Kurumlar Arası Geçiş Nedir? Nasıl Yapılır?

Kurumlar arası geçiş; devlet memurlarının bir kurumdan bir başka kuruma geçmesine denir. Diğer bir ifadeyle kurumlar arası geçiş, Devlet Memurları Kanunu madde 74’e göre gerekli şartlar sağlandığında memurun, bir kamu kurumundan diğerine geçişini ifade eder.  Bu durum 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 74. maddesinde “Memurların bir kurumdan diğerine nakilleri” başlığı altında düzenlenmiş olup uygulamada kurumlar arası geçiş olarak bilinir. Bu maddede, memurların 657 sayılı kanuna tabi kurumlar veya bu kurumlar ile 657 sayılı kanuna tabi olmayan kurumlar arasındaki nakillerine ilişkin usul ve esasları düzenlemiştir. Bu nakil işlemi memurlar arasında kurumlar arası geçiş olarak adlandırılmaktadır. Fakat uygulamada ilgili kurumların yönetmeliklerine ve bilhassa varsa Teşkilat Kanunlarına göre kurumlar arası geçiş hakkında düzenlemeler bulunmaktadır. Bu düzenlemeler doğrultusunda geçişler yapılmaktadır. Kurumlar arası geçiş süreci şu şekildedir;

• Memurun kurumlar arası geçiş talebi,
• Atamasını isteyen memurun asaletinin tasdik edilmiş olması. Yani en az 2 senelik çalışma süresini tamamlamış, aday memurluk aşamasını geçmiş olması (DMK madde 54),
• Muvafakat,
• Memurun nakil olmak istediği kadronun, kendi kazanılmış hak derecesinde olması,
• Kazanılmış hak derecesinin üstünde bir kadroya naklini isteyen memurun, 68. maddede bahsi geçen esaslara uygun olarak derecesini yükseltmiş olması ya da öğrenim durumunun yükselmeye uygun olması,
• Kazanılmış hak derecesinin altında bir kadroya naklini isteyen memurun, değişiklik istediği kadrolar arasındaki farkın en fazla 3 derece olması gerekir.
• Kurumlar arası geçiş yazışmaları,
• Nakil işlemi.

Kurumlar arası geçiş ile memur çalıştığı kurumdaki derecesine eş bir derecede başka bir kuruma naklen geçebileceği gibi, şartları varsa daha üst derecede bir pozisyona da geçebilir. Devlet memuru bu şekilde istifa etmeden farklı statüdeki bir memurluk görevine atanabilir. Bu kurumlar arası geçiş ile mümkündür. 657 Devlet Memurları Kanunu’nu 74. Maddeye göre “bir kişinin kanunun ön gördüğü şekilde 657’ye tabi bir kurumdan bir kadroya naklen ataması yapılabilmektedir” ama atamanın yapılabilmesi için kurumların karşılıklı muvafakati olmalıdır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu makalemizde “Kurumlar arası geçiş” konusunu ele alacağız.

Kurumlar Arası Geçiş Ne Demek?

Kurumlar arası geçiş, kamu kurumunun birinde halihazırda görev yapan memurun, başka bir kamu kurumuna geçmek istemesidir. Yani 2 tane kamu kurumu vardır. İlki hâlihazırda görev yapılan kamu kurumu, diğeri ise atanmak istenilen kamu kurumudur. Kurumlar arası geçiş, Devlet Memurları Kanunu madde 74’e göre gerekli şartlar sağlandığında memurun, bir kamu kurumundan diğerine geçişini ifade eder.  Bu durum 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda “Memurların Bir Kurumundan Diğerine Nakilleri” başlığı altında düzenlenmiş olup halk arasında kurumlar arası geçiş olarak bilinir. Kamu kurumlarında çalışan personelin hak ve yükümlülükleri, görevleri, hizmet şartları, atanmaları, yükselmeleri, aylık, ödenek ve diğer özlük işleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunda düzenlenmiştir. Naklen atama olarak isimlendirilen, kamu kurumları arasındaki geçiş şartları “memurların bir kurumdan diğerine nakilleri” başlıklı 74. madde hüküm altına alınmıştır. Görev yapılan veya atanmak istenilen kamu kurumundan sadece birisinin onayı ile kurumlar arası nakil sonuçlanamaz. Memurların kurumlar arası nakli, bir süreci ve işlemler silsilesini gerektirmektedir. Devlet memurlarının kurumlar arası naklen atanmaları için, iki kurumun ortak iradesi zorunlu kılınmıştır. Kurumlar arası nakil sürecinin tamamlanması için en az iki idari işlem gereklidir.

Devlet memurları, çalıştıkları kurumdan memnun olmadıkları, çalışma şartlı kötü olduğunda veya başka bir kurumda çalışmak istedikleri zaman, kurumlar arası geçiş yapabilirler. Kurumlar arası geçiş, Devlet Memurları Kanunu’nun 74. maddesinde düzenlenen bir hak olup, memurun bir kamu kurumundan diğerine naklen atamasını ifade eder. 74. maddeye göre, memurların bir kurumdan diğerine nakilleri mümkündür. Burada DMK’ya tabi kurumlar arasında veya 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesi kapsamına giren kurumlarla DMK’ya tabi kurumlar arasındaki nakiller söz konusudur. Yani Sanayi Bakanlığındaki bir memurun kurumlar arası geçiş ile Maliye Bakanlığına geçmesidir.

Memurların 657 sayılı kanuna bağlı kurumlar arasında, kurumların uygun bulmaları ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68. maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri olanaklıdır. Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak dereceleri arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteği de koşuldur. Bu madde hükmüne göre nakit işleminin gerçekleşebilmesi için en önemli koşul kurumların muvaafakatıdır. Burada kurumların takdir yetkisi vardır. Fakat bu yetki sınırsız değildir. Bu yetkiki kullanırken memurun özlük ve mali haklarına zarar getirmemelidir.

Kurumlar arası geçiş, isminden anlaşılacağı üzere memurun görevli olduğu kurumun değişmesi sonucunu doğuran idari işlemdir. Örneğin, Ticaret Bakanlığında belli bir sınıfta ve derecede bulunan memurun bu yol ile İçişleri Bakanlığında aynı derece ve sınıfta bir memuriyete naklidir. Burada her iki kurumda 657 sayılı kanuna tabidir. İkinci şart ise her iki kurumda nakil işlemine muvafakat etmesidir. Kurumlar arası geçiş işleminde memurların kazanılmış hak aylık derecesi ile korunur. Fakat kişi isterse en çok 3 derece altındaki göreve naklen atanabilir.

Kurumlar Arası Geçiş Şartları Nelerdir?

