Araç değer kaybı davası, bir motorlu aracın kazadan önce ki piyasa sürüm değeri ile kaza sonrası onarıldıktan sonraki durumu arasında ki farktır. Araç değer kaybı davası olarak adlandırılan bu durum araç sahibine, aracının piyasa değerinde meydana gelen azalmayı karşı taraf sürücüsünden tazmin olanağı sağlamaktadır. Ancak araç sahibi, karşı tarafın kusuru oranında karşı taraftan aracının piyasa değerindeki eksilmeyi alabilecektir. Bu tutarın hesaplanmasında aracın kaza sonrasındaki piyasa değeri ile kaza öncesi piyasa değeri etkili olmaktadır.
Hasarlı trafik kazaları sonucunda araç ne kadar tamir edilmiş olursa olsun aracın kazalı olması nedeniyle piyasa değerinde azalma olur. Kazalı aracın emsallerine göre alım satım ihtimali azalır ve kişiler aracını piyasa değerinden daha düşük fiyata satmak zorunda kalır. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan trafik kazası sonrası aracı hasarlanan kazazede, kaza nedeniyle aracının piyasa fiyatında meydana gelen eksilmeyi, karşı tarafın kusuru oranında karşı araç sürücüsü, işleteni veya karşı tarafın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasından (ZMMS) talep edebilir.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, bir motorlu aracın kazadan önce ki piyasa sürüm değeri ile kaza sonrası onarıldıktan sonraki durumu arasında ki farktır. Araç değer kaybı, hasar gören aracın piyasadaki değişim değer durumunu niteleyen bir kavramdır. Bu kavram hasar almış olup onarım gören aracın ikinci el piyasa değerindeki düşüşünü ifade eder. Kazaya karışıp hasar gören araç en iyi şekilde tamir edilmiş olsa bile Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi kayıtlarında yer alacak kaza kaydı nedeniyle piyasa değişim değerinde bir düşüş olacaktır. Ancak bir aracın kazaya karışması sonucu bir parçasının boya işlemi görmesi üzerine aracın yeniden kaza geçirmesi halinde değer kaybı söz konusu olmazken; hasarlı parçanın değişmesi değer kaybına yol açmaktadır.
Araç değer kaybı, hasar gören aracın durumunu niteleyen bir kavramdır. Araç değer kaybı, hasar alarak onarım, bakım, tadilat vb. işlemler gören aracın ikinci el piyasa değerindeki düşüşü ifade eden bir kavramdır. Kaza geçirip hasar gören araç, en iyi şekilde tamir edilmiş olsa bile değerinde bir düşüş olacaktır. Başka bir deyişle kaza geçirdikten sonra hasar almış olan bir araç, ne kadar iyi bir şekilde tamir edilmiş olursa olsun veya orijinal parça ile değiştirilmiş olsun, değerinde mutlak bir düşüş yaşayacaktır.
“Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka dair olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.”

Araç Değer Kaybı Başvurusu
Değer kaybı, en basit haliyle hasarlı trafik kazaları sonrası aracın değerinde meydana gelen azalma olarak tanımlanabilir. Araç değer kaybı, bir motorlu aracın kazadan önceki hasarsız piyasa sürüm değeri ile kaza sonrası onarıldıktan sonraki durumu arasında oluşan fark olarak da tanımlanmaktadır. Kazada hasar gören bir araç ne kadar iyi onarılmış olursa olsun kural olarak kazadan önceki durumuna getirilemez; eksiksiz gibi görünse de aracın kazadan önceki haliyle mutlaka bir farklılık olacaktır. En azından araç, araç sahibinin içine sindiremeyeceği bir biçim almış olacaktır. Onarım sırasında özgün ve yeni parçalarla aracın değerinin arttığı ileri sürülebilse de bu durumda dahi (daha önce bir çarpma, çarpılma, hasarlanma olmamış ise) aracın kazadan önceki durumuna kavuşması oldukça güçtür.
Yargıtay kararlarında da değinildiği gibi tamamen onarılmış olsa bile kazaya uğrayan araç, tahribatın izlerini taşır ve hiç hasar görmemiş araç değerinden düşük değerde olur. Bu durumda da araç değer kaybı söz konusu olur. Örneğin, kazaya karışıp hasarlanmış araç, çok iyi bir şekilde onarılmış olsa da satılmak istendiğinde aracın kaza geçirdiğini öğrenen alıcı istenen parayı vermeyecektir. İşbu nedenle de usulüne uygun olarak hesaplanan araç değer kaybı, karşı tarafın kusuru oranında karşı taraftan istenebilecektir.
