Devlet Memurları Kanunu 71. Madde (DMK)

Bir Sınıftan Başka Bir Sınıfa Geçme

Memurların eşit dereceler arasında veya derece yükselmesi suretiyle sınıf değiştirmeleri caizdir. Bu şekilde sınıf değiştireceklerin geçecekleri sınıf ve görev için bu Kanunda, kuruluş kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen niteliklere sahip olmaları şarttır. Bu durumda sınıfları değişenlerin eski sınıflarının derecesinde elde ettikleri kademelerde geçirdikleri süreler yeni sınıflardaki derecelerinde dikkate alınır.

Kurumlar, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabilirler.

Eski sınıflarında, görev alacakları yeni sınıfa göre memurluğa daha yüksek bir derece ve kademeden başlamış olup da sınıf değiştirenlerin yeni görevlerindeki ilk ilerleme süreleri eski sınıflarında kazandıkları derece ve kademelere tekabül eden süre kadar uzatılır ve bu süre tamamlanıncaya kadar kendilerine sınıf değiştirmeleri sırasında bulundukları derecede kademe ilerlemesi verilmez.

Devlet Memurları Kanunu 71. Madde Açıklaması

657 sayılı Yasa, memurların meslek niteliklerine göre gruplandırılmalarına olanak vererek yeni bir düzenleme getirmiştir. Bu düzenlemeye sınıflandırma adı verilir. Devlet memurluğuna girmek isteyen herhangi bir kimse öğrenim durumu ve meslek niteliğine göre Yasanın 36. maddesinde yer alan sınıfların herhangi birisinde göreve başlamak zorundadır. Ancak zaman içinde memurun, bulunduğu sınıfın, başka bir sınıfa geçmek istemesi ya da kurumunca sınıfının değiştirilmesi olanaklıdır. Bu durumları belirleyen hükümler Yasanın “Bir sınıftan başka bir sınıfa geçme” başlığını taşıyan 71. maddesi ile düzenlenmiştir.

Devlet Memurları Kanunu 71. Madde Bir Sınıftan Başka Bir Sınıfa Geçme Emsal Kararlar

Danıştay Beşinci Dairesi E: 1997/1899, K: 1999/1526

• Devlet Memurları Kanunu 71. Madde
• Bir Sınıftan Başka Bir Sınıfa Geçme

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 71/2. maddesinde, kurumların, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabilecekleri hükme bağlanmış; aynı Yasanın 76. maddesinin 1. fıkrasında da, “Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68.maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.” hükmüne yer verilmiştir.

Anılan maddelerle memurların sınıflarının da değiştirilmesi suretiyle naklen atanmaları konusunda idareye takdir yetkisi tanındığı açık olup, bu yetkinin ancak kamu yararı ve hizmet gerekleri göz ardı edilerek kullanıldığının kanıtlanması ya da idari yargı merciince saptanması halinde, sözü edilen bu durumun dava konusu idari işlemin sebep ve maksat yönlerinden hukuka aykırılığı nedeniyle iptalini gerektireceği yerleşmiş yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Olayda, davacının beraat ettiğinden bahisle tekrar … İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Şube Müdürlüğü görevine atanma isteğinin dava konusu işlemle reddedilmesi idarenin, takdir yetkisini adı geçenin lehine kullanmadığını göstermekte olup, boş bulunan bir kadroya kamu yararı amacı ve hizmet gereklerini gözeterek en uygun kişiyi atamak üzere gerekli nitelikleri taşıyanlar arasında tercihte bulunmak hak ve yetkisine sahip bulunan idarenin bu yetkisinin belirli bir kişi lehine kullanmaya yargı kararıyla zorlanamayacağı açık olduğundan, bu nedenle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, İdare Mahkemesince verilen kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 17.5.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Danıştay Beşinci Dairesi E: 2003/6373, K:2006/4729

