Uyuşturucudan ehliyet kaptırma; bağımlılık yapan uyarıcı maddeler ya da uyuşturucu maddeleri kullandığı tespit edilen sürücüye ceza verilerek ehliyetine el konulmasıdır. Uyuşturucudan ehliyet kaptırma cezası 2023 yılında 20.977 Türk lirasıdır. Bu uyarıcı ya da uyuşturucu maddeler esrar, bonzai, kokain vb. ilaçlar olabilir. Sürücülerin bu gibi trafik kurallarına uymadıkları haller TCK’da suç sayılmıştır. Kanuna göre uyuşturucu madde etkisindeyken araç kullanan kişi trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu işler. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu TCK m. 179’da düzenlenmiştir. TCK madde 179 şu şekildedir:
“Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişiye bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir. Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.”
Uyuşturucunun Kapsamı
Bağımlılık kişinin kendisine zarar vermesine rağmen madde kullanımına devam ederek, kullandığı maddeyi bırakamaması ve giderek kullanım miktarını arttırması şeklinde gelişen bir durumdur. Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı yalnızca bireyi değil toplumu da etkiler. Çünkü madde kullanımı bireylerin algı yeteneklerini azalttığı gibi sinir sistemi ve diğer organlara da zarar verir. Bağımlılık, kişinin özgürlüğünü kaybetmesine yol açacağı gibi kendine olan güvenini de zayıflatır. Kişi kendini kontrol altında tutamadığı için de topluma zarar verir.
Beynin çalışma işlevini ve bedensel yapıya zarar veren hatta kalıcı hasar yaratan maddeler bağımlılık yapıcı maddedir. Bu maddeler kişinin davranışlarında çelişki oluşturduğu gibi kişinin ruhsal/bedensel davranışlarında da sorun oluşturur. AMATEM’e (Alkol ve Madde Kullanımı Tedavi Merkezi) göre yasal ya da değil uyarıcı/uyuşturucu niteliği taşıyan ve bağımlılık yapıcı her tür madde uyuşturucu maddedir. Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımında şu özellikler görülebilir:
- Bitkinlik, halsizlik
- Sinirlilik hali
- Baş dönmesi
- Göz bebeklerinde büyüme ve gözlerde kızarıklık
- Burunda kızarıklık, burun kanaması
- Yüz renginin solması
- Aşırı kilo kaybı,
- Ağız kuruluğu
- Vücuttaki kaşıntılar
- Duygusal çöküntü
- Şiddetli ağrılar
- Sebepsiz gülmeler
Uyuşturucu ile Araba Kullanmanın Cezası Nedir?
Araç kullanan herkesin trafik kurallarına uygun hareket etmesi gerekir. Seyir halindeyken başkasının kaza yapmasına/ yapma ihtimaline yol açan kişiler TCK’ya göre suç işlemiş demektir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki: Kaza sonucu ölüm ya da yaralanma meydana geldiyse ayrıca TCK 179 Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan ceza verilmez. Yalnızca trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu işlenmişse 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilebilir. Alkol ya da uyuşturucu etkisi altında bu suç işlenirse sürücüye 2 yıla kadar hapis cezası verilebilir.
2023 yılı Temmuz ayında belirlenen yeni idari para cezalarına göre uyuşturucudan ehliyet kaptırma cezası 20.977 Türk lirasıdır. Ayrıca 5 yıl için ehliyete de el konulur. Belirlenen bu idari para cezası hakkında şu şekilde bir indirim uygulanmaktadır. Eğer kişi, idari para cezasının tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödeme yaparsa %25 indirim uygulanır. Ancak yapılan bu ödeme peşin olarak ödenmelidir. Bu indirim oranı da cezaların miktarına göre yıllar içinde değişiklik gösterebilir. Uyuşturucudan ehliyet kaptırma cezası, 20.977 TL’lik para cezası, cezanın kişiye tebliğinden itibaren 15 gün içinde ödenirse %25’lik indirim uygulanacaktır. Yani 20.977 TL’nin %25’i olan 5.244,25 TL indirilecek ve kişi 15.732,75 TL ödeme yapacaktır.
Uyuşturucunun Tespiti Amaçlı Teknik Cihaz Kullanılması
Sürücülerin uyuşturucu/uyarıcı madde kullanıp kullanmadığı konusunda solunum havası, tükürük ya da bu gibi biyolojik örneklerle teknik cihaz üzerinden tespit yapılır. Testler tek kullanımlık kitler ile yapılır. Buna benzer olarak tarih, saat, ölçüm sonucu, cihazın seri numarası gibi çıktı veren cihazlar da kullanılabilir. Sürücü talep ederse bir örneği de ona verilir. Cihazlarla yapılan testlerde tükürük, idrar örnekleri alınarak test yapılır. Yol kenarlarında yapılan ya da hastanelerde hızlı bir şekilde yapılan bu testlere drug testi de denir.
