Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde (CMK)

Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde

Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Tanık, kendisini veya 45. maddenin birinci fıkrasında gösterilen kişileri ceza kovuşturmasına uğratabilecek nitelikte olan sorulara cevap vermekten çekinebilir. Tanığa cevap vermekten çekinebileceği önceden bildirilir.

Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde Gerekçesi

Madde, evrensel kural olan ve Anayasanın 38. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz.” biçimindeki ilkeyi iç hukukta yinelemektedir. Getirilen kuralın anlamı esasta beyanda bulunan tanığın maddede söz konusu olanağı bazı sorular yönünden kullanabilmesidir. Yakınların kim olduğu 45. maddenin (1) numaralı fıkrasında gösterilmiştir. Herhâlde tanığa tanıklıktan çekinebileceği ve sorulara cevap vermeyebileceği önceden bildirilecektir. Kişiye, haklarının yargı mercii tarafından hatırlatılması, adil yargılama yönünden çok esaslı bir güvence sayılmaktadır.

Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme Emsal Kararlar

Yargıtay Ceza Genel Kurulu E: 1994/295, K: 1994/398

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Borçlu Âdem, kendisine iki adet bono ile gelen katip İbrahim Altınkaynak’a toplam 1.000.000 lirayı ödeyip iki adet bonoyu da ondan alarak yırtmıştır. Müşteki de, aradan uzun zaman geçmesine rağmen sanık Av. D… G… tarafından tahsil edilen bonoların bedelini kendisine ödemediği nedeniyle, sanıktan şikâyetçi olmuştur.

Ceza Genel Kurulunda sübutun tartışılmasına geçildiği sırada, Kurul Üyelerinden 4. Ceza Dairesi Başkanı Dr. Sami Selçuk “Tanık İ… A…in CMUK’un 50. maddesi hükmü karşısında yeminli olarak alınan ifadesinin değerlendirilmeye esas alınamayacağı, bunun için de hükmün bu yönden bozularak tanığın yeniden yeminden çekinme hakkı hatırlatılarak dinlenmesi gerekeceği” yolunda görüş ileriye sürmüş, bu suretle ortaya çıkan usulü sorun, 2/3’i aşan çoğunluğun tanığın yeminli olarak dinlenip saptanan ifadesi Tutanaklarda bulunduğuna göre yeniden dinlenmesine gerek ve yer yoktur biçimindeki oyları ile reddedildikten sonra esasın incelenmesine geçilmiştir.

Kurul Üyesi 4. Ceza Dairesi Başkam Dr. Sami Selçuk ise, “Yerel Mahkemenin, özellikle savunmayı reddederken dayandığı tanıklardan biri de 1… A…’n anlatımıdır. Oysa bu tank ay suçla hüküm giyme baskısı altındadır. O nedenle bu tanığın anlatımı, C. Yargılama Yasası’nın 51 ve 53. maddelerine göre, tanıklıktan ve en azından anttan çekinme hak da bulunan ve bu hakkı kendisine anımsatılmayan birinin anlatımıdır ve hukuka aykırıdır. Davanın değil, kurulan hükmün yargıcı bulunan Yargıtay Yargıçları, hukuka aykin elde edilmiş kanıta dayanan gerekçesi nedeniyle mahkemenin karanım bozmak durumundadırlar, İlk mahkemenin bu tanığı yöntemince yeniden dinlemesi, anttan çekinip çekinmediğini ve olay içindeki konumunu da değerlendirerek bir karar vermesi sağlanmak gerekirken, ilk mahkeme yerine geçilmiş, “olay kanıtlanmamıştır” denilerek davanın esas yargıcı gibi hüküm kurulmuştur. Yüce Kurulun karar “yetki aşımı” nedeniyle sakattır” diyerek değişik gerekçeyle itirazın kabulü yönünde oy kullanmıştır.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi E: 2014/36819, K: 2014/34044

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Sanığın, F…. Gıda A.Ş ile aralarındaki sözleşmeye istinaden taşıması gereken atık maddeleri, yönetmeliklerle belirlenen ilgili yere teslim etmesi gerekirken Kızıl dereye döktüğü iddiasıyla dava açıldığı, sanığın, kendisine ait taşıma şirketi olduğunu ancak yaşı nedeniyle fiilen işleri çocuklarının yürüttüğünü, kendisinin patates türünden atıkları dereye dökmediğini savunduğu, sanığın oğlu olan, kendisini ceza kovuşturmasına uğratabilecek sorular sorulan tanık V.C. CMK’nin 48. maddesi gereğince sorulara cevap vermekten çekinme hakki hatırlatılmadan dinlenmiş, taşıma şirketi annesi olan sanık adına olsa bile işleri kendisinin ve oğlu İ.Ç’ in yaptığını, F…. Gıda A.Ş’den aldıkları atıkları tarlalarının kenarındaki dere kenarına döktüklerini ifade etmiş, bu beyanlar nedeniyle sanık hakkında beraat kararı verilerek V.Ç hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur. Dosyada, atıkların türü ve çevreye zarar verici nitelikte olup olmadığına dair bilirkişi raporu alınmamıştır.

