7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu Disiplin Cezaları

7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu; Emniyet Genel Müdürlüğü (polis), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeline ilişkin disiplinsizlik ve cezaları, disiplin amirlerini ve kurullarını, disiplin soruşturma usulü ile diğer ilgili hususları düzenleyen kanundur. 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun 31.01.2018 tarihinde kabul edilmiş olup, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personellerine ilişkin disiplin cezalarını, disiplin soruşturma usullerini ele aldığı gibi disiplin kurulları ve disiplin amirlerini de düzenlemektedir.

Yasa kapsamında Emniyet Genel Müdürlüğü’nde çalışan her bir personelin, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nda görev alan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli er sınıflarındaki memurlar ve emirlerine verilen er ve erbaşlar hakkında uygulanır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu Disiplin Cezalarından bahsedeceğiz.

7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu Nedir? Kimlere Uygulanır?

7068 sayılı Genel kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun 31.01.2018 tarihinde kabul edilen kolluk kuvvetleri personellerine ilişkin disiplinsizlik ve disiplin cezaları, disiplin soruşturma usullerini düzenleyen kanundur. Kanun kapsamında Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personellerine ilişkin disiplin cezaları düzenlenmektedir.

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nda çalışmakta olan erler ve erbaşlar hakkında ise 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu uygulanacaktır. 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu’nda ise aşağıda yer alan memurlara ilişkin disiplin cezaları öngörülmüştür. Yasanın ikinci maddesinde ilgili kanunun kimlere uygulanacağı düzenlenmiştir. Yasaya göre;

• EGM bünyesindeki her sınıf memur,
• Subay
• Astsubay
• Sözleşmeli subay
• Sözleşmeli astsubay
• Uzman jandarma
• Uzman erbaş
• Sözleşmeli erbaş
• Sözleşmeli er
• Diğer sınıf memurlara 7068 sayılı kanun uygulanmaktadır.

7068 Sayılı Kanundaki Disiplin Cezaları

7068 sayılı kanun kapsamında Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personellerine uygulanacak disiplin cezaları belirlenmiştir. Söz konusu yasanın 7. Ve 8. Maddesinde bu hususlar düzenlenmiştir. Personellere verilecek disiplin cezaları uyarma, kınama, aylıktan kesme, kısa süreli durdurma, uzun süreli durdurma, meslekten çıkarma ve devlet memurluğundan çıkarma olarak ayrılmaktadır. Söz konusu cezalar şu şekildedir:

• Uyarma: Personelin görevinin esnasında ya da hal ve hareketlerinde dikkatli olması gerektiğinin yazılı şekilde bildirilmesidir.
• Kınama: Personelin görevinin esnasında ya da hal ve hareketlerinde kusurlu olduğunun yazılı şekilde bildirilmesidir.
• Aylıktan kesme: disiplin cezası verilen personelin, fiilin derecesine göre brüt aylığından 15 günlük kesinti yapılmasıdır. Ancak bu kesinti içerisinde zam ve tazminatlar dahil edilmemektedir.
• Kısa süreli durdurma: Personelin bulunduğu kademedeki ilerleyişinin 4, 6 ya da 10 ay süre ile durdurulmasıdır.
• Uzun süreli durdurma: Personelin bulunduğu kademedeki ilerleyişinin 12, 16, 20 veya 24 ay süre ile durdurulmasıdır.
• Meslekten çıkarma: Personelin bulunduğu teşkilat içerisinde bir daha çalıştırılmamak üzere meslekten çıkarılmasıdır.
• Devlet memurluğundan çıkarma: Personelin bir daha devlet memurluğuna atanmamak üzere devlet memurluğundan çıkarılmasıdır.

Aylıktan kesme disiplin cezası uygulanırken kişinin zam ve tazminatlarında bir kesinti yapılmamaktadır. Ayrıca kesintiyi yapan birim de personelin aylığını tahakkuk ettiren birimdir. Aylıktan kesme cezası Türk lirası üzerinden yapılır ancak kuruşlar dikkate alınmaz. Aylıktan kesme, kısa süreli durdurma ve uzun süreli durdurma cezalarında cezanın üst ve alt kademeleri ağır ya da hafif ceza sayılmamaktadır. Ayrıca bu kanunun uygulanması sözleşmeli erlere ayrıca uygulanan disiplin cezası hükümlerinin uygulanmasını engellemez.