• Devlet Memurları Kanunu 71. Madde
• Bir Sınıftan Başka Bir Sınıfa Geçme

 Polis memuru iken … İl Nüfus Müdürlüğü emrine veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atanan davacının, eski hizmet sınıfına başlarken aldığı 1 derece ve 1 kademe karşılığı süre kadar intibakının yapılamayacağına ilişkin 10.10.2002 günlü, 17490 sayılı işlemin iptali istemiyle açtığı davada; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 71. maddesiyle getirilen düzenlemeyle, memuriyete hizmet sınıfı açısından (öğrenim durumu aynı olan emsalleri arasında) daha üst derece ve kademeden başlayanların başka bir hizmet sınıfına geçmeleri ve yeni atandıkları memuriyetin başlangıç derecesinin önceki görevinden daha aşağı olması halinde, bu durumun eşitlenmesi amacının güdüldüğü; dava dosyasının incelenmesinden, polis memuru olarak görev yapan davacının 11.10.2001 günlü olur ile … İl Nüfus Müdürlüğü emrine veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak naklen atandığı, terfi zamanı geldiğinde uygulanacak işlemin İçişleri Bakanlığı’ndan sorulması üzerine verilen cevabi yazıda ”lise mezunu polis memuru olarak (lise mezunlarının başlangıç derecelerine 1 derece 1 kademe ilave edilmesi ile 11’nci derecenin 1’nci kademesinden) göreve başlayan bir personelin, 657 sayılı Kanun’un 71. maddesine göre Genel İdare Hizmetleri Sınıfına dahil bir kadroya naklen atandığı takdirde, ilk ataması sırasında almış olduğu 1 derece 1 kademe kadar (4 yıllık) süreyi tamamlamadıkça, yeni sınıfında kademe ilerlemesi yapamayacağı” hususunun belirtildiği ve anılan işlemin iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı; lise mezunu olan davacı, polis memurluğuna 1 derece 1 kademe ilave edilerek başladığına ve başlangıç derecesi sınıf değişikliği suretiyle atandığı görevin başlangıç derecesinden daha yüksek olduğuna göre, kanunun emredici hükmü doğrultusunda terfisinin başlangıçta eklenen süre kadar bekletilmesi yönünde kurulan işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda … İdare Mahkemesi’nce verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca bozulması isteminden ibarettir.

İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin varlığına bağlıdır. İdare Mahkemesi’nce verilen karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına, 20.10.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Danıştay Beşinci Dairesi E: 1991/2517, K: 1992/2742

• Devlet Memurları Kanunu 71. Madde
• Bir Sınıftan Başka Bir Sınıfa Geçme

Görüldüğü üzere 71. ve 76. maddeler, 657 sayılı Kanuna tabi kurumlarda memurların kurum içinde naklen atanmaları konusunda düzenleme getirmiş, 74. madde ise kural olarak memurların, 657 sayılı Kanuna tabi kurumlar arasındaki naklen atanmalarını düzenleyerek, bu atama esnasında kazanılmış hakların korunacağını özellikle vurgulamıştır. Ancak 217 sayılı KHK’nin 30. maddesinde, 13.12.1960 tarihli, 160 sayılı Devlet Personel Dairesi Kurulmasına Dair Kanun ile diğer kanunların bu KHK’ye aykırı hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı hükme bağlanmış ise de, 243 sayılı KHK’nin 55. maddesinde 657 sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerinde 13.12.1960 günlü, 160 sayılı Kanunun 4. maddesine yapılan atıfların 217 sayılı KHK’nin ilgili maddelerine yapılmış sayılacağı belirtildiğinden, 74. maddenin son fıkrasının ilk cümlesi karşısında, 217 sayılı KHK’nin kapsam ile ilgili 2. maddesinin (a) bendinde “….. katma bütçeli idareler….” ibaresine yer verilmesi nedeniyle 657 sayılı Kanun kapsamındaki memurların katma bütçeli idarelere, bu arada üniversitelerdeki kadrolara naklen atanabilecekleri açıktır.

Her ne kadar davacı üniversite içinde bir nakle tabi tutulmuş ise de, 657 sayılı Kanun kapsamından (anılan Kanunun “kapsam” başlıklı 1. maddesinin 3. fıkrasında, üniversitelerin öğretim üye ve yardımcılarının özel kanunları hükümlerine tabi oldukları hükmüne yer verildiği hususu da göz önünde bulundurulduğunda) durumu özel kanunla düzenlenmiş “Öğretim Yardımcılığı” kadrosuna atanmış olması nedeniyle bu atama işleminin 71. ve 76. maddeler ile ilgilendirilmesi mümkün olmayıp, yukarıda da belirtildiği gibi 74. madde kapsamında yapılmış bir atama olduğunun düşünülmesi gerekir. Bu bakımdan, İdare Mahkemesince 71. ve 76. maddelere dayanılarak hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir.