Suç duyurusu üzerine açılmışsa davaların birleştirilmesi, çevre mühendisi ve kimya mühendisinden oluşan bilirkişilerden, atık maddelerin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin 6. maddesine göre hangi tür atık sınıfına girdiği, aynı Yönetmeliğe göre çevreyi kirletme özelliği bulunup bulunmadığı sorulup alınacak rapordan sonra kanıtlar birlikte değerlendirilerek, sanıkların hukuki durumları belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gözetilmeden eksik incelemeyle hüküm kurulması hukuka uygun değildir.

Yargıtay 10. Ceza Dairesi E: 2014/29068, K: 4826

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Sanık Muzaffer’in kolluk ifadesinde Hakan isimli kişiye, temyiz dilekçesinde ise Serkan’a ait olduğunu söylediği … numaralı telefonun olay tarihinde kim adına kayıtlı olduğunun belirlenmesi ve olay tarihi ile olay tarihinden bir hafta öncesini kapsayan HTS raporunun getirtilmesi, telefon sahibinin sanık Muzaffer’le telefon konuşması yapıp yapmadığı ve yapmış ise hangi konuda konuştuğu konusunda CMK’nın 48. maddesi uyarınca çekinme hakkı da hatırlatılarak tanık sıfatıyla dinlenmesi,

Sonucuna göre sanık Mehmet’in atılı suçu işleyip işlemediğinin, buna bağlı olarak sanık Muzaffer hakkında diğer sanığın suçunun ortaya çıkmasına yardım edip etmediği e hakkında etkin pişmanlıkla ilgili TCK’nin 192. maddesinin 3. fıkrasının uygulanması gerekip gerekmediğinin tartışılması gerekirken, eksik araştırma ile hüküm hüküm kurulmasına oy çokluğu ile karar verildi.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi E:2017/11256, K:2018/3629

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Sanığın düzenlediği faturaları kullanan mükellefler hakkında düzenlenmiş vergi inceleme raporlarının bulunup bulunmadığı sorularak rapor düzenlenmiş ise ilgili vergi dairelerinden getirtilmesi,

Aynı kullanıcı mükellefler hakkında sahte fatura kullanmaktan dava açılmış olup olmadığının araştırılması, açılmış ve derdest ise davaların birleştirilmesi, hüküm verilmiş ve kesinleşmiş ise dava dosyaları getirtilip incelenerek bu davayı ilgilendiren delillerin onaylı örneklerinin dava dosyasına intikal ettirilmesi,

Faturaları kullanan şirket yetkilileri veya kişilerin CMK 48. maddesi uyarınca çekinme hakları hatırlatılarak tanık sıfatıyla dinlenmesi, suça konu faturaları hangi hukuki ilişkiye dayanarak kimden aldıklarını, sanığı tanıyıp tanımadıklarının ve faturaların verilmesi konusunda sanığın iştirakinin olup olmadığının sorulması,

Gerektiğinde faturaların gerçek bir alım satım karşılığı olup olmadığının belirlenmesi için;

Faturaları kullanan şirkete ait mal ve para akışını gösteren sevk ve taşıma irsaliyeleri, teslim tesellüm belgeleri, bedellerinin ödendiğine ilişkin ticari teamüle uygun ve kanıtlama yeterliliği olan banka hesaplarının ve kasa mevcuduyla uyumlu geçerli belgelerin, faturaları kullanan mükelleflerin yeterli üretimi, mal girişi ya da stoğu olup olmadığına ilişkin belgelerin getirtilmesi

Daha sonra faturaları kullanan şirketler ile düzenleyen şirketlerin ticari defter ve belgeleri üzerinde karşılıklı bilirkişi incelemesi yaptırılması ve sonucuna göre sanıkların hukuki durumunun değerlendirilmesi gözetilmeden eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, Yasaya aykırı, katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi uyarınca bozulmasına, 17.04.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi E:2016/10321, K:2019/6830

