Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davaları

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Ödenmesi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Trafik kazasının yaşandığı hallerde, tazminat ödenmesi için öncelikle Sigorta Şirketine başvurulması gerekmektedir. Sigorta şirketi, bu başvurunuza ilişkin size ödeme yapabilmek adına, yaşanılan kazanın yaratmış olduğu zarara göre bir takım belgeler talep etmektedir. Kaza sonucu yalnızca maddi zarar oluşmuşsa talep edilen belgeler ayrı, bedeni hasar veya vefat halleri oluşmuş ise talep edilen belgeler ayrıdır. Bu nedenle 3 başlık halinde, durumlara göre sigorta şirketinden talep edilen belgeleri izah edeceğiz.

1. Kaza Sonucunda Oluşan Maddi Zararın Tazminatın Ödenmesi Adına Gerekli Belgeler

• Trafik Kazasına İlişkin Kaza Tespit Tutanağı
• Araç Poliçe Örneği
• Kaza Nedeniyle Oluşan Hasara Ait Fotoğraflar
• Kazaya Karışan Araç Sürücülerinin Ehliyet ve Ruhsat Fotokopileri
• Kazaya İlişkin Alınmış İfadeler Mevcutsa İfadeler
• Varsa Görgü Tanığı Tutanakları
• Gerekli Görüldüğü Takdirde Eksper Raporu

2. Kaza Sonucunda Yaralanma Hali Gerçekleşmişse Tazminatın Ödenmesi Adına Gerekli Belgeler

• Trafik Kazasına İlişkin Kaza Tespit Tutanağı
• Yaralanma Durumuna İlişkin Sağlık Kurulu Raporu
• Yaralının Geçirmiş Olduğu Tedavi Sürecine İlişkin Evraklar
• Reçete
• Tedavi Gider Belgeleri
• Kaza Nedeniyle Bir Adli Süreç Başlatılmış İse Bu Sürece İlişkin Mahkeme Kararı ya da Evraklar
• Engelli Kalma Hali Söz Konusuysa Engelli Durumu ve Yüzdesini Gösterir Sağlık Kurulu Raporu
• Engelli Kalan Kişinin Gelir Durumunu Gösterir Belge
• Kazaya İlişkin Diğer Belgeler

3. Kaza Sonucunda Vefat Gerçekleşmişse Tazminatın Ödenmesi Adına Gerekli Belgeler

• Trafik Kazasına İlişkin Kaza Tespit Tutanağı
• Ölü Muayene Raporu
• Vefat Eden Kişinin Aile Nüfus Kayıt Örneği
• Veraset İlamı
• Vefat Eden Kişinin Gelir Durumunu Gösterir Belge
• Kaza Nedeniyle Gerçekleştirilen Adli Sürece Ait Belgeler
• Kazayla İlgili Varsa Diğer Belgeler

Trafik Kazalarında Tazminat Davası Konuları

Hukuka aykırı bir eylem sonucunda meydana gelen maddi veya manevi zarara karşılık olarak ödenen bedele hukuk terminolojisinde tazminat adı verilmektedir. Bir diğer tanımıyla tazminat; oluşan zararların zarar görene, zarar veren ya da sorumlu tarafından ödenmesi, yahut mahkeme tarafından bu zararlar için bir parasal değer veya edim ödenmesine karar verilmesi durumudur. Trafik kazaları nedeniyle tazminat davaları bu nedenle hukuk sistemimizde önemli bir yere sahip davalardır.

Trafik kazaları nedeniyle tazminat davaları 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m.51 vd. de düzenlenmiş olup maddi ve manevi tazminat olmak üzere ayrıma tabi tutulmuştur. Maddi tazminat maddi zarara yol açmış hukuka aykırı bir eylem nedeniyle talep edilebilirken; manevi tazminatta talep edilen miktar hukuka aykırı bir fiil nedeniyle zarar görenin, kişilik değerlerinde iradesi dışında meydana gelen eksilme sebebiyle çekilen manevi üzüntülerin dindirilmesi ve telafisi içindir. Manevi tazminat davalarında ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebileceği, aynı kanunun 56.maddesinde hüküm altına alınmıştır.

