Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Komutanlığı Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin “Eğitim Merkezinden ayrılma ve çıkma” başlıklı 14. maddesinin 2/ç bendi uyarınca, yeterlilik sınavını geçemeyenlerin ilişikleri Eğitim Merkezi Yönetim Kurulunun kararı, Eğitim Merkezi Komutanının teklifi ve Başkanın onayı ile kesilir. Bu durum Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına bildirilir. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi yeterlilik sınavı iptal davası açmak için 60 gün süreniz vardır. Bu süre hak düşürücü süredir. Yeterlilik sınavına itiraz edilemez.

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Eğitim Öğretim Yönetmeliği hükümlerine dayalı olarak gerçekleştirilen yeterlilik sınavında başarısız sayılma sonucu tesis edilen dava konusu ilişik kesme işlemlerine karşı 60 gün içinde idari dava açılmalıdır. Bu davada yürütme durdurma talep edilmelidir. Bu süre hak düşürücü süredir. Süre geçirildikten sonra açılan davalar hak düşürücü süre nedeniyle reddedilir.

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Yeterlilik Sınavı Nedir?

Temel Kolluk Eğitimini başarı ile tamamlayan öğrenciler, subay veya astsubay olarak naspedilmeden önce yeterlilik sınavına tabi tutulur. Yeterlilik sınavına ilişkin usul ve esaslar Yönetmelik’in 25. maddesinde belirtilmiştir.

Yeterlilik sınavı; sözlü, atış ve spor sınav aşamalarından oluşur. Yeterlilik sınavının uygulama yöntemi ve konu kapsamları Senato tarafından belirlenir ve öğrencilere tebliğ edilir. Sınav, Temel Kolluk Eğitiminin tamamlanmasını müteakip en geç iki hafta içinde yapılır. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi yeterlilik sınavına karşı sadece dava açılabilir, itiraz edilemez.

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Yeterlilik Sınavı Nasıl Yapılır?

Senatoda alınan kararlar doğrultusunda tespit edilen alanların her biri için ayrı komisyonlar oluşturulur. Komisyonların sınavla ilgili usul ve esasları Senato tarafından belirlenir. Sınav komisyonu tarafından yapılacak sözlü sınavda öğrenciler;

• Mesleki bilgi ve uygulama düzeyi,
• Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
• Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
• Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu, hususları açısından yüz tam puan üzerinden değerlendirilirler.

Sözlü sınavlarda, soru hazırlama komisyonu tarafından hazırlanarak bastırılan sorular arasından öğrencilere soru kartı çektirilerek cevaplamaları istenir. Sınav komisyonu tarafından öğrenciye konu ile ilgili ilave sorular sorulabileceği gibi ilave uygulamalar da yaptırılabilir.

Sınav komisyonu üyeleri tarafından verilen puanlar ayrı ayrı puan değerlendirme karar formuna işlenir. Komisyon üyelerinin ayrı ayrı vermiş oldukları puanların aritmetik ortalaması alınarak öğrencilerin sınav puanı tespit edilir.

Yeterlilik sınavı başarı notu; sözlü sınav notunun %70’i, spor sınav notunun %15’i, atış sınav notunun %15’i alınarak belirlenir. Öğrencinin sınavda başarılı olabilmesi için yüz tam puan üzerinden en az altmış puan alması gerekir. Başarısız olan öğrencinin aldığı puan ve gerekçesi puan değerlendirme karar formuna işlenir. Sınav sonuçları Merkezi Sınav Komisyonuna bildirilir ve sınav sonuçları Merkezi Sınav Komisyonu tarafından ilan edilir.

Sınavda başarısız olan öğrenciler; subay veya astsubay naspedilmezler, akademik program kapsamında sertifika ve öğrenim belgeleri verilir ve kıta kaynaklı olanlar kıtalarına gönderilir, dış kaynaktan temin edilenlerin ise ilişiği kesilir. Değerlendirme karar formları Akademi Başkanlığınca ilgili mevzuat çerçevesinde muhafaza edilir. Sınav komisyonu kararlarına itirazlar değerlendirilmeye alınmaz.