Tespit hususunda aranan eşik değeri Adli Tıp Kurumu ya da Sağlık Bakanlığı’nın görüşü alınarak Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığınca müştereken belirlenir. Teknik cihazla yapılan test sonucunda uyuşturucu/uyarıcı madde kullandığı tespit edilen sürücü, mahalli zabıtaya teslim edilir. Sağlık kuruluşlarında testler yapıldıktan sonra ilgili adli birimlere bilgi verilir. Verilen idari para cezasının yanında bu kişilerin ayrıca 5 yıllığına ehliyetlerine el konulur. Kişi uyuşturucu/uyarıcı madde etkisindeyken davranışlarını kontrol etmekte güçlük çeker. Bu nedenle kişinin işlediği suç, bilinçli taksir ya da olası kast ile cezalandırılır.
Teknik Cihazların Kullanılmasını Kabul Etmemenin Cezası Nedir?
Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanan sürücülerin kural olarak trafiğe çıkmaları yani araç kullanmaları yasaktır. Bu maddelerin kullanılıp kullanılmadığı kolluk kuvvetlerinin teknik cihazları ile tespit edilir. Eğer kişi yaralama, ölüm ya da kolluğun müdahil olduğu maddi hasarlı trafik kazasına karıştıysa bu ölçümün yapılması zorunludur. Bu cihazla ölçüm yapılmasına itiraz eden, izin vermeyen sürücüler en yakın adli tıp kurumuna, adli tabipliğe ya da sağlık kuruluşlarına götürülür ve vücutlarından kan, tükürük, idrar vb. örnekler alınır.
Eğer trafik kazasında kişi teknik cihaza üfleyemeyecek kadar yaralandıysa ya da öldüyse yine de kan, tükürük, idrar örneği yine alınır. Ancak söz konusu suç, üst sınırı 2 yıldan az hapis cezasını gerektiren bir suç ise beden muayenesi yapılmaz yani kan, tükürük gibi örnekler alınmaz. Kişiler kolluk kuvvetlerinin teknik cihaz kullanmasını kabul etmiyorsa ve rıza göstermiyorsa sürücülere 11.645 TL idari para cezası verilir. Bunun dışında kişinin ehliyetine 2 yıl süreyle el konulur.
Yine uyuşturucu kullandıktan sonra trafiğe çıkma suçunun cezasında olduğu gibi tebliğ tarihinden itibaren ilk 15 gün içerisinde ödeme yapılırsa kişilerin cezalarına %25 oranında indirim uygulanır. Yani rıza göstermemenin cezasından örnek vermek gerekirse normal şartlarda 11.645 TL olan idari para cezası cezanın bildirildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödeme yaparsa cezanın %25i olan 2.911,25 TL indirilir. Kişi bu durumda 8.733,75 TL ödeme yapacaktır.
Uyuşturucu ile Araba Kullanma Cezası Nasıl Ödenir?
Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanan sürücüler hakkında alkoldeki promil gibi bir şart yoktur. Kişilerin bağımlılık yapıcı maddeleri kullandığından şüpheleniliyorsa doğrudan kontrol yapılır. Kontrol sonucunda kişinin madde kullandığı tespit ediliyorsa ona yıl içinde değişen idari para cezası uygulanır. İdari para cezalarının ödenmesi online olabileceği gibi yüz yüze şeklinde de yapılabilir. Online yapılan ödemelerde kredi kartı ya da banka kartı kullanılabilir. Cezanın ödenmesi birkaç şekilde mümkündür:
- E-devlet sistemi üzerinden ödeme yapılabilir.
- Vergi dairelerine giderek ödeme yapılabilir.
- PTT Şubelerinden ödeme yapılabilir.
- Bazı devlet bankaları aracılığı ile de ödeme yapılabilir.
- Gelir İdaresi’nin online ödeme sisteminden de ödeme yapılabilir.
İdari para cezaları kamu alacağıdır. Bu nedenle kişi 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Bu kanuna göre borcunu ödemeyen kişiye cebri icra başlatılabileceği gibi borç zorla tahsil de edilebilir. Kişi ehliyete el koyma sürelerini doldursa dahi idari para cezasını ödemezse ehliyetini geri alamaz.
Uyuşturucu ile Araba Kullanmanın Cezasına Nasıl İtiraz Edilir?
Kişi uyuşturucu/uyarıcı madde ile araba kullandıktan sonra kendisine bir idari para cezası verilir. Bu cezaya itirazlar Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılmaktadır. Kişi aracı kullanmamasına rağmen ceza verildiyse, teknik cihazda bir arıza mevcutsa itirazını yapabilir. Kişi, kolluk kuvvetleri kendisine teknik cihazla ölçüm yaptırmak istediğinde cihazın kalibre edilmesini talep edebilir. Kalibrasyon, doğruluğu bilinen bir test ya da ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi için yapılan bir uygulamadır.
Kişi kendisine uygulanan teknik ölçümün bu gibi sebeplerle hatalı olduğunu düşünebilir. Bu durumda başvurulacak en sağlıklı yol; en yakın sağlık kuruluşuna giderek vücuttaki uyuşturucu miktarını ölçtürmektir. Aksi takdirde ispatı güç durumlarla karşılaşılabilir. Kişi uyuşturucu dışında aynı zamanda alkol de almış olabilir. Bu durumda alkolsüz araç kullanmanın cezaları da uygulanacaktır.
Uyuşturucudan Ehliyet Kaptırma Durumunda Sürücü Belgesi Nasıl Geri Alınır?
Sürücünün uyuşturucu/uyarıcı madde kullandığından şüphe ediliyorsa CMK’nın adli kolluğa ilişkin hükümleri de uygulanacaktır. Kişi uyuşturucu/uyarıcı madde kullanarak trafiğe çıktıysa ehliyetine 5 yıl boyunca el konulur. Eğer kolluk kuvvetlerinin teknik cihaz kullanmasına itiraz ediyorsa ehliyete 2 yıl süreyle el konulur. Bu el konulan ehliyetlerin geri iadesi için bazı şartlar gerekir.
İlk olarak kişi hakkında verilen idari para cezasının tamamı tahsil edilmiş olmalıdır yani kişi ödemesini yapmalıdır. Ayrıca uyuşturucu/uyarıcı maddeyi artık kullanmadığına dair yani trafiğe çıkmasına bir engel olmadığına dair resmi sağlık kurulundan rapor alınmalıdır. Şu şekilde özetlemek gerekirse; öncelikle kişinin ehliyetine el konulan süre dolmalıdır. Süre sonunda kişi sağlık kuruluşlarından bir engel olmadığına dair rapor almalı ve bunu da ilgili yerlere sunmalıdır.
Talep edilmesi halinde kişiye psiko-teknik değerlendirme yapılabilir. Başvuru yaparken trafik cezası borcu yoktur ibaresi yer alan belgenin temin edilmesi gerekir yani kişi verilen idari para cezasının tamamını ödemelidir. Kişinin dışında vekalet yetkisi verilen biri de belgeyi alabilir. Kişilerin başvuracağı yer el koyan trafik birimi ya da en yakın trafik denetleme şube müdürlüğü olabilir. Yukarıda istenilen belgeler dışında bir de dilekçe yazılır.
Uyuşturucudan Ehliyet Kaptırmada Kaç Ceza Puanı Verilir?
Sürücülerin trafik kurallarına uymaması halinde ayrıca ceza verilen sistemlerden biri de ceza puanı sistemidir. Bu sisteme göre trafikte kural ihlali yapan sürücülere idari para cezası dışında bir de ceza puanı verilir. Her cezada verilen puan artar ve puanın ne kadar fazla olursa bu kişinin o kadar aleyhine işler. Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı ile araç kullanan ve trafiğe çıkan kişilere 20 ceza puanı verilir. Ceza puanının sınıra ulaşması halinde kişinin ehliyetine de el konulabilir.
En son yapılan trafik ihlalinden geriye doğru 1 yıl içinde kişinin puanı 100’e ulaştıysa 2 ay boyunca ehliyetine el konulur. Yani son 1 yıl içinde 100 puana ulaşan kişinin ehliyetine 2 aylığına geçici olarak el konulur. Bunların dışında kişiye zorunlu trafik eğitimleri de verilir. Benzer şekilde aynı yıl içinde kişi ikinci kez 100 puana ulaşabilir. Bu durumda ehliyetine 4 ay boyunca el konulur ve kişiye psiko-teknik testler uygulanır. Son olarak aynı yıl içinde üçüncü kez 100 puana ulaşan kişinin ehliyetine süresiz olarak el konulur.
Uyuşturucudan Ehliyet Kaptırma Hakkında Yargıtay Kararları
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2021/4625 E. 2021/6670 K. ve 07.01.2021 Tarihli Kararı
- Uyuşturucudan Ehliyet Kaptırma
Mevzuatta yer alan düzenlemeler ile tüm dosya içeriği incelendiğinde, sanığın vücudundan kazadan 3 saat 30 dakika sonra alınan kan numunesi üzerinde yapılan incelemede, esrar ve kokain etken maddeleri ile amfetamin türevi MDA ve MDMA maddelerinin bulunduğunun tespit edilmesi karşısında, sürücünün uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi altında bulunması sebebiyle kaza anında güvenli sürüş yeteneğine sahip olmadığı halde trafikte araç kullanarak, tamamen kusurlu eylemi ile 1 kişinin ölümü ile birlikte 3 kişinin de nitelikli şekilde yaralanmasına sebebiyet verdiği eyleminde bilinçli taksir koşullarının bulunduğu anlaşılmış; dosya içeriğine göre tamamen kusurlu olduğu tespit ve kabul edilen sanık hakkında tayin edilen temel ceza miktarında ve bilinçli taksir sebebiyle uygulanan artırım miktarında isabetsizlik görülmemiştir.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/916 E. 2020/443 K. ve 03.11.2020 Tarihli Kararı
- Uyuşturucudan Ehliyet Kaptırma
Bu madde hükümlerine göre geri alınan sürücü belgesinin iade edilebilmesi için; ilgili kişi hakkında trafik kurallarına aykırılık dolayısıyla bu Kanun hükümlerine göre verilmiş olan idari para cezalarının tamamının tahsil edilmiş olması; uyuşturucu veya uyarıcı madde alması nedeniyle sürücü belgesi geri alınanların ayrıca sürücü olmasında sakınca bulunmadığına dair resmi sağlık kurumlarından alınmış sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi şarttır.
Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin tespiti için kullanılacak teknik cihazların sahip olacağı asgari koşullar ile diğer usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir.” şeklinde değiştirilmiş olup, maddenin altıncı fıkrasında, yapılan tespit sonucunda kandaki alkol miktarı 1,00 promilin üzerinde çıkan sürücüler hakkında TCK’nın 179. maddesinin 3. fıkrası hükümlerinin uygulanacağı, yedinci fıkrasında ise hususi otomobil sürücüleri bakımından 0,50 promilin, diğer araç sürücüleri bakımından 0,20 promilin üzerinde alkollü olan sürücülerin trafik kazasına sebebiyet vermeleri hâlinde, ayrıca TCK’nın ilgili hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2015/5476 E. 2016/327 K. ve 14.01.2016 Tarihli Kararı
- Uyuşturucudan Ehliyet Kaptırma
5237 sayılı TCK’nın 179/3. maddesinde düzenlenen; alkol ve uyuşturucu madde etkisiyle veya başka bir nedenle “emniyetli bir şekilde” araç kullanamayacak kişinin, bu halde araç kullanması suçu kasıtla işlenebilecek bir suçtur. Alkol ve uyuşturucu maddenin sırf kullanılmış olması bu suçun oluşması için yeterli olmamakla birlikte Adli Tıp Kurumu 5. İhtisas Kurulu raporlarında istikrarlı bir şekilde vurgulandığı üzere; alkollü bir şekilde trafikte seyreden bir sürücünün alkol konsantrasyonu hangi seviyede olursa olsun bireysel farklılıklar göstermekle birlikte trafik güvenliği açısından değişen derecelerde risk oluşturabileceği, ancak bu durumun tehlike arz edecek düzeyde olup olmadığı, dolayısıyla sürücünün tesiri altında bulunduğu alkol seviyesinde araç kullanması halinde, güvenli sürüş yeteneğini kaybedip etmediği, bireyin o andaki sürüş ehliyetini belirleyebilecek dikkat, algı, denge, refleks, psikomotor ve nöromotor koordinasyon gibi nörolojik, nistagmus, akomadasyon, görme gibi oftalmolojik ve genel durumunun tespitine yönelik detaylı dahili muayenesine yönelik tıbbi verilerin değerlendirilmesi ile mümkün olabileceği, ancak böyle bir tespit yapılmamış olsa bile bireysel farlılıkları da elimine edebilecek şekilde 100 promilden yüksek olarak saptanan alkol düzeyinin, güvenli sürüş yeteneğini kaybettireceğinin, bilimsel olarak kabulü gerektiği anlaşılmakla;
İncelenen dosyada;… Devlet Hastanesinin 14/02/2014 tarihli ve …. nolu raporuna göre 221 promil alkollü olarak araç kullanan sanığın güvenli sürüş yeteneğini kaybettiği ve dolayısıyla atılı suçtan mahkumiyetine karar verilmesi gerektiği halde, beraatine karar verilmesi isabetsiz olup…
Bizi Arayın
WhatsApp