Trafik kazaları sonucunda açılan tazminat davalarının konuları çok çeşitli olabilir. Bunlar ölüm nedeniyle, yaralanma nedeniyle, ruhsal sarsıntı nedeniyle, araç hasarı nedeniyle, yolcunun taşımacıya karşı, ticari veya özel eşya sahiplerinin taşımacıya karşı, bina ve yapılara verilen zarardan dolayı tazminat davaları ile zarar görenlere tazminat ödeyenlerin rücu davaları şeklinde sınıflandırılabilir. Yaralanmalı trafik kazası tazminat davası ile ölümlü trafik kazası tazminat davası arasında ödenecek tutar bakımından farklılıklar vardır. Bu nedenle ayrı ayrı ele alınmalıdır

• Ölüm Nedeniyle Tazminat Davası

Ölüm nedeniyle açılacak davalarda;

• Destekten yoksun kalma nedeniyle maddi ve manevi tazminat,
• Cenaze giderleri için maddi tazminat,
• Eğer ölüm öncesi bir tedavi süreci geçirildiyse tedavi giderlerinin tazmini nedeniyle maddi tazminat,
• Ölenin destek tazminatı isteyemeyecek durumda olan yetişkin çocukları, kardeşleri vs. gibi birinci dereceden yakınlarının ise manevi tazminat talep edilebilmektedir.

Ölümlü trafik kazası tazminat 2020 tazminat tutarları hesaplanırken bu hususlar dikkate alınır. Bu kalemler ödenir.

• Yaralanma Nedeniyle Tazminat Davası

Trafik kazalarının neden olduğu yaralanmalarda zarar görenin;

• Beden gücü kaybı nedeniyle maddi ve manevi tazminat,
• Geçici iş göremezlik nedeniyle maddi ve manevi tazminat,
• Tedavi ve iyileşme giderleri,
• Yaşam boyu bakıma muhtaçlık durumunda bakıcı giderleri,
• Yaşam boyu kullanılacak protez, ilaç ve gereç giderleri,
• Estetik zararlar ve ekonomik geleceğin sarsılması nedeniyle tazminat hakkı vardır.

Yaralamalı trafik kazası sigorta ödemesi kalemleri bunlardır.

• Ruhsal Sarsıntı Nedeniyle Manevi Tazminat Davaları

Trafik kazalarında karşılaşılan bir diğer durum da kişilerin ve yakınlarının geçirdiği ruhsal travmalar olup bu durumlarda;

• Kaza geçiren kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri,
• Kaza geçiren kişi bedensel zarara uğramamışsa bile olay esnasında ve sonrasında geçirdiği psikolojik travmalar ve sinir bozuklukları nedeniyle manevi tazminat isteği hakkı tanınmıştır.

 

• Araç Hasarı Nedeniyle Tazminat Davası

Yaralanma ya da ölüme sebep olmayan fakat araç hasarlarıyla sonuçlanan trafik kazalarında zarar gören tarafın zarar verenden ya da sorumludan;

• Araç hasarı varsa onarım bedelini,
• Araç kullanılamaz hale gelmişse araç bedelini,
• Araçtaki hasardan dolayı onarım sonrası meydana gelen değer kaybını,
• Ticari araçlarda ise onarım süresince meydana gelen kazanç kaybını isteme hakkı bulunmaktadır.

 

• Yolcunun Taşımacıya Karşı Tazminat Davaları

Diğer tazminat davalarından farklı olarak bu tip tazminatların bazı halleri yasal dayanağını 6098 sayılı TBK’dan değil, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili hükümlerinden almaktadır.

• Yolculuğun kötü geçmesi veya kazada bedensel zarara uğramamış olmasına karşın ruhsal sarsıntı ve sinir bozukluğu nedeniyle yolcunun taşımacıdan manevi tazminat isteği,
• Yolcunun kişisel eşyasının ve bagajının hasarlanması veya kaybı nedeniyle tazminat istemi (6102 sayılı TTK m.912)
• Yolcunun ölmesi durumunda, taşımacının kendisine teslim edilen bagajı koruma borcu, bu eşyanın mirasçılara veya Sulh hakimine teslimine kadar sürer (6102 sayılı TTK m.915/I).

