Kenevir Ekme Suçu ve Cezası

Kenevir ekmek suçtur. Kendi ihtiyacı için ihtiyacı olan esrarı elde etmek amacıyla kenevir eken kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ekim yapma, tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadarki süreçtir. Kenevir, hem endüstriyel hem de uyuşturucu madde üretiminde kullanılabilen çok yönlü bir bitkidir. Hammadde olarak kullanılan kenevir sakinleştirici etkisi olması nedeniyle sağlık gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Türkiye’de kenevir ekimi, bu bitkinin esrar (kannabis) üretiminde kullanılabilmesi nedeniyle sıkı bir şekilde denetlenir ve izinsiz ekimi suç olarak tanımlanır. Kenevir ekme suçu, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 23/5. maddesinde iki farklı suç şeklinde düzenlenmiştir:

• Esrar Elde Etmek İçin Kenevir Ekme Suçu: Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi dört yıldan on iki yıla kadar hapis ve beşyüz günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır (2313 sayılı Kanun m.23/5-birinci cümle). Bu maddede tanımlanan suç, kenevir ekiminin başkasına verme, satma, tedarik etme gibi amaçlarla yapılması halinde gerçekleşir. Ancak suçun oluşması için ekilen kenevirin esrar elde etmeye elverişli olması ve failin esrar üretme kastının bulunması gerekir.
• Kendi Kişisel İhtiyacı İçin Kenevir Ekme: Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu madde kapsamında ekim yapma ibaresinden, tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadarki süreç anlaşılır. (2313 sayılı Kanun m.23/5-ikinci cümle) Burada önemli olan ekimin kişisel kullanım sınırlarında olması ve failin esrarı başkasına satma veya verme kastının olmaması gerekmektedir. Yargıtay içtihatlarına göre, başka delil yoksa 20-25 köke kadar kenevir ekimi kişisel kullanım olarak değerlendirilebilir (örneğin, Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/223 E., 2020/139 K.).
• İzinsiz Endüstriyel Amaçlı Kenevir Ekimi: Bakanlık izni olmadan veya izin koşullarına aykırı olarak (örneğin, belirlenen alan dışında) kenevir ekilmesi 50 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırma durumu söz konusu olur. Örneğin Bir çiftçinin, lif üretimi için izin almadan tarlasında kenevir ekmesi bu suçu oluşturur. Bu durumda esrar üretme amacı aranmaz; suç, izinsiz ekimden kaynaklanır.

Kenevir bitkisinin hasat edildikten sonra bulundurulması; olayın özelliklerine göre kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma (TCK 191. madde) veya uyuşturucu madde ticareti (TCK 188. madde) suçlarını oluşturabilir. Bu durumda fail, hem kenevir ekme suçu hem de uyuşturucu madde bulundurma veya ticareti suçuyla cezalandırılacaktır. Kenevir, esrarın etkin maddesi olan THC içermesi nedeniyle 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bu nedenle kenevirin üretimi Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iznine tabi kılınmıştır. Bu izinler kenevirin üretileceği yerleri tespit etmekle başlayıp, ilan yolu ile kişilere duyurulur. Bakanlığın izin verdiği yerler dışında kenevirin üretilmesi yasa kapsamında suç olarak düzenlenmiştir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda kenevir ekme suçu ve cezasından bahsedeceğiz

Esrar Elde Etmek Amaçlı Kenevir Ekme Suçu ve Cezası

Bu suçta fiil kenevir bitkisinin toprağa ekilmesi, yetiştirilmesi ve büyütülmesi eylemidir. Suçun oluşması için ekilen kenevirin esrar elde etmeye elverişli olması gerekir. Suç, kenevirin dikili halde bulunmasıyla tamamlanır; hasat edilmesi şart değildir. Ancak, hasat artıkları veya koparılmış kenevir kökleri de delil olarak değerlendirilebilir. Ayrıca failin, keneviri ekme amacının esrar üretmek ve bu esrarı ticari amaçla (satış, dağıtım) veya başkalarına temin etmek olması gerekir.

2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakebesi Hakkında Kanun kapsamında kenevir adlı bitkinin ekim ve dikimi Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iznine tabi tutulmuştur. Bu kapsamında Bakanlık kenevir ekilecek alanları tespit eder ve ilan eder. Ancak kimileri bu hususa dikkat etmeksizin kenevirden esrar üretmek için çeşitli alanlara ekim yaparak uyuşturucu madde üretimi yapar. Bu da Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu madde bulundurulması ve ticareti suçlarını oluşturur.

