Futbol Kulüplerinin Tescili ve Şirketleşmesi

Futbol kulüplerinin tescili, denetimi, şirketleşmesi ve müsabakalara katılımı Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Futbol Kulüpleri Tescil Talimatı ile düzenlenmiştir. Söz konusu Talimat futbol kulüplerine ilişkin esasların yeknesak kurallar çerçevesinde uygulanmasını sağlamaktır. Ayrıca Futbol Kulüpleri Tescil Talimatı ile futbol şubelerini devirleri, isim, unvan ve logo değişikliklerine ilişkin esaslar da düzenlenmiştir.

Ekonomik düzenin sporu ve spor kurumlarını etkilemesi ile futbol kulüplerinin şirketleşmesi süreci başlamıştır. Asırlardır geleneksel yapılarını korumakta başarılı olan spor sistemleri, ekonomik anlayışın değişmesi ile spor sektörünün faydalarından yararlanmak ve rekabet edilebilecek yapısal özelliklerini gözden geçirmek durumunda kalmıştır. Bu nedenle, günümüz dünyasında spor kulüpleri başarılarını ve performanslarını arttırmak adına birer işletme anlayışı içerisinde şirketleşme modellerini benimsemişlerdir.

Futbol Kulüplerinin Tescili ve Denetimi

Futbol kulüplerinin tescili ve denetimi Futbol Kulüpleri Tescil Talimatı’nın 8 ila 13. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu Talimat ile futbol kulüplerinin ve spor kulüplerinin futbol şubelerinin tesciline ilişkin kriterleri belirlemek Türkiye Futbol Federasyonu’na bırakılmıştır. Bu bağlamda tescili yapılan ve yapılacak futbol kulüpleri ile diğer spor kulüplerinin futbol şubelerinde aranacak kriterler TFF tarafından belirlenerek ilan edilmektedir. TFF tarafından ilan edilen kriterleri haiz olmayan ve istenen belgeleri süresinde vermeyen veya TFF tarafından belirlenecek tescil ücretini ödemeyen kulüplerin tescil işlemleri yapılmaz. TFF tarafından belirlenen kriterlerin tescilden sonra kaybedilmesi de tescilin iptal edilmesini gerektirir. Bu durumda TFF ilgili futbol kulübünün tescilini iptal etmektedir. Tescil için gerekli olan belgeler Futbol Kulüpleri Tescil Talimatı ile düzenlenmiştir. Ancak bu talimata ek olarak TFF tarafından ek belgeler de istenebilmektedir. Futbol Kulüpleri Tescil Talimatının 9. maddesinde düzenlenen bu belgeler şunlardır:

• Bu talimatın Ek-1’inde yer alan taahhütname,
• İl Dernekler Müdürlüğü tarafından onaylanmış kulüp tüzüğü,
• Kulübün en son yapılmış olan genel kurul toplantı tutanağı,
• Kulüp, kamu kurumu, eğitim kurumu veya özel kuruluşlara bağlı olarak kuruluyor ise bu kurum veya kuruluşlardan alınmış izin belgesi,
• Kulüplerin bağlı bulundukları illerdeki ASKF’lerden alınacak olan ve örneği bu talimatın Ek-2’sinde yer alan referans belgesi,
• Bu talimatın Ek-3’ünde yer alan bilgi formu,
• TFF tarafından talep edilebilecek diğer belgeler

Tescil başvurusunda bulunan futbol kulüplerinin başvuruları TFF tarafından oluşturulan bir kurul tarafından incelemeye alınır. İnceleme sonucunda tescili uygun görülen futbol kulüpleri için Talimat’ın Ek-4’ünde örneği bulunan Uygunluk Belgesi düzenlenir. Tescil işlemleri TFF tarafından her yıl tescil ücretinin futbol kulübü tarafından TFF’nin hesabına yatırıldıktan sonra yapılmaktadır. TFF tescilini yaptığı futbol kulübüne bir kulüp kodu numarası vermektedir. Ayrıca başvuru esnasında 3 nüsha halinde TFF’ye teslim edilen belgelerden oluşturulan 3 başvuru dosyasından biri TFF’de kalırken biri futbol kulübünün bulunduğu Bölge Müdürlüğü’ne verilir diğeri ise futbol kulübüne gönderilir.

Tescil işlemi yapılan futbol kulübü imzaladığı Taahhütname ile TFF’nin Kanun, statü ve diğer ilgili tüm düzenleme ve kararlarına aynen uyacaklarını, TFF’nin yargı kurullarının görev ve yetkilerini kabul edip kararlarına uyacaklarını, bu kararlara karşı hiçbir idari ve adli yargıya, temyiz, tashihi karar, yargılamanın iadesi gibi kanun yollarına başvurmayacaklarını, aksi davranışları halinde tescillerinin iptal edileceklerini kabul ederler. Ayrıca tescili yapılan futbol kulüpleri toplantılarında ve tesislerinde siyasi faaliyette bulunamazlar ve siyasi partilere maddi yardım yapamazlar. Bu hususun tespiti halinde futbol kulübünün tescili TFF tarafından derhal iptal edilir.