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Sanıklar …, … ve …’nın suçlamaları kabul etmediklerini savunmaları, sanık …’ın ise, kendisinin işsiz ve eşinin hasta olması nedeniyle …isimli kişinin iş bulacağı vaadiyle kandırıp kendisini notere götürdüğünü ve bir takım belgeler imzalattığını, şirketle bunun dışında bir ilgisinin olmadığını beyan etmesi ve dosya arasında bulunan bilirkişi raporuna göre; suçlamalarla ilgili olarak somut delillerin bulunmadığından bahsedilmesi karşısında; gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde tespit edilmesi bakımından; sahte olduğu iddia olunan faturaları kullanan/düzenleyen kişi veya şirketler hakkında düzenlenen vergi inceleme ve sair raporların onaylı suretleri getirtilerek incelenmesi, haklarında kamu davası açılıp açılmadığının sorulması, açıldığının tespiti halinde dava dosyalarının intikalinin sağlanarak ayrıntılı özetinin tutanağa geçirilmesi ve bu davayı ilgilendiren bilgi ve belgelerin onaylı örneklerinin alınarak dosyaya konulması, gerektiğinde faturaları kullanan/düzenleyen şirket yetkilileri veya kişiler dinlenerek sözü edilen faturaları hangi hukuki ilişkiye dayanarak aldıkları ya da verdikleri ve sanıkları tanıyıp tanımadıklarının sorulması, sanık …’ın savunmasında adı geçen …’ın CMK 48. Maddesi kendisine hatırlatılarak tanık sıfatıyla beyanlarına başvurulması, faturaları düzenleyen/kullanan mükellefler ile faturaları kullanan/düzenleyen şirket ve kişilere ait defter ve belgeler üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak, faturaların gerçek alım satım karşılığı olup olmadığının, mal ve para akışını gösteren sevk ve taşıma irsaliyeleri, teslim tesellüm belgeleri, bedellerinin ödendiğine ilişkin ticari teamüle uygun kanıtlama yeteneği olan geçerli ödeme belgeleri ve satıcının kasasına ya da banka hesabına girip girmediğinin tespit edilmesi, sanık …’ın yetkili olarak göründüğü döneme ilişkin fatura asılları temin edilerek faturalardaki yazı ve imzaların sanığa ya da …’a ait olup olmadığı hususunda bilirkişi raporu aldırılmasından sonra toplanan tüm delilerin birlikte değerlendirilerek sonucuna göre sanıkların hukuki durumlarının takdir ve tayini gerekirken eksik inceleme ile beraat hükümleri kurulması,

Kabule göre de; beraat eden ve kendilerini vekil ile temsil ettiren sanıklar …, … ve … lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin gözetilmemesi, Yasaya aykırı, katılan vekili ve sanıklar …, … ve … müdafinin temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi uyarınca bozulmasına, 01.10.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.

Yargıtay 7. Ceza Dairesi E:2014/33373, K:2017/2245

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Otobüs muavini olan sanığın mahkemede alınan ifadesinde, kaçak sigaraların araç sahibi Mahmut Bilen’e ait olduğunu savunması karşısında, mahkemece 5271 sayılı CMK 48. maddesi kapsamında anılan şahsın duruşmaya çağrılarak dinlenmesi ve gerekirse hakkında suç duyurusunda bulunulması, dava açılması halinde dosyaların birleştirilmesi, açılmaması halinde evrakın celbi ile sanığın hukuki durumunun buna göre değerlendirilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi, kabule göre ise;

01/03/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5739 sayılı Yasa’nın 5. maddesi ile yapılan değişiklikle 5237 sayılı TCK’nın 50/6. madde ve fıkrasında yer alan “yaptırım” ibaresinin “tedbir” olarak değiştirilip, 5275 sayılı Yasa’nın 106. maddesinin 4. ve 9. Yine 18/06/2014 tarihli 6545 sayılı Yasa’nın 81. maddesi ile 3. ve 8. fıkralarındaki değişiklikler göz önüne alındığında, ayrıca 10. fıkrasının da yürürlükten kaldırılması karşısında, infaz yetkisini kısıtlayacak şekilde adli para cezasının ödenmemesi halinde, ödenmeyen adli para cezasının hapse çevrilmesine karar verilmesi, Yasaya aykırı, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, 5320 sayılı Yasa’nın 8. maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi uyarınca bozulmasına, 27/03/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Yargıtay 7. Ceza Dairesi E:2017/612, K:2017/2526

• Ceza Muhakemesi Kanunu 48. Madde
• Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme

Müşteki … vekilinin temyizi üzerine yapılan incelemede; suç tarihi ve ele geçen eşyanın niteliğine göre suçtan doğrudan zarar görmeyen, davaya katılma ve hükmü temyize yetkisi bulunmayan … vaki temyiz inceleme isteğinin 5320 sayılı Yasa’nın 8/1.maddesi uyarınca yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’un 317.maddesi gereğince reddine,

Katılan … … …’nun temyizi üzerine yapılan incelemede; sanık …’ın aşamalarda, çalıştığı işyerinde pantolonunun cebinden kimliği alınarak kargo şirketinde işlem yapılmış olduğunu ve söz konusu göndericisi … olan kargo ile alakası olmadığını savunması karşısında kargoyu teslim eden kişinin tespitine yönelik kargoyu teslim alan görevli CMK 48.maddesine göre tanık olarak dinlenerek, gerektiğinde fotoğraf teşhisi yaptırılıp hakkında suç duyurusunda bulunularak ve kargo şubesinde güvenlik kamerası olup olmadığı araştırılarak var ise suç tarihine ilişkin kamera kayıtları incelenip, alıcı konumundaki … tanık sıfatıyla dinlenip kargoyu gönderen kişinin tespitine yönelik tüm deliller karar yerinde tartışılmadan, eksik araştırma ile yazılı şekilde sanık …’ın beraatine karar verilmesi, Yasaya aykırı, katılan … vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün 5320 sayılı Yasa’nın 8/1. maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’un 321.maddesi uyarınca bozulmasına, 04.04.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.