Kişinin kenevir üretimi kendi ihtiyaçları nedeniyle olabileceği gibi satmak için yani tedarik için de olabilir. Bu hususta kişi keneviri bir başkasına ektirebilir, satabilir, tedarik edebilir. Ancak yasa kapsamında bir kişinin esrar elde etmek için kenevir ekmesi halinde 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ve 500 günden 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılması söz konusudur. Açıkça görülecektir ki kişiye hapis cezası verilmesinin yanı sıra adli para cezası da verilecektir.

Kişisel İhtiyaç Nedeniyle Kenevir Ekme Suçu ve Cezası

Kişi, kenevir ekimini kendi kişisel ihtiyacı yani kendi kullanımı amacı ile yapabilir. Kişi belirli bir miktar esrar üretmek için kenevir üretebilir. Ayrıca ekilen kenevirin esrar elde etmeye elverişli olması gerekir. Endüstriyel kenevir (THC oranı %0.2’den düşük) bu kapsama girmez. Somut olaya göre kişinin keneviri kendi kullanımı için mi yoksa satmak için mi ürettiği tespit edilmektedir. Kastın “münhasıran kişisel kullanım” ile sınırlı olduğu, yani esrarın satılmayacağı, dağıtılmayacağı veya başkasına verilmeyeceği açıkça ortaya konmalıdır. Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına göre kişinin 20 kök kenevir ekmesini başkaca bir delil bulunmaması halinde kendi kişisel kullanımı olarak sayılmaktadır. Ancak mevzuatta böyle bir düzenleme bulunmamaktadır.

Kenevir ekimi tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasat edilmesine kadar olan süreci kapsamaktadır. Kenevir hasat edildikten sonra esrar olarak bulundurulması ve satışı TCK’da yer alan uyuşturucu madde bulundurma ve uyuşturucu madde ticaretini oluşturacaktır. Nitekim bir kişinin keneviri kendi kullanımı için ekmesi de 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakebesi Hakkında Kanun kapsamında suç oluşturmaktadır. Yasaya göre kişisel kullanımı için kenevir eken bir kişiye verilecek ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.

Esrar İçin Kenevir Ekimi ve Uyuşturucu Ticareti Suçu Arasındaki Fark

Uyuşturucu bulundurulması ve ticareti 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 188. Maddede düzenlenmiştir. Yasa hükmüne göre bir kişinin uyuşturucu ve uyarıcı maddeleri imal etmesi, ithal etmesi, satması, temin etmesi, nakletmesi, depolaması gibi seçimlik hareketli hususların gerçekleşmesi halinde hapis cezası ile cezalandırılır. Esasında uyuşturucu madde ithal ve ihraç eden kişiye 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası ve 20.000 güne kadar adli para cezası verilir. Bu suç kapsamında yalnızca esrar değil, kokain, bonzai gibi uyuşturucu uyarıcı maddelerin satışı da yasaklanmıştır.

Kenevir ekiminde ise kenevirin ekilme sebebi esrar üretimidir. Bu suçun oluşması için failin kenevir ekiyor olması gereklidir. Bununla birlikte failin ticaret yaptığına dair deliller varsa örneğin evinde hassas terazi bulunuyorsa kenevir ekme suçunun yanı sıra Türk Ceza Kanunu’ndaki uyuşturucuya ilişkin hükümler de uygulanacaktır. Nitekim ekilen kenevir 500 saptan fazlaysa kişinin ticaret yaptığı Yargıtay kararları (https://karararama.yargitay.gov.tr/) ile kesin kabul edilir ve Türk Ceza Kanunu’na göre de cezalandırılmasına hükmedilir.

Kenevir Ekme Suçunun Unsurları

Kenevir ekme suçu 2313 sayılı kanun kapsamında suç sayılan, kişinin kendisi için ya da esrar üretimi için kenevir üretmesini konu edinen bir suç türüdür. Bu suçta fail herhangi bir kişi olabilir. Bu kişi Türk vatandaşı olabileceği gibi yabancı uyruklu da olabilir. Suçun mağduru ise toplumun tamamıdır. Nitekim bir kişinin kenevir ekip esrar olarak satması halinde toplumdaki yaşlı ya da çocuk herkes bu suçtan etkilenecek ve toplumun tamamı suçun mağduru olacaktır.