Araç Değer Kaybı Davası Şartları
Kazalı aracın parçaları yenisi veya orijinali ile değiştirilse bile kazadan önceki değerine göre mali bir kayıp yaratması düşüncesi ile ortaya çıkmıştır. Buna göre daha az kusurlu taraf daha fazla kusurlu tarafa veya sigortacısına, haksız fiilden kaynaklı gerçek bir zararın tazmini talebini yöneltmektedir. Yani araç değer kaybı; kazaya karışan aracın kazadan önceki ikinci el piyasa değeri ile kazadan sonraki ikinci el piyasa değeri arasındaki düşüş farkıdır. Kaza sonrası hasarlanan araç sahibinin, araç değer kaybı talep edebilmesi için;
- Çift taraflı bir trafik kazası olmalı
- Araç değer kaybı talep eden tarafın kazada %100 kusurlu olmaması
- Kaza nedeniyle araçta bir hasar oluşmalı ve onarılmalı
- Hasarlanan parçaların daha öncesinde bir başka kaza nedeni ile onarılmamış olması gerekmektedir.
Tek taraflı olan aracı duvara sürtme, ağaca çarpma gibi kazalar nedeniyle araç değer kaybı talep edilemeyecektir. Araç değer kaybı talep edilebilmesi için çift taraflı bir kazanın meydana gelmiş olması gerekmektedir. Trafik kazasında %100 kusurlu olan taraf araç değer kaybı talep edemeyecektir. Araç değer kaybı talep edilebilmesi için kişinin kazada tam kusurlu olmaması gerekir. Çünkü taraflar verdikleri zarardan kusurları oranında sorumludur. Örneğin, trafik kazasında taraflar %50-%50 kusurluysa karşı taraf kusuru oranında, hesaplanan araç değer kaybı tutarının %50 sinden sorumlu olacaktır.
Trafik kazası sonucunda araçta bir hasar oluşmalı ve bu hasar aracın onarılması ile giderilmiş olmalıdır. Kaza sonucunda meydana gelen hasar giderilmemişse, onarım işlemi görmeyen hasar nedeniyle de değer kaybı alınamayacaktır. Araç değer kaybı talep edilebilmesi için gerekli olan diğer bir şartta ise araçtaki hasarlı parçaların daha önceden hasara uğramamış parçalar olması gerektiğidir. Kaza sonucunda hasarlanan araçta hasarlanan parçalar önceden başka bir kazada hasar gördüyse iki kez aynı yerden hasar görmesi nedeniyle araç son kazada değer kaybetmeyecektir.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybının hesaplanması teknik bazı detayların incelenmesini gerektiren bir işlemdir. Değer kaybı hesaplaması, 14.05.2015 tarihli ve 29355 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan ve 01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartları Eki Değer Kaybı Hesaplama Esaslarına göre yapılmaktadır. Değer kaybı başvurularında kullanılacak hesaplama formülü belirlenmiş olup formülü 4 ana başlık altında incelemek mümkündür.
- Kaynaklı ana parçalarda değişim
- Kaynaklı ana parçalarda düzeltme
- İlk İki bölümde yer almayan parçalar
- Boya uygulanan aksamlar
Aracın değer kaybı hesabında kazalı bölge daha önceden de işlem görmüş ise araçta değer kaybı çıkmaz. Kaza sonucu araçta değer kaybı oluşması için kazalı bölgenin daha önce işlem görmemiş olması gerekmektedir. Aracınız kaza öncesinde 100.000 TL gibi bir değere sahipken, kazalı haliyle 90.000 TL’ye satılıyorsa, bu aradaki 10.000 TL’lik fark değer kaybıdır. Bu değer kaybı bedelinde diğer araçtaki kusur oranına göre, hem zarar veren sürücü, hem aracın işleteni ayrıca varsa bağlı olduğu teşebbüsün sahibi müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır ve bu zarar sayılan kişilerden talep edilir. Bu talep karşı tarafın kusuru oranında yapılır. Örneğin bir trafik kazasında araçta 5.000 Liralık bir değer kaybı meydana geldiği varsayımında; talepte bulunacak tarafın kusuru % 0 ise talepte bulunabileceği değer kaybı tutarı 5.000 TL, % 50 ise talepte bulunabileceği değer kaybı tutarı 2.500 TL’dir. Tam kusurlu ise herhangi bir değer kaybı talebinde bulunamayacaktır.
Mevcut hesaplamalarda farkın ortaya çıkmasında ana etken rayiç değerin tespitinden kaynaklanır. Kaza geçiren aracın, kaza tarihindeki hasarsız piyasa değeri ile hasarlı haldeki piyasa değeri arasındaki farkı belirlemek için;
- Aracın modeli,
- Aracın markası,
- Aracın özellikleri,
- Kaza sonrası aracın hasarı,
- Araçta kaza nedeniyle yapılan onarım işlemleri,
- Aracın kilometresi,
- Aracın olay tarihindeki yaşı
ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farka göre araç değer kaybı hesaplanmaktadır. Araç değer kaybı hesaplanırken dikkat edilen bir diğer husus da araçtaki hasarlı parçaların daha önceden hasara uğramamış parçalar olması, hasarlı parçaların kazadan önce onarım veya yenileme işleminden geçmemiş olmasıdır. Eğer kaza neticesinde hasarlanan parçalar, kazadan önce de hasara uğrayıp onarılmışsa araç sahibi bu hasarlı parçalara dayanarak araç değer kaybı talep edemeyecektir.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu md. 90 ve 92 yer alan ‘Genel Şartlar’ ifadeleri Anayasa Mahkemesi tarafından 09.10.2020 tarihinde iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin bu iptal kararı sonrası araç değer kaybı bedeli açısından yeni bir hukuki durum söz konusu olmuştur. Bu yeni hukuki durumda kaza sonrası araçlarda meydana gelen araç değer kaybı hesaplamasında 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiillere ilişkin ilgili hükümleri uygulanarak, sigorta şirketleri tarafından yapılacak olan araç değer kaybı ödemelerinde piyasa koşulları göz önünde bulundurularak araçta meydana gelen gerçek zararın piyasa rayiç değerine göre hesaplanması gerekmektedir. Bu durumda da araç değer kaybı ödemelerinde, aracın kazadan önceki piyasa değeri ile kaza sonrası hasarlanan aracın piyasa değeri arasındaki fark esas alınacaktır.