 

• Ticari veya Özel Eşya Sahiplerinin Taşımacıya Karşı Tazminat Davaları

Eşyasını, ticari mallarını, ham madde veya ürünlerini taşıtan gerçek veya tüzel kişilerin trafik(taşıma) kazasında zarar görmeleri durumunda, zarar verenlere karşı davaları da dava konularındandır.

• Bina ve Yapılara Verilen Zarardan Dolayı Tazminat Davası

Trafik kazaları sonucunda çeşitli yerlere verilmiş zararların tazminat konusu yapılabildiği dava türleridir. Şöyle ki;

• Yol kıyısındaki yapılara, bariyerlere, karayolları tesislerine, işaret ve yön levhalarına, benzin istasyonlarına verilen zararlardan dolayı tazminat davaları,
• Şehir içi trafik kazalarında binalara, iş yerlerine, kamu kurumlarının tesisleri gibi yerlere verilen zararlardan dolayı araç sahiplerine onları işletenlere karşı açılacak tazminat davaları bu tip davalara konu teşkil etmektedir.

 

•  Zarar Görenlere Tazminat Ödeyenlerin Rücu Davaları

Hem ölümlü, hem yaralamalı, hem de maddi zararlı trafik kazaları ele alındığında, tazminatı yüklenen ve karşılamak zorunda kalan makam ya da kişiler ödedikleri miktarları kusurlu harekette bulunan zarar verenlerden kusurları oranında rücu edebilirler.

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Dava Türleri

• Belirsiz Alacak Davası

Ölümlü veya yaralamalı trafik kazalarında gerçekleşen zararlar için açılacak en doğru ve en uygun dava türü kuşkusuz belirsiz alacak davasıdır. Zira, bu davaların başında ciddi anlamda belirsizlikler bulunmakta; zararın ve kapsamın önceden belirlenebilir olması hali pek de mümkün olmamaktadır. Bu sebeple önceden kısmi dava açılarak harca esas simgesel bir değer bildirilerek belirsiz alacak davası açılabilme, yargılamanın ilerleyen aşamasında tüm kanıtlar toplanıp bilirkişi raporları da verilirken tazminatın kesin miktarı belli olduktan sonra belirlenen tazminat tutarları için harcı tamamlama olanağı sağlamıştır.

• Tespit Davası

Trafik kazalarından kaynaklanan bedensel veya maddi zararlardan doğrudan belirsiz alacak davası açmak yerine, 6100 sayılı HMK’nın 3.fıkrasındaki tespit davasının da açılabileceği öngörülmüştür.

• Kısmi Dava

Trafik kazalarında ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle asla kısmi dava açılmamalıdır. Trafik davalarında kısmi dava ölüm ve bedensel zararlar dışında daha çok araç değer kayıplarında ve araç hasarlarında söz konusu olmaktadır. Çünkü bu durumlarda eksperden alınan raporlar ve tespitler bulunmakta böylece zarar tutarı belli olduktan sonra sigorta şirketine veya işletene karşı dava açılırken bu dava türüne başvurulmaktadır. Taşıma işlerinde eşyanın zarar görmesi durumunda önceden bir zarar tespiti yaptırılmış ve bir rapor alınmışsa alacak az çok belli olduğundan, burada da belirsiz alacak davası açılamayıp, kısmi dava açmak gerekecektir.

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davalarını Kim Açabilir?

Tazminat davalarında davacı olabilecekler yine yukarıdaki tazminat davalarının konularına göre şekillenecektir. Tazminat davalarının mantığı “zarar gören”e ödenecek bedel olduğu için davacı olma hakkı da dava konusu olaydan zarar görenler olacaktır.

• Ölenin Desteğinden Yoksun Kalanlar

Ölümlü trafik kazaları sonrasında tazminat davası açabilecek asıl davacılar destekten yoksun kalanlardır. Bu kişilerin hem maddi hem de manevi tazminat isteme hakları vardır. Genellikle destekten yoksun kalma tazminatı olarak maddi tazminat isteyebilecekler ölenin eşi ve çocukları, annesi ve babasıdır. Kardeşler çok sınırlı koşullarda birbirinin desteği olabilmektedir.

