Güvenlik Soruşturması İtiraz

Güvenlik soruşturması itiraz konusu son dönemlerde tarafımıza çok fazla sorulmaktadır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu makalemizde güvenlik soruşturması itiraz müessesini ele alacağız. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması memur adayları için yapılması öngörülen bir araştırmadır. Yapılan bu araştırma ve soruşturma sürecinin amacı olarak; kamu görevine ilk kez veya tekrardan alınacak kişiler arasından milli güvenliğe ve kamu menfaatine zarar verecek ve bu sebeple sakıncalı görülen kişilerin elenmesi öngörülmüştür. Ancak bu sürecin yanlış yahut eksik yapılması birçok memur adayının haksız ve hukuka aykırı idari işlemlerle karşı karşıya kalmasına da yol açmaktadır. Bir yandan milli güvenliğimiz için faydalı olan bu süreç bazı yönleriyle insanlarda çeşitli mağduriyetlere de yol açmaktadır. Güvenlik soruşturması itiraz ise bu sürecin ilk basamağı olarak nitelendirilebilir. Güvenlik soruşturması itiraz müessesi aslında 2 türlüdür;

• İdare Mahkemesine iptal davası açılması
• İdareye başvuru yapılarak işlemin geri alınmasını talep etmektir. Burası esasında güvenlik soruşturmasına itiraz hususudur.

Kişinin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle atamasının yapılmaması sonucunda kişi iptal davası açabilir. Ancak bunun yanında idari işleme karşı itiraz yoluna da gidilebilmektedir. Bu itiraz yolu zorunluluk arz etmemektedir. Genellikle bu itiraza karşı idare tarafından olumlu bir dönüş sağlandığı görülmemektedir. Memuriyet başvurusu yapan kişinin güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığı sebebi ile atamasının yapılmaması durumunda, kişinin atamasının olumsuz sonuçlandığının tebliğ edildiği tarih itibari ile 60 günlük süre içerisinde itiraz hakkı kullanılarak idareye başvurulabilir. Ancak bu itiraza karşı idare tarafından olumlu dönüş sağlanmadığı bu sebeple kişilerin genellikle iptal davası yoluna başvurduğu görülmektedir.

Güvenlik soruşturmasına itiraz işlemi tesis eden idareye yapılabileceği gibi idare mahkemelerine verilecek bir dava dilekçesi ile de gerçekleştirilebilir. İdare mahkemelerine yapılan bu itiraz iptal davası adını almaktadır ancak halk arasında “güvenlik soruşturmasına itiraz ettim” şeklinde kullanımı da yaygındır. İşlemi tesis eden idareye yapılan itiraz çok da etkili bir yol değildir. Zira, işlemi tesis eden idare işlemini sehven büyük bir hata yapmadıysa geri almayacaktır ki bu hatalar T.C. kimlik numarasının yanlış olması, isim benzerliğine istinaden yapılan yanlışlıkları kapsamaktadır. Dolayısıyla güvenlik soruşturmasına itiraz dava açmak için size öngörülen 60 günlük hak düşürücü süreyi kesmekten başka bir anlamı olmayan etkisiz bir yoldur.

Güvenlik Soruşturması Olumsuz İtiraz

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda kamu hizmetine girmek isteyen aday memurların hangi şartlara tabi tutularak seçilecekleri 48.maddedeki genel şartlar ile açıkça belirtilmiştir.  Bu maddeler arasında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmış olması ve olumlu sonuçlanmış olması şartı da 2016 yılında çıkarılan bir KHK ile eklenmiştir. Güvenlik soruşturması olumsuz itiraz edilmesi gereken bir durumdur. Devlet kademesinde girilecek her türlü hizmette; memurlar, devlet kurumunda işçiler, doktorlar, askerler, polisler kısacası aklınıza gelen her kamu görevlisi güvenlik soruşturması geçirecektir. Güvenlik soruşturması itiraz süreci şu şekilde işlemektedir:

