Özel güvenlik görevlisi, çalışmakta olduğu kurumda güvenliğin sağlanması ve korunmasıyla görevlendirilmiş olan kişidir. Özel güvenlik görevlisi; konser, alışveriş merkezleri, havaalanları, üniversiteler, şirketler, fabrikalar, kamu kurum ve kuruluşları, bankalar, oteller ve güvenliğe ihtiyaç duyan diğer kurumlarda görev alabilir. Aynı zamanda özel güvenlik görevlisi kişilerin özel korumalığını da yapabilmektedirler. Kimi zaman ihtiyaca göre kurum ve kuruluşlar birden fazla güvenlik görevlisini işe alabilmektedirler. Bu alanda çalışmak isteyen adaylar vardiyalı olarak çalışabilmektedirler. Özel güvenlik görevlisi olmak için gerekenler;

• Eğitimin akabinde yapılacak olan sınavdan başarılı olanlar silahlı ya da silahsız güvenlik sertifikası almaya hak kazanmaktadır.
• Silahlı ve silahsız güvenlik sertifikası alacak olanlar Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu ÖGG sınavına girmeleri gerekir.
• İlgili sınavda alınması gereken puan en az 60 olarak bilinmektedir. Sınavdan başarı yakalayamayanlar sınav harcı yatırarak tekrar sınava girme hakkına sahiptir.
• Senede 6 kez güvenlik sınavları yapılmakta, kadın ve erkek adaylar aranmaktadır.

Ekonomik ve sosyal hayattaki hızlı gelişmeler güvenlik hizmetlerine duyulan ihtiyacı da arttırmıştır. Güvenliğin sağlanması ve korunması devletin en temel ve önemli fonksiyonlarından biridir. Güvenlik hizmetlerinin öncelikle devlet tarafından yerine getirilmesi esastır. Bununla birlikte bazı durumlarda gerçek ya da tüzel kişilerin güvenlik ihtiyacının özel güvenlik şirketleri tarafından karşılanması bir zorunluluk ve ihtiyaç olarak kendini göstermektedir. Bu ihtiyaç karşısında kimi kuruluşlar kendi bünyelerinde özel güvenlik birimleri kurmuş, kimileri de bu amaçla kurulan özel güvenlik şirketlerinden hizmet alma yoluna gitmişlerdir. Özel güvenlik görevlisi ise bu görevi yerine getiren kişilerdir.

Özel Güvenlik Mevzuatı: Kanun ve Yönetmelikler

Güvenliğin sağlanması asıl olarak devletin sorumluluğunda ve tekelinde olduğundan özel güvenlik hizmetleri de devletin denetim, gözetim ve kontrolünde verilebilmektedir. Özel güvenlik hizmeti veren şirketlerin ve kurum ve kuruluşlar bünyesinde özel güvenlik birimlerinin kurulması ve özel güvenlik personeli istihdamı mevzuatla sıkı şartlara tabi tutulmuştur. Bu makalemizde özel güvenlik görevlisi olmak için aranan şartlar hakkında sizleri bilgilendirmeye çalışacağız.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi güvenliğin sağlanması kamusal bir sorumluluktur. Bu nedenle özel güvenlik hizmetleri ve görevlileri ile ilgili konular da mevzuatla tespit edilmiştir. Özel güvenlik görevlisi olabilmek için aranan şartlar da mevzuatla belirlendiğinden bunların bilinmesinde fayda vardır. Özel güvenlikle ilgili temel mevzuat metinleri şunlardır:

• 06.2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun
• Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik
• Özel Güvenlik Görevlileri Sağlık Şartları Yönetmeliği

Özel Güvenlik Görevlisi Kimdir?