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı ile birlikte yeni düzenlemede artık 160 bin km sınırı kaldırılmıştır ve plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı gibi parçalar da değer kaybı kapsamına alınmıştır.
Araç Değer Kaybı Örnek Bilirkişi Raporları
Araç değer kaybı ile ilgili örnek bilirkişi raporları incelendiğinde yapılan hesaplamada dikkat edilen kriterler daha net anlaşılacaktır.

E) Sonuç ve Kanaat
Açıklanan tüm gerekçeler ve değerlendirmeler ışığında; huzurdaki ihtilafa konu aracın hasarı kilometre düzeyi, boyanan parça miktarı, parça değişim adedi, aracın kullanılış şekli, aracın bu hasarından önce mevcut hasarı bulunup bulunmadığı, sigortalı ile sigorta şirketi arasında akdedilen poliçenin tanzim tarihi, gibi parametreler dikkate alınıp yapılan değerlendirmeler itibariyle araç tarafımdan fiziki olarak görülmeyip temin edilen belge (tutanak/ resimler/ eksper raporu ve sair evraklar) doğrultusunda;
01.06.2015 tarihli ‘Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’ dikkate alınarak yapılan hesaplamada; dava konusu araçta xxxx TL değer kaybı oluşacağı sonucuna varılmıştır.
***Davalı sigorta kuruluşu tarafından davacı tarafa dava başvurusu yapılmadan önce / sonra değer kaybına ilişkin xxx TL ödenmiş olduğu görülmüş olup, tespitim doğrultusunda kalan alacak bakiye tutar olmadığı tespit edilmiştir.
***Davalı sigorta kuruluşu tarafından davacı tarafa başvuru yapılmadan önce / sonra değer kaybına ilişkin xxxx TL ödenmiş olduğu görülmüş olup, tespitim doğrultusunda kalan alacak bakiye tutar xxx TL olarak tespit edilmiştir.
Bilgi ve değerlendirmelerinize arz ederim. …/…/2021
Sigorta Eksperi – Bilirkişi
Sicil No: XXXXX
Araç Değer Kaybının İstenemeyeceği Durum Nedir?
Kaza sonrası araç ağır hasar görmüşse, onarım masrafları ekonomik olmayıp aracın sürüm değerini aşıyorsa, bu durumda aracın hurdaya (pert-total) ayrılması söz konusu olacaktır. Bu durumda araç sahibi, aracın ikinci el piyasa sürüm değeri üzerinden tazminat (araç bedelini) alacaktır. Bu nedenle de araç değer kaybından söz edilemeyecektir. Çünkü araç değer kaybı, bir motorlu aracın kazadan önceki hasarsız piyasa sürüm değeri ile kaza sonrası onarıldıktan sonraki durumu arasındaki farktır.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 03.06.2013 tarih, 2013/5126E. 2013/8212K. sayılı kararında da “Aracın markası, modeli, yaşı ve hasarın boyutu gibi hususlar birlikte irdelenmek suretiyle, tamirinin ekonomik olup olmadığı, değilse; piyasa koşullarına göre kazadan önceki 2. el piyasa rayiç bedelinin ve kazadan sonraki hurda (sovtaj) değerinin belirlenmesi, belirlenen rayiç değerlerden de aracın hurda bedeli indirilmek suretiyle davacının gerçek zararının tespiti; aracın pert olarak değerlendirilmesi halinde ayrıca değer kaybı oluşmayacağı” şeklinde karar verilerek kaza sonrası perte çıkan araçlarda değer kaybı oluşmayacağı belirtilmiştir.
Araç Değer Kaybında Sorumluluk
Araç değer kaybı taleplerinde öncelikle kazanın çift taraflı olması gerekmektedir. Çift taraflı bir trafik kazasında; kaza nedeniyle meydana gelen değer kaybı, gerçek zarar içinde değerlendirilecektir. Karayolları trafik kanunu uyarınca bu zarardan hem zarar veren sürücü, hem aracın işleteni ayrıca varsa bağlı olduğu teşebbüsün sahibi müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır.
Bununla birlikte aracın zorunlu mali sorumluluk sigortacısı ve aşan kısım yönünden de varsa ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı sorumlu olur.