Memurların 657 sayılı kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68.maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür. Devlet memurları, çeşitli sebeplerle kurumlar arası naklen atanmak isteyebilirler. 657 sayılı Kanunda, memurların bir kurumdan diğerine nakilleri özel olarak düzenlenmiştir. Memurların kurumlar arası nakli, bir süreci gerektirmektedir. Memurlarının kurumlar arası nakil yönünden 657 sayılı Kanunda 74. maddede düzenlenmiştir.

• Geçiş Yapmak İsteyen Memurun Dilekçe ile Talepte Bulunması: Geçiş yapmak isteyen memur, öncelikle geçiş yapmak istediği kuruma bir dilekçe ile başvuruda bulunur. Geçiş yapılmak istenilen kurumun özel şartları olabileceği gibi geçiş yapılmak istenilen kurumda memurun derece, kadem ve pozisyon olarak bulunduğu yerden aşağı olmaması şarttır.

• Nakil Talebine İlişkin İki Kurumun da Muvafakatleri: Geçiş talebinde bulunmak için kuruma dilekçe veren memurun geçiş yapabilmesi için hem mevcut bulunduğu kurumun hem de geçiş yapmak istediği kurumun muvafakat etmesi gerekmektedir.  Kurumlar arası karşılıklı muvafakat sağlandığında memurun kurumlar arası geçiş işlemi başlayacaktır. Burada kurumların muvafakat verip vermeyeceği kurum amirlerinin takdir yetkisi kapsamındadır. Söz konusu takdir yetkisi, mutlak ve sınırsız bir yetki değildir. Kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından yargı denetimine tabi bir yetkidir. Bu nedenledir ki, kurum amirleri tarafından memurun mali ve özlük haklarına zarar verecek bir karar vermemelidir. Aksi takdirde bu karar idari yargıda iptal davasına konu olabilmektedir. Kurumlar arası geçişte memurun hali hazırda görev yapmakta olduğu kurumun muvafakat vermesine ilişkin takdir yetkisi kamu gereklilikleri ve hizmet gereklilikleri bakımından denetime tabi tutulmuş ve bu doğrultuda kararlar verilmiştir.

• Aynı veya Üst Kademenin Bulunması: Memurun nakil olmak istediği kadronun, kendi kazanılmış hak derecesinde olması, kazanılmış hak derecesinin üstünde bir kadroya naklini isteyen memurun, 68. maddede bahsi geçen esaslara uygun olarak derecesini yükseltmiş olması ya da öğrenim durumunun yükselmeye uygun olması veya kazanılmış hak derecesinin altında bir kadroya naklini isteyen memurun, değişiklik istediği kadrolar arasındaki farkın en fazla 3 derece olması gerekir.

• Memurun Asaletinin Tasdik Olması: Kurumlar arası geçiş talebinde bulunan memurun asaletinin tasdik olması gereklidir. Asalet tasdik işlemi Devlet Memurları Kanunu 54-57. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

657 Sayılı Kanuna tabi olmayan kurumlarla 657 Sayılı Kanuna tabi kurumlar arasındaki nakillerde de yukarıdaki hükümler uygulanır. 657 Sayılı Kanuna tabi olmayan kurumlarda çalışıp 657 sayılı kanuna tabi olmayan personelden, hizmete giriş dereceleri 36. madde ile tespit edilen giriş derecelerinin üzerinde olanların ilk ilerleme ve yükselmeleri için kanuni bekleme sürelerine yukarıda yazılı dereceler arasındaki sürelere tekabül eden süre kadar ilave edilecektir.

Kurumlar Arası Geçiş Nasıl Yapılır?

Kurumlar arası geçiş, her ne kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 74.maddesinde düzenlenmiş ise de, bu düzenlemenin tek başına tüm kurumlar için geçerli ortak bir düzenleme olduğu söylenemez. Zira her kurumun ihtiyacı, kadro gereklilikleri ve nakil için aradığı hukuki prosedürler yapısal farklılık gösterebildiğinden, kurumlar arası nakil işlemine 657 sayılı Kanun’un cevaz verdiği söylenebilse de, uygulamada ilgili kurumların yönetmeliklerine ve özellikle varsa Teşkilat Kanunlarına bakmak gerekecektir.

Kurumlar arası geçiş, memurların özlük hakları ile yakından ilişkili bir konu olup, bir memur çalıştığı kurumdaki derecesine eş bir derecede başka bir kuruma naklen geçebileceği gibi, şartları varsa daha üst derecede bir pozisyona da geçebilir. Daha alt derece ki bir memuriyete geçebilmesi hususunda ise, memurun muvafakati gerekmektedir ve en fazla üç derece altına geçiş yapılabilmesi mümkün olmaktadır.

Bir kurumdan başka bir kuruma geçmek isteyen memur önce bulunduğu kurumdan muvafakat almalıdır. Muvafakat vermeye yetkili kişi ise atamaya yetkili amirlerdir. Atamaya yetkili amir muvafakat verip vermeme konusunda takdir yetkisine sahiptir. Muvafakat verilmezse atama yapılamaz. Bu madde kapsamında, kamu görevlileri 657 sayılı yasaya tabi kurumlar arasında, kurumların muvaafakatı ile kazanılmış hak ve dereceleri üzerinden geçiş yapabilir. Aynı şekilde 68. maddedeki esaslar uyarınca derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan bir kadroya nakil edilebilirler.

Memurların kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere atanabilmesi için bir de ilgili memurun isteği gerekmektedir. İki husus birlikte gerçekleşmediği takdirde yine, kurumlar arası atanma işlemi gerçekleşmeyecektir. Kamu görevlisi naklen geçmek istediği kuruma dilekçe ile başvuru yapmalıdır. Başvuru yapılan kurum da memurun halen çalıştığı kurumdan muvafakat talep etmelidir. Memurun halen aktif çalıştığı kurum ise kamu yararı ve hizmet gerekleri çerçevesinde takdir yetkisini kullanarak bu talebi değerlendirmelidir. Muvafakat verilmediği durumlarda, memur 60 gün içinde idare mahkemesine yürütme durdurma istemli açmalıdır. İdare mahkemesi tarafından, muvafakat vermeme işlemi hukuka aykırı bulunup iptal edilmesi halinde davalı idare 30 gün içinde muvafakat vermek zorundadır.

Kurumlar Arası Geçiş Süreci

Kurumlar arası geçişin gerçekleşmesi için aranan yasal şartları başvuru dilekçesi, çalıştığı kurumun muvafakatı ve nakil olmak istediği kadroda kendi kazanılmış hak derecesinin olması gereklidir.