Diğer taraftan, 74. maddenin ilk fıkrasında kazanılmış hak aylığı saklı tutulduğuna göre, statünün de öncelikle koruması gerektiğinde kuşkuya yer bulunmamaktadır. Çünkü Devlet memurlarının, hangi hallerde memurluklarının sona ereceği 657 sayılı Kanunun 98. maddesinde objektif olarak düzenlenerek bir güvence getirildiği halde, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 33. maddesinde; uzmanların, en çok iki yıl için atanacağı, atama süresi sonunda görevlerinin kendiliğinden sona ereceği, yeniden atanmalarının mümkün olduğu belirtilerek, uzmanlığa atananların süreyi tamamladıktan sonra tekrar atanabilmesi veya statünün sona erdirilmesi konusunda idareye takdir yetkisi verildiğinden, böyle bir atamada ilgilinin muvafakatinin alınması zorunludur.

Bu durumda, davacının 657 sayılı Kanunun kapsamındaki bir görevden alınarak 2547 sayılı Kanunun kapsamındaki bir kadroya atanması konusunda bir talebi olmadığı gibi idarece böyle bir atamayı gerekli kılacak hukuken geçerli bir nedenin de ileri sürülmemesi karşısında, dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

Danıştay Onuncu Dairesi E: 1986/1357, K: 1986/1986

• Devlet Memurları Kanunu 71. Madde
• Bir Sınıftan Başka Bir Sınıfa Geçme

2.6.1983 tarihinde 1.derecenin 4.kademesinden maaş almakta iken emekli olan davacının emekli intibakının 1.derecenin 3.kademesine yapılması nedeniyle emeklilik intibakının 1.derecenin 4.kademesine yapılarak düzeltilmesi bu derece ve kademeden + 300 ek göstergeli aylık bağlanması isteminin reddine ilişkin T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü Müdürler Kurulu kararının iptali ile bundan doğacak farkların ödenmesi istemiyle açılan dava sonunda İdare Mahkemesince: “657 sayılı kanunun 1897 sayılı kanunla değişik 71.maddesinin 2.fıkrasında “Kurumlar Memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleri ile atayabilirler” hükmü yer almış olup, 3.fıkrasında “eski sınıflarında, görev alacakları yeni sınıfa göre memurluğa daha yüksek bir derece ve kademeden başlamış olup da sınıf değiştirenlerin yeni görevlerindeki ilk ilerleme sürelerinin eski sınıflarda kazandıkları derece ve kademelere tekabül eden süre kadar uzatılacağı ve bu süre tamamlanıncaya kadar kendilerine sınıf değiştirmesi sırasında bulundukları derecede kademe ilerlemesi verilemeyeceği” hükme bağlanmıştır.

Dava dosyasının, emekli sandığından getirtilen tahsis ve davalı idareden getirtilen özlük dosyasının incelenmesinden; … Dairesi Başkanlığı proje müdür yardımcılığı görevi yapan davacının 30.4.1976 tarih 7/4820 sayılı kararname ile Bakanlığa tahsis olunan Teknik Hizmetler sınıfı 3 dereceli … Dairesi Başkanlığında proje Şube Müdürlüğüne atandığı, 8.11.1978 tarihinde Bakanlıkça onaylanan teşkilat şemasına göre proje çizim şubesinin kapatıldığı ve şube müdürü olan davacının 71.madde uyarınca sınıfı değiştirilerek 2.1.1979 tarihinde Genel İdare Hizmetleri sınıfında münhal bulunan uzmanlık kadrosuna atanarak planlama ve koordinasyon Dairesi ve Danışma Kurulu Başkanlığı emrinde istihdam edildiği, Uzman Kadrosunda teknik bir görev alan Su Hakları Fen Heyeti Müdürlüğü görevini ifa ettiği, görevi gereği olarak Devlet Su İşleri Müdürlüğü Projelerinin teknik ve ekonomik yönden koordinatörlüğünü ifa ettiği ve bu görevinin Teknik Hizmetler Sınıfı 3.dereceli şube müdürlüğü görevi ile eşdeğer bulunduğu,10.12.1979 tarihli onayla 3 dereceli Harita ve Maden Hakları Çizim Proje Şubesi Müdürlüğü görevine, sınıfı Teknik Hizmet Sınıfı olarak değiştirilerek yeniden atandığı, 14.3.1980 tarihinde genel idare hizmetleri sınıfı 1 dereceli + 300 ek göstergeli Bakanlık müşavirliği kadrosuna atanarak aynı şube müdürlüğünü vekaleten yürüttüğü ve 2.6.1983 tarihinde bu görevden emekliye ayrıldığı anlaşılmıştır.