Tescil sonrasında futbol kulübünün TFF nezdinde temsili; kulübün Yönetim Kurulu üyelerince ya da Yönetim Kurulu tarafından yetki verilen kulüp üyeleri veya görevlilerince yerine getirilir. Kulüpler, Yönetim Kurullarını ve Yönetim Kurulu değişikliklerini 15 gün içerisinde TFF’ye bildirmek zorundadırlar. Bu bildirimde şirket genel kurul kararının ve/veya Yönetim Kurulu kararının ilan edildiği Ticaret Sicil Gazetesi aslı ve imza sirküleri de eklenmek zorundadır. Bildirime ilişkin belgede üyelerin ev ve iş adresleri ile telefon ve faks numaralarının, elektronik posta adreslerinin bulunması gereklidir.

Tescilin gerektirdiği hususların futbol kulüpleri tarafından yerine getirilip getirilmediği TFF tarafından denetime tabidir. TFF, kulübün TFF mevzuatına ve genel hukuk kurallarına aykırı faaliyette bulunduğunu tespit etmesi halinde, önce, ihlalde bulunan kulübü ihlalin sona erdirilmesi için uyarır, ihlalin devamı halinde ise kulübün tescilini iptal eder. Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü’nün Kulüpleri Yapısı ve Tescili başlıklı 76. Maddesinde de “Kulübün sözü edilen yükümlülüğünü uyarı tarihinden itibaren otuz (30) gün içerisinde yerine getirmemesi durumunda puan tenzili yaptırımı uygulanır. Kulübün sözü edilen yükümlülüğünü ilave otuz (30) gün içerisinde de yerine getirmemesi durumunda küme düşürülür.”

Futbol Kulüplerinin Şirketleşmesi

Türkiye Futbol Federasyonu Statüsüne göre; “Futbolla uğraşan bir kulüp futbol şubesini ilgili kanun ve yönetmelikler doğrultusunda kurulmuş bir anonim şirkete devredebilir. Kendisini bir ticari kuruluş olarak yeniden yapılandıran bir kulüp tescilini başka bir şehre transfer edemez. Bu gibi transferlerde futbol oyununun tanıtımı, güçlendirilmesi ve çıkarları öncelik taşır.” Bu husus Futbol Kulüpleri Tescil Talimatında da düzenlenmiştir. Buna göre; kulüplerin futbol şubelerini aktif ve pasifleri ile bir bütün olarak ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir anonim şirkete devretmesi ancak Yönetim Kurulu’nun kararı ile mümkün olabilir. Devir halinde futbol kulübünün klasman derecesi ve hakları ortadan kalkmaz.

Futbol kulüplerinin şirketleşmesi, dernekleşmesi veya bir şirkete devredilmesi sportif rekabeti engellemeyecek koşullar halinde mümkündür. Fakat bir futbol kulübü yarışma hakkını sportif faaliyetleri engelleyecek şekilde bir başka kulübe devredemez ve bir başka kulüp ile birleşemez. TFF Statüsü ile de düzenlendiği üzere devri yapılan futbol kulübünün tescilli olduğu ilden başka bir ile taşınması mümkün değildir.

Şirket tüzel kişiliğine sahip bir kulüp, bir defaya mahsus olmak üzere, son 4 (dört) futbol sezonunda profesyonel veya amatör liglere katılmayan aynı il dahilinde şirket tüzel kişiliğine sahip diğer bir kulübü devralarak, bu kulüple birleşebilir. Devralınan kulübe ait sportif tarihçe devralan kulübe geçmiş sayılır. Devralan kulüp lige katılım ve TFF’ye tescil edilen isminde, devralınan kulüp izlenimi verecek veya çağrıştıracak aynı veya benzer değişiklik yapamaz. Devralınan kulübün lige katılım ismi ve unvanı yeniden TFF’ye tescil edilemez.

Devir ve birleşme işlemlerinin gerçekleştirilmesi için futbol kulübü devir ve birleşme gerekçelerini de içeren bir dilekçe ile TFF’ye başvurmak ve gerekli belgeleri temin ederek Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre devir veya birleşme işlemlerini tamamlamak zorundadır. Bir futbol kulübünün bünyesindeki futbol şubesini bir şirkete devredebilmesi için gerekli belgelerin TFF’ye ibrazı gerekmektedir. Gerekli belgeler şunlardır:

• Futbol şubesinin tüm aktif ve pasifiyle birlikte şirkete devrine, devredenin de futbol şubesinin borçlarından 2 yıl süreyle sorumluluğunun devam etmesine ve devir sözleşmesi yapılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesine dair genel kurul kararı,
• Kulübün alacak ve borç durumunu gösterir son bilânçosu,
• Taraflar arasında imzalanan devir sözleşmesi,
• TFF tarafından gerekli görülecek diğer belgeler.

Bu belgelerin TFF’ye ibrazı gerekmektedir.

Bir şirketin, bir futbol kulübünün şubesini devralması için ise şu belgelerin TFF’ye ibrazı gerekmektedir:

• İçerisinde futbolla ilgili her türlü faaliyette bulunma hak ve yetkisini içeren şirket ana sözleşmesi,
• Şirket tescil bilgilerinin yer aldığı Ticaret Sicil Gazetesi,
• Şirket pay defterinin noterden onaylı sureti,
• Şirkete ait imza sirküleri,
• Ticaret Odası kayıt örneği,
• TFF’ye hitaben noterden tanzim olunacak şirket taahhütnamesi,
• Kulübün futbol şubesinin tüm aktif ve pasifiyle devralınmasına dair ve devir sözleşmesi yapılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesine dair Genel Kurul kararı ile kararın yayınlandığı Ticaret Sicili gazetesi veya kararın noter tasdikli sureti,
• TFF tarafından gerekli görülecek diğer belgeler.

Futbol Kulüpleri Tescil Talimatı’nın 16. maddesine göre futbol şubesinin derneğe devri de mümkündür. İlgili madde hükmü şöyledir: “Şirket, dernekten devraldığı futbol şubesini, TFF Yönetim Kurulu’nun bu husustaki kararı ve aşağıdaki belgelerin TFF’ye ibrazı ile futbol şubesini devraldığı derneğe devredebilir.” Futbol şubesinin derneğe devir için gerekli belgeler ise şunlardır:

• Futbol şubesinin tüm aktif ve pasifiyle birlikte derneğe devrine, şirketin de futbol şubesinin borçlarından 2 yıl süreyle sorumluluğunun devam etmesine ve dernekle devir sözleşmesi yapılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesine dair şirket genel kurul kararı ve kararın yayınlandığı Ticaret Sicili gazetesi veya kararın noter tasdikli sureti,
• Şirketin futbol şubesinin tüm aktif ve pasifiyle devralınmasına ve şirketle devir sözleşmesi yapılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesine dair dernek genel kurul kararı,
• Kulübün alacak ve borç durumunu gösterir son bilânçosu,
• Dernek ile şirket arasında imzalanan devir sözleşmesi,
• TFF tarafından gerekli görülecek diğer belgeler.

Futbol Kulüplerinin Müsabakalara Katılımı

Kulüplerin müsabakalara katılımı için her yıl vize işlemlerini yaptırmaları zorunludur. Sadece amatör liglerde yarışan kulüplerin vize başvurularında ASKF’ların (Amatör Spor Kulüpleri Federasyonu) referansı aranır. Tescil işlemleri yapılan bir futbol kulübünün müsabakalara katılımı belli kurallar çerçevesinde zorunlu hale getirilmiştir. Dolayısıyla TFF tarafından tescili yapılan bir futbol kulübünün müsabakalara katılıp katılmayacağı hususu isteğe bağlı değildir.

Tescili yapılan futbol kulüpleri tescilin gerçekleştiği ilk yıl tescilli oldukları ilde düzenlenen Gençler kategorisindeki liglerden en az birine katılmak zorundadır. İkinci yıl ise Gençler kategorisindeki liglerden en az birine katılım yine zorunlu olmakla birlikte futbol kulübü Büyükler kategorisinin en alt kümesinden liglere de katılmak zorundadır. Tescili yapılan kulübün bulunduğu ilde Gençler kategorisinde lig bulunmuyorsa veya tescili yapılan kulüp askeri güç, üniversite kulübü ise illerindeki Büyükler kategorisinin en alt ligine katılabilirler. Federasyon uygun gördüğü takdirde tesciline izin verilen kulübe, Gençler kategorisindeki liglerden en az birine katılması şartıyla aynı sezon içinde Büyükler kategorisinin en alt kümesindeki lige katılma izni verebilir.

Profesyonel liglerde takımı bulunan futbol kulüpleri ise 15-21 yaşları arasında 2, 10-14 yaşları arasında 1 olmak üzere en az üç kategoride müsabakalara katılmak zorundadır. Lige katılacağını bildirdiği halde katılmayan takımlar, katılmadıkları kategoride bir alt lige düşerler. Kayıtlı olduğu ilde bir alt kategori yoksa bir sonraki sezon lige alınmazlar.