NCMEC Raporu ve Çocuk İstismarına Karşı Mücadele

NCMEC, (National Center for Missing and Exploited Children) yani kayıp ve istismara uğrayan çocukların ulusal merkezi 13.06.1984 tarihinde ABD’de kurulan bir kuruluştur. Kuruluşun amacı esasında çocukların cinsel istismarını önlemek olup fiziksel ve cinsel istismara uğrayan çocuklara da yardım eder. Kuruluşun sistematiği esasında çocuk pornografisi yayınlayan veya dağıtan kişi ve siteleri tespit ederek yetkili makamlara raporlar. Bu aşamada internet servis sağlayıcıları ile çeşitli işbirlikleri yapılır.

Toplumda çocukların koruma ve gözetimi ayrı bir öneme sahiptir. Nitekim yalnızca failler değil hesabı çalınan ya da virüs bulaşan kişiler de bu suç nedeniyle yargılanabilir. Toplum baskısı mağdurun çocuk olduğu durumlarda üst seviyede olduğundan esasında suçun faili olmayan kişiler de yargılanmaktadır. Suça bulaştığı iddia edilen kişiler öncelikle Emniyet Genel Müdürlüğü’nün Siber Suçlar masasından aranır ve kişinin savunması alınır. Gerekli görülmesi halinde kişi hakkında tedbir kararı dahi uygulanabilir. Suça kişinin kastı olmadan hatta haberi dahi olmadan bulaşması mümkündür. Bu yüzden Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda NCMEC raporundan ve çocuk istismarına karşı küresel mücadeleden (TCK 226) bahsedeceğiz.

NCMEC Raporu Nedir?

NCMEC (National Center for Missing and Exploited Children) yani Ulusal Çocukları Kaybetme ve İstismara Uğratılmışlara Karşı Koruma Merkezi çocukların kaybolmaları ya da istismara uğramaları halinde daha hızlı çözümler yaratılması için hazırlanan raporlardır. Kurum Amerika Birleşik Devletleri Merkezli olup, çocukların güvenliğini ön planda tutmak için çeşitli iş birlikleri yapar. Rapor kayıp ve istismar vakalarında hukuki süreçte mahkemeler nezdinde de kanıt olarak kullanılabilir. Ayrıca yapılan iş birlikleri ile kurumlar arası bilgi geçişi de hızlı bir şekilde sağlanır. Raporun temel bazı işlevleri bulunmaktadır. Bunlar:

• Bilgilendirme İşlevi: Rapor çocukların kaybolması veya istismara uğraması konularında çeşitli bilgi paylaşımı sağlar. Somut olaylara ilişkin detaylı ve güncel verilerle bilgilendirme yapılır.
• Yardım İşlevi: Rapor her ne kadar kurumlar arası bilgi geçişi sağlasa da aileler için de önemli bir destek sağlayıcıdır. Topluma ve ailelere yönelik erken müdahalelerde gerekli tüm destek sağlandığı gibi çeşitli istismar/kayıp vakalarında da koordineli bir şekilde çalışma hizmeti sunar.
• Farkındalık İşlevi: NCMEC raporu ile toplumda çocukların kaybolması ve istismara uğraması durumlarında farkındalık yaratılır. Bu sayede erken müdahaleler, olası vakaları önleme süreçleri ile stratejiler geliştirilir.
• Koruma İşlevi
• Hızlı Müdahale Edilmesi
• Hukuki Dayanak İşlevi

Dolayısıyla NCMEC raporu yalnızca bir belge değildir. Aynı zamanda çocukların dünya çapında korunmasına yönelik geliştirilen bir bilgi ve altyapı sağlayıcısıdır. İnternet servis sağlayıcıları ve çeşitli sosyal medya platformları NCMEC’e bildirimde bulunmaktadır. Bu bildirimler neticesinde istismar içerikli sayfalar hakkında yasal işlemlerin başlatılması sağlanır. Nitekim yalnızca kayıp ve istismar vakalarında değil çocukların sosyal medyayı aktif bir şekilde kullandığı günümüzde de koruma alına alınmaları için bu önemli bir husustur.

