. Gün : 10 Nisan 2024 Çarşamba
• Ramazan Bayramı 2. Gün : 11 Nisan 2024 Perşembe
• Ramazan Bayramı Gün : 12 Nisan 2024 Cuma
• Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı : 23 Nisan Salı
• Emek ve Dayanışma Günü : 1 Mayıs Çarşamba
• Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı : 19 Mayıs Pazar
• Kurban Bayramı Arefe (Öğleden Sonra) : 15 Haziran 2024 Cumartesi
• Kurban Bayramı 1. Gün : 16 Haziran 2024 Pazar
• Kurban Bayramı 2. Gün : 17 Haziran 2024 Pazartesi
• Kurban Bayramı 3. Gün : 18 Haziran 2024 Salı
• Kurban Bayramı 4. Gün : 19 Haziran 2024 Çarşamba
• Demokrasi Bayramı : 15 Temmuz Pazartesi
• Zafer Bayramı : 30 Ağustos Cuma
• Cumhuriyet Bayramı : 29 Ekim Salı