Devlet Memurları Kanunu 92. Madde (DMK)

Devlet Memurları Kanunu 92. Madde (DMK)

Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Atanmaları

(Değişik: 12/5/1982 – 2670/27 md.) İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71. madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.

(Mülga ikinci fıkra: 29/11/1984 – KHK-243/56 md.)

657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler. Yasama görevinde veya bakan olarak geçirilen her yıl bir kademe ilerlemesi ve her iki yıl bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir.

Devlet Memurları Kanunu 92. Madde Açıklaması

Maddenin birinci fıkrasının sonunda, memurun ayrıldığı tarihte almakta olduğu aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine atanabileceği hükme bağlanmıştır. Bu hüküm, memurun 68. maddenin (B) bendinde sayılan şartları taşıması halinde üst derecelere atanmasını engellememektedir. Zira 68. maddenin (B) bendi, üst derecelere atanmanın özel şartlarını düzenlemektedir. 92. madde ise, memuriyete yeniden atanmayı düzenlemekte olup üst derecelere atanmayı engeller nitelikte yorumlanamaz.

Maddede belirtilmemiş olmakla birlikte, yeniden memuriyete dönmek isteyenlerin ayrıldıkları sınıfta eski derece ve kademelerine eşit boş bir kadronun bulunmaması halinde 45. madde esaslarına göre atanmaları da mümkündür. Ancak bu şekilde karşılık gösterilen kadrolar, hiçbir zaman ilgililer için kazanılmış hak sayılmaz.

Maddenin üçüncü fıkrasında, 657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleriyle görevlerinden çekilmiş olanların, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydıyla 657 sayılı Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilecekleri hükme bağlanmıştır. Maddenin birinci fıkrası, 657 sayılı Kanuna tabi personel ile ilgili düzenleme getirdiğinden, üçüncü fıkra ile diğer personel kanunlarına tabi olanlardan çekilenlerin bu Kanuna tabi kurumlara geçebilmelerine imkan sağlamak için böyle bir hükme gerek duyulmuştur. Örneğin iki defadan fazla olmamak üzere hakimlikten çekilmiş bir kimse, 657 sayılı Kanuna tabi kurumlarda mevcut kadrolardan birine, bu kadronun niteliklerini taşıması kaydıyla atanması mümkündür. Son fıkra, yasama görevinden veya bakan olarak geçirilen sürelerin, memuriyete atanma halinde değerlendirileceğini hükme bağlamaktadır.

Devlet Memurları Kanunu 92. Madde Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Atanmaları Emsal Kararlar

Danıştay On İkinci Dairesi E:1998/547, K:1999/112

• Devlet Memurları Kanunu 92. Madde
• Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Atanmaları

Dosyanın incelenmesinden, … Üniversitesi Beden Eğitimi Bölümü mezunu olan ve 8.11.1979 tarihinde stajyer öğretmen olarak atanan davacının, asaleti onaylanmadan 2.10.1980 tarihinde istifa ettiği, 14.2.1998 tarihinde de yeniden öğretmenliğe atanmak istediği davalı idarece bu istemi ilk atama gibi değerlendirilerek, ilk atamalarda gerekli olan 40 yaş koşulunu taşımadığı nedeniyle isteminin reddedildiği anlaşılmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. maddesinde; Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel şartlar belirlenmiş, özel şartlar arasında, kurumların özel kanun ve diğer mevzuatında aranan diğer şartları taşıma koşuluna yer verilmiştir.

657 sayılı Kanunda, memuriyete girişte aranan yaş koşulu sadece genel olarak alt sınır olarak belirlenmiş ise de, idarelerin kendi hizmet özelliklerini dikkate alarak yaş sınırı konusunda üst sınırı belirlemeleri olanaklı bulunduğundan ve anılan Kanunda bu konuda aksine bir hüküm de bulunmadığından, Yönetmelik maddesi ile öğretmenlik mesleğinin niteliği ve belli bir dinamizmi gerektirdiği dikkate alınarak, ilk defa öğretmenliğe atanacaklar için Yönetmeliğin 7/e maddesi hükmü ile yaş sınırının 35 olarak belirlenmesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.

657 sayılı Kanunun 92. maddesinde, “iki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleri ile çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71. madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.” hükmü yer almaktadır.