Bu kişiler dışında, ölenin yakını olup da yargısal inanç ve öğretideki görüşlerle çizilen sınırlar dışında kalan ve destekten yoksun kaldıkları kabul edilmeyen kişiler yalnızca manevi tazminat isteyebilirler. Bu durumun tipik örneği ise belli bir yaşı geçmiş yetişkin çocukların anne veya babalarını yitirdikleri ve destekten yoksun kalma tazminatını isteyemeyip sadece manevi tazminat isteyebildikleri haldir. Kardeşler de aynı şekilde manevi tazminat isteyebileceklerdir.

Tüm bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda maddi tazminat olarak destekten yoksun kalma tazminatı isteyebilecek hak sahipleri;

• Eş, Çocuklar ve Evlatlık

Eşler ölen desteğin yaşam süresi ile sınırlı olarak, yaşça büyük iseler kendi yaşam süreleri ile sınırlı olarak; erkek çocuklar 18 yaşına, orta öğrenimde iseler 20 yaşına kadar; kız çocuklar 22 yaşına, yüksek öğrenim görüyorlarsa 25 yaşına kadar destekten yoksun kalma tazminatı alabilirler. Ayrıca bu kişiler akıl hastası veya ileri derecede fiziksel özürlü iseler bunların tazminatı kendi yaşam sürelerine göre değil, ölen desteğin yaşam süresi ile sınırlı olarak belirlenir. Evlatlık da öz çocukla aynı haklara sahiptir.

• Anne ve Baba

Trafik kazasında yaşamını yitiren destek küçük çocuk veya yetişkin evlat ise, bu durumda destekten yoksun kalacak olanlar anne ve babalardır. Çok sınırlı koşullar haricinde kardeşler destek tazminatı isteyemezler. Ölen yetişkin evlat evli ve çocuklu ise desteğinden yoksun eşi ve çocuklarının yanı sıra annesi ve babası da destek tazminatı isteyebilir.

• Nikahsız Eş ve Nişanlı

Nikahsız eşin ölen ile süregelen birlikteliğini kanıtlaması durumunda nikahlı eş gibi hem destek hem de manevi tazminat hakkı için davacı olabileceği düzenlenmiştir. Öte yandan evlilik hazırlığına girip bu yönde çeşitli masraflar yapan, nikah başvurusunda bulunduğunu kanıtlayan nişanlının da hem destek hem de manevi tazminat hakkı vardır.

• Kardeşler

Çok sınırlı koşullarda uygulanmak üzere (anne-baba ölmüş veya baba işsiz ve yaşlı olup da evin ve kardeşlerinin geçimini üstlenmiş kardeşlerden biri) ölenin küçük kardeşlerinin destekten yoksun kaldığı kabul edilebilir. Destekten yoksunluk süreleri ise anne veya babalarını kaybettikleri koşullardaki gibi hesaplanır.

Ölümlerde Yalnızca Manevi Tazminat İsteyebilecek Olanlar

Destekten yoksun kalmakla birlikte buna ilişkin maddi tazminat isteme hakları bulunmayan yakınlara manevi tazminat talep hakkı verilmiştir. Bu kişiler genel olarak yetişkin çocuklar, kardeşler ve torunlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bedensel Zarara Uğrayanlar

Geçirdikleri trafik kazaları sonucunda yaralanan ve bedensel hasar gören kişiler bu zararlarına ilişkin beden gücü kayıpları, geçici veya sürekli iş göremezlik zararları, tedavi ve iyileşme giderleri, bakım giderleri nedeniyle maddi ve manevi tazminat isteme hakkına sahiptirler.

Bununla birlikte trafik kazası geçirmiş ama hiç yaralanmamış ve beden gücü kaybına uğramamış olsalar bile yaşadıkları olayın psikolojik sarsıntısı nedeniyle manevi tazminat isteme hakları vardır.

Kalıcı sakatlıkları olmasa bile, geçirdikleri kaza sonrasında tedavi sürecinin uzaması nedeniyle bazı hak ve imkanlardan yoksun kalanlar uğradıkları maddi zararın tazminini isteyebilmektedirler.

6098 sayılı TBK m.54/4 uyarınca ekonomik geleceği sarsılan kişi de maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilmektedir.

Bedensel Zarara Uğrayan Kişinin Yakınlarının Manevi Tazminat İstekleri

6098 sayılı TBK m.56/2 uyarınca kaza geçirenin yakınlarına manevi tazminat isteme hakkı verilmiştir.