Kenevir ekme suçu hakkında herhangi bir zamanaşımı süresi öngörülmemiştir. Bu nedenle suç öğrenildiği tarih fark etmeksizin her zaman dava açılabilir. Fail kenevir ektikten sonra bu keneviri koparttığı andan itibaren yani kenevir bitkisini topraktan söktüğü andan itibaren uyuşturucu madde bulundurma suçunu da işlemiş sayılmaktadır. Bu noktada kişinin keneviri kendisi için mi yoksa esrar üretmek için mi ürettiği de hakim tarafından incelenecektir.

Kenevir Ekme Suçu Hakkında Mahkeme Kararları

Yargıtay 9. Ceza Dairesi 2009/20735 E. 2011/55690 K. ve 10.10.2011 Tarihli Kararı

Dosyadaki belge ve bilgilere göre; sanığın evinde yapılan aramada, 120 kök dikili hint keneviri dışında, ayrıca terasta kurumaya bırakılmış. Kgyaş hint kenevirinin ele geçirildiği ve bu kenevirlerden 3261 gr net esrar elde edilebileceğinin belirlendiği, dikili durumdaki kenevirin esrar elde etmek amacıyla sökülmesi veya dal ya da yapraklarının koparılması durumunda, sö­külen ya da koparılanların esrar olarak kabul edilmesi gerektiği gözetilmeden, sanık hakkında mahkumiyet yerine, dikili kenevirler nedeniyle ayrı dava açıldığı gerekçesiyle beraat hükmü kurulması, Yasaya aykırı…

Yargıtay 10. Ceza Dairesi 2014/4500 E. 2017/7188 K. ve 21.12.2017 Tarihli Kararı

Olay tutanağına göre; sanıkların suça konu keneviri parçalarken yakalandığı, sanık …’ın ele geçirilen esrarı, kopararak hasadını yaptığı kenevirlerden elde ettiğine ilişkin beyanının, “suçla ilgili kişi veya kişileri gizleme” ya da “ daha az ceza alacağını sanma” gibi bir amaca dayanmış olabileceği; kenevirleri bulundukları yerden koparıp toplarken görülmediği, keneviri kopardığını belirttiği yerde herhangi bir araştırma yapılmadığı ve aradan geçen zaman nedeniyle araştırma yapılıp herhangi bir kanıt elde edilmesinin de mümkün olmayacağı,
Sanık …’nin ise; diğer sanık …’ın daveti üzerine olay yerine geldiği, suça konu kenevirleri ektiği ya da dikili kenevirleri hasat ettiğine ilişkin kuşku sınırlarını aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı,

Sanıkların kenevirleri parçalarken yakalanmaları nedeniyle yukarıda da vurgulandığı gibi ”uyuşturucu madde ticareti yapma” suçundan ayrıca soruşturma yapılabileceği,

Dikkate alınarak, haklarında ”kenevir ekme” suçu ile ilgili hertürlü kuşkudan uzak kesin ve yeterli delil elde edilememesi nedeniyle sanıkların beraatleri yerine mahkûmiyetlerine karar verilmesi,

Yasaya aykırı, sanıkların temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, Dairemizin 18.01.2013 tarihli ve 2011/22439 E. – 2013/615 K. sayılı bozma ilamında yazılı sübut hakkındaki kabulün kaldırılması suretiyle, hükümlerin BOZULMASINA…

Yargıtay 20. Ceza Dairesi 2015/9157 E. 2016&1185 K. 29.02.2016 Tarihli Kararı

Olay tespit tutanağına göre, sanığın suç tarihinde kenevir ekim bölgesi olmayan … ilçesinde kullandığı bahçede fasulyelerinin arasına gizlenmiş şekilde 300 kök dikili kenevir ele geçirildiği, ziraat teknikeri tarafından yapılan tespitte bitkilerin kenevir bitkisi olduğunun belirlendiği, kenevirlerin kök sayısı, ekim ve yetiştirme süreci ile sanığın kenevirleri kendisinin diktiğine yönelik ikrarı dikkate alındığında 2313 sayılı Kanun’un 23/5. maddesi gereğince mahkûmiyetine karar verilmesi yerine yazılı gerekçe ile beraat kararı verilmesi,

Kanuna aykırı, Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA 29/02/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.