Yargıtay 17. H.D. 2016/7008E. 2016/11431 K. sayılı içtihadında;
“… beyanında trafik kazası nedeni ile davacının aracındaki hasarın kasko şirketi tarafından karşılandığını, daha sonrada kasko şirketinin yapılan ödeme için davalı … şirketine rücu ettiğini bildirmiştir. Bu durumda mahkemece öncelikle davalı … şirketinden davacının kasko şirketine hasar bedeline ilişkin bir ödeme yapılıp yapılmadığı tespit edilmeli şayet davalı … şirketi tarafından davacının aracının kasko şirketine ödeme yapıldıysa, ödenen bedel ve mahkemece hükme esas alınan değer kaybı zararı da dikkate alınarak tespit edilen gerçek zararın zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçesi limiti içinde kalıp kalmadığının belirlenmesi, kalıyorsa davalı …’ne yönelik davanın reddine; gerçek zarar, ZMSS limitini aşıyorsa, o zaman ihtiyari mali sorumluluk sigortası poliçesi limitiyle sınırlı olarak davalı …’nin sorumluluğuna karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiş, yerel mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.”
Karayolları Trafik Kanunun 85. Maddesinde kabul edilen sorumluluk tehlike esasına dayalı bir kusursuz sorumluluk halidir sorumluluk kusura dayanmadığı için işleten araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi ve eylemlerinden sorumlu oldukları kimseler hiçbir kusurları bulunmasa dahi ortaya çıkan zarardan sorumlu olacaklardır. Trafik kazaları nedeniyle sigortacıların sorumlu oldukları zorunlu veya isteğe bağlı sigorta türleri ve ilgili yasal düzenlemeler şunlardır;
- Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası: Karayolları Trafik Kanunu 91. maddesi uyarınca motorlu araç işletenler zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Karayolları Trafik Kanunu 85. madde son fıkra uyarınca ise; sigortacı işleten ile sürücü ve yardımcılarının kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.
- İsteğe Bağlı Sorumluluk Sigortası: Karayolları trafik kanununun 100. Maddesine göre motorlu araç işleten isteğe bağlı sorumluluk sigortası yaptırmışsa sorumluluğun kaldırılması veya tazminatın azaltılmasına ve zamanaşımına ilişkin olarak isteğe bağlı mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacı da sorumludur.
- Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası: Kasko sigortası taşıt araçlarının ve sahiplerinin kendilerine gelen zararı karşılamak üzere kendi sigorta şirketine başvurma hakkı veren sigorta türüdür. Kasko sigortasında sigorta ettiren ve onun taşıtı ile beraber fiillerinden sorumlu oldukları kişiler aracı kullanan kişilerde yararlanırlar. Sigorta ettirenin veya aracı kullananın kusuru tazminat miktarını etkilemez.
Özetlemek gerekirse; kasko sigortası sigorta ettirenin kendileri halini karşılarken zorunlu mali sorumluluk sigortası ve isteğe bağlı sorumluluk sigortası kural olarak 3. Kişilere ve 3. kişi olarak kabul edilen kişilere verilen zararları karşılar. Değer kaybına ilişkin tazminat taleplerinde sorumluluktan kurtulmak için karayolları Trafik Kanunu 86. maddesi uyarınca işletenin başvurabileceği hukuki yollar sayılmıştır. Bunlar;
- Mücbir Sebep
- Zarar Görenin Ağır Kusuru
- Kişinin Ağır Kusuru
- İşletenin Kusuru Olmaksızın Aracın Çalınması veya Gasp Edilmesidir.
Araç Değer Kaybı Davası için Gerekli Belgeler Nelerdir?
Araç değer kaybı davası açılırken bazı belgelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu belgelere örnek vermek gerekirse;
- Kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tespit tutanağı,
- Kusur oranlarını gösteren tutanak,
- Hasar tespit tutanağı,
- Hasarı gösteren ve her açıdan çekilmiş fotoğrafları,
- Onarımla ilgili parça ve işçilik faturaları,
- Araç Ruhsatları,
- Sürücü ehliyeti ve kimlik belgesi,
- Araçların ZMMS poliçeleri,
- Aracın ekspertiz raporu,
- Ve sair belgeler
Araç Değer Kaybı Talebi İçin Sigorta Şirketi Başvurusu Nasıl Yapılır?
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu md.97 gereği zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir. Kaza sonrası meydana gelen zararın tazmini için sigorta şirketine başvuru bir dava şartı konumundadır. Sigorta şirketine başvuru yapılmadan doğrudan açılan davalarda, mahkemeler dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar vermektedir.
İlgili kanun maddesi gereği araç değer kaybının öncelikle karşı tarafın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasından talep edilmesi gerekmektedir. İlgili sigorta şirketine mail yoluyla veya posta yoluyla kaza nedeniyle meydana gelen hasar sonucunda araçta oluşan araç değer kaybının ödenmesi talebi iletilir. Sigorta şirketi bu talebe 15 gün içerisinde cevap vermezse veya eksik ödeme yaparsa 15 günün sonunda dava yoluyla ya da tahkimle araç değer kaybının ödetilmesi istenecektir.
