Devlet Memurları Kanunu 158. Madde (DMK)

Adayların Aylıkları

Herhangi bir sınıfta aday olarak göreve başlayanlar bu Kanunun 54. maddesindeki esaslara göre, girecekleri derecenin hak edecekleri kademe aylığını alırlar. Aday memurlara, asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanmaz.

Devlet Memurları Kanunu 158. Madde Açıklaması

Aday memurların aylıklarını düzenleyen 158. maddeye göre; herhangi bir sınıfta aday olarak göreve başlayan memurlar, girecekleri derecenin hak edecekleri kademe aylığını alacaklardır. Bunlara asaletleri onanıncaya kadar, yani asil memuriyete geçirilinceye kadar kademe ilerlemesi verilmesi ve derece yükselmesi uygulanmaz. Bilindiği gibi adaylık süresi 1 yıldan az, 2 yıldan çok olamaz. O halde asıl memuriyete geçirilme süresi dolmadan bu memurlara kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi verilmesi olanak dışıdır.

Kademe ilerlemesi koşullarından biri, memurun bulunduğu kademede bir yıl çalışmış olmasıdır. Buna göre, aday memurun 1 yıllık süre sonunda asil memuriyete geçirilmesi halinde kendisine kademe ilerlemesi verilmesi gerekir. Memur o kademede bir yılını doldurduğu tarihten itibaren kademe ilerlemesine hak kazanmaktadır. Aslında adaylıkta geçen sürelerin değerlendirilmesiyle ilgili olarak 159’uncu maddede yeterince hüküm bulunmaktadır. Buna göre adaylık süresi sonunda asil memurluğa atananların adaylıkta geçirdikleri süreler kademe ilerlemesinde ve derece yükselmesinde değerlendirilecektir.

Adaylık süresinin bir yıldan fazla devam etmesi halinde de, aday memura bu süre içerisinde yine herhangi bir kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi verilmeyecektir. Ancak, 159. madde hükmüne göre, adaylıkta geçen sürelerin değerlendirilmesi öngörüldüğünden bir yıldan fazla devam eden adaylık süresi, onayı izleyen tarihten itibaren değerlendirmeye tâbi tutulacaktır.

Devlet Memurları Kanunu 158. Madde Adayların Aylıkları Emsal Kararlar

Danıştay Beşinci Dairesi E:2010/7740, K:2012/1046

• Devlet Memurları Kanunu 158. Madde
• Adayların Aylıkları

Dava, … Üniversitesi Rektörlüğü emrinde aday memur olarak görev yapan davacının, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olduğundan bahisle, intibakının buna göre düzenlenmesi istemiyle yaptığı 20.10.2009 tarihli başvurusunun reddine ilişkin 4.12.2009 günlü, 18792 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır. İdare Mahkemesi’nce verilen kararla, 657 sayılı Yasanın 36/A -12-d maddesi uyarınca üst öğrenimi bitiren davacının intibakının yeni öğrenim durumuna göre yapılması gerekirken, bu yöndeki başvurusunun reddi yönünde kurulan işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Adayların Aylıkları” başlığını taşıyan 158. maddesinde “Herhangi bir sınıfta aday olarak göreve başlayanlar bu Kanunun 54. maddesindeki esaslara göre, girebilecekleri derecenin hak edecekleri kademe aylığını alırlar. Aday memurlara, asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanmaz” hükmü yer almıştır.

Aynı Kanunun 36/A -12-d maddesinde, memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87. maddeye tâbi kurumlarda çalışanlar dahil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitirdikten sonra memuriyete giren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademeyi aşmamak kaydıyla, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece ve kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe, her üç yıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilecekleri hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan maddelere göre, aday memurların kademe ilerlemesinin yaptırılamayacağı, üst öğrenim intibakının memuriyette iken üst öğrenimin bitirilmesi halinde yapılabileceği kuşkusuzdur.

Dosyanın incelenmesinden, davacının lise mezunu olarak girdiği 2008 yılı Kamu Personeli Seçme Sınavında (KPSS) başarılı olması nedeniyle 25.8.2009 tarihinde … Üniversitesi Rektörlüğü emrine aday memur olarak atamasının yapıldığı, 26.8.2009 tarihinde de Sağlık Bilimleri Fakültesi’ndeki görevine başladığı, göreve başlamadan önce 13.6.2009 tarihinde yüksek öğrenimden (… Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi) mezun olduğundan bahisle intibakının yapılması istemiyle 20.10.2009 tarihinde yaptığı başvurunun 4.12.2009 gün ve 18792 sayılı işlemle üst öğrenimin memuriyette iken bitirilmediği belirtilmek suretiyle reddi üzerine söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. 657 sayılı Yasanın 158. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan aday memurlara asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanmayacağı yolundaki buyurucu hüküm ile üst öğrenimin memuriyette iken bitirilmemesi karşısında; davacının aday memur statüsünde bulunduğu tarih itibariyle, kademe veya derece ilerlemesi sonucunu doğuracak olan 657 sayılı Yasanın 36/A-12-d maddesinden yararlanamayacağı açık olup, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Öte yandan, 657 sayılı Yasanın 36. maddesinin “Ortak Hükümler” başlığı altında yer alan (A) bendindeki, dört yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenlerin 9. derecenin 1. kademesi giriş derece ve kademesinde göreve başlayacakları ve 1. derecenin son kademesine kadar yükselebilecekleri kuralı uyarınca; davacının asaleti tasdik edilip asil memurluğa ataması yapıldıktan sonra öğrenim durumuna göre başlangıç derecesinin değiştirilmesini isteyebileceği tabiidir.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle,  İdare Mahkemesi’nce verilen kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanun’la değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkeme’ye gönderilmesine, 14.3.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.