NCMEC Davaları

NCMEC raporları, çocuk pornosuyla mücadelede çok önemli bir rol oynar ve bu konuda bilinçlenme, önleme ve yasal yaptırım süreçlerine katkı sağlar. Ancak, NCMEC raporları hukuki süreçlerde kullanılmak üzere yetkililere iletilir ve hukuki değerlendirme ve adli soruşturma süreçleri bu raporların ardından yürütülür. NCMEC, öncelikle Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren bir kuruluş olup, Amerika’daki kayıp çocuklar ve çocukların istismarıyla ilgili konulara odaklanır. Ancak, uluslararası düzeyde işbirliği yaparak diğer ülkelerdeki benzer kurumlar ve hukuki makamlarla bilgi paylaşımı gerçekleştirebilir. Türkiye, NCMEC ile işbirliği yapan ülkelerden biridir. Dolayısıyla Türkiye’de NCMEC tarafından çocuklara ilişkin müstehcen görüntülerin internet ortamında paylaşıldığı tespit edilmesi halinde, ilgili paylaşımı yapan kişinin IP bilgileri ve varsa sosyal medya hesapları (Facebook, Instagram, Twitter, Google+, Gmail vb.) Türkiye’de Siber Suçlar Daire Başkanlığına gönderilir. Tespit edilen IP bilgisinin gerçek kullanıcısı tespit edilir ve dosya kişinin yaşadığı il savcılığına gönderilir. Neticesinde ise şahıs hakkında müstehcenlik suçundan hukuki işlem başlatılır.

NCMEC raporuna dayalı davalarda konu çocuklar olduğu için hukuki süreçler titizlikle yürütülmektedir. Ancak bu dava süreçlerinin yürütülmesinde herhangi bir hak kaybı oluşmaması için suç kesin olarak tespit edilmelidir. Ardından rapor bağımsız bir birim tarafından incelenerek deliller yeterli mi değil mi diye inceleme yapılır. Devamında suç noktasında bir kast mı var yoksa ihmalkarlık mı bulunuyor bu tespit edilmelidir. NCMEC raporuna dayalı davalarda tüm bu unsurlar incelenerek mahkeme tarafından bir değerlendirme yapılır. NCMEC raporlarında yeterli delil bulunduğu müddetçe soruşturma evresi başlar ve savcılık tarafından tüm incelemeler yapılır. Bu incelemeler kişinin telefon, bilgisayar gibi elektronik cihazlarda yaptığı araştırmaları da kapsamaktadır. Savcılık tarafından iddianame düzenlendiği takdirde mahkeme tarafından inceleme yapılır ve kişiler hakkında ilgili ceza maddelerinden cezaya hükmedilir.

NCMEC Raporuna İtiraz

NCMEC, çocuk istismarı ve kaybolma vakalarının önlenmesi ve bu tür durumlarla mücadele edilmesi amacıyla ABD’de kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur. Bu kuruluşun temel hedefleri arasında kayıp çocukları bulmak, çocukların çevrimiçi ve çevrimdışı istismarını önlemek, istismarcıları adalete teslim etmek ve çocukların güvenliğini sağlamak yer alır. NCMEC, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde birçok devlet kurumu ve özel kuruluşla işbirliği yaparak bu hedeflere ulaşmaya çalışır.

NCMEC raporu alınması neticesinde kişiler hakkında tutuklama ve gözaltı kararı verilebileceği gibi haklarında ceza davaları da açılabilir. Hatta rapor nedeniyle adli soruşturmaların hızlandırılması dahi mümkündür. NCMEC raporu her ne kadar çocukların korunması için geliştirilmiş bir yol olsa da bazı durumlarda kişiler haksız yere suçlanabilir. Bu durumda NCMEC raporuna itiraz edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle alanında uzman bir avukatın yardımdan yararlanılması gerekmektedir.

NCMEC raporu incelendikten sonra kanıtlar ve itiraz gerekçeleri hazırlandıktan sonra resmi mercilere itiraz başvurusunda bulunulur. İtiraz incelenirken de ek belge ve bilgiler sunulması için sürecin yakından takip edilmesi gerekir. NCMEC tarafından inceleme yapılır ve NCMEC tarafından verilecek karar yine taraflara bildirilir. İtiraz kabul edilebileceği gibi reddedilebilir. Bu nedenle kişiler yanlış ve haksız bir suçlamayla karşılaştığı zaman itiraz ederek haklarını savunabilir.