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Komutanlığı Eğitim-Öğretim Yönetmeliği

Jandarma Ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Komutanlığı Eğitim-Öğretim Yönetmeliği, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi bünyesinde teşkil edilen Eğitim Merkezi Komutanlığı sorumluluğunda öğrenci ve kursiyerlere verilecek eğitim ve öğretime ilişkin usul ve esasları belirlemektir. İşbu yönetmelikte öğrencilerin eğitim merkezinde aldıkları eğitimden sonra eğitim ve derslerle ilgili tabi tutulacakları sınav ve değerlendirmelere ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

Eğitim Merkezi ile ilgili sınav ve değerlendirmelere yürütülecek genel esaslar ilgili Yönetmelik’in 16. Maddesinde düzenlenmiştir. İşbu Yönetmelik maddesine göre öğrencilerin İntibak Eğitimi dönemi hariç Temel Kolluk Eğitiminde aldıkları eğitim ve dersler için sınavlar yapılır. Öğrencilerin İntibak Eğitimi dönemi hariç Temel Kolluk Eğitiminde eğitim ve derslerdeki başarıları, başarı harfleri ile değerlendirilir. Sınav değerlemeleri sonucu doğrudan başarısız olan öğrenciler ile bütünleme, not yükseltme, ek not yükseltme, tek ders sınavları sonucunda başarısız olan öğrenciler, belirlenen azami eğitim süresini tamamlayamayacakları için kıta kaynaklı olanlar kıtalarına gönderilir, dış kaynaktan temin edilenlerin ise ilişiği kesilir. Sınav değerlendirmesine göre akademik eğitim dönemi sonunda, başarılı olan öğrenciler ise yeterlilik sınavına girmeye hak kazanır.

Ancak söz konusu sınav değerlendirmeleri sonucu başarısız olan adaylar sınav sonuçlarına itiraz edebilirler. Sınav değerlemelerine ilişkin itiraz ve iptal davası usulü Yönetmelik’in 29. Maddesinde düzenlenmiştir. İşbu Yönetmelik maddesine göre ara sınav, dönem sonu/yarıyıl sonu sınavı gibi toplu sınavların sonuçları sınavı takip eden on beş gün içerisinde yayımlanır ve öğrenciler, sınav sonuçlarına sonuçların ilân tarihini takip eden üç gün içinde yazılı olarak sıralı amirlerine itirazda bulunabilirler. Ayrıca sınav sonuçlarına itirazlar ve itirazların değerlendirilmesine ilişkin esaslar, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığı’nın yürürlüğe koyacağı yönergede belirtilir.

Sınav sonuçlarına ilişkin yazılı itirazlara, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. Maddesi gereği idare tarafından otuz gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İlgililer otuz günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi (60 gün) içinde idari yargıda dava açabilecekleri gibi idarenin itiraza ret cevabı vermesi hallerinde de idari yargıda dava açma yoluna gidebilirler.

Yeterlilik Sınavı Puanları Nasıl Hesaplanır?

Temel Kolluk Eğitimi’ni başarı ile tamamlayan öğrenciler, subay ve astsubay olarak atanmadan önce yeterlilik sınavına girerler. Bu yeterlilik sınavı; sözlü, atış ve spor sınavı olmak üzere 3 aşamadan oluşmaktadır. Yönetmelik’in 25. maddesine göre “Yeterlilik sınavının uygulama yöntemi ve konu kapsamları Senato tarafından belirlenir ve öğrencilere tebliğ edilir.” Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Senatosu tarafından yeterlilik sınavında öngörülen aşamalar için ayrı ayrı komisyonlar oluşturulur. Sınav komisyonu tarafından yapılacak sözlü sınavda öğrenciler;

• Mesleki bilgi ve uygulama düzeyi,
• Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
• Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
• Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu,