Aracı Hasarlanan Kişinin Dava Hakkı

Trafik kazası sonucu aracı hasarlanan özel araç sahipleri araçlarının hasarlarına göre hasar bedelini ya da araç bedelini talep edebilirler.

Sürücü ile aracı herhangi bir nedenle elinde bulunduranlar da onarım giderlerini belgelemek koşuluyla araç hasarını kaza sorumlularından isteyebilirler. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20.maddesi d bendi uyarınca resmi biçimde gerçekleşmemiş olsa bile, Türk Medeni Kanununun 983.maddesine dayanarak aracı sahibine aynen geri vermekle yükümlü olan zilyet de onarım giderlerini belgelemek koşuluyla davacı olabilir.

Bina, Yapı ve Tesis Sahiplerinin Dava Hakkı

Motorlu araç sahipleri çarptıkları bina, yapı ya da tesis gibi yerler için bu yerlerin sahiplerine ya da ilgili kamu kurum ve kuruluşuna tazminat davası açma hakkı tanınmıştır.

Eşya Sahiplerinin Dava Hakkı

Yolcu eşya ve bagajları ile taşımacıların araçlarına yüklenen özel eşya ve ticari emtianın zarar görmesi durumunda bu malların sahipleri davacı olabilirler.

Rücu Hakkı Sahiplerinin Dava Hakkı

Trafik kazalarında birden fazla sorumlunun olduğu davalarda zarar görene ya da yakınlarına tazminat ödeyen kişinin diğer sorumlulara kusurları oranında rücu hakları söz konusu olduğunda onların da dava hakkı doğacaktır. Bu hususta sigortacıların ve işverenlerin sorumlu olduğu ve ödedikleri tazminatı ilgililerden kusurları oranında rücu edebilecekleri çeşitli kanunlar uyarınca hüküm altına alınmıştır.

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davalarında Davalılar

Trafik kazalarından dolayı ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle dava edilebilecek gerçek ve tüzel kişiler;

• İşleten (araç sahibi), girişimci, işleten gibi sorumlu olanlar;
• Sürücü ve yardımcıları;
• Sigortacı;
• Taşımacılardır.

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davalarında Manevi Tazminat İsteyebilmenin Koşulları

Trafik kazalarındaki maddi tazminat davalarında zarar verenin verdiği zararın çeşitli rapor ve belgelerle kanıtlanması sonucunda maddi tazminat belirlenmektedir.

Belirlenmesinde muğlaklıklar barındıran kısım manevi tazminat istemleriyle alakalı olup bu tür tazminatların caydırıcılık ve önleyicilik işlevi ile birlikte maddi tazminatı tamamlayıcı denkleştirme işlevi taşıması gerektiği hususu genel kabul gören düşüncedir.

Manevi tazminat isteyebilmenin koşulları TBK’nın 56. ve 58.maddelerinin metni incelendiğinde şu şekilde sayılabilir;

• Hukuka aykırı bir biçimde bedensel zarara veya ölüme neden olunmalıdır.
• Zarar ile eylem arasında nedensellik bağı kurulabilmelidir.
• Zarar veren az çok kusurlu olmalı, sorumluluğu gerektiren koşullar oluşmalıdır.
• Maddi tazminattan farklı olarak, zarar gören, bedensel zarara uğramasa bile, fiziksel kişilik değerleri etkilenmiş; eylem veya olay, ruhsal sarsıntı ve sinir bozukluğu yaratmış olmalıdır.
• Beden bütünlüğü bozulan veya ölümden etkilenen bazı kişiler, zarar gördükleri kesin olmakla birlikte hiç maddi tazminat alamamış veya aldıkları maddi tazminat yetersiz kalmış olmalıdır.

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davaları Hangi Süre İçerisinde Açılmalıdır?

Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl içinde ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yıl içinde yapılmalıdır. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Trafik Kazaları Nedeniyle Tazminat Davaları genel yetkili mahkeme davalı kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ayrıca haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde de tazminat davası açılabilir.

Trafik kazaları nedeniyle tazminat davaları hakkında Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak sizlere profesyonel anlamda vereceğimiz hukuki destek ile bu zor süreci en az zararla geçireceksiniz.