Borçlunun birden fazla alacaklısı olduğu durumlarda, borçlunun sahip olduğu mallar eğer borcunu ödemeye yetmiyorsa hacze iştirak uygulanır. Ancak borçlu kişinin malları alacaklıların alacağı tutarı karşılamaya yetiyorsa borçlunun borç miktarı kadar malı satılarak alacaklılara ödeme yapılır. Borçlunun mallarının borcu karşılamaya yetmemesi halinde hacizli mallar söz konusu ise hacze iştirak da gündeme gelir.
Borçlunun birden fazla alacaklısı varsa ve malvarlığı bütün borçlarını karşılamaya yetmiyorsa İcra ve İflas Kanunu madde 100 ve 101’de yer alan şartlar çerçevesinde alacaklılar hacze iştirak edebilirler. Hacze iştirakte, alacağı ilk haciz koyduran alacaklıdan önce doğmuş olan kişinin, ilk hacze katılması söz konusudur. Bu sayede takip başlatmakta geç kalmış olan önceki alacağın sahibinin hacze iştirak ederek hak kaybı yaşamasının önüne geçilebilecektir. Hacze iştirak edilemezse, ilk haczi koyan alacaklı alacağını tahsil ettikten sonra geriye bir şey kalırsa bu kalan meblağ içinden diğer hacizli alacaklı alacağını alır. Dolayısıyla hacze iştirak edilemezse ilk haciz koyan alacaklı tarafından tüm malvarlığının alınarak geriye bir şey kalmaması da söz konusu olabilir.
Hacze iştirakın gerçekleşebilmesi için iki durum söz konusu olur. Bunlardan birincisi adi iştirak iken ikincisi de imtiyazlı iştiraktır. Adi iştirak için kesinleşmiş bir takip gerekmekte olup, imtiyazlı iştirak için borçluya yakınlığı olan kişilerin takibi yapamayacağı ve yakın olduğu için de takip yapamayacağını düşünen kişilerin başvuracağı bir yoldur. Bu nedenle imtiyazlı iştirake katılabilecek kişi sayısı sınırlıdır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda hacze iştirakın ne olduğundan ve hacze iştirakın nasıl yapıldığından bahsedeceğiz.
Hacze İştirak Nedir?
Hacze iştirak, borçlunun birden çok alacaklısı olduğu durumlarda, malvarlığının borcunu karşılamaya yetmemesi halinde düzenlenen bir durumdur. İcra ve İflas Kanunu’nun 100 ve 101. Maddelerinde düzenlenen hacze iştirakte alacağı daha önce doğan kişinin hacze ilk olarak katılması mümkündür. Bu durumda başka bir kişinin kendisinden önce haciz koydurması önemli değildir. Bu takip başlatmakta geç kalan kişiye verilen bir hak olup başkaca hak kayıpları yaşamasının önüne geçilmektedir.
Eğer kişi hacze iştirak etmezse, ilk haczi koyan kişinin alacak miktarı tamamlandığı takdirde geriye kalan meblağ üzerinden diğer alacaklılar tahsil edilir. Dolayısıyla kişi hacze iştirak etmezse ilk haciz koyan alacaklı borçlunun tüm mal varlığını alabilir ve ortaya çeşitli hak kayıpları çıkabilir. Hacze iştirak iki türlü olup bunlar adi hacze iştirak ve imtiyazlı hacze iştirak olarak ayrılır.
Hacze İştirak Nasıl Yapılır?
Hacze iştirak yapılması için alacaklının, ilk haciz başlatan kişiden önce alacak hakkı doğması gerekmektedir. Aksi takdirde hacze katılması mümkün değildir. Bu durum takibi başlatmakta geciken alacaklıların alacaklarını korumak ve daha fazla hak kaybı yaşamalarının önüne geçmek için getirilmiştir. Hacze iştirak adi ve imtiyazlı olarak iki şekilde yapılmaktadır. Her iki durumda da kişilerin ilk haczin uygulandığı icra dairesine başvuru yaparak hacze iştirak talebinde bulunması gerekmektedir.
İcra müdürü hacze iştirak talebini inceleyerek, borç ve alacak tutarlarını yazarak borçlunun malları borcu karşılamaya yetiyorsa tutanağa yazar. Herhangi bir hak kaybı yaşanmaması adına buna ilişkin konularda alanında uzman bir icra hukuku avukatının desteğinden yararlanılması gerekmektedir.