Araç Değer Kaybı Talebinde Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Nasıl Yapılır?
Araç değer kaybı talebine ilişkin karşı tarafın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası tarafından 15 gün içerisinde bir cevap verilmezse veya eksik ödeme yapılırsa araç değer kaybı Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılacak başvuruyla talep edilebilir. Sigorta tahkim komisyonuna başvuru, elektronik ortamdan yapılabileceği gibi posta yoluyla da yapılabilir. Sigorta Tahkim Komisyonu’nun resmi internet sayfası üzerinde yer alan başvuru formu doldurularak ve gerekli evraklar sisteme yüklenerek değer kaybı başvurusu tamamlanmaktadır.
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu üye sigorta kuruluşları ile sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları bağımsız sigorta Hakemleri aracılığı ile adil, tarafsız ve hızlı bir şekilde çözmeyi amaçlar. Sigorta tahkim komisyonuna başvuruda bazı belgelerin yer alması gerekmektedir. Bunlar;
- Web sayfasından veya komisyondan temin edilerek eksiksiz olarak doldurulmuş ıslak imzalı başvuru formu
- Başvuru sahibi gerçek kişilerin geçerli bir Kimlik belgesinin nüfus cüzdanı ehliyet ve benzeri fotokopisi
- Başvuru ücretinin ödendiğine dair banka makbuzu örneği
- Sigorta kuruluşunun başvuruyu kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlandıran şirket yetkililerince imzalanmış nihai cevap yazısı veya başvuruyu yaptıktan sonra kuruluşun 15 iş günü Trafik sigortasında 15 gün sonunda yazılı cevap vermediğinin ispatına yönelik belge (noter ihtarnamesi, iadeli taahhütlü posta veya kargo alındısı, sigorta kuruluşunun evrak kayıt tarihini gösteren suret),
- Kuruluştan alınan cevabın talebi neden karşılamadığını detaylarını içeren açıklamalar ile komisyon başvurusunda ne talep edilmiş olduğunu açık ve somut olarak gösteren beyan,
- Son olarak Uyuşmazlık konusundaki haklılığı destekleyen diğer tüm belgelerin okunaklı birer sureti mevcut ise sigorta sözleşmesi poliçesini bir sureti ile birlikte olmalıdır.
Komisyona yapılan başvurular kural olarak dosya üzerinden değerlendirilir. Fakat Hakemler tarafından gerekli görüldüğü takdirde duruşma düzenlenecektir. Bu nedenle haklılığı ispatlayacak bütün belgelerin komisyona ulaştırılması gerekmektedir.
Tahkim sistemine üye bir sigorta kuruluşu ile uyuşmazlık yaşandığında öncelikle bu uyuşmazlığın çözümü için ilgili sigorta kuruluşuna başvurulması gereklidir. sigorta kuruluşunun başvuruya cevaben gönderdiği nihai yazı talebi karşılama duysa veya sigorta kuruluşundan 15 iş günü (Trafik sigortasında 15 gün) içinde yazılı bir cevap verilmedi ise kuruluştan alınan cevabı yazı sigorta kuruluşu cevap vermemişse sigorta kuruluşuna başvuruda bulunulduğunu kanıtlayan belgeler ve iddianın ispatına yarayacak diğer belgelerle birlikte komisyona başvurulabilir.
Komisyona başvuru yapıldıktan sonra başvuru, Komisyon raportörlerince gerekli şartları taşıyıp taşımadığının tespiti bakımından ön incelemeye tabi tutulur. Bu ön inceleme sonunda başvurunun sigorta hakemleri tarafından esastan ele alınıp alınmayacağının kararı en geç 15 gün içinde verilir. Eğer başvurunun hakemlerce incelenmesine karar verilirse başvuru derhal bağımsız sigorta hakemlerine iletilir ve en geç 4 ay içerisinde (taraflar aralarında anlaşarak bu süreyi uzatabilir) nihai karar verilir. Uyuşmazlık miktarı 5.000 TL ye kadar olan hakem kararları kesindir. Tutarı 5.000 TL ve üzerinde olan uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararlarına karşı taraflar bir defaya mahsus olmak üzere komisyon nezdinde itirazda bulunabileceklerdir. Tutarı 40.000 TL üzerindeki uyuşmazlıklarda ise itiraz üzerine verilen karar taraflarca temyiz edilebilecektir.
Araç Değer Kaybında Sigorta Tahkim Komisyonu Masrafı Nedir?
Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru için uyuşmazlık tutarına göre bir miktar ücret ödenmektedir. Sigorta Tahkim Komisyonu’nun resmi internet sayfasında yayınlanan tabloya göre;
Uyuşmazlığa Konu Miktar (TL) | Başvuru Ücreti (TL) |
0 – 5.000 TL | 150 TL |
5.001 – 10.000 TL | 350 TL |
10.001 – 30.000 TL | 500 TL |
Başvuru kapsamında araç değer kaybının hesaplanabilmesi için dosya bilirkişiye gönderilir. Bilirkişi dosya içerisinde bulunan bilgi ve belgelere göre aracın değer kaybı tutarını hesaplayacaktır. Bu bilirkişi raporu başvuru sahibine ve sigorta şirketine tebliğ edilir. Ayrıca başvuru sahibinden bilirkişi ücreti talep edilmektedir. Bu tutar değişmekle birlikte genelde 450 TL tutarında bir bilirkişi ücretinin yatırılması istenir.