• İdareye başvuru: Öncelikle ilgili idareye yapılan bir başvuruyu gerektirir. Bu başvuru, soruşturma sonuçlarına itiraz etmek amacıyla yapılır. Başvurunun kabul edilebilmesi için gerekli olan koşullar şunları içerir:

1. Başvuru süresi: İdare tarafından verilen karardan itibaren 60 gün içerisinde yapılmalıdır.
2. İtiraz gerekçesi: Karara itiraz edilen nedenlerin açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
3. İdarenin olumsuz cevap vermesi veya vermemesi: İdareye başvuru yapıldıktan sonra 30 gün içinde cevap vermesi gereklidir. Bu süre geçtikten sonra verilmemesi veya olumsuz cevap verilmesi durumunda 60 gün içine idari dava açabilirsiniz.

Güvenlik soruşturması olumsuz itiraz edecekler bu itirazlarını işlemi tesis eden idareye yapabilecekleri gibi idare mahkemesinde iptal davası da açabilirler. Aslen idareye itiraz etmek etkisiz bir yol olsa da güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan bazı adayların bu yolu tercih ettiğini görüyoruz. Ne yazık ki bu durum sadece dava açmakta gecikmelere yol açmaktadır. Zira idareler tesis ettikleri işlemleri geri almadıkları gibi 60 günlük cevap süresinde çoğu zaman cevap bile vermezler. Bu nedenle güvenlik soruşturması olumsuz itiraz edeceklerin iptal davası açmak için kendilerine verilen 60 günlük süreyi kaçırmamaları en önemli husustur.

Güvenlik Soruşturması İtiraz Dilekçesi

Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması durumunda, bu sonuca karşı idari yargıda iptal davası açılabilir veya idareye itiraz edebilir. Güvenlik soruşturması iptal davası açmadan önce idareye başvuru yapmak zorunlu değildir. Uygulamada bu yoldan sonuç almak oldukça zordur. İdareler, büyük ölçüde tesis ettikleri olumsuz bir işlemi mahkeme kararı olmadan geri almazlar. Bu nedenle, olumsuz sonuçlanan bir güvenlik soruşturması durumunda en doğru yol, zaman kaybetmeden iptal davası açmaktır. Güvenlik soruşturması itiraz usulü fahiş bir hata olmadıkça zaman kaybı olarak değerlendirilmektedir.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan aday memurlar güvenlik soruşturmalarının olumsuz neticelenmesi halinde itiraz etme hakkına sahiptir. Bu itiraz ise idareye verilecek bir itiraz dilekçesi ile yapılabileceği gibi idare mahkemelerinde iptal davası açarak da gerçekleştirilebilir. İdareye verilen itiraz dilekçesi işlemin geri alınması için bir başvuru niteliğindedir. Kurumlara verilen işlemin geri alınmasına yönelik bu itiraz dilekçeleri çoğu zaman reddedilmekte, hatta 60 günlük cevap süresi içerisinde cevaplanmamaktadır. Güvenlik soruşturmasına itiraz dilekçesi bu anlamda düşünüldüğünde etkisiz ve zaman kaybına yol açan bir yöntemdir. Güvenlik soruşturması itiraz dilekçesi, güvenlik soruşturması nedeniyle elendiğiniz kuruma verilecek bir dilekçedir.

İçeriğinde kısaca başvuru sürecinizden bahsetmeniz ve idareden işlemi geri almasını talep etmeniz yeterli olacaktır. İtiraz dilekçenizle birlikte olumsuzluğun size tebliğinden itibaren başlayan 60 günlük dava açma süreniz kesilecek, idarenin dilekçenize cevap vermesinden itibaren süreniz işlemeye devam edecektir. Bu sebeple başvuru ve cevap tarihlerini titizlikle takip etmeniz gerekmektedir.

Güvenlik Soruşturması İtiraz Dilekçe Örneği

Güvenlik soruşturması nedeniyle yaşanan olumsuzluklara karşı kanun ile bireylere idari başvuru yapma ve idari dava açma hakkı tanınmıştır. Güvenlik soruşturması nedeniyle yaşanan elenme, atanmama, başvuru sürecinin sonlandırılması işlemlerinin kişiye tebliğ edildiği tarihten itibaren başlayan 60 günlük hak düşürücü bir süreye tabidir. Güvenlik araştırmasına itiraz dilekçe örneği aşağıdadır. Kendinize göre revize edebilirsiniz.