Hususları açısından yüz tam puan üzerinden değerlendirilirler. Sözlü sınava girecek öğrencilere, soru hazırlama komisyonu tarafından hazırlanarak bastırılan sorular arasından soru kartları çektirilir ve cevaplamaları istenir. Sınav sonucunda, her bir sınav komisyonu üyesi tarafından verilen puanlar ayrı ayrı puan değerlendirme karar formuna işlenir. Sınav puanı tespitinde komisyon üyelerinin ayrı ayrı vermiş oldukları puanların aritmetik ortalaması alınır. Yeterlilik sınavı başarı notu ise sözlü sınav notunun %70’i, spor sınav notunun %15’i, atış sınav notunun %15’i alınarak hesaplanır. Öğrencinin sınavda başarılı sayılabilmesi için yüz tam puan üzerinden en az altmış puan alması gerekmektedir. Sınav sonucu hesaplarına göre başarısız olan öğrencinin aldığı puan ve gerekçesi puan değerlendirme karar formuna işlenir. Sınav sonuçları Merkezi Sınav Komisyonu’na bildirilir ve sınav sonuçları Merkezi Sınav Komisyonu tarafından ilan edilir.

Sınavda başarısız olan öğrenciler, subay veya astsubay olarak atanamazlar. Başarısız olan öğrencilere akademik program kapsamında sertifika ve öğrenim belgeleri verilir ve kıta kaynaklı olanlar kıtalarına gönderilir, dış kaynaktan temin edilenlerin ise ilişiği kesilmektedir. Değerlendirme karar formları Akademi Başkanlığınca ilgili mevzuat çerçevesinde muhafaza edilir ve sınav komisyonu kararlarına itirazlar değerlendirilmeye alınmaz.

Yeterlilik Sınavı İptal Davası

İlgili Yönetmelik’in 26/8 maddesinde, sınav komisyonu kararlarına karşı yapılan itirazların değerlendirmeye alınmayacağı belirtilmiştir. Bu nedenle öğrencilerin yeterlilik sınavına karşı doğrudan idari yargıda dava açma yoluna gitmesi gerekir.

Sınav sonucunun iptalini isteyen öğrencilerin, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun idari yargıda dava açma süresini düzenleyen 7. Maddesi gereği yeterlilik sınavı sonucunun yazılı bildiriminin yapıldığı günden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açması gerekmektedir. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun idari davalarda yetkiyi düzenleyen 32/1 maddesi gereği, dava konusu olan işlemi tesis eden idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkilidir. Bu itibarla sınav sonucu için açılacak davada, yeterlilik sınavını icra eden Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi’nin bulunduğu yer olan Ankara idare mahkemesi yetkili olacaktır.

• İlgili Yönetmeliğin 30.04.2020 Tarihli 31114 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlandığı Tarihten Önceki Tarihlerde Tesis Edilen İdari İşlemler

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nca verilen 14.10.2019 tarih ve YD İtiraz No: 2019/919 sayılı kararıyla, ilgili Yönetmelik’in öğrenci ve kursiyerlere verilecek eğitim ve öğretime ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmış olduğu, İçişleri Bakanlığınca 21.03.2017 tarihinde onaylanmakla birlikte Resmi Gazete’de yayınlanmadığı belirtilerek, Resmi Gazete’de yayımlanması gereken yönetmeliklerden olduğu için yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun bu kararı gereği ilgili Yönetmelik, yürütülmesi durdurulan diğer maddelerde yapılan değişikle 30.04.2020 tarihinde 31114 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi 17.09.2020, 2020/1533E. 2020/2086K. Sayılı kararında da bu hususla ilgili “Yönetmelik hükümlerinin bir kısmının yürütmesinin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun söz konusu kararıyla durdurulması ve anılan Yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlanması gerektiğinin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 14.10.2019 tarih ve YD İtiraz No:2019/919 sayılı kararı ile saptanmış olması ve dava konusu işlem tarihi itibariyle bu gereğin de yerine getirilmemiş olması karşısında, bahse konu Yönetmelik hükümlerine dayanılarak tesis edilen, davacının öğrencilikten çıkarılarak ilişiğinin kesilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık ve aksi yöndeki idare mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.” denilerek idari işlem tarihi, Yönetmelik’in Resmi Gazete’de yayımlanmadığı döneme denk gelen idari işlemlerin bu yönüyle de hukuka aykırı olduğuna karar verilmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 06.07.2020, 2020/102E. 2020/102K. Sayılı kararında da “… Hukuka aykırılığı yargı kararıyla saptanarak yürütmesinin durdurulmasına karar verilen Yönetmelik hükümlerine dayalı olarak yapılan yeterlilik sınavları sonucunda başarısız sayılma nedeniyle tesis edilen dava konusu ilişik kesme işlemlerinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Komutanlığı Eğitim-Öğretim Yönetmeliği 30.04.2020 tarih ve 31114 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiğinden, yapılan değerlendirmenin, yalnızca İçişleri Bakanlığınca 21.03.2017 tarihinde onaylanmakla birlikte Resmi Gazete’de yayımlanmayan Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Eğitim Merkezi Eğitim-Öğretim Yönetmeliği’ne dayalı olarak yapılan yeterlilik sınavlarına ilişkin olduğu da açıktır.” denilerek ilgili Yönetmelik’in Resmi Gazete’de yayımlanmadan önceki haliyle tesis edilen idari işlemlerin hukuka aykırı olduğuna karar verilmiştir.