Komisyona yapılan başvuru sonrasında bilirkişi raporunda hesaplanan değer kaybı tutarının başvurulan tutardan yüksek hesaplanması durumunda, uyuşmazlık tutarı artırılabilir ve artan tutara göre eksik harcın tamamlanması için Komisyon yetkili personel veya dosyanın ilgili hakeminin kurumsal mail adresinden başvuru sahibine bildirim yapılmaktadır.
Araç Değer Kaybı Davası Nasıl Açılır?
Kaza sonrası araçta meydana gelen hasar nedeniyle araç değer kaybı Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılarak talep edilebileceği gibi doğrudan dava yoluyla da talep edilebilir. Ancak dava açmadan önce sigorta şirketine başvuru dava şartını yerine getirmek gerekmektedir.
Sigorta şirketine mail yoluyla veya posta yoluyla araç değer kaybının ödenmesi için başvuru yaptıktan sonra sigorta şirketi 15 gün içinde cevap vermezse veyahut eksik ödeme yaparsa tahkim yoluna başvurmadan doğrudan adli yargıda dava da açılabilir.
Araç Değer Kaybı Davası Kime Karşı Açılır?
Araç değer kaybı davası, meydana gelen trafik kazasında tam kusurlu olmamak şartıyla karşı taraf araç sahibine, sürücüsüne ve karşı tarafın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasına karşı açılabilir.
Araç değer kaybı davasının karşı tarafın sigorta bilgileri bilinmediği için araç sahibine veya sürücüsüne açılması halinde karşı tarafın sigortası tespit edildiğinde, sigorta şirketine ihbar edilir. Bu halde de sigorta şirketi de mahkeme tarafından hükmedilecek olan araç değer kaybı tutarından sorumlu olacaktır.
Araç Değer Kaybı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Araç değer kaybı davalarında görevli mahkeme, karşı tarafın sigortasına karşı açıldığı için Asliye Ticaret Mahkemesidir. Asliye Ticaret Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olacaktır.
Araç değer kaybı davasında yetkili mahkeme ise kazanın meydana geldiği yere ve davalı/davacı tarafların ikamet adresine göre değişmektedir. Bu halde araç değer kaybı davasında yetkili mahkeme, kazanın gerçekleştiği yer mahkemesi veya davalının bulunduğu yer mahkemesi veya mağdurun bulunduğu yer mahkemesi olabilecektir.
Araç Değer Kaybı Davası Zamanaşımı Süresi
Trafik kazası sonucu araçta meydana gelen değer kaybı, haksız fiil sonucu zarara uğrayan kişinin zararının tazmini kapsamında değerlendirilmektedir. Bu nedenle de araç değer kaybı davaları, TBK’da haksız fiil için öngörülen zamanaşımı süresine tabidir. TBK md. 72 gereği araç değer kaybı davasında zamanaşımı süresi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yıldır.
Araç Değer Kaybı Başvurusu ve E-Devlet
Kaza yapıldıktan sonra kaza nedeniyle araçta oluşan değer kaybının hesaplanması için; E-Devlet üzerinden veya Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin (SBM) web sayfası üzerinden Eksper Ataması talep edilebilmektedir. Araç değer kaybı e-devlet üzerinden başvuru kabul etmemektedir.
Ayrıca Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesini düzenlemiş olan sigorta şirketinden de talepte bulunmak mümkündür. Uygulamada talep sonrası sistem, sıra esasına göre dosyaya eksper ataması yapmakta; atanan ilgili branştaki ruhsat sahibi, tarafsız ve bağımsız sigorta eksperi hak sahibi ile temasa geçerek araç üzerindeki değer kaybını ilgili mevzuat çerçevesinde tespit ederek raporunu oluşturmaktadır. Ekspertiz raporunda tespit edilen tutar, Sigorta Şirketi tarafından değerlendirildikten sonra tazminat ödemesi doğrudan hak sahibinin banka hesabına kesintisiz bir şekilde yapılır.
Sigorta şirketine yapılan başvuru dilekçesinde az ve öz olarak başvuru veya hak sahibine ait aracın plakası, haksız fiile sebep veren araç plakası, kaza tarihi, kusurlu olan kendisinden tazminat talep edilen araca ait poliçe numarası ,talep edilen değer kaybı miktarının ve delillerin belirtilmesi yeterlidir.
Araç Değer Kaybı Davası Yargıtay Kararları
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 25.03.2022 Tarih, 2021/21252E. 2022/5913K. Sayılı Kararı
- Araç Değer Kaybı Davası
Dava, trafik kazasından kaynaklanan değer kaybı istemine ilişkindir.
Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesi gereği, KTK 85. maddesinde belirtilen, bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olması durumunda, poliçe limiti dahilinde işletenin sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere, mali sorumluluk sigortası yaptırılması zorunludur.