Memurların meslekleri ile ilgili bir sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa atamalarını düzenleyen 71.maddenin bekleme ile ilgili son fıkrasında belirlenen sınıf değişikliği görevin mahiyet ve niteliğinin değişmesi halini kapsamakta olup, memurların bazı zorunlu hallerde görevlerinin nitelik ve mahiyetleri değişmeden yaptıkları sınıf değişikliklerinde, yapılan işin niteliği ve görev yönünden bir fark bulunmaması halinde, uygulanması hak ve nesafet kurallarına aykırı olup, Teknik Hizmetler sınıfında Şube Müdürlüğü görevi yapmakta iken kadronun kaldırılması nedeniyle bir süre için münhal bulunan genel idare hizmetleri sınıfında uzman kadrosuna atanarak eski görevine eşdeğer teknik bir görevde çalıştırılan, işin nitelik ve mahiyeti değişmediği gibi daha sonra boşalan teknik şube müdürlüğü kadrosuna yeniden atanan davacıya 71.maddenin son fıkrası uygulanarak genel idare hizmetleri kadrosuna atandığı tarihten tekrar teknik hizmetler sınıfına atandığı 3.1.1979-10.12.1979 tarihleri arasında geçen 11 ay 7 günlük sürenin bekleme süresi olarak kabul edilip intibakta değerlendirmeye alınmaması ve bu nedenle emeklilik intibakının 1.derecenin 3.kademesine yapılarak bu derece ve kademe üzerinden maaş bağlanmasında hukuki isabet bulunmamaktadır.” şeklinde belirlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptali ile bu işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle mahrum kaldığı parasal haklarının tanınması yolunda verilen kararın; 657 sayılı yasanın 1897 sayılı yasa ile değişik 71.maddesinin son fıkrası hükmünde Genel İdare Hizmetleri sınıfından diğer hizmet sınıflarına veya diğer hizmet sınıflarından genel idare hizmetleri sınıfına göre daha yüksek derece ve kademeden memurluğa başlamış iseler, yeni atandıkları sınıftaki terfii sürelerinin, eski sınıflarındaki kazandıkları derece ve kademelere tekabül eden süre kadar uzatılacağı ve bu sürenin tamamlanmasına kadar kendilerine derece ve kademe ilerlemesi uygulanmayacağının belirlenmiş bulunduğu, bu nedenle teknik hizmetler sınıfında topograf görev unvanı ile istihdam edilen ilgilinin göreve giriş derece ve kademesine 1897 sayılı Kanununun 36.maddesinin (A) bendinin 4. 1.fıkrası uyarınca bir derece ilave edildiğinden, 2.1.1979 tarihinde hizmetleri sınıfında bir kadroya atandığından yeni atandığı sınıftan, göreve giriş derece ve kademesine ilave edilen bir dereceye tekabül eden süre (3 yıl) kadar terfilerinin yapılmaması gerekmekte olup, ancak 10.12.1979 tarihinde tekrar bir göreve atandığından sadece 3.1.1979-10.12.1979 tarihleri arasında geçen 11 ay 7 günlük sürenin 657 sayılı yasanın 1897 sayılı yasa ile değişik 71.maddesi uyarınca bekleme süresi olarak kabul edilerek intibakında değerlendirilmesi gerektiğinden Sandıkça yapılan işlemde bir yanlışlık bulunmadığı iddialarıyla temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

İdare ve Vergi Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.

Bozulması istenen karar, usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz sebepleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden temyiz isteminin reddi ile bozulması istenen kararın onanmasına karar verildi.