Disiplin Cezası Verilirken Uygulanacak Takdiri İndirim

Kurum içerisinde geçmiş hizmetlerin çalışmaları esnasında olumlu olan ve iyi, çok iyi şeklinde derecelendirilen ve değerlendirme puanı alan personeller için uygulanacak cezalarda 1 derece hafif olanı uygulanabilir. Disiplin cezası vermeye yetkili disiplin amirleri veya kurulları, ilgili indirimin ölçülü ve adaletli bir şekilde kullanılmasına yöneliktir. Takdir hakkı kullanılırken çeşitli hususlar dikkate alınmaktadır. Bunlar yasada şu şekilde sıralanmıştır:

• Disiplinsizliğin işleniş şekli,
• Disiplinsizliğin işlendiği zaman,
• Disiplinsizliğin işlendiği yer,
• Disiplinsizliğin hizmete olan etkisi,
• Disiplinsizlik nedeniyle oluşan zarar ve tehlikenin ağırlığı,
• Disiplinsizlikte personelin kast ve taksiri,
• Disiplinsizlikte personelin daha önceki disiplin geçmişi,
• Disiplinsizlik sonrasında personelin ikrarı,
• Disiplinsizlik sonrasında personelin gösterdiği pişmanlık.

Kişi hakkında disiplin cezasına hükmedildikten sonra itiraz etmesi mümkündür. Kişi itiraz etmesi halinde yetkili makamların verdiği kararlar dışında hiçbir idari makam tarafından disiplin cezası ile ilgili takdir hakkının kaldırılması sonucunu doğuran bir karar verilmez. Hatta uygulama yapılmaz. Kanun kapsamında her ne kadar sözleşmeli erler, sözleşmeli subaylar için kendi kanunları ile düzenleme yapılmışsa da kanunda düzenlenen meslekten ayırma hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.

7068 Sayılı Kanunda Soruşturma Usulü ve Zamanaşımı

Kişi hakkında disiplin cezası verilirken savunmasının alınması gerekmektedir. Disiplin amirleri tarafından kişinin savunması istendikten sonra en az 7 günlük bir savunma süresi verilmektedir. Kişi süresi içerisinde savunma yapmadığı takdirde personel bu savunma hakkından vazgeçmiş sayılacaktır. Disiplin kurulu tarafından soruşturma yapıldıktan sonra disiplin cezası verilmesine yer olmadığı, karar verilmesine yer olmadığı ya da disiplin cezası verilmesi ya da kurulun yetkisiz olduğu şeklinde kararlar verilebilir. Kurul tarafından kişi hakkında soruşturma yapılırken, disiplin kurulunun görev alanına girecek başka bir disiplinsizliği olduğu anlaşılırsa buna uygun olan disiplin cezası verilir.

Disiplin kurulu tarafından soruşturma neticesinde verilen karar gerekçeli olarak yazılır. Kişiye ceza verilmesi halinde gerekçenin yazılması gerekmektedir. kişiye ceza verilmesi halinde ise disiplinsizlik unsurları ve ceza miktarı ayrıntılı olarak yazılır. Karar, başkan ve üyelerce imzalandıktan sonra ilgiliye tebliğ edilir. Meslekten çıkarma veya devlet memurluğundan çıkarma cezası verilen kişiler hakkında görevi başında kalmasında sakınca bulunuyorsa karar uygulanana kadar görevden uzaklaştırılabilirler.

Yasada disiplin cezası verilmesi için öngörülen belirli zamanaşımı süreleri bulunmaktadır. Zamanaşımı tamamlanan suçlar açısından suçun işlendiği tarihten itibaren hesaplanırken, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği tarihten itibaren hesaplanır ve zincirleme suçlarda da son suçun işlendiği tarihten itibaren hesaplanır. Fiili işleyen kişinin ve fiilin disiplin amiri tarafından öğrenildiği tarih itibariyle:

• Uyarma, kınama, aylıktan kesme, kısa süreli durdurma ve uzun süreli durdurma cezalarında 1 ay,
• Meslekten çıkarma ve devlet memurluğundan çıkarma cezalarında 6 ay,

İçerisinde disiplin soruşturmasının başlamadığı durumlarda disiplin cezasının verilme yetkisi zamanaşımına uğrayacaktır. yarma, kınama, aylıktan kesme ve kısa ve uzun süreli durdurma cezalarında bir ay içinde, meslekten çıkarma cezası ve devlet memurluğundan çıkarma cezasında altı ay içinde, disiplin soruşturmasına başlanmadığı ve her halükârda fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Soruşturmanın Tamamlanması

Soruşturmada tüm deliller toplanarak soruşturma heyeti tarafından bir kanaate ulaşılır. Bu kanaat soruşturma raporu ile belirtilir. Deliller, ifadeler özet halinde alınarak değerlendirme yazılır ve sonuç kısmında karar açıklanır. Soruşturma raporu bir kanaat/görüş açıklaması niteliğinde olup kesin ve icrai bir işlem olmadığından bu kanaate karşı idare mahkemesinde iptal davası açılamaz.

