Suçu ve suçluyu övme, kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla suç işlediği sabit olan bir kişinin ya da işlenmiş bir suçun alenen övülmesi şeklinde oluşur (TCK m.215). Bu suçun oluşması için övülen fiil bir suç olmalıdır. Bu düzenleme ile “suçu özendirme” teşkil eden fiiller cezalandırılmak istenmiştir. Soruşturma veya kovuşturma devam ederken işlenmiş bir suçtan veya kişiden söz edilemeyeceği için bu aşamadaki fiilin övülmesi bu suçu oluşturmayacaktır.

Suçu ve suçluyu övme suçu Türk Ceza Kanunu’nun Özel Hükümler kitabının Üçüncü Kısmının “Kamu Barışına Karşı Suçlar” başlıklı beşinci bölümünde düzenlenmiştir. TCK m.215 hükmü suçu ve suçluyu övme suçuna ilişkindir.

[vc_message]Bu makalemizde, Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak sizlere TCK m. 215’de düzenlenen, suçu ve suçluyu övme suçunu, suçu ve suçluyu övme suçunun özelliklerini, unsurlarını, cezasını, suçu ve suçluyu övme suçunda görevli mahkemeyi, zamanaşımını, uzlaşmayı, şikayet süresini, suçu ve suçluyu övme suçunda adli para cezası, erteleme ve hükmün açıklanmasının geriye bırakılması hususlarını açıklayacağız.[/vc_message]

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Nedir?

Övmek fiilinin sözlüm anlamı, birinin veya bir şeyin iyiliklerini, üstünlüklerini söyleyerek değerini yüceltmek, methetmektir. Bu madde kapsamında suçun oluşabilmesi için suç veya suçluyu övme alenen yapılmalıdır. Alenen yapılma suçun kurucu unsurudur. Korunan hukuki değer, kanun ile korunan ve suçun ihlal ettiği hak veya menfaat olup, “Suçu ve Suçluyu Övme Suçu’yla” korunmak istenen hukuki değer, toplum düzeni ve kamu barışıdır.

[vc_row][vc_column][vc_column_text] [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_message message_box_style=”outline” message_box_color=”blue” icon_fontawesome=”fas fa-balance-scale”]

TCK 215 madde,

“(1) İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklindedir.

[/vc_message]

TCK’nin 215. maddesinde işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi alenen övmek eylemi oluşturur. Suçun birinci şeklinde, suçun övülmesi, ikinci şeklinde ise suçlunun övülmesi söz konusudur. Birinci durumda işlenen suçtan dolayı konunun övülmesi, ikinci durumda ise işlediği bir suçtan dolayı mahkumun, failin övülmesi hususu düzenlenmiştir. Bu suçun söz konusu olabilmesi için orta da, işlenmiş olan bir suç veya suç işlemiş bir kimsenin bulunması gerekir. Bu suçun oluşması için övülen fiil bir suç olmalıdır. Suç kanunlarla aykırı davranıldığında yaptırım olarak ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis, hapis ve adli para cezası öngörülmüş olan filler biçiminde tanımlanabilir. Bu maddedeki suçun söz konusu olabilmesi için övülen eylemin suç olması yeterlidir.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Şartları Nelerdir?

Suçu ve suçluyu övme suçunun şartları şu şekilde ifade edilebilir:

• Bu suçun oluşması için övülen fiil bir suç olmalıdır. Bu suçun TCK’da veya ceza hükmü içeren diğer kanunlarda düzenlenmiş olması önemli değildir.

• Bir suçun işlenmiş olmasından söz etmek için bu suçun işlendiğinin mahkeme kararıyla tespit edilmiş olması gerekir. O halde, soruşturma veya kovuşturma devam ederken, işlenmiş bir suçtan veya suç işlemiş bir kimseden söz edilemeyeceğinden bu aşamadaki fiilin övülmesi anılan suçu oluşturmayacaktır.

• TCK m.215’de düzenlenen suçun oluşması için suç ve suçluyu övmenin alenen yapılması gerekir. Alenen yapılma suçun kurucu unsurudur. Kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması ise suçun kurucu unsuru değil; objektif cezalandırma şartıdır.

• Suçun manevi unsuru ise kasttır. Başka bir deyişle bu suç, kastla işlenebilen bir suçtur.

• Suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, ceza artırılacaktır.

[vc_row][vc_column][vc_column_text] [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_message message_box_color=”alert-warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Yağma Suçu ve Cezası (Gasp) – TCK 148. Madde hakkında detaylı bilgiyi bu makalemizden okuyabilirsiniz. https://kadimhukuk.com.tr/makale/yagma-sucu-cezasi-gasp-tck-148-madde/[/vc_message]

Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Unsurları

• Fail

Bu suçun faili herkes olabilir, suçun faili olabilmek için maddede herhangi bir özelliğe sahip olmak aranmamıştır, madde metninde “kimse”den söz edilmiş, ancak bu kişinin kim olması gerektiği konusuna değinilmemiştir. Bu nedenle anılan suçun faili herhangi bir kimse olabilir, bu suç faili bakımından özgü suçlardan değildir.

Bu kişinin vatandaş veya yabancı olması arasında da fark yoktur, işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu suçun failidir. Bir kimse kendi işlemiş olduğu suçu ve bu suçu işleme si nedeniyle kendisini övmüş olsa bile cezalandırılması gerekir.

• Mağdur

Mağdur, suçtan zarar gören kişi ya da kişilerdir. Bu suçun mağduru ise tüm toplumdur; belli kişiler değildir.

• Suçun Hukuki Konusu

Suç teşkil eden her hareketin bir konusu vardır ve suçun hukuki konusu denilince bundan tipik hareketin üzerinde icra edildiği kişi veya şey anlaşılmaktadır. Kamu barışına karşı işlenen diğer suçlarda da olduğu gibi, suçu ve suçluyu övme suçu ile toplumu oluşturan bireylere karşı suç işlenmesi ihtimali söz konusu olmaktadır. Bireylerin günlük yaşamlarında düzgün işleyen, suç işlenmeyen, suç mağduru olma ihtimali olmayan bir sistemde bulunmaları somut anlamda kamu düzenini ifade etmektedir. Suçun ve suçlunun övülmesi ile yaratılan dolaylı tahrik etkisinin doğurduğu tehlike bu somut düzen üzerinde gerçekleşmektedir. Bu sebeple suçun maddi konusu somut anlamda kamu düzenidir.

• Fiil

Bu maddede düzenlenen suçun hareket unsurunu, işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi alenen övmek eylemi oluşturur. Suçun oluşması için övülen fiil bir suç olmalıdır. Suçtan söz edebilmek için failin, işlenmiş olan bir suçu övmesi veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi övmesi gerekir. Bir kişinin işlemiş olduğu suçtan söz edebilmek için bu kişinin mahkeme kararıyla suç işlediğinin karara bağlanmış olması gerekir. O halde, soruşturma veya kovuşturma devam ederken, işlenmiş bir suçtan veya suç işlemiş bir kimseden söz edilemeyeceğinden bu aşamadaki fiilin övülmesi anılan suçu oluşturmayacaktır.

[vc_row][vc_column][vc_column_text][vc_row][vc_column width=”1/1″][vc_column_text][/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_message message_box_style=”outline” message_box_color=”warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Övme sözle olabileceği gibi yazı, karikatür veya başka şekillerde de olabilir. Failin, işlenen suçu veya suçu işleyeni övdüğünden söz edebilmek için, övgü oluşturan konuşma, yazı, çizgi vs. eserinin herhangi bir bölümünde bu suçun veya suçtan dolayı kişinin iyi olduğunu göstermesi, o kişi veya eylemi halk nazarında iyi göstermeye yönelik ifadelerin yer alması gerekir. Övücü hareketler çok açık bir biçimde yapılmış olabileceği gibi, zımni olarak da yapılmış olabilir.[/vc_message]

Bu maddede düzenlenen suçun oluşması için suç ve suçluyu övmenin alenen yapılması gerekir. Aleniyet bu suçun kurucu unsurudur. Aleniyet unsurunun gerçekleştiğinden bahsedebilmek için başkalarının fiilin işlendiği yerde bulunması yeterli olmayıp, övme fiilinin belirlenemeyen sayıda kişi tarafından görülme, duyulma ve algılanabilme olasılığının bulunması, herhangi bir sınırlama olmaksızın herkese açık olan yerlerde işlenmesinin gerekir. Örneğin, youtube, twitter, facebook, instagram gibi sosyal medya hesapları üzerinden hesap ayarları herkese açık bir şekilde işlenen övme fiilleri suça vücut verir. Ayrıca, gazete köşesi, internet sitesi vb. üzerinden yazılan yazılar, sokakta açılan pankartlar, hoparlör kullanarak vb. yollarla yapılan övme fiillerinde de aleniyetin gerçekleştiği kabul edilmektedir.

TCK m.215’de düzenlenen suçu ve suçluyu övme suçu, 6459 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik öncesinde bir soyut tehlike suçu iken 6459 sayılı Kanun ile eklenen “bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde” ibaresi ile suçun oluşması için yakın tehlike arandığından artık bu suç bir somut tehlike suçuna dönüşmüş bulunmaktadır. Failin övme oluşturan eylemde bulunması sonucu kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması aranacaktır. Kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması, suçun kurucu unsuru değil; objektif cezalandırma şartı olduğundan, anılan eylem gerçekleştirildikten sonra, kamu düzeni açısından yakın ve açık bir tehlike ortaya çıkmadığında fail teşebbüsten de cezalandırılmayacaktır.

Açık ve mevcut tehlike ölçüsünde, açıklık, tehlikenin kuşkuya meydan vermeyecek şekilde ortaya çıkmasını; yakınlık ise, düşünce açıklamasında kullanılan kelimelerin somut tehlike yani zarar yaratma olasılığına yakın olmasını ifade etmektedir.

Yargıtay, önceki kararlarında bir suçluya “Sayın” demenin bu suçu oluşturacağına hükmetmekte iken, daha sonra vermiş olduğu kararlarında sayın demenin bu suçu oluşturmayacağını kabul etmiştir.

• Manevi Unsur

TCK’nın 215.maddesinde düzenlenen suçu ve suçluyu övme suçu, ancak kastla işlenebilen bir suçtur. Bu suçun taksirle işlenmesi kanunda ayrıca ve açıkça düzenlenmediğinden mümkün değildir.

[vc_row][vc_column][vc_column_text] [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_message message_box_color=”alert-warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu ve Cezası–TCK 136 hakkında bilgiyi bu makalemizden okuyabilirsiniz. https://kadimhukuk.com.tr/makale/kisisel-verileri-ele-gecirme-yayma-sucu/[/vc_message]

Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Cezası

•  Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Temel Hali Cezası (TCK 279/1)

Suçu ve suçluyu övme suçunun temel şeklinin cezası, iki yıla kadar hapis cezası olup, hakim somut olayın özelliklerine ve suçun işleniş şekline göre TCK’nun 61. maddesinde öngörülen hususları da göz önünde bulundurarak temel cezayı belirleyip uygulayacaktır. Hapis cezasının alt sınırı ise TCK m.49 uyarınca bir aydır.

•  Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Nitelikli Hali Cezası (TCK 279/2)

TCK m. 218 uyarınca bu suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranına kadar artırılır. Ancak, haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.

TCK m.6/1g’ye göre, basın ve yayın yoluyla deyiminden, her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim araçlarıyla yapılan yayınların anlaşılması gerekir.

•  Suçu ve Suçluyu Övme Suçu İndirim Halleri

Suçu ve suçluyu övme suçunda cezayı azaltan bir indirim haline yer verilmemiştir. Ancak koşulların gerçekleşmesi halinde genel hükümlerde düzenlenen indirim nedenleri uygulanabilir.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Özel Görünüşleri

• Teşebbüs

Neticeli bir suç olmasından ötürü, bu suç teşebbüse elverişlidir. Failin somut tehlikeyi gerçekleştirme kastı ile hareket ederek övme fiilini gerçekleştirmesi ancak neticede somut tehlikenin ortaya çıkmaması halinde suç teşebbüs aşamasında kalacaktır. Özetle; Suçu ve Suçluyu Övme Suçu’na teşebbüs 11.04.2013 tarihinde yapılan değişikliğe kadar övme fiilinin ancak kısımlarına bölünebilir bir şekilde gerçekleştirilmesi ve bu kısımlardan bazılarının gerçekleşmesine rağmen hareketin tamamlanamamış olması halinde mümkündür. Değişiklik sonrasında ise netice olarak somut tehlike arandığından suça teşebbüs mümkündür.

• İştirak

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu iştirak açısından herhangi bir önem arz etmez. Bu nedenle suça iştirak konusunda tüm ihtimaller mümkündür. Suçu övülen kimse ise, bu konuyla ilgili iştirake uygun bir iradesi olmadıkça iştirakten sorumlu tutulamaz.

Mesela, bir YouTube kanalına sahip olan iki kardeş, eşine karşı kasten öldürme suçunu işlemesi sebebiyle hakkında ceza verilen suçluyu övdükleri bir video yayınladıkları takdirde övme suçunu müşterek fail olarak işlemiş olacaklardır. Bu iki kardeşin suça iştirak iradeleri yalnızca gerçekleştirdikleri övme fiili ve övdükleri suç bakımından ele alınacaktır. İki kardeşten birinin övme fiilini özellikle övdükleri suçların işlenmesi için gerçekleştirmesi ancak bu düşüncenin diğer kardeş tarafından bilinmemesi, kamu düzeni bakımından açık ve yakın bir tehlike meydana gelmesi halinde iki kardeşin de cezalandırılmaları sonucuna etki etmeyecektir. Benzer şekilde, iki kardeşin övme fiilinin gerçekleştirilmesi sebebiyle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlike meydana geleceğini öngörmemelerine rağmen bu tehlikenin meydana gelmesi halinde, cezalandırılmaları söz konusu olacaktır.

• İçtimaı

Fail aynı suç işleme kararının yerine getirilmesi amacıyla, değişik zamanlarda birden fazla defa övme oluşturan eylemi gerçekleştirir ise, zincirleme suç hükümleri uygulanabilir. Fail bir eylemiyle, örneğin aynı kitapta, konuşmada, karikatür veya sanat eserinde birden fazla suçu veya birden fazla suç işleyen kimseyi övse bile, zincirleme suç hükümleri uygulanmayıp tek suç oluşur.

Fail övdüğü suçu, sonradan kendisi işlerse ayrıca bu suçtan da sorumlu olur. Ancak bir başkası bu suçu övmeden etkilenerek işlerse, fail bu suça katılmaktan sorumlu tutulamaz. Bununla birlikte TCK m.215 uyarınca temel cezanın belirlenmesinde bu husus nazara alınmalıdır.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı

• Adli Para Cezasına Çevirme

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türü olup bu suçun ceza miktarı düşünüldüğünde tespit edilen temel cezaya göre, uygulamada hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi imkanı bulunmaktadır. Başka bir deyişle, suçu ve suçluyu övme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğunda adli para cezasına çevrilebilir.

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Erteleme

Ceza ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Erteleme, TCK m. 51/1’de; “İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır” şeklinde düzenlenmiştir. Erteleme sonuç ceza (hükmolunan ceza) üzerinden yapılacak olup, suçu ve suçluyu övme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.

• Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması ve davanın düşmesine sebebiyet veren bir ceza muhakemesi kurumudur. Suçun cezasının 2 yıl veya altında belirlendiği hallerde HAGB kararı mümkündür. O halde suçu ve suçluyu övme suçu açısından, HAGB kararı mümkün olabilecektir.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Soruşturma Kovuşturma Aşaması

• Soruşturma Aşaması

Şikayet, TCK m. 73’te; “Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz” şeklinde düzenlenmiştir. Bir suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olabilmesi için kanunda bu durumun açıkça belirtilmesi gerekir. Suçu ve suçluyu övme suçunun düzenlendiği kanun maddesinde, bu suçun soruşturulması ve kovuşturulmasının şikayete bağlı olduğu belirtilmediği için şikayet gerekmeyecek, soruşturma ve kovuşturma makamları tarafından re’sen takip edilecektir.

Savcı, suçun işlendiği ile ilgili bilgi edindikten sonra araştırmaya koyulacak ve bu araştırmada şüphelinin aleyhine ve lehine olan delilleri toplayacaktır. Savcı, araştırması sonucunda yeterli delile ulaşırsa iddianame düzenleyerek dava açacak; aksi takdirde kovuşturmaya yer olmadığı (takipsizlik) kararı verecektir. Savcının bir iddianame düzenlemesi için, suçun işlendiği yönünde yeterli şüphenin varlığı gerekmektedir. Yeterli şüphe şartının aranmasının temel nedeni ise kişilerin gereksiz yere yargılanmalarının önüne geçilmesini sağlamaktır.

Kısacası suçu veya suçluyu övme suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur; bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz.

• Kovuşturma Aşaması

Soruşturma aşamasının iddianame düzenlenip kamu davası açılarak tamamlanmasının akabinde artık bir ceza davasının varlığından bahsedilir ve kovuşturma aşamasına geçilmiş demektir. Başka bir deyişle, kovuşturma evresi, iddianamenin kabul edilmesi veya kabul edilmiş sayılması ile başlar. Kovuşturmanın içinde farklı evrelerden bahsedilebilir; duruşma hazırlığı, duruşma, hüküm ve kanun yolu bu evrelerdendir. Soruşturmanın tamamlanması sonrasında suçu ve suçluyu övme suçuna ilişkin kovuşturma aşaması gerçekleştirilecek ve kovuşturma aşamasının sonunda faile verilecek sonuç ceza belirlenecektir.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Gözaltı ve Tutukluluk Hali

• Gözaltı

Gözaltı hali, CMK’nın 91.maddesinde düzenlenmiştir. Usule uygun olarak (CMK m.90) yakalanan kişi, Cumhuriyet Savcılığınca bırakılmazsa, soruşturmanın tamamlanması için gözaltına alınmasına karar verilebilir. Gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren yirmidört saati geçemez. Yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilme için zorunlu süre oniki saatten fazla olamaz. O halde gözaltı süresi toplam 36 saati geçemez.

Gözaltına alma, bu tedbirin soruşturma yönünden zorunlu olmasına ve kişinin bir suçu işlediği şüphesini gösteren somut delillerin varlığına bağlıdır.

Toplu olarak işlenen suçlarda, delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir. Gözaltı süresinin uzatılması emri gözaltına alınana derhâl tebliğ edilir.

Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan bu düzenlemelere göre, suçu ve suçluyu övme suçu açısından Cumhuriyet Savcısı’nın gözaltı kararı vermesiyle gözaltı halinin gerçekleşmesi mümkündür.

• Tutukluluk Hali

Tutuklama, koruma tedbirlerinin en ağırıdır; zira kişi, kısıtlı bir süreyle de olsa hakkında bir kesin hüküm bulunmadan özgürlüğünden mahrum bırakılmaktadır. Tutuklama, CMK m. 100 ve devamında yer alan hükümlerde düzenlenmiştir. Tutuklama kararını, sadece hâkim verebilir; savcının veya kolluk amirinin tutuklama kararı vermesi hiçbir şekilde mümkün değildir. Muhakemenin yürütülmesinde esas olan sanığın/şüphelinin tutuksuz olmasıdır; tutuklama ise her zaman bir istisna niteliğindedir. Tutuklama koruma tedbirinin zorunlu tutulduğu bir hal bulunmamaktadır. Olayda muhakeme şartı varsa, tutuklama kararı verebilmek için bunun gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Tutuklamanın somut koşulları bulunmaktadır. Bu koşullar;

• Kuvvetli suç şüphesi bulunmalıdır.
• Bir tutuklama nedeni bulunmalıdır.
• Tutuklama, somut olayda orantılı bir tedbir olmalıdır.

Sadece adli para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez. Bu suçtan dolayı CMK m.100/4 hükmüne göre, tutuklama kararı verilemez.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Şikayet Süresi

Suçu ve suçluyu övme suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Kamu davasına şikayetçi olarak müdahil olan herhangi bir kimse varsa bile şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suçlar, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman ihbar veya şikayet dilekçesi verme suretiyle savcılığa bildirildiğinde ise soruşturulabilir.

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Zamanaşımı

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Suçu ve suçluyu övme suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süreleri içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süreleri geçtikten sonra soruşturma yapılamaz (TCK m. 66/1-e).

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Uzlaşma

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır.  Suçu ve suçluyu övme suçu ise uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçunda Görevli Mahkeme

Suçu ve suçluyu övme suçu nedeniyle yapılan yargılamalar Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yerine getirilir. Suçu yargılayan mahkeme, sanık hakkında basit yargılama usulü uygulayabilir.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Yargıtay Kararları

Yargıtay 16. Ceza Dairesi – Karar : 2018/639

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçu
• Türk Ceza Kanunu 215. Madde

08.10.2014 tarihinde Kobani olaylarını protesto etmek amacıyla Erzincan ilinde basın açıklaması sonrasında yapılan gösterilerde 8 kişinin gözaltına alınması üzerine, sanığın Facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde “Enes Bediz Karakoluna gidilerek gözaltında bulunan arkadaşlara destek sağlamalarını” talep etmekten ibaret olayda, suçu ve suçluyu övme suçunun unsurlarının oluşmayacağı gözetilerek, sanık hakkında beraat hükmü kurulması gerekirken yazılı olduğu şekilde mahkumiyetine karar verilmesi bozma nedenidir.

Yargıtay 16. Ceza Dairesi – Karar: 2018/3144

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçu
• Türk Ceza Kanunu 215. Madde

Suçu ve suçluyu övme suçundan belirlenen temel cezanın, TCK’nın 49/1. maddesi uyarınca bir aydan az olamayacağının nazara alınmaması, bozma nedenidir.

Yargıtay 16. Ceza Dairesi – Karar: 2018/3943

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçu
• Türk Ceza Kanunu 215. Madde

Oluşa ve dosya kapsamına göre; olay tarihi ve yeri, sanıkların muhatap kitle üzerindeki etkisi, gösterilerin olaysız dağılmış olması da gözetildiğinde, eylemlerin terör örgütünün cebir, şiddet ve tehdit içeren yöntemlerini öven, meşru gösteren ya da bu yöntemlere başvurulmasını teşvik eden bir muhteva içermediğinin anlaşılması karşısında; terör örgütü propagandası suçunun unsurlarının oluşmadığı, ancak sanıklar hakkında 11.04.2013 tarih ve 6459 sayılı Kanunun 10. maddesiyle TCK’nın 215. maddesinde yapılan değişiklikle birlikte kamu düzeni açısından açık ve yakın tehlikenin ortaya çıkması kriteri getirilmiş olup bu yasal değişiklik doğrultusunda suçu ve suçluyu övme suçunun unsurları ve cezalandırılma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tartışılması, sanık … bakımından aynı saikle yakın tarihlerde gerçekleşen eylemlerde bir suç işleme kararının icrası kapsamında değişik zamanlarda işlenmesi nedeniyle TCK’nın 43/1. maddesinin uygulanması gerektiğinin nazara alınması ve sanıkların hukuki durumlarının buna göre takdir ve tayin edilmesi gerekirken yasal olmayan gerekçe ile yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi, bozma nedenidir.

Yargıtay 16. Ceza Dairesi – Karar: 2017/4573

• Suçu ve Suçluyu Övme Suçu
• Türk Ceza Kanunu 215. Madde

Olay tutanağı ve tüm dosya kapsamına göre; sanığın DEV-GENÇ imzalı bildiriye istinaden üzerinde “… için ders yok, boykot var” yazısı bulunan ve “DEV-GENÇ” ibaresi yer alan pankartı, okul giriş kapısına asmaya çalıştığı esnada kolluk personelinin müdahalesi ile icra hareketlerini tamamlayamadığı somut olayda; asılmak istenen ancak güvenlik güçlerince engellenen pankart içeriğinin, Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 2007/9-69-99 Sayılı ve Yargıtay 8. Ceza Dairesinin 05.06.2002 tarih 5079-6668 Sayılı kararlarında da işaret olunduğu üzere TCK’nın 215. maddesinde düzenlenen “kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde suçu ve suçluyu övme” suçunun oluşacağı, bu husustaki takdir ve değerlendirmenin mahkemeye ait olduğu da gözetilerek yapılan incelemede:

Sanık hakkında TCK’nın 215. maddesinde tanımlanan suçu ve suçluyu övme suçunun unsurları ve cezalandırılma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği tartışılarak sanığın hukuki durumunun takdiri yerine, yasal olmayan gerekçe ile yazılı şekilde propaganda suçundan mahkumiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir.

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Şikayet Dilekçesi Örneği

………  (Suçun İşlendiği Yer Buraya Yazılacak) Cumhuriyet Başsavcılığı’na

Müşteki    : İsim Soyisim (TC Kimlik No) – Adres

Vekili        : Av. Umur YILDIRIM

Şüpheli    : İsim Soyisim (TC Kimlik No) – Adres

Suç            : Suçu ve Suçluyu Övme Suçu (TCK m.215)

Suç Tarihi ve Yeri : …/…/…

Konu        : Şüpheli hakkında işlediği suç nedeniyle soruşturma başlatılması ve soruşturma sonucunda kamu davası açılması talepli şikâyet dilekçesidir.

Açıklamalar

• Burada müvekkil hakkında kim olduğuna; şüpheli hakkında ise suçu ve suçluyu övme suçunu nasıl işlediğine ilişkin bilgilere yer verilmelidir.
• Yaşanılan olay ayrıntılı biçimde izah edilmelidir.
• Burada ise, yaşanılan olaya ilişkin hangi delillerin olduğundan bahsedilmelidir.
• Dilekçenin ekinde verilecek delillerin neler olduğu belirtilmelidir.

Hukuki Sebepler    : TCK ve ilgili her türlü yasal mevzuat.

Hukuki Deliller    : Tanık, yemin, video kaydı, fotoğraf görüntüleri, mesajlar ve ilgili her türlü yasal delil.

Sonuç ve İstem : Yukarıda açıklanan nedenlerle şüpheli hakkında soruşturma başlatılmasını, soruşturma sonucunda kamu davası açılması yönünde karar verilmesini saygılarımla vekâleten arz ve talep ederiz.

                                    Müşteki Vekili

                                 Av.Umur YILDIRIM

Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Hakkında Sık Sorulan Sorular

• Bir suçluya “Sayın” diye hitap etmek suçu ve suçluyu övme suçunu oluşturur mu?

Yargıtay, önceki kararlarında bir suçluya “Sayın” demenin bu suçu oluşturacağına hükmetmekte iken, daha sonra vermiş olduğu kararlarında sayın demenin bu suçu oluşturmayacağını kabul etmiştir.

• Sosyal medya hesaplarından yapılan suçu veya suçluyu övme fiillerinden dolayı ceza verilir mi?

Youtube, twitter, facebook, instagram gibi sosyal medya hesapları üzerinden hesap ayarları herkese açık bir şekilde işlenen övme fiilleri suça vücut vereceğinden yapılan yargılama sonucunda cezaya hükmedilir.