Yerel mahkemenin karar tarihinde yürürlükte bulunan Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesine göre “Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun (…) öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu Kanun (…) düzenlenmeyen hususlar hakkında 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.”
Somut olayda trafik kazası 4.10.2019 tarihinde meydana gelmiştir. Davalıya zorunlu trafik sigortalı aracın poliçesinin teminat başlangıç ve bitiş tarihleri 9.1.2019-9.1.2020 olup dava 23.12.2019 tarihinde açılmıştır. Mahkemece makine mühendisinden aldırılan bilirkişi raporunda değer kaybı için seçenekli hesaplama yapılmış, hükmün gerekçesinde kaza ve poliçe başlangıç tarihi dikkate alındığında Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları ekine göre değerlendirme yapan seçeneğe itibar edilerek 6.10.2020 tarihinde davanın reddine karar verilmiştir. Yerel mahkemenin karar tarihi gözetildiğinde, Anayasa Mahkemesi’nin 17.7.2020 tarihinde 2019/40 E-202/40 K. sayılı kararı ile Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesinin birinci cümlesinde yer alan “…ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda…” ibaresi ile ikinci cümlesindeki “…ve genel şartlarda…” ibaresinin ve 92. maddesinin (i) bendinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiş olması nedeniyle zarar ve zarar kapsamının 2918 sayılı KTK.nın ve 6098 sayılı TBK.nun haksız fiile ilişkin hükümlerine ve Yargıtay uygulamalarına göre belirlenmesi gerekmektedir. Zira uygulanması gereken bir kanun hükmünün, hüküm kesinleşmeden önce Anayasa Mahkemesi’nce iptaline karar verilirse, usuli kazanılmış hakka göre değil, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir (HGK. nun 21.01.2004 gün, 2004/10-44 E, 19 K. sayılı kararı) Anayasa Mahkemesinin iptal kararı sonucu oluşan durumun eldeki maddi anlamda kesinleşmemiş ve derdest olan davaya da uygulanması zorunludur. (HGK.nun 21.3.2012 gün, 2012/20-12 E,2012/232 K. sayılı kararı) Yargıtay uygulamasına göre değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır. Dolayısıyla mahkemece AYM’nin iptal kararı sonrasında verilen 6.10.2020 tarihli kararda bilirkişi raporunda Yargıtay uygulamasına göre hesaplama yapan seçenek yerine, genel şartlara göre hesaplama yapan seçeneğin hükme esas alınması doğru olmayıp 6100 sayılı HMK’nın 363. maddesi gereği kanun yararına bozma isteminin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 25.03.2022 Tarih, 2021/21470E. 2022/5914K. Sayılı Kararı
- Araç Değer Kaybı Davası
… davalı sigorta şirketinin sorumluluğunun kapsamı Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk(Trafik) Sigortası Genel Şartları’na göre belirlenecektir. Mahkemece makine yüksek mühendisinden aldırılan bilirkişi raporunda değer kaybı Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları ekine göre hesaplanmış, bu rapor hükme esas alınarak 14/07/2020 tarihinde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Yukarıda açıklanan nedenlerle yerel mahkeme kararında bir isabetsizlik olmamakla ve Anayasa Mahkemesi’nin 17.7.2020 tarihinde 2019/40 E-202/40 K. sayılı kararı ile Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesinin birinci cümlesinde yer alan “…ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda…” ibaresi ile ikinci cümlesindeki “…ve genel şartlarda…” ibaresinin ve 92. maddesinin (i) bendinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiş olması nedeniyle zarar ve zarar kapsamının 2918 sayılı KTK.nın ve 6098 sayılı TBK.nın haksız fiile ilişkin hükümlerine ve Yargıtay uygulamalarına göre belirlenmesi gerekmekte ise de, yerel mahkemenin karar tarihi de dikkate alındığında kanun yararına bozma aşamasında Anayasa Mahkemesi iptal kararının gözetilemeyecek olmasına göre, Adalet Bakanlığı’nın sair kanun yararına bozma talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 21.02.2017 Tarih, 2016/8159E. 2017/1793K. Sayılı Kararı
- Araç Değer Kaybı Davası
… Mahkemece, konusunda uzman bilirkişiden, (rapor düzenleyenlerden farklı olmak kaydı ile) dosyadaki fotoğraflar, fatura, kaza tespit tutanağı ve önceki bilirkişi raporları da incelenerek, aracın modeli, yaşı, hasarın ağırlığı, boyanmış olan yerler ve hasarlı bölgelerin özelliği nazara alınıp, aracın kaza öncesi ikinci el piyasa rayiç değeri ile tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farkın değer kaybını göstereceği ilkesine göre değer kaybının yeniden hesaplanması için rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yetersiz ve hatalı bilirkişi raporlarına itibar edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 09.05.2016 Tarih, 2016/1538E. 2016/5657K. Sayılı Kararı
- Araç Değer Kaybı Davası
… Dava trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.
Somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda araçtaki değer kaybı denetime olanak vermeyecek şekilde belirlenmiştir. Bilirkişi raporu hüküm vermeye yeterli değildir.
Bu durumda mahkemece, aynı bilirkişi heyetinden, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihindeki hasarsız 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespit edilmesinden sonra aradaki farkın hesaplanarak değer kaybı miktarının bulunması hususunda ayrıntılı, denetime elverişli ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 24.12.2015 Tarih, 2015/6916E. 2015/14987K. Sayılı Kararı
- Araç Değer Kaybı Davası
Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.
Araç Değer Kaybı Dilekçesi
… Sigorta Anonim Şirketine
Talepte Bulunan : İsim-Soyisim-Tc – Adres
Vekili : Av. Umur Yıldırım
Talepte Bulunulan : Sigorta a.ş.
Konu : ……………………….. Plakalı araç sürücüsü….. in, müvekkilin aracına çarpmasıyla , Plaka sayılı araçta meydana gelen ………………….. TL değer kaybının tazmin edilmesi talebinden ibarettir.
Kusurlu Araç Bilgileri
Plaka no :
Poliçe no:
Poliçe tarihleri:
Kaza tarihi:
Açıklamalar
- Olay
Olay tarihinde; …………………………….. poliçe numarası ile şirketinize sigortalı ……………….. plaka sayılı araç ………………. tarihinde bana ait ……………… plaka sayılı araca sağa manevrası ile müvekkilimin aracın sol kapısına çarpması sonucunda maddi hasarlı trafik kazası meydana gelmesine sebebiyet vermiştir. Bu kazanın oluşumunda ……numaralı Tramer Kusur Dağılım Sonucuna göre; müvekkilim ……………’in herhangi bir kusuru bulunmazken (% 0), ……….plakalı araç sürücüsü …………% 100 kusurlu bulunmuştur. Anılan kaza tutanağı ve Tramer Kusur Dağılım Raporu ekte sunulmuştur. (EK-1 …..Tarihli Kaza Tespit tutanağı ve …….. numaralı Tramer Kusur Dağılım Raporu)
- Tazminat Talebi
- Kaza neticesi bana ait ………………………… plakalı araçta …………………. TL değer kaybı oluşmuştur.5684 sayılı sigortacılık kanunu gereği, müvekkilin aracında oluşan değer kaybından …… nolu düzenlemiş bulunan sigorta şirketiniz sorumludur. Sigorta A.Ş.’nin ….nolu ZMM Sigortası poliçesi ile kaza tarihinde …..plakalı araç, motorlu kara taşıtları zorunlu mali sorumluluk sigortası himayesi kapsamındadır. (EK- ……..Plakalı Araç ………Sigorta Kapsamı)
- Kazanın akabinde sigorta şirketi; müvekkilimin aracında meydana gelen hasarlı parçaları değiştirmiş ve onarımını sağlamış ancak kazada hiçbir kusuru bulunmayan müvekkilime araç değer kaybı adı altında herhangi bir ödeme yapmamıştır.
- Müvekkilim, ……tarihinde ………….plaka sayılı aracına Y Sigorta Ekspertiz Hiz.Ltd.Şti.’den değer kaybı raporu almıştır. Söz konusu raporda; aracın orta direk, arka çamurluk ve kaportasının onarılmasından ve orta direk, arka çamurluk ve kaportasının boyanmasından dolayı ……TL (KDV Hariç) hasar oluştuğu tespit edilmiştir. Bu oluşan hasardan ötürü, aracın ikinci el piyasa değerinde………. TL tutarında değer kaybının meydana geldiği söz konusu ekspertiz raporunda tespit edilmiştir. (EK- Araç Değer Kaybı Ekspertiz Raporu)
- Yukarıda açıkladığımız kaza nedeni ile araçta oluşan ……..TL’lik değer kaybının (fazlaya ilişkin dava ve haklarımız saklı kalmak kaydıyla), ……. TL’lik değer kaybı ekspertiz rapor ücretinin için tarafınıza başvurma zaruriyeti doğmuştur.
Hukuki Nedenler: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve ilgili mevzuat
Hukuki Deliller : Servis Tamirat Formu, Kaza Raporu, Aracın Ruhsat Fotokopisi, Değer Kaybı Raporu ve Diğer Deliller
Netice ve Talep :İş bu değer kaybının iş bu talep yazısının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde tarafıma ait olan …………….. Bankası ………………….. Şubesine ait İBAN TR …………………………………… numaralı hesaba yatırılmasını aksi halde yasal yollara başvurulacağı hususunu saygı ile İHTAR ederiz. ../../… (Dilekçe ne zaman verilecekse tarihi ona göre değiştiriniz)
Talepte Bulunan Vekili
İsim ve imza
Ekler:
- Tramer Kayıtları
- Kaza Tespit Tutanağı
- Her İki Tarafa Ait Araç Ruhsatları
- Her İki Tarafa Ait Sürücü Belgeleri
- Sigorta Poliçesi
- Tazminatın Yatacağı Hesap Numarası
- Vekaletname Örneği
- Onarım Faturası
- Kaza ve Onarım Fotoğrafları