Soruşturma raporu, soruşturmacıyı görevlendiren disiplin amirine arz edilir. Kendisine sunulan rapora karşı kararı verecek olan disiplin amiridir.  Disiplin amiri disiplin suçunun işlendiği yönünde yeterli kanaat getirirse hakkında soruşturma yapılan kişiden savunma ister. Buna uygulamada savunma istem yazısı denir. Savunma istem yazısında belirtilen savunma için verilen süre yedi günden az olamaz. Süresi içinde savunmasını yapmayan personel, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Personel, kendisinden savunma istenmesinden itibaren soruşturma evrakını inceleme hakkına sahiptir.

Disiplin amiri kendisine sunulan soruşturma raporuna göre; disiplin cezası verilmesine, disiplin cezası verilmesine yer olmadığına, disiplin amirinin yetkisizliği ile dosyanın üst disiplin amirine/disiplin kuruluna sevkine kararlarından birini verebilir. Lakin disiplin amiri savunma alıp dosyayı kurula yetkisizlik nedeniyle gönderdiyse, kurul tekrardan personelden savunma almalıdır.

7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu Disiplin Cezaları Karşı İtiraz

Disiplin amirlerince kişi hakkında çeşitli disiplin cezaları verilebilir. İlgili kişi bu disiplin cezasının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 10 gün içerisinde bu cezaya karşı itiraz etme hakkına sahiptir. İtiraz disiplin cezasını veren amirin bir üst amirine yazılı bir şekilde yapılır. Ayrıca kişi süresi içerisinde itiraz etmediği takdirde verilen karar da kesinleşmiş sayılacaktır. Ancak kimi yetkili kişilerin verdiği disiplin cezalarına karşı bir üst amiri olmadığı için Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu’na itiraz edilmesi gerekmektedir. Aşağıdaki kişilerin doğrudan verdiği disiplin cezalarına karşı Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu’na itiraz edilmesi gerekmektedir:

• Emniyet Genel Müdürü
• Jandarma Genel Komutanı
• Sahil Güvenlik Komutanı
• Vali

Her ne kadar vali tarafından verilen karara karşı bir üst merci olmadığı için Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu’na itiraz edilse de kaymakam tarafından verilen karara karşı valiye itiraz edilebilir. İlgili kişi itiraz hakkını kullandıktan sonra Kurul tarafından itiraz 30 günlük süre içerisinde incelenir ve bir karar verilir. Kurul itirazı inceledikten sonra bu itirazı haklı görebilir bu durumda ceza hafifletilebilir ya da tamamen kaldırılabilir. Ancak itirazın haklı görülmemesi halinde ise reddine karar verilir. Kurul tarafından verilen bu karar kesindir ve tebliğ edildikten sonra kesinleşir. İlgili kişi itiraz ettikten sonra kurul tarafından daha yüksek bir cezaya da hükmedilmesi mümkün değildir. Son olarak Bakan tarafından verilen disiplin cezaları ya da disiplin kurulları tarafından verilen disiplin cezalarına karşı yalnızca idari yargı yoluna başvurulabilmektedir.

Disiplin Cezalarına Karşı İptal Davası

Disiplin cezalarına karşı açılabilecek iptal davası da 7068 sayılı Kanun kapsamında düzenlenmiştir. Kesinleşen her türlü disiplin cezasına karşı iptal davası açılması mümkündür. Dava açma süresi ise cezanın kesinleştikten sonra ilgilisine tebliğ edilmesi ile başlar. Ancak Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın seyir halindeki gemi ve botlarına verilen cezalarda zamanaşımı süresi farklı işler. Kişinin seyir halindeki gemi ve botunun bağlı olduğu üsse / limana dönmesi ile süre başlar.

İlgili kişinin kendisine tebliğ edilen karar neticesinde 60 gün içerisinde dava açması gerekmektedir. 60 günlük süre içerisinde açılacak davada idare mahkemeleri görevli olup, yetkili mahkeme ise kişinin son görev yaptığı yerdeki idare mahkemesi olarak belirlenmiştir. Kişi hakkında verilen disiplin cezası neticesinde özlük dosyasından bunun silinmesini talep edebilir. İlgili kişinin talebi haklı görülürse silinmesine de karar verilebilir. Ancak silme işlemi için aşağıda yer alan sürelerin dolmuş olması gerekmektedir:

• Uyarma ve kınama cezasının uygulanmasından itibaren 5 yıl,
• Diğer cezaların uygulanmasından itibaren 10 yıl, içerisinde silme işlemi talep edilebilir.
• Devlet memurluğundan çıkarma ya da meslekten çıkarma cezasında silinme mümkün değildir.