1. Naklen geçmek isteyen personel, Sağlık Bakanlığının taşrası hariç olmak üzere her hangi bir ilanı beklemesine gerek yoktur. Uygun gördüğü kurumlara doğrudan başvuru yapmalıdır. Başvurusunu bulunduğu ilde naklen geçmek istediği kurumun il müdürlüğüne de verebilir. Kurumların merkez teşkilatına da doğrudan verebilir. Merkez teşkilatına doğrudan verilmesi durumunda zaman kaybı da en aza indirilmiş olur. Birkaç tane kurum kendi Yönetmeliği ile naklen geçişlerin de il müdürlüklerine verilecek dilekçe ile sürecin başlatılmasına ilişkin hükme yer vermiştir.  Başvuru dilekçesinde, hangi kurumda çalıştığı, unvanı, sicil numarası, toplam hizmet süresi, öğrenimine yer vermelidir. Eğer belli bir ile ve unvana  naklen atanmak istiyorsa bu hususa dilekçesinde de yer vermelidir. Kurum bu başvuruya olumlu yanıt vermek zorunda değildir. Takdir hakkı vardır.
2. Geçiş yapılmak istenen kurum geçişi kabul ederse, bu halde, halihazırda çalışılan kuruma muvafakat sorulacaktır.
3. Çalışılan kurumun muvafakat vermesi gerekmektedir. Kurumun muvafakat vermesi zorunlu değildir. Ancak muvafakat verilmeme işleminde hizmet gereklerine uygunluk olmadığı düşünülüyorsa, dava konusu edilebilir.
4. Muvafakat verilirse, yeni kurum atama yapar.
5. Atamayı yapan kurum, çalışılan kuruma ilişik kesme yazısı yazar.
6. Çalışılan kurum, ilişiği kestikten sonra bu durum, ilgiliye tebliğ edilir. Tebliğ sonrasında, ilgili, kurumdan ayrılır ve diğer kuruma başlar.

657 Kurumlar Arası Geçiş

Devlet memurları, çeşitli sebeplerle kurumlar arası naklen atanmak isteyebilirler. 657 sayılı Kanunda, memurların bir kurumdan diğerine nakilleri özel olarak düzenlenmiştir. Memurların kurumlar arası nakli, bir süreci gerektirmektedir. Memurlarının kurumlar arası nakil yönünden 657 sayılı Kanunda, bazı temel esaslar dışında ayrıntılı bir usul ve kıstas düzenlemesine yer verilmemiştir. 657 sayılı Kanunda yer verilen katma bütçeli kurum kavramına 5018 sayılı Kanunda yer verilmediğinden, katma bütçeli kurum kavramı güncelliğini yitirmiştir. Bu durum ise, hangi kurumlar arasında naklen atama yapılacağı sorununa yol açabilmektedir.

Görev yapılan veya atanmak istenilen kamu kurumundan sadece birisinin onayı ile kurumlar arası nakil sonuçlanamaz. Memurların kurumlar arası nakli, bir süreci ve işlemler silsilesini gerektirmektedir. Devlet memurlarının kurumlar arası naklen atanmaları için, iki kurumun ortak iradesi zorunlu kılınmıştır. Kurumlar arası nakil sürecinin tamamlanması için en az iki idari işlem gereklidir. 657 sayılı Kanunda devlet memurlarının kurumlar arası nakli konusunda, belirlenen genel esaslar dışında ayrıntılı bir kıstas düzenlemesi yoktur. Bu konuda da kanunda boşluk bulunmaktadır. Bu nedenle devlet memurlarının kurumlar arası naklinde dikkate alınacak kıstaslar yargı kararlarıyla oluşturulmaktadır. Yargı kararlarında esas alınan kıstasların bazıları;

• Hizmet gereği
• Kamu yararı
• Eş ve aile durumu,
• Eğitim durumu,
• Sınavla atanma,
• Çalışma ve bekleme süresini tamamlama olarak gösterilebilir.

Memurların kurumlar arası naklen ataması yönünden “kamu yararı ve hizmet gereği” kıstası, yargı kararlarında üst bir kıstas olarak kabul görmektedir. Kurumlar arası naklen atama, eş ve aile durumu, eğitim durumu, sağlık durumu, sınavla atanma kıstaslarına göre yapılması gerektiği durumlarda dahi, idarenin bu husustaki takdir yetkisi “kamu yararı ve hizmet gereği” yönünden de değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.

Kurum Değiştirmek İçin Ne Yapmalıyım?

Kurumlar arası geçiş ile kurumlar arası geçici görevlendirme birbirinden farklıdır. Kurumlar arası geçici görevlendirme, memurun geçici bir süreliğine başka bir kurumda görevlendirilmesidir. İsminden anlaşılacağı üzere geçicidir.  Kurumlar arası geçici görevlendirme 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 25 inci maddesine göre yapılır. Memurun bir kurumdan diğer bir kuruma nakledilmesi yani kurumlar arası geçiş ise memurun tüm özlük haklarını etkileyen, kısacası statüsünün kalıcı değişiklik yaratan bir idari işlemdir. Kurumlar arası geçiş için öncelikle muvafakat alınmalıdır. Muvafakat; bir kamu kurumunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak çalışan kadrolu devlet memurlarının, yine devlete ait bir başka kurumda çalışmak istemeleri halinde, önce çalıştıkları kurumdan izin almaları gerekir. Bu izin, ilgili kurumun mevzuatında özel olarak belirtilen bir husus yoksa, kurumun atamaya yetkili olan amiri tarafından verilir.

Örnek olarak Maliye Bakanlığında çalışan bir personelsiniz elinizde hemşirelik diploması var önce bulunduğunuz bakanlığa dilekçeyle geçiş yapmak istediğinizi bildirerek muvafakat almanız gerekmektedir ondan sonra geçmek istediğiniz kuruma kurumunuz isteğinizi bildirir ve bu kurumda size bunun için muvafakat belgesini verirse kurumlar arası geçiş yapabilirsiniz kısacası kurumlar arası geçiş bu prosedürler dahilinde gerçekleşmektedir.

Kurumlar arası geçiş, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) 74. maddesinde düzenlenmiş ise de, bu düzenlemenin tek başına tüm kurumlar için geçerli değildir. Çünkü her kurumun ihtiyacı, kadro gereklilikleri ve nakil için aradığı hukuki prosedürler birbirinden farklıdır. Kurumlar kendi yönetmelik ve kanununda bu durumu düzenlemiştir. Bu sebeple, kurumlar arası nakil işlemine , 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) cevaz verdiği söylenebilse de, uygulamada ilgili kurumların yönetmeliklerine ve bilhassa varsa Teşkilat Kanunlarına bakmak gerekecektir. 