Madde hükmünden anlaşıldığı üzere 92. maddenin henüz Devlet memurluğuna atanıp atanmayacağı belli olmadan görevden ayrılan aday memurları kapsamadığı açık olup, aday memurken görevden çekilen veya çekilmiş sayılan ilgililerin yeniden atanmak için yaptıkları başvuruların ilk defa atama şeklinde değerlendirilmesi anılan 92. madde hükmü gereğidir.
Dava konusu olayda; davacının bu yönde yaptığı başvurusunun, ilk defa atama şeklinde değerlendirilmesinde ve Yönetmelik ve genelgede getirilen yaş koşulunu taşımaması nedeniyle isteminin reddinde sözü edilen Yönetmeliğin ilk defa atamayı düzenleyen 4. maddesi hükmüne aykırılık bulunmadığı gibi ilk defa atanacak kişi durumunda olan davacı hakkında, Yönetmeliğin 4. maddesinin yeniden atama ile ilgili kısmının da uygulama olanağı yoktur.

Açıklanan nedenlerle yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan … lira posta pulunun isteği halinde davacıya iadesine 3.2.1999 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

Danıştay On İkinci Dairesi E:1995/2686, K:1996/3433

• Devlet Memurları Kanunu 92. Madde
• Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Atanmaları

Dava konusu olayda; davacının davalı idarede teknik hizmetler sınıfı 3. derece 1. kademe aylığı ile görev yapmakta iken 13.11.1990 tarihinde görevden çekildiği, mühendislik eğitimini tamamlayarak 10.1.1992 tarihinde inşaat mühendisi olarak … Mühendislik Fakültesinden mezun olduğu, davalı idarenin teknik hizmetler sınıfında 5-6 derece kadrolara yazılı sözlü sınavla inşaat mühendisi alacağını ilan etmesi üzerine, 1.12.1992 tarihinde davalı idareye başvurarak münhal kadrolardan birine atanma isteminde bulunduğu, bu isteminin durumuna uygun münhal kadro bulunmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır.

Davacının memuriyetten çekildiği tarihteki kadro derece ve kademesi, mezun olduğu okula göre yapılacak intibak durumu ve ilan edilen boş kadroların dereceleri de göz önüne alınarak takdir yetkisinin davacının atanmaması yönünde kullanılmasında sebep ve maksat yönlerinden hukuka aykırılık görülmemiştir.

Danıştay Beşinci Dairesi E:1991/4040, K:1995/1374

• Devlet Memurları Kanunu 92. Madde
• Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Atanmaları

Davacının durumunun 657 sayılı Yasanın “memurluktan çekilenlerin yeniden atanmalarını” düzenleyen 92.maddesi ile “derece değişikliğinde verilecek aylığı” düzenleyen 161.maddesinin (B) bendi hükmü çerçevesinde incelenmesi gerekir.

92.maddenin 1.fıkrasında “İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71.madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.”; 161.maddenin (B) fıkrasında da, “Kazanılmış hak aylık derecesinden daha aşağı bir dereceye atanan memur, kazanılmış hak aylık dereceleri saklı kalmak kaydıyla,

a) Atandığı derecede eski derecesinde almakta olduğu kademe göstergesine,
b) Atandığı derecede eşit gösterge yok ise, eski göstergesine en yakın kademenin göstergesine, tekabül eden aylığı alır.” hükmü yer almıştır.

Her iki madde hükmü birlikte değerlendirildiğinde yeniden yapılacak atamalarda, kazanılmış hakların korumasının asıl ilke olarak benimsenmiş bulunduğu gözlenmektedir. İncelenen dosyadan, davacının 31.7.1972 tarihinde ilköğretim okulu mezunu olarak girdiği memuriyette 1.3.1979 tarihinde 2182 sayılı Yasadan yararlanarak bir derece aldığı, 16.4.1979 tarihinde bitirdiği 3 yıllık yüksek öğrenim nedeniyle 36/A-12(d) maddesi uyarınca yeniden intibakının yapıldığı ve 4.7.1980 tarihinden istifa ile görevden ayrıldığında 7. derecenin 2.kademesinde olduğu halde 23.9.1985 tarihinde açılan sınavı kazanarak yeniden … Özel Tip Cezaevi İdare Memurluğu görevine 10.derecenin 3.kademesi ile atandığı anlaşılmakta olup, kazanılmış hakların korunacağı ilkesi çerçevesinde başvurduğu tarihte bulunduğu kadro derecesinde davacının görevden ayrıldığı tarihteki (7.derecenin 2. kademesinin) göstergesine eşit kademeye tekabül eden kademe göstergesine; atandığı derecede eşit gösterge yok ise, eski göstergesine en yakın kademenin göstergesine atanması ve yeni görevinde çalıştığı süre içinde elde ettiği bir kademenin de buna eklenmesi suretiyle derece ve kademesinin belirlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının iptal hükmünün yukarıda belirtilen gerekçeyle ve sonucu itibariyle onanmasına karar verildi.

Danıştay On İkinci Dairesi E:2018/2503, K:2021/1435

• Devlet Memurları Kanunu 92. Madde
• Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Atanmaları

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Memurluktan çekilenlerin yeniden atanmaları” başlıklı 92. maddesinin birinci fıkrasında; “İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71. madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.”, üçüncü fıkrasında ise, “657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanun’a tâbi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler.” kuralı yer almaktadır.

Dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan mülga 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Açıktan ve nakil suretiyle atama sayıları” başlıklı Ek 7. maddesinde; bu Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesinde belirtilen kamu idare, kurum ve kuruluşlarının serbest memur kadrolarına açıktan veya diğer kamu idare, kurum ve kuruluşlarından nakil suretiyle yapabilecekleri toplam atama sayısı sınırının merkezî yönetim bütçe kanununda gösterileceği; merkezî yönetim bütçe kanununda belirtilen atama sayısının kamu idare, kurum ve kuruluşları itibarıyla dağılımı, kullanımı ve diğer hususların Devlet Personel Başkanlığının bağlı olduğu Bakan ve Maliye Bakanının müşterek teklifi üzerine Başbakan onayı ile belirleneceği hükmü yer almıştır.
24/05/2013 tarih ve 28656 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 Seri Nolu Kamu Personeli Genel Tebliği’nin I nolu kısmının, ‘Memurluktan Çekilenlerin Yeniden Devlet Memurluğuna Alınmaları’ başlıklı 5. maddesinde, “Daha önce 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur olarak çalışmış olup da iki defadan fazla olmamak üzere kendi istekleriyle memuriyetten çekilen veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan, aynı Kanunun 92. maddesi uyarınca yeniden memurluğa dönmek isteyenlerin, 657 sayılı Kanunun 97. maddesinde belirtilen bekleme sürelerini doldurmuş olmaları halinde, atanmak istedikleri kamu kurum ve kuruluşlarına başvurmaları gerekmektedir. Bu durumda olanların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur olarak istihdamları, durumlarına uygun boş kadro bulunması ve hizmetlerine ihtiyaç duyulması halinde, başvuracakları kamu kurum ve kuruluşlarının takdirinde bulunmaktadır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Kamu hizmetinin etkin ve verimli şekilde yürütülebilmesi için gerekli önlemleri almakta ve bu kapsamda kamu idare, kamu kurum ve kuruluşlarının; genel iş gücünün kamu yönetimine kazandırılması için personel alımlarını kurala bağlama ve buna göre planlama yaparak kanunlara uygun genel düzenleyici işlemler tesis etmekle yükümlü olan idarenin gelişen durumlara ayak uydurmak ve mevcut ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler yapma hususunda takdir yetkisinin bulunduğu açıktır.

Bu durumda, yukarıda açık metinlerine yer verilen mevzuat hükümleri dikkate alındığında, açıktan atama konusunda kamu kurum ve kuruluşlarına takdir yetkisi verildiği, bu yetkinin kullanımına ilişkin düzenlemede, takdir yetkisinin üst hukuk normunda belirtilen ilkelere aykırı bir hususa rastlanılmadığı gibi, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Dava konusu düzenlemenin hukuka uygun olduğu dikkate alındığında, söz konusu düzenleme uyarınca kontenjan sayısının yeterli olmaması nedeniyle davalı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü tarafından davacının kamu görevine atanma isteğinin reddine yönelik olarak tesis edilen dava konusu işlem de hukuk aykırılık görülmemiştir.