Hangi suçların kamu görevlisi olmaya engel olacağına yönelik bir düzenleme 7315 sayılı Kanunda yapılmamıştır. Fakat konuya ilişkin halihazırda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m.48/A-5 düzenlemesi bulunmaktadır. Bu düzenlemede kamu görevliliğine alınacak kişiler için suçlarda belirli sınırlamalar yapılmıştır. Bu kapsamda güvenlik soruşturması olumsuz olan adayların itiraz veya iptal davası açması son derece önemlidir. bu şekilde hak kayıplarının önüne geçilebilir.

Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Tespit Komisyonu’na

• 696 sayılı KHK ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 23 Ekim 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ilamında aranan koşulları sağlamam sebebi ile başvurduğum ve memuriyete atanma sınavında başarılı olmama rağmen memuriyete atanmam hakkında yapılan arşiv araştırması/güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle yapılmamıştır.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 23 Ekim 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ilanında 12. maddesine göre memuriyete atanma için başvuran başvurucular hakkında arşiv araştırması yapılması gerekmektedir. Yani Devlet Memurları Kanunu’na atıfla aranan koşul, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından arşiv araştırması ile sınırlanmıştır.
• Ancak hakkımda ve birçok başvurucu hakkında arşiv araştırması yerine güvenlik soruşturması yapıldığı anlaşılmaktadır. Yapılan olumsuz değerlendirmenin içeriği ve nedenleri tarafıma tebliğ içeriğinde sunulmadığı için hakkımda idarenin sınırlarını aşarak hakkımda güvenlik soruşturması yaptığı kanaatindeyim. Ancak şunu belirtmek isterim ki, arşiv araştırması yerine hakkımda güvenlik soruşturması yapılması, söz konusu ilana ve dolayısıyla hukuka aykırı olacağı açıktır.  Kaldı ki, herhangi bir cezai sabıkam veya mahkûmiyetim olmamasına rağmen, sonuçları bana bildirilmeyen bir özgeçmiş kontrolü/güvenlik soruşturmasına dayanarak memuriyete atanma hakkımın reddedilmesi hukuka aykırıdır.

Yukarıda yaptığım tüm açıklama ve hukuki dayanaklar ışığında, işbu itirazımın Tespit Komisyonunuzca incelenerek kabulünü ve memuriyete atamam için gereğinin yapılmasını saygılarımla arz eder; aksi takdirde yasal ve Anayasal tüm haklarımı kullanacağımı, idari yargıda ve iş mahkemesinde dava yoluna gideceğimi bilgilerinize sunarım.

İsim Soyisim:

TC Kimlik No:

İmza:

Güvenlik soruşturmasına itiraz dilekçe örneği şeklinde yapılan aramalarda çeşitli örneklerle karşılaşabilirsiniz. Tek yapmanız gereken sürecin kısa bir özetini yazarak işlemin geri alınmasını talep etmenizdir. Ancak belirtmekte fayda var ki; idareye vereceğiniz bu itiraz dilekçesinin sonucunda beklediğiniz gibi bir geri alma işlemi gerçekleşmeyecektir. Bize göre bu başvuru sadece idari yargılama sürecini uzatan etkisiz bir başvurudur. Güvenlik araştırmasına itiraz dilekçe örneği için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

Hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılacak Kişiler

Devlet memurları kanununun güvenlik soruşturmasına ilişkin hükümlerinin kapsamının çok geniş olması sebebi ile ilgili kanun hükümleri Anayasa mahkemesince iptal edilmiştir. Sonrasında ise 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kanununda ise haklarında soruşturma ve araştırma yapılabilecek kişiler şöyle sayılmıştır; 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kanunu 3.Madde kapsamında:

• Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler
• Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli
• Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel,
• Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler,
• Üst kademe kamu yöneticileri,
• Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler
• Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasında Nelere Bakılır?

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasına konu olan kişinin yabancı ülkelerle ilişkisi olup olmadığı, terör örgütleriyle ilişkisi olup olmadığı, devletin güvenliğini tehdit edebilecek durumlar vb. araştırılır. Burada genellikle kişinin adli sicil kaydı, hakkında açılan davalar ya da aldığı cezalar incelenmektedir. Ancak idare çoğu zaman yetkisinin sınırlarını aşmakta bu nedenle yanlış işlemler tesis etmektedir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasında sınırlarının aşılmasına örnek olarak hakkında soruşturma veya araştırma yapılan kişinin sadece aile fertlerini araştırarak karar vermektedir. Ancak bazen bu sınırlarda aşılarak araştırılan kişilerin kapsamı genişletilmektedir. Bu durumda aile fertlerinin de dışına çıkılarak yapılan bir arşiv araştırması hukuka aykırı olacaktır. Bunların yanında aşağıdaki durumlar da arşiv araştırmasında dikkate alınmamalıdır;

• Kişi 18 yaşının altındayken hakkında hükmedilen suçlar
• Kişinin boşanmış olması
• Kişi hakkında verilen Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına dayanılması
• Kişinin kurumlardan şikâyetçi olması ve bir davada katılan sıfatıyla yer alması,
• Hakkında icra takibi başlatılması ya da borcunun olması,
• Hakkında başlatılan bir ceza yargılamasından beraat etmesi,
• Hakkında açılan bir soruşturmanın takipsizlikle sonuçlandırılması gibi durumların da güvenlik soruşturmasında dikkate alınması hukuka aykırılık teşkil edecektir.

Olumsuz Güvenlik Soruşturması ve Memuriyete Atanamama

Kamu hizmetinin sunulabilmesi ve hukuka uygun bir şekilde yürütülebilmesi için bu görevi layığıyla yürütebilecek uygun kişilerin kamu görevliliğine seçilmesi gereklidir. Bu ihtiyaç dünyadaki bütün demokratik ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de kamu görevine ilk defa veya yeniden girecek kişiler hakkında bir araştırmayı gerekli kılmaktadır ve bunun sağlanmasının yollarından birisi de söz konusu görevler bakımından farklılıklar arz etse de ilgili kişiler hakkında güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmasıdır.

7315 sayılı “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu” m. 4’e göre arşiv araştırması; “kişinin adli sicil kaydının, kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının ve kesinleşmiş mahkeme kararları ve CMK m. 171’de düzenlenen kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve m. 231 gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilip verilmediğinin, kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların ve nihayetinde kişi hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.” Kanunda “devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olgular” şeklinde kullanılan ifade dolayısıyla kişi hakkında yürütülen bir soruşturma ya da kovuşturmanın sırf bulunmasının güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasına tek başına neden olmayacağı vurgulanmıştır. Zira yapılan soruşturma sonucunda kişi hakkında CMK m. 172/1 uyarınca kovuşturmaya yer olmadığına karar verilebileceği gibi kovuşturma sonunda da kişi hakkında CMK m. 223 gereğince beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmiş olabilir.

Kişilerin başvuruda bulundukları ve tüm aşamaları başarı ile geçtikleri kamu personeli atamalarında çoğu zaman güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle başvuruları kabul edilmemektedir. İdare genellikle atamanın yapılmamasına ilişkin olarak bu güvenlik soruşturmasının veya arşiv araştırmasının içeriğini kişilerle paylaşmamaktadır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kanunu ile düzenlenmiştir. Ancak kişilerin atanamama sebeplerinin gerekçelere dayandırılmadan sadece genel bir nitelendirme yapılarak olumsuz sonuçlandırılması idari işlemin denetlenebilir ve objektif olma unsurlarını ihlal etmektedir. Bu sebeple kişiler arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandırılmasından bahisle memuriyete atanamamaları durumunda hukuki yollara başvurmalıdırlar.