Hacze Adi İştirak
Hacze adi iştirak, İcra ve İflas Kanunu’nun 100. Maddesinde düzenlenmiştir. Adi hacze iştirak halinde, öncesinde bir takip yapıldığında başka alacaklıların hacze katılmalarıdır. Kanunda geçerli şartlar sağlandığı takdirde diğer adıyla takipli iştirak yapılması için ilk haczin uygulandığı icra dairesine talep yapılır. İcra müdürü bu aşamada haczedilen malların bedellerinin alacakları karşılamaya yeteceğini anlarsa hacze iştiraki haciz tutanağının altına yazar.
Hacze adi iştirak yapılması için öncelikle borçluya karşı icra takibi başlatmış olması ve bu haczin kesinleşmiş olması gerekmektedir. Son olarak hacze iştirak için ilk haciz üzerine satılan malın değeri icra dairesinin veznesine girene dek talep edilebilir. Hacze iştirak yapacak kişinin bunun dışında ilk haczi koyduran kişiden bir önceliğinin olması gerekmektedir. ayrıca kişinin kanunda sınırlı sayıda belirtilen belgelerden birileriyle alacağını ispat etmesi gerekmektedir. bu evraklar şu şekilde sıralanabilir:
- Aciz belgesi
- Mahkeme ilamı
- Resmi senet / Tarih ve imzası onaylı senet
- Resmi dairelerin usulüne göre verdiği makbuz ya da belgeler.
Hacze İmtiyazlı İştirak
Hacze imtiyazlı iştirak, İcra ve İflas Kanunu’nun 101. Maddesinde düzenlenmiştir. Hacze imtiyazlı iştirakte takip yapılmadan başka bir alacaklının koyduğu hacze katılma düzenlenmiştir. İştirak talebi ilk haczi uygulayan icra dairesine uygulanır ve icra dairesi borçlu ve alacaklılara itiraz etmeleri için 7 gün gibi kısa bir süre verir. Eğer 7 gün içerisinde hacze iştirak talebine itiraz edilmezse hacze iştirak kesinleşir. Ancak itiraz edilmesi halinde hacze iştirak geçici olarak kabul edilir ve iştirak talebinde bulunan kişiye 7 gün içerisinde dava açması için süre verilir.
Hacze imtiyazlı iştirak edilmesi için, talep en geç ilk haciz üzerine satılan malın değerinin icra dairesinin veznesine girene dek yapılması gerekmektedir. Hacze imtiyazlı iştirak edilmesi her alacaklı için mümkün değildir. Yasa kapsamında bu kişiler sınırlı olarak belirlenmiştir. Yasada belirlenen kişiler dışındaki kişilerin hacze imtiyazlı iştirak etmesi mümkün değildir. Bu kişiler:
- Borçlunun eşi
- Borçlunun alt soyu (Çocukları)
- Borçlunun vasi olduğu kişiler
- Borçlunun kayyımı olduğu kişiler
- Borçlunun ölünceye kadar bakma alacaklısı olan kişi
- Borçlunun ilama bağlı nafaka alacaklısı
İcra Müdürlüğü’ne Şikayet
Hacze iştirak işlemleri uygulanırken, şartlar sağlandığı takdirde icra müdürü tarafından gerekli işlemler yapılır. İcra müdürü bu başvuruya ilişkin şartları inceledikten sonra ya kabul eder ya da reddeder. Verilen bu kararın şikâyet edilmesi işlemi ise İcra Hukuk Mahkemeleri’ne yapılacak başvuru ile sağlanır. Bu şikâyet başvuru üzerine icra müdürlüğünün verdiği karar iptal edilebileceği gibi düzeltilebilir.
İşlem tebliğ edildiyse 7 gün içerisinde tebliğ edilmediyse öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde şikâyet hakkı kullanılmalıdır. Şikâyet sözlü ya da yazılı şekilde başvurulabilir. Ayrıca bu başvuru icra dairesinin bulunduğu yer İcra Mahkemesi olacaktır. İcra müdürlüğüne şikâyet için belirli başlı şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bunlar şu şekilde örneklendirilebilir:
- Kanun hükmünün yanlış uygulanması,
- Takdir yetkisinin aşılması,
- Kamu düzenine aykırılık vs.
Bizi Arayın
WhatsApp