Müstehcenlik Suçu ve Cezası – TCK 226

Müstehcenlik suçu, müstehcen ürünlerin satımı, kiralanması, cinsel ilişkiye yönelik materyallerin paylaşılması, depolanması, satılması gibi seçimlik hareketlerle işlenen 5237 sayılı TCK’nin 226. Maddesinde düzenlenmiştir. Genel ahlaka karşı işlenen bu suç kapsamında 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezası öngörülmüştür. Suçun nitelikli halleri maddenin diğer fıkralarında ağırlatıcı neden olarak belirlenmiştir. Ayrıca suç yetişkinlere ve topluma karşı işlenmesi ile çocuklara karşı işlenmesi olarak ikiye ayrılmıştır.

Müstehcenlik suçunun çocuklara ulaşması genel itibariyle sosyal medya üzerinden ulaştırılır. Bunların yanı sıra çocuklara ilişkin pornografik görüntülerin çocuklara sosyal medya gibi iletişim araçları ile ulaştırılması hatta video yayını yapan kanallar üzerinden ulaştırılması da mümkündür. NCMEC raporu kapsamında çocuklara yönelik işlenen müstehcenlik suçu çeşitli seçimlik hareketlerle işlenebilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Müstehcen ürünlerin çocukların görüp duyacağı şekilde alenileştirilmesi (TCK 226/1-a-b): Çocukların erişebilecekleri yerlerde ürünlerin dinletilmesi, söyletilmesi, yazılı sözlü şekilde sergilenmesi halinde kişiye 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezası verilir.
• Müstehcen ürünlerin üretiminde çocukların kullanılması (TCK 226/3-1.cümle): Müstehcen görüntü, yazı ve sözlerin üretiminde çocukların ve çocuklara ilişkin şeylerin kullanılması halinde kişiye 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası verilir.
• Çocukların kullanıldığı müstehcen ürünleri ülkeye sokmak, satmak, bulundurmak ve kullanmak (TCK 226/3-2. Cümle): Kişinin çocukların kullanabileceği müstehcen ürünleri ülkeye sokması, satması, kullanması halinde verilecek ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır.
• Şiddet içerikli, ölü insan bedeni ya da doğal olmayan yollarla (hayvanlarla) cinsel davranışların çocuklara ulaştırılması (TCK 226/5): Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölü insan bedenleri üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel ilişkilere ilişkin yazı ya da görüntülerin çocukların ulaşabileceği şekilde ülkeye sokulması satılması, depolanması halinde ve bu yayınlara aracılık edilmesi halinde kişiye 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası verilir.
• Çocuklar kullanılarak üretilen müstehcen ürünlerin çocuklara ulaştırılması (TCK 226/5): Çocuklar kullanılarak üretilen müstehcen görüntü ve yazıların basın yayın yolu ile çocuklara ulaşmasını sağlayan kişiler hakkında 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası verilir.

Suçun Sosyal Ağlar Üzerinden Oluşması

NCMEC kapsamında müstehcenlik, çocuğun kaçırılması, çocuğun istismar edilmesi eylemleri özellikle dijital platformlardan gerçekleştirilebilir. Bunlardan en önemlisi sosyal medya platformlarıdır. Sosyal medya ağları üzerinden çocuklar kolaylıkla herhangi bir fotoğraf ve videoya ulaşabilir. Bunun yanı sıra video ve müzik paylaşımı yapan platformlar üzerinden de çocuklara yönelik bu eylemlerin gerçekleşmesi mümkündür. Özellikle Tiktok gibi uygulamalar çocukların kolaylıkla ulaşabileceği platformlardır.

Bunların yanı sıra mesajlaşma uygulamalarından da çocuklara çeşitli içeriklerin gönderilmesi mümkündür. Ayrıca internet ağı üzerinden forumlar ve karanlık ağlar üzerinden de çocuk istismarına yönelik paylaşımlar yapılabilir. Bunun dışında çocuklara yönelik çevrimiçi oyun platformları üzerinden ve diğer uygulamalar üzerinden de istismar yapılabilir.