Özel güvenlik görevlisi, çalışmakta olduğu kurumda güvenliğin sağlanması ve korunmasıyla görevlendirilmiş olan kişidir. Özel güvenlik görevlisi; konser, alışveriş merkezleri, havaalanları, üniversiteler, şirketler, fabrikalar, kamu kurum ve kuruluşları, bankalar, oteller ve güvenliğe ihtiyaç duyan diğer kurumlarda görev alabilir. Silahlı veya silahsız güvenlik sertifikası alabilmek için kanun bazı şartlar sunmaktadır. Ancak silahlı ve silahsız güvenlik görevlileri için ele alınan şartlar birbirinden farklılık göstermektedir. İşte silahlı özel güvenlik sertifikasına sahip olabilmek için gerekli şartlar;

• T.C. vatandaşı olmak
• En az lise mezunu olmak (lise ve dengi bir okul bitirmek)
• Vücut sağlığı yerinde olmak
• 21 yaşını doldurmuş ve 22 yaşından gün almış olmak
• Akıl sağlığı yerinde olmak
• Sicil almaya uygun olmak
• Mesleğini gerektiği gibi yapmak için bir engeli bulunmamak
• Kamu haklarından mahrum olmamak
• Herhangi bir suçtan dolayı 1 yıldan daha fazla hapis cezası almamış olması gerekmektedir.

Özel güvenlik hizmetleri bu alanda eğitilmiş özel güvenlik görevlileri tarafından verilmektedir. Özel güvenlik görevlisi özel koruma ve güvenlik hizmetini yerine getirmek amacıyla istihdam edilen kişileri ifade eder.

Özel Güvenlik Görevlisi Olabilmek İçin Aranan Şartlar Nelerdir?

Özel güvenlik görevlisi olabilmek için gereken şartlar şunlardır:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
• Silahsız olarak görev yapacaklar için en az sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul; silahlı olarak görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak.
• 18 yaşını doldurmuş olmak.
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile;
  1. Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak.
  2. Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık ve fuhuş suçlarından mahkûm olmamak.
  3. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından dolayı hakkında devam etmekte olan bir soruşturma veya kovuşturma bulunmamak.
• Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile engelli bulunmamak.
• Özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
• Güvenlik soruşturması olumlu olmak.

Silahsız Özel Güvenlik Olma Şartları

Silahlı özel güvenlik görevlisine oranla silahsız özel güvenlik görevlisi şartlarında istenenler daha esnektir. 5188 sayılı yasanın 10. maddesine göre silahsız özel güvenlik görevlisi olabilmek için gerekli şartlar:

• C. vatandaşı olmak
• En az ilköğretim mezunu olmak
• 18 yaşını tam doldurmuş ve 19 yaşından gün almış olmak
• Mesleğini en iyi şekilde yapabilmek için bir engelinin bulunmaması
• Sicili almaya uygun olmak
• Kamu haklarından mahrum olmamak
• Vücut sağlığı yerinde olmak
• Akıl sağlığı yerinde olmak
• Herhangi bir suçtan ötürü 6 aydan fazla hapis cezası almamış olmak gerekir.

Silahsız güvenlik görevlileri aynı zamanda sağlık kuruluşundan silahsız özel güvenlik görevlisi olur ibaresi bulunan bir sağlık raporu elde etmelidirler.

Özel Güvenlik Güvenlik Soruşturması

Özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilecekler ile özel güvenlik şirketlerinde, alarm izleme merkezlerinde ve özel güvenlik eğitimi verecek kurumlarda kurucu ve/veya yönetici olarak çalışacaklar hakkında valilikçe güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır. Soruşturma sonucu olumlu olanlara, özel güvenlik temel eğitimini başarıyla bitirmiş olmak şartıyla, valilikçe çalışma izni verilir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması bir ay içinde tamamlanır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması her kimlik verilmesi veya ihtiyaç duyulması halinde yenilenir. Şirketlerde eğitici ve temsilci olacaklar ile şirket ortağı tüzel kişi ortaklarında da kurucularda aranan şartlar aranır ve güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.

Özel güvenlik görevlisi ve yönetici olacaklar hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması temel eğitim sertifikasının düzenlendiği tarihten itibaren her beş yılda bir yenilenir. Özel güvenlik görevlilerinde ve yöneticilerde aranan şartlardan herhangi birisinin kaybedildiğinin tespiti halinde kimlik kartı ve çalışma izni Bakanlıkça/valiliklerce iptal edilir.