657 Kurumlar Arası Geçiş Yönetmeliği

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 1. maddenin 1. fıkrasında bu yasaya bağlı kurumlar sayılmıştır. Bu kurumlar; Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında ve Gençlik İl ve Spor Müdürlükleridir. Bu kurumlar 657. sayılı kanuna tabidir. Emniyet Genel Müdürlüğü, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve üniversite personelinin kurumlar arası geçiş hakkı vardır. Bu taleplerinde muvafakati çalıştıkları kurumdan almaları gerekir.

Bu sebeple, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74 üncü maddesi çerçevesinde herhangi bir kamu kurum veya kuruluşu emrine memur olarak naklen atanabilmenizin kurumların muvafakatı ile mümkün bulunması sebebiyle, naklen atanma talebinizi görev almak istediğiniz ilde teşkilatı bulunan kamu kurum ve kuruluşlarına yapmanız gereklidir. İlgili maddeden de görüleceği üzere memurların bir kurumdan diğerine nakilleri, başka bir deyişle kurumlar arası atama yapılması mümkündür. Burada bahsedilen kurumlar arası atama iki şekilde yapılabilmektedir:

1. Devlet Memurları Kanunu’na Tabi Kurumlar arasında,
2. Devlet Memurları Kanunu’na Tabi Kurumlar ile 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname’nin İkinci Maddesinin Kapsamına Giren Kurumlar

Yukarıda bahsedilen geçiş talepleri birçok nedenden ötürü olabilmektedir. Söz konusu nedenlere örnekler verecek olursak; geçiş yapılacak kurumun mali olanaklarının daha iyi olması, geçiş yapılacak kurumla aile birliğinin sağlamasının istenilmesi, memurun eğitimini aldığı mesleği yapmak istemesi, sınav sonuçları ile birlikte farklı kuruma atanmak istenilmesi gibi durumlardan bahsedebiliriz. 2024 yılında en fazla kurumlar arası geçiş talebi Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı çalışanlarınca yapılmıştır. Fakat kurumlar çeşitli sebepler ile bu talepleri reddetmektedir. Bu sebeple 657 kurumlar arası geçiş talepleri reddedilen kişilerin 60 gün içinde yürütme durdurma istemli iptal davası açmaları gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süredir.

Sağlık Bakanlığı Kurumlar Arası Geçiş Nasıl Yapılır?

Sağlık Bakanlığı 647 sayılı kanuna tabidir. Bünyesinde çalışan personel kamu personelidir. Kurumlar arası geçiş hususunda 74. madde uygulanır. Fakat Sağlık Bakanlığı bu konuda ek düzenlemeler getirmiştir. Bunlar;

• 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Yasası Ek 6. m. : “Devlet memuru veya sözleşmeli sağlık personeli olarak Devlet hizmeti yükümlülüğünü tamamlayanlar, talepleri halinde sürelerle ilgili sınırlamalara tâbi olmaksızın ilgili mevzuata göre kurum içi veya kurumlar arası naklen veya açıktan atamaya hak kazanırlar.” hükmü düzenlenmiştir.
• Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin “Kurumlar Arası Naklen Atama” başlıklı 17. m kurumlar arası geçiş hususunda dikkate alınır.
• Son olarak aile hekimleri hakkında, 5258 sayılı Aile Hekimliği Yasasının 3.maddesi, Sağlık Bakanlığın ve diğer kurumlarda uzman tabip, tabip ve aile sağlığı çalışanı olarak çalıştırılacak sağlık personelini, kendilerinin talebi ve kurumlarının veya Bakanlığın muvafakatı üzerine, 657 sayılı DMK ile diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması hakkındaki hükümlerine bağlı olmaksızın, sözleşmeli olarak çalıştırmaya veya bu nitelikteki Bakanlık personelini aile hekimliği uygulamaları için görevlendirmeye veya aile hekimliği uzmanlık eğitimi veren kurumlarla sözleşme yapmaya yetkili kılınmıştır.

Ayrıca bu konuda yapılacak idari işlemler hususunda 2020/1 sayılı “Sağlık Bakanlığı tarafından Aile Hekimliğine Geçişte Muvafakat İşlemleri Başlıklı Genelge” düzenlemesi dikkate alınır.

MEB Kurumlar Arası Geçiş Nasıl Yapılır?

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde görev yapanlar için kurumlar arası geçiş işlemi yapılması iki şekilde değerlendirilmelidir. Öğretmenler için ayrı, 657 sayılı Kanuna tabi devlet memurları için ayrı şekiller mevcuttur. Öğretmenler için ‘’Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’’ hükümleri uygulama alanı bulacaktır. Devlet memuru olan bireylerin kurumlar arası geçiş yaparak öğretmen olabilmesi için gerekli şartlar söz konusu yönetmeliğin 8. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;

Halihazırda Milli Eğitim Bakanlığında öğretmen olarak çalışan kişiler de yukarıda sayılan şartlar çerçevesinde başka bir kuruma geçiş yapabilirler. Ancak bu şekilde başka bir kuruma geçiş yapan öğretmenler, tekrar öğretmenlik mesleğine geri dönmek istediklerinde en az üç yıllık görev yapma şartı ortaya çıkmaktadır. Yani; yukarıdaki yönetmeliğin 58. maddesinin 2. fıkrasına göre; ‘’Bakanlığın merkez veya taşra teşkilatında yöneticilik görevleri hariç olmak üzere eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı dışındaki görevlere istekleri üzerine atananlar, bu görevlerde en az üç yıl çalışmadan yeniden öğretmenliğe atanamaz. Bunların atamaları üç yılın sonunda zamana bağlı olmaksızın yapılabilir.

Bunun yanında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olan ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan öğretmen olmayan devlet memurlarının kurumlar arası geçişlerinde ise ‘’Milli Eğitim Bakanlığı Personelinin Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Yer Değiştirme Suretiyle Atanması Hakkında Yönetmelik’’ hükümleri uygulama alanı bulur. Yukarıdaki yönetmeliğin 24. maddesine göre bu memurlar hakkında da genel hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. İlgili madde;

MEB kurumlar arası geçiş, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan öğretmen, yönetici ve diğer personelin, kendi istekleri doğrultusunda başka bir kuruma veya ilçeye nakil olmalarını sağlayan bir işlemdir. MEB kurumlar arası geçiş, personelin mesleki gelişimine, motivasyonuna ve verimliliğine katkıda bulunmak amacıyla düzenlenmiştir. MEB kurumlar arası geçiş yapmak isteyen personel, belirli şartları taşımaları ve başvuru sürecini takip etmeleri gerekmektedir. Şartları şunlardır:

• Başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıl görev yapmış olmak
• Başvuru tarihi itibarıyla son 3 yıl içinde disiplin cezası almamış olmak
• Başvuru tarihi itibarıyla görev yaptığı kurumda norm fazlası olmak
• Başvuru tarihi itibarıyla görev yaptığı kurumda eğitim öğretim yılı başlamadan önce istifa etmemiş olmak
• Başvuru tarihi itibarıyla görev yaptığı kurumda başka bir kuruma geçiş için başvuruda bulunmamış olmak

MEB geçiş başvurusu, MEB’in resmi internet sitesinde yayımlanan takvime göre yapılmalıdır. Başvuru formu, MEB Personel Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde yer almaktadır.

Kurumlar Arası Geçiş Kaldırıldı Mı?

657 sayılı Kanunda öngörülen kurumlar arası nakle ilişkin hükümler sadece memurlar hakkında uygulanabilir. 657 sayılı Kanunda öngörülen işçiler ve sözleşmeli personel hakkında uygulanmasının mümkün değildir. 2012 yılında 6/5/2010 tarihli ve 27573 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde değişiklik yapılarak kurumlar arası geçişin kaldırılması anlamına gelen bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bununla birlikte, 17 Nisan 2015 tarihinde yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde kurumlar arası geçişe ilişkin gerekli düzenlemelere tekrar yer verilmiştir. Atamalar başlıklı madde 13’e göre,

(1) İlk atama kapsamında aday öğretmenliğe/öğretmenliğe yapılacak atamalar, KPSS puan üstünlüğüne göre tercihler de dikkate alınarak ilan edilen kontenjanlar dâhilinde elektronik ortamda gerçekleştirilir. Puan eşitliği hâlinde atanacak aday bilgisayar kurası ile belirlenir.

(2) Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atamalar, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (A) bendi kapsamında öğretmen olarak görev yapmakta iken temel askerlik eğitimlerini müteakip, Bakanlık emrinde öğretmen olarak görevlendirilen 1111 sayılı Kanuna tâbi yükümlülerin askerlik şubesinden sevk tarihinden itibaren başlayan hizmet süreleri dâhil olmak üzere Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçen öğretmenlik süreleri ile devlet üniversitelerinde öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi ve uzman olarak geçirilen hizmet süreleri toplamı fazla olandan başlamak üzere, tercihler de dikkate alınarak ilan edilen kontenjan sınırlılığında elektronik ortamda yapılır. Bu sürelerin eşitliği hâlinde diğer unvanlarda devlet memuru olarak geçen hizmet süresi fazla olanın ataması yapılır; eşitliğin devamı hâlinde ise atanacak aday bilgisayar kurası ile belirlenir.  şeklindedir.

Milli Sporcuların Beden Eğitimi Öğretmenliği kadrolarına atanması 9. Maddede, Engellilerin atanması ise 10. Maddede düzenlenmiştir.

Atama izni verilen öğretmen kadrolarının en fazla %1’i yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atamada kullanılır (md. 11/1).

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmen olarak çalışmakta olan kişilerin de genel hükümler çerçevesinde başka bir kuruma naklen atanmaları mümkündür. Ancak Bakanlığın merkez veya taşra teşkilatında yöneticilik görevleri hariç olmak üzere eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı dışındaki görevlere istekleri üzerine atananlar, bu görevlerde en az üç yıl çalışmadan yeniden öğretmenliğe atanamaz. Bunların atamaları üç yılın sonunda zamana bağlı olmaksızın yapılabilir (md. 58/2)

Millî Eğitim Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak görev yapan diğer memurlar “Milli Eğitim Bakanlığı Personelinin Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Yer Değiştirme Suretiyle Atanması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine tâbidirler. Söz konusu yönetmeliği 24 üncü maddesi, “Diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personelden bu Yönetmelikteki aynı unvana veya bu unvanın bulunduğu grupta ya da alt grupta yer alan diğer unvanlara, görevin gerektirdiği şartları taşımak kaydıyla genel hükümlere göre naklen atama yapılabilir.” hükmüne yer verilmek suretiyle genel hükümlere atıf yapılmakla yetinilmiştir.

Belediyeler Arası Nakil Nasıl Yapılır?

Belediyeler de kamu kurumudur ve diğer kamu kurumlarında olduğu gibi, belediyelerde de 657 sayılı DMK kapsamında memur olarak çalışan kişiler başka belediyelere ya da kurumlara geçmek için nakil başvurusunda bulunabilirler. Bununla birlikte belediye işçileri de başka belediyelere ya da kurumlara geçmek isteyebilirler; fakat işçiler 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabidir. Dolayısıyla bunlarla iş sözleşmesi yapılması ve işten çıkarılırken de İş Kanununun öngördüğü kuralların uygulanması gerekir. Belediyeler kadroları nispetinde işçi alır ve bu işçilerle iş sözleşmesi yapar. İş sözleşmesinin nasıl ve hangi usulle sona erdirileceği de yine mevzuatla belirlenir. Bir belediye işçisi başka bir belediyeye geçmek istiyorsa, kurumlar arası geçiş müessesesinden faydalanamayacaktır. Bu kapsamda işçinin yapabileceği, çalıştığı belediyeden istifa etmek ve ardından yeni belediyeye başvurarak burasıyla yeni bir iş sözleşmesi imzalamaktır.

657 sayılı Kanunda öngörülen kurumlar arası nakle ilişkin hükümler sadece memurlar hakkında uygulanabilir. 657 sayılı Kanunda öngörülen işçiler ve sözleşmeli personel hakkında uygulanmasının mümkün değildir. Memurlar 657 sayılı Kanuna tabi kurumlar ile 13.12.1960 tarihli ve 160 sayılı Kanunun 4. maddesi kapsamına giren kurumlar arasında da naklen atanabilir. Memurların kurumlar arası naklen ataması yönünden “kamu yararı ve hizmet gereği” kıstası, yargı kararlarında üst bir kıstas olarak kabul görmektedir. Kurumlar arası naklen atama, eş ve aile durumu, eğitim durumu, sağlık durumu, sınavla atanma kıstaslarına göre yapılması gerektiği durumlarda dahi, idarenin bu husustaki takdir yetkisi “kamu yararı ve hizmet gereği” yönünden de değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.

Kurum Muvafakat Vermezse Ne Yapabilirim?

Belirtmek gerekir ki, burada kurumların muvafakat verip vermeyeceği kurum amirlerinin takdir yetkisi kapsamındadır. Söz konusu takdir yetkisi, mutlak ve sınırsız bir yetki değildir. Kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından yargı denetimine tabi bir yetkidir. Bu nedenledir ki, kurum amirleri tarafından memurun mali ve özlük haklarına zarar verecek bir karar vermemelidir. Aksi takdirde bu karar idari yargıda iptal davasına konu olabilmektedir.

Yargı kararlarının gerçekleştirmiş olduğu bu denetimde, muvafakat vermeyen kurumun takdir yetkisinin olumsuz olması halinde kurumun bu kararının; memurun mezun olduğu bölüm ile alakalı bir mesleğe naklen atanma talebinde bulunması halinde, memurun eş durumu nedeniyle naklen atanma talebinde bulunması halinde, kurumun memurun hizmetine ihtiyaç duyduğu iddiası ile kurumlar arası geçiş adına muvafakat vermeyip bu iddiasını ispatlayamaması halinde ve memurun eğitim durumu nedeniyle naklen atama talebinde bulunması halinde bozulması gerektiğine ilişkin kararlar verilmiştir.

Görülmektedir ki, kurumların takdir yetkisi kapsamında olan olumsuz muvafakat kararları, özellikle belirtilen bu hususlar halinde idari yargı tarafından memurun lehine bozulmaktadır. Fakat her şeyden önce belirtilmesi gerekmektedir ki, kurumların takdir yetkisi kapsamında olan muvafakat kararları, belirtilen hususlar halinde idari yargı tarafından lehine bozulsa da bu doğrultuda öncelikle memurun bu durumları açık bir şekilde idari yargıya izah edebilmesi, memurun bu durumunun izahına dair açıklama yapılan dilekçede emsal yargı kararlarına yer verilmesi en önemli husustur. Bu durum da iyi bir idare avukatının yargı sürecine olan katkısı ile mümkün olacaktır.

İdari yargıda görülecek olan iptal davası, memur kişi için oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle her meslekte olduğu gibi, bu hususta da yeterli donanım ve bilgiye sahip bir uzman idare avukatı ile söz konusu süreç yönetilmelidir. İdare alanında uzman olan avukat veya avukatlar ile bu süreci yönetmek memur kişinin açacağı iptal davasının lehe sonuçlanma şansını arttıracaktır. Bu sayede ilerde karşılaşılabilecek hukuki sorunlar önlenecek, işin mahkemeye intikal etmesi halinde zaman, emek ve maddi kayıpların olmasının önüne geçilecektir. Yargılama faaliyetlerinin de ücretsiz olmadığı unutulmamalıdır.

Kurumlar Arası Geçiş Dilekçe Örneği

Yukarıdaki başlıkta kurumlar arası geçiş işleminin ilk basamağı olarak memurun naklen geçiş yapmak istediği kuruma hitaben yazılı bir talep dilekçesi ile başvurması gerektiğini belirttik. İşte başka bir kuruma naklen geçiş yapmayı isteyen bir memur, ilgili kuruma hitaben yazılmış bir dilekçe ile bu talebini iletecek ve bu dilekçede ilgili kuruma naklen geçiş talebini kabul edilebilir kılan (eğitim durumu, mesleki çalışma, kariyer vs.) özelliklerini belirtecektir. Bir başka anlatımla bu dilekçe, ilgili kurumu söz konusu memuru kadrosuna dahil etme konusunda ikna edici olmalıdır. Bu sebeple herkes için geçerli tek bir dilekçe örneğinden söz edilemez. Bununla birlikte yine de ana hatları ile şöyle bir dilekçe örneği sunabiliriz:

… BAKANLIĞINA/GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE/BAŞKANLIĞINA/REKTÖRLÜĞÜNE/BELEDİYESİ BAŞKANLIĞINA

(Buraya İlgili Makamın Yazılması Gerekmektedir. Yer alan başlıklardan birisine sadece yer verilecektir. Personel hangi kuruma naklen atanmak istiyorsa o kurumun adına yer verilmelidir.)

… kurumunda … ilinde …/…/ 20… tarihinden itibaren halen … unvanında çalışmaktayım. …/…/ 20… tarihinde … Üniversitesi … Fakültesi … Bölümünden mezun oldum. Ayrıca mezun olduğum bölüm ile alakalı olarak … ve … sertifikalarım ve … konuları hakkında tarafımca yazılmış … isimli yayınlar bulunmakta, … eğitimlerini almış olup tüm bu hususlar nazara alınarak daha iyi bir şekilde hizmet verebilmek amacıyla kurumlar arası geçiş talep etmekteyim.

Dilekçemin ekinde yer alan eğitim bilgilerim, yazmış olduğum yayınlar, sertifikalarım ve özgeçmişim göz önünde bulundurularak 657 sayılı Kanunun 74. maddesinde yer alan “Memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakatı ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür. Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak dereceleri arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteği de şarttır.” hükmü uyarınca … Bakanlığınız/Müdürlüğünüz/ Başkanlığınız/Genel Müdürlüğünüz/Rektörlüğünüz/Belediye Başkanlığınız da öncelikle boş bulunan … kadrosuna, bu kadronun olmaması durumunda da durumuma uygun bir kadroya naklen atanmamın yapılması hususunda,

Gereğini saygılarımla arz ve talep ederim …/…/2024

                     Adı Soyadı /İmzası

Ben [Adınız Soyadınız], [Unvanınız] olarak çalışmakta olduğum [Kurumunuzun Adı]’nda görev yapmaktayım. Sizlere bu dilekçe ile, [Geçiş Yapacağınız Kurumun Adı]’na geçmek istediğimi bildirmek istiyorum.

[Geçiş Sebebiniz] nedeniyle, [Geçiş Yapacağınız Kurumun Adı]’nda [Yeni Unvanınız] olarak çalışmak üzere başvuruda bulundum ve kabul edildiğim takdirde, bu kurumda çalışmaya başlamak istiyorum.

Bu nedenle, [Kurumunuzun Adı]’ndan [Ayrılma Tarihi] tarihinde ayrılmak istiyorum. Görevden ayrılmadan önce yapılması gereken tüm işleri tamamlamaya hazırım. Görevden ayrılma sürecinde, bana göstereceğiniz yardımlar için şimdiden teşekkür ederim.

Saygılarımla,

[Adınız Soyadınız]

[İmzanız]

[Tarih]

Kurumlar Arası Geçiş Emsal Mahkeme Kararları

“Davacı, 2000 yılında yapılan ÖSYM sınavında başarılı olarak Ege Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünü kazanıp kayıt yaptırdığını, Anayasal güvence altındaki eğitim ve öğretim hakkının göz önüne alınarak muvafakat verilmesi gerektiğini ileri sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.

Anayasanın 42. maddesinde, kimsenin eğitim ve öğretim haklarından yoksun bırakılamayacağı kurala bağlanmış; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74. maddesinde; Memurların bu kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 nci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür.

Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak dereceleri arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteği de şarttır. Hükmü yer almıştır.

Dosyanın incelenmesinden; hemşirelik ön lisans mezunu olup, Hacettepe Üniversitesi Hastanesinde hemşire olarak görev yapmakta iken, Ege Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne kaydını yaptıran davacının, Ege Üniversitesi Erişkin Hastanesine naklen atanmasının sağlanması amacıyla muvafakat verilmesi istemiyle 29.9.2000 tarihli dilekçeyle davalı idareye başvuruda bulunduğu, davalı idarenin … günlü, … sayılı işlemiyle hizmetine ihtiyaç duyulduğundan muvafakat verilmesinin uygun olmadığının bildirildiği, bu işlemin iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Davalı idarece, davacının çalıştığı Hacettepe Üniversitesi Hastanesinde sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi için hizmetine ihtiyaç duyulduğu ve kendisine muvafakat verildiği takdirde aynı konumda olan diğer personele olumsuz yönde örnek oluşturacağı belirtilerek ve 657 sayılı Yasanın 74. maddesinde tanınan takdir yetkisine dayanılarak işlemin kurulduğu öne sürülmekte olup; madde hükmünde de anlaşılacağı üzere, idarelere kamu görevlilerinin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklen geçişleri konusunda takdir yetkisi tanınmış ise de, mutlak ve sınırsız olmayan bu yetkinin kullanılması kapsamında gerçekleştirilen işlemlerin kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından yargı denetimine tabi olduğu çekişmesizdir.

Bu durumda, Anayasanın sözü edilen hükmünün doğal sonucu olarak davacının eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılacağı açık olup, davacıya muvafakat verilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuksal isabet görülmemiştir.”

…657 sayılı Kanunun 54. maddesi uyarınca aday memurun başka kurumlara naklinin yapılamayacağı da belirtilmek suretiyle davacının atanmasına muvafakat verilmemiş ise de, yukarıda da belirtildiği üzere anılan madde uyarınca aday memurların belli bir yarışma sınavı sonucuna göre kurumların muvafakatlarıyla başka kurumlara naklen atanmalarına olanak bulunduğundan, davacının atanmasına anılan gerekçeyle muvafakat verilmemesinde hukuka uygunluk görülmediği…

… infaz koruma memuru olarak görev yapan davacının, Kültür ve Turizm Bakanlığı emrinde durumuna uygun bir kadroya atanma istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin… işlemin iptali istemiyle açılan davada… davalı idarenin davacının hizmetine ihtiyaç duyduğu, yargı kararı sonucu gelinen süreçte münhal kadro yönünden bir engel olmadığı anlaşıldığından, davacının atamasının gerçekleştirilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir…

Danıştay 2. Dairesi  Tarih 31.10.2019, Esas 2016/11230, Karar 2019/5786 sayılı kararı

• DMK 74. Madde

… Rektörlük tarafından davacıya muvafakat verildiği ve aradan iki yıldan fazla zaman geçmesine rağmen hiçbir işlem yapılmadığı, davacının naklen atanmasına engel teşkil edecek bir durumun bulunduğuna ilişkin davalı idarece dosyaya somut bir bilgi ve belge sunulmadığı anlaşıldığından, bu kez hizmetine ihtiyaç duyulmadığı gerekçesiyle davacının başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı…

• İdarenin memurun hizmetine ihtiyaç duyduğu iddiası ile kurumlar arası geçiş adına muvafakat vermemesi halinde iddiasını ispatlayamamasına ilişkin

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74. maddesinde, “Memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakatı ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür. Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak dereceleri arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteği de şarttır.” hükmüne yer verilmiştir. İdarelere, personelinin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklen geçişleri için muvafakat verme konusunda takdir yetkisi tanınmış ise de, mutlak ve sınırsız olmayan bu yetkinin kullanılması suretiyle gerçekleştirilen işlemlerin kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından yargı denetimine tabi olduğu çekişmesizdir.

Dosyanın incelenmesinden, davacının, 28/01/2013 tarihinde 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi uyarınca sözleşmeli mühendis pozisyonunda Devlet Su İşleri Konya 4. Bölge Müdürlüğü’nde göreve başladığı; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na, 6495 sayılı Kanunun 9. maddesi ile eklenen Geçici 41. madde uyarınca 15/10/2013 tarihinden itibaren kadrolu olarak çalışmaya başladığı; 2013/2 KPSS yerleştirme sonuçlarına göre Karayolları Genel Müdürlüğü’ne jeoloji mühendisi olarak yerleştirilmekle birlikte görev yaptığı Kurum olan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün davacının hizmetine ihtiyaç duyulduğundan bahisle atanmasına muvafakat vermemesi ve bu nedenle de Karayolları Genel Müdürlüğü’ne atanamaması üzerine temyizen incelenmekte olan davayı açtığı anlaşılmaktadır.

Dava konusu uyuşmazlıkta her ne kadar İdare Mahkemesi’nce, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na, 6495 sayılı Kanun’un 9. maddesi ile eklenen Geçici 41. maddenin 4. fıkrasında, sözleşmeli statüde çalışmakta iken bu madde kapsamında memur olarak atananların, beş yıl süreyle başka kamu kurum ve kuruluşlara naklinin yapılamayacağı ve bu nedenle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilmiş ise de; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Geçici 41. maddesi hükmünde geçen “nakil” ibaresinden, memurun başka kurumlarda durumuna uygun bir kadroya sınava tabi tutulmaksızın naklen atanmasının anlaşılması gerekmekte olup, yarışma sınavı sonucuna bağlı olarak belli kadrolara ve yine sınava bağlı kariyer görevlere yapılması gereken nakillerin Geçici 41. maddede geçen “nakil” kavramı içinde değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla çalışanların belli bir yarışma sınavı sonucuna göre kurumların muvafakatlarıyla başka kurumlara naklen atanmalarına olanak bulunduğu hususu kuşkusuzdur.

Diğer taraftan, davalı idarelerden Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nce davacının hizmetine ihtiyaç duyulduğu ileri sürülmüş ise de, ihtiyaç durumu somut olarak ortaya konulamadığından bu sava itibar edilmemiştir. Bu durumda, kamu hizmetinin bütünlüğü ve devamlılığı ilkesi gereğince kamu görevlilerinin özel koşullarına göre verimliliklerinin en yüksek olduğu ve hizmetlerinden en yüksek oranda yararlanılacak bir birimde çalıştırılmalarının kamu yararına uygun düşeceği açık olup; bu itibarla, davacının 2013/2 KPSS sonucunda aldığı puana dayalı olarak Karayolları Genel Müdürlüğü’ne jeoloji mühendisi olarak yerleştirildiği dikkate alındığında, dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

• Eş durumu nedeniyle muvafakat verilmesi gerektiğine ilişkin

Anayasa’nın “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” başlıklı üçüncü bölümünün 41. maddesinde ailenin korunmasına yönelik düzenlemeler getirilmiş, böylece ailenin korunması ilkesi temel haklar içerisinde yerini almıştır. Sözü edilen madde hükmünde;  ailenin Türk toplumunun temeli olduğu vurgulanmış, devletin, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunmasını ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alacağı ve teşkilatı kuracağı hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 22/05/2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve Anayasa’nın 90. maddesi, 5. fıkrasına eklenen cümle ile; usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda, milletlerarası antlaşma hükümlerinin esas alınacağı düzenlenmiştir.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 10/12/1948 tarih ve 217 A (III) sayılı kararıyla ilan edilen ve 27/05/1949 tarih ve 7217 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 06/04/1949 tarih ve 9119 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ülkemiz tarafından kabul edilen “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi”nin 16. maddesi, 3. fıkrasında; “Aile, toplumun, doğal ve temel unsurudur, toplum ve devlet tarafından korunur.” hükmüne yer verilmiştir. Ülkemizin, 20/03/1952 tarihinde imza altına alarak kabul ettiği ve 19/03/1954 tarihli 8662 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6366 sayılı İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Koruma Sözleşmesi ve Buna Ek Protokolün Tasdiki Hakkında Kanun ile ülkemiz tarafından kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Özel hayatın ve aile hayatının korunması” başlıklı 8. maddesinde ise; “Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.

Bu hakkın kullanılmasına bir kamu makamının müdahalesi, ancak müdahalenin yasayla öngörülmüş ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, düzenin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli bir tedbir olması durumunda söz konusu olabilir.” kuralı yer almıştır.

Bu maddenin ihlaline yönelik olarak açılmış olan davada; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince verilen kararda; “…evli bir çift söz konusu olduğunda “aile hayatı” ifadesinin normalde bir arada oturmayı içerdiği, aile kurma hakkının bir arada yaşam hakkını içermediğini düşünmenin neredeyse imkansız olduğu” (Abdulaziz, Cabales ve Balkandili-Birleşik Krallık davası 28/05/1985, Seri A No:94 s.32) kabul edilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 74. maddesinde, memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakatı ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68. maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakillerinin mümkün olduğu belirtilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Karabük Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü’nde sekreter olarak görev yapan davacının, eşinin 2011 yılından bu yana Ankara ilinde mobilya sektöründe faaliyet gösteren bir işyerinde SSK’lı işçi olarak çalıştığı, Ankara Valiliği, İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü’ne veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak naklen atanma istemiyle yaptığı başvurusunun anılan idarece kabul edilerek; Karabük Üniversitesi Rektörlüğü’nden muvafakat istenildiği; söz konusu talebin davalı idarenin 10/03/2015 tarih ve 138137 sayılı işlemiyle reddedilmesi üzerine, temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen ulusal ve uluslararası düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, bu düzenlemelerin tesisinde güdülen amacın; aileyi parçalanmaktan kurtarmak, aile bireylerini bir arada tutmak suretiyle; ailenin huzur ve mutluluğunu devam ettirmek ve bu yolla kamu görevlilerinin ailevi kaygılardan uzak bir biçimde kamu hizmetlerini verimli, etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütmeleri için gerekli ortamı sağlamak olduğu açıktır.

Bu durumda; ailenin korunmasına yönelik olarak devlete verilen görevin, öngörüldüğü şekliyle yerine getirilebilmesinin temel koşullarından birisinin de; aile birliğinin sağlanması olduğu, aksi bir uygulamanın ise, ailenin huzurunu temelden sarsarak maddi ve manevi anlamda toplum açısından giderilmesi çok zor olan zararları beraberinde getireceği, böylesi bir durumun ise günümüzün evrensel anlamda kabul görmüş sosyal ve hukuk devleti anlayışıyla bağdaşmayacağı göz önüne alındığında; davacının eş durumu mazereti dikkate alınarak işlem tesisi gerekirken aksi yönde kurulan dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

• Memurun mezun olduğu bölüm ile alakalı bir mesleğe naklen atanma talebinde bulunması halinde muvafakat verilmesi gerektiğine ilişkin 

…Kamu hizmetinin bütünlüğü ve devamlılığı ilkesi gereğince, kamu görevlilerinin özel koşullarına göre verimliliklerinin en yüksek olduğu ve hizmetlerinden en yüksek oranda yararlanılacak bir birimde çalıştırılmalarının kamu yararına uygun düşeceği açıktır.

Bu durumda, davalı idarece personel ihtiyacı gerekçe gösterilerek muvafakat verilmemiş ise de, Jeoloji Mühendisi olan davacının görev yapmak istediği alanın öğrenimine ve mesleğine uygun olması ve bu meslekte daha verimli olabileceği, ayrıca gitmek istediği kurumca öğrenimine uygun tarzda yükselebilme olanağının da mevcut olduğu hususları göz önüne alındığında davacının atanma isteğine muvafakat edilmemesine dair işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararın da hukuka uyarlık görülmemiştir.”

Yukarıda yer alan yargı kararlarından da görülecektir ki, kurumlar arası geçişte memurun hali hazırda görev yapmakta olduğu kurumun muvafakat vermesine ilişkin takdir yetkisi kamu gereklilikleri ve hizmet gereklilikleri bakımından denetime tabi tutulmuş ve bu doğrultuda kararlar verilmiştir.

Yargı kararlarının gerçekleştirmiş olduğu bu denetimde, muvafakat vermeyen kurumun takdir yetkisinin olumsuz olması halinde kurumun bu kararının; memurun mezun olduğu bölüm ile alakalı bir mesleğe naklen atanma talebinde bulunması halinde, memurun eş durumu nedeniyle naklen atanma talebinde bulunması halinde, kurumun memurun hizmetine ihtiyaç duyduğu iddiası ile kurumlar arası geçiş adına muvafakat vermeyip bu iddiasını ispatlayamaması halinde ve memurun eğitim durumu nedeniyle naklen atama talebinde bulunması halinde bozulması gerektiğine ilişkin kararlar verilmiştir. Görülmektedir ki, kurumların takdir yetkisi kapsamında olan olumsuz muvafakat kararları, özellikle belirtilen bu hususlar halinde idari yargı tarafından memurun lehine bozulmaktadır.