Yeterlilik Sınavı İptal Davalarında Avukatın Önemi

İlgili Yönetmelik’de sözlü sınavların nasıl yapılacağına dair herhangi bir kanuni düzenleme bulunmamaktadır. Her ne kadar sözlü sınavlarla ilgili kanuni bir düzenleme bulunmasa da sözlü sınavların nasıl yapılacağına ilişkin Danıştay’ın kararları bulunmaktadır. Danıştay kararlarına göre sözlü sınavlar teknolojik imkânlarla kayıt altına alınmalıdır.

Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu’nun YD İtiraz No: 2008/774 kararında

• Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Yeterlilik Sınavı

“Danıştay On İkinci Dairesince; tüm unsurları itibariyle yargısal denetimin yapılabilmesi ve hukuk devleti ilkesinin temini açısından, sözlü sınav komisyon üyelerinin her biri tarafından değerlendirme yapılarak tutanağa bağlanmış soruların ve yanıtlarının neler olduğunun, bu yanıtlara komisyon üyelerince takdir edilen notun gerekçeleriyle ortaya konulmamış olması ve ayrıca sözlü sınavda verilen yanıtların teknolojik imkânlardan yararlanarak sesli ve görüntülü kayıt altına alınmaması nedenleriyle davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlem hukuka uygun bulunmamıştır.” sözlü sınavlarda nasıl bir usul izlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu’nun YD İtiraz No: 2008/774 kararında

• Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Yeterlilik Sınavı

“Davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde, sınav öncesinde soruların ve yanıtlarının hazırlanmamış olması, sözlü sınavın sesli ve görüntülü kayıt yapılmak suretiyle gerçekleştirilmemesi, ayrıca komisyon üyelerince takdir edilen notun gerekçeleriyle ortaya konulmaması nedenleriyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” denilerek işlemin hukuka uygun bulunmamasının gerekçelerinden birisinin, “sözlü sınavda adayın sorulara verdiği yanıtların teknolojik imkânlardan yararlanarak sesli ve görüntülü kayıt altına alınmamasının” oluşturduğu görülmektedir. Dolayısıyla, sesli ve görüntülü kayıt yapılmak suretiyle gerçekleştirilecek bir sözlü sınavda, adaylara yöneltilen soruların ve yanıtlarının kaydedilmesi gerekmekte olup bununla birlikte, sözlü sınavda komisyon üyelerince takdir edilen notların gerekçeleriyle kaydedilmesi hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvencenin temini açısından zorunlu ve gereklidir.

Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesinin 04.07.2019 tarih ve 2019/503E.  2019/668K. Sayılı kararı ile hukuka uygun bulunan Elazığ 1. İdare Mahkemesinin 28.02.2019 tarih ve 2018/103E. 2019/94K. Sayılı kararı

• Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Yeterlilik Sınavı

“Davacının yeterlilik sınav puanı değerlendirilmesine yönelik olarak düzenlenen “Yeterlilik Sınavı Değerlendirme Karar Forumu’na bakıldığında “B-Konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, C-Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı, D-Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu” hususlarında, değerlendirmelerin sübjektif nitelik arz ettiği görüldüğünden, bu bölümdeki değerlendirmelerde idarenin takdir yetkisinin diğer idari işlemlerin tesisi sırasındaki takdir yetkisine nazaran daha geniş olduğu; bölümlerin komisyon üyelerince ayrı ayrı puanlandığı, bu kısımda verilen söz konusu notlar ile ilgili takdir yetkisinin hukuka aykırı ve kamu yararı amacı dışında kullanıldığına dair veya kişisel veya başkaca saiklerle hareket edildiği yolunda somut bir verinin bulunmadığı…

Söz konusu formun 40 puan üzerinden notlandırılacak olan “A-Mesleki bilgi ve uygulama düzeyinin” test edildiği bölümüne gelindiğinde ise, bu bölümün form içeriğinde yer alan diğer bölümlerden farklı olarak objektif bir nitelik arz ettiğinin açık olduğu; nitekim burada bilgi ve uygulama düzeyinin ölçülmesi durumunun söz konusu olduğu, dolayısıyla bu kısımla ilgili değerlendirme yapılırken idarece bu hususun dikkate alınması ve buna göre hareket edilmesi gerektiği; buna karşın, bu bölümde davacıya ‘asayiş ceridesi doldurma senaryosu’ ile ilgili bir adet soru sorulduğu ancak söz konusu sorunun doğru cevabının ve soruya ait cevap anahtarında verilen cevapların ne şekilde puanlanacağının, sınav öncesinde açık ve net bir şekilde belirlenmediğinin görüldüğü; Mahkemelerince ara kararı ile istenilmesine rağmen belirtilen bu hususlara dair herhangi bir bilgi ve belgenin ibraz edilmediği dolayısıyla en başından itibaren uyulması gereken hususlara riayet edilmeden (davacıya ait cevap kâğıdında herhangi bir puanlama yapılmadan) komisyon üyelerince davacıya ayrı ayrı 15, 14, 10 puan verildiğinin anlaşıldığı;

Bu durumda, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığı’nca Astsubaylığa geçiş aşamasında davacı ile ilgili olarak yapılan yeterlilik sınavının “A-Mesleki bilgi ve uygulama düzeyinin” belirlenmesine ilişkin kısmının objektif kriterlere ve ölçme ve değerlendirme ilkelerine uygun olarak yapılmadığı, dolayısıyla söz konusu sınavdan başarısız olduğundan bahisle davacının eğitim merkezinden çıkarılmasına yönelik olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak, işlemin iptaline karar verilmiştir.” denilerek de idarenin işbu sınavlarda sınırsız bir takdir yetkisine sahip olmadığı takdir yetkisinin hukuka aykırı ve kamu yararı amacı dışında kullanılmaması gerektiği ve objektif kriterlere uygun olarak değerlendirme yapılması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca başarısızlık halinin sözlü sınav olması halinde, genellikle tüm sınav komisyonu üyelerinin başarısız bulunan öğrencilere aynı puanları verdiği görülmektedir. Hâlbuki sınav komisyonu üyelerinin her biri öğrencileri ayrı ayrı objektif ve tarafsız bir şekilde değerlendirip ona göre puan vermelidir.

Ancak çoğu idari kurum sözlü sınavlarda Danıştay kararlarında sabit olan bu hususlara riayet etmemektedir ve bu durum hukuka aykırı idari işlemlere sebep olmaktadır. Sözlü sınavların yargısal denetimini zorlaştıran, idari kurumların bu gibi davranışları, keyfiliğe neden olmaktadır. Temel Kolluk Eğitimini başarıyla ve yüksek puanlarla tamamlayarak mesleki yeterliliğini kanıtlamış olan öğrencilerin, yeterlilik sınavı adı altında idarenin takdir yetkisini keyfi bir şekilde kullandığı sözlü sınavlara tabi tutulması ve sonucunda aldıkları onca eğitimin değersizleştirilmesi yazılı ve uygulamalı sınavların önemini yitirmesine, adayların hukuk devletine olan güveninin sarsılmasına ve hukuka aykırılığa yol açmaktadır.