Özel Güvenlik Eğitimi, Sınavı ve Özel Güvenlik Eğitim Sertifikası

Özel güvenlik temel eğitimi teorik ve pratik eğitim ile silah eğitiminden oluşmak üzere yüz yirmi ders saatinden; yenileme eğitimi altmış ders saatinden az olmamak üzere düzenlenir. Yükseköğretim kurumlarının güvenlikle ilgili fakülte ve meslek yüksek okullarından mezun olanlar ile fakülte veya meslek yüksek okullarının güvenlikle ilgili bölümlerinden mezun olanlarda silah eğitimi dışında özel güvenlik temel eğitimi şartı aranmaz. Genel kolluk kuvvetlerinden ve Milli İstihbarat Teşkilatından emekli olanlar ile en az beş yıl bu görevlerde çalıştıktan sonra kendi istekleriyle görevlerinden ayrılmış olanlarda, özel güvenlik temel eğitimi şartı aranmaz.

Özel güvenlik eğitimi, ücreti karşılığında İçişleri Bakanlığınca verilebileceği gibi, Bakanlıktan faaliyet izni alan özel eğitim kurumlarınca da verilebilir. Yeterli bina, araç, gereç ve personel bulunması şartıyla özel güvenlik yenileme eğitimi, valiliğin izniyle güvenlik hizmetinin sağlandığı yerde verilebilir. Adayların, özel güvenlik eğitimi süresince verilen derslerin en az üçte ikisine devamı zorunludur. Özel eğitim kurumlarınca, kursun sonunda adayların derslere devam durumunu gösteren devam çizelgesi düzenlenir. Kabul edilebilir bir özrü bulunmaksızın derslerin %10 undan fazlasına devam etmeyenlerin kursla ilişiği kesilir.

Özel güvenlik temel ve yenileme eğitimini tamamlayanlar yazılı ve uygulamalı sınava tabi tutulur. Özel güvenlik temel eğitimi sonrasında yapılan yazılı ve uygulamalı sınavlarda başarılı olanlar, yenileme eğitimine katılan ve yapılan yazılı ve uygulamalı sınavlarda seviye puanları yeniden belirlenenlere “Özel Güvenlik Eğitim Sertifikası” düzenlenir ve valilikçe onaylanarak kendilerine verilir. Özel güvenlik temel eğitimi ve özel güvenlik yenileme eğitimi sertifikaları beş yıl süreyle geçerlidir. Sınavlarda yeterli başarıyı sağlayamayan adaylar, yeniden özel eğitim kursuna devam etmeksizin bir yıl içinde birbirini takip eden üç sınava daha katılabilir. Toplam dört sınav neticesinde de başarısız olan veya başarısız sayılan adaylarda tekrar özel eğitim kursuna devam şartı aranır.

Özel Güvenlik Görevlilerinde Aranacak Sağlık Şartları

Özel güvenlik görevlisi olabilmek için sağlık durumunun Özel Güvenlik Görevlileri Sağlık Şartları Yönetmeliğinde (https://www.egm.gov.tr/ozelguvenlik/ozel-guvenlik-gorevlileri-saglik-sartlari-yonetmeligi) belirtilen sağlık şartlarına uygun olması gerekmektedir. Buna göre:

• Adayın, Yönetmeliğin eki “Hastalık Branşlarının Sınıflandırılması” listesinde yer alan düzeyde hastalığı veya engeli olmamalıdır.
• Aday, mevcut durumu ile değerlendirilir. Tedavi ve operasyon ile düzelebileceği öngörülen durumlarda olumlu aday sağlık raporu, ancak adayın sağlık durumu iyileştikten sonra düzenlenir.
• Yönetmelikte tanımlanan düzeyde hastalığı veya engeli olan adaylar ÖGG olamazlar, ÖGG olarak çalışırken durum bildirir sağlık kurulu raporu neticesinde kas iskelet sistemi ve ruh sağlığı ve hastalıkları yönünden ÖGG olamayacağı tespit edilenler ile görme, duyma veya konuşma yetilerinin tamamını kaybedenler çalışmaya devam edemezler. Bu durumda olanlar için tam teşekküllü hastaneler tarafından düzenlenecek aday sağlık raporlarının karar kısmında “özel güvenlik görevlisi olamaz”, durum bildirir sağlık kurulu raporlarının karar kısmında ise “özel güvenlik görevlisi olarak çalışamaz” ibaresi yazılır.
• Silah kullanımı bakımından hastalığı veya engeli bulunmayan ve ateşli silah kullanabileceği branş hekimlerince değerlendirilen adaylar “silahlı özel güvenlik görevlisi”; hastalığı veya engeli bulunmayan ancak ateşli silah kullanamayacağı yönünde karar verilen adaylar ise “silahsız özel güvenlik görevlisi” olabilir.
• hastalığı veya engeli bulunmamasına rağmen ateşli silah kullanamayacağı değerlendirilen silahlı ÖGG’ler, ateşli silah kullanamayacağı yönünde branş hekimlerince karar verilmesi halinde silahlı olarak çalışamazlar. Ancak talep etmeleri halinde silahsız ÖGG olarak çalışabilirler.
• Ruh sağlığı ve hastalıkları nedeniyle “Özel Güvenlik Görevlisi Olamaz” kararı verilen aday sağlık raporu ile adaylığı kabul edilmeyenler tekrar adaylığa başvuramaz. Bu durumdakilerin adaylığı iptal edilir.
• Ruh sağlığı ve hastalıkları nedeniyle “Özel Güvenlik Görevlisi Olarak Çalışamaz” kararlı verilen durum bildirir sağlık kurulu raporu ile çalışma izinleri iptal edilen ÖGG’ler tekrar ÖGG olamaz.
• Aday sağlık raporunda “Özel Güvenlik Görevlisi Olamaz” kararı bulunan adayın özel güvenlik eğitim başvurusu ve çalışma izni başvurusu kabul edilmez.

Özel Güvenlik Görevlisi Sağlık Raporu

Özel güvenlik görevlisi olabilmek için gereken sağlık şartlarına sahip olunduğu resmi sağlık kurumlarından alınacak sağlık raporu ile tespit edilmelidir. Şöyle ki:

• Aday, aday sağlık raporu alabilmek için tam teşekküllü hastanelere bireysel olarak başvurur. Aday sağlık raporunun ücreti aday tarafından karşılanır.
• Adayın aday sağlık raporuna itirazının olması durumunda, Sağlık Bakanlığının usul ve esaslarını belirlemiş olduğu raporlara itiraz işlemleri çerçevesinde aday tarafından başvuru yapılabilir. İtirazlar sonucu düzenlenecek yeni raporların ücretleri aday tarafından karşılanır.
• Bu kapsamdaki sağlık raporları özel sağlık hizmet sunucuları tarafından düzenlenemez.
• Aday sağlık raporları bir yıl süre ile geçerlidir. Eğitim kurumlarınca, özel güvenlik temel eğitim başlangıç bildirim tarihine kadar geçerlilik süresi dolmamış aday sağlık raporları kabul edilir.
• Geçerli bir sağlık raporu ile özel güvenlik temel eğitim sertifikası alanlardan, sertifika geçerlilik süresince çalışma izni ve özel güvenlik kimlik kartı işlemleri için yeni bir aday sağlık raporu istenmez.

Özel Güvenlik Görevlisi Davaları

Yukarıda özetlemeye çalıştığımız üzere özel güvenlik görevlisi olabilmek için Kanun bazı şartlar aramakta, Yönetmelikte belirtilen sağlık şartlarının taşınması gerekmekte, sağlık raporu ile birlikte özel güvenlik eğitiminin başarıyla tamamlanması ve güvenlik soruşturmasının olumlu sonuçlanması gerekmektedir. Tüm bu aşamalardan sonradır ki kimlik kartı ve çalışma izni verilmektedir. Bu süreçlerden herhangi birinde yaşanan bir aksama ya da olumsuzluk özel güvenlik görevlisi olarak çalışmaya engel olacaktır. Sürecin herhangi bir aşamasında yaşanılan olumsuzlukların ve sıkıntıların hukuki yollarla ve dava açılarak çözüme kavuşturulması mümkündür. Sözgelimi Kanunda aranan şartlar taşındığı halde çalışma izni verilmeyebilir ya da sağlık açısından bir sorun yaşanmadığı halde sağlık raporu nedeniyle özel güvenlik görevlisi olamaz raporu verilebilir. Bunun gibi güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması da özel güvenlik görevlisi olmaya engeldir. Tüm bu durumlarda yerinde ve zamanında başlatılacak hukuki süreçlerle güvenlik görevlisi olmaya ve çalışmaya mani olan engeller dava yoluyla ve Mahkemeler aracılığıyla kaldırılabilir ve sonuç olarak güvenlik görevlisi olabilirisiniz.

İş bulabilmenin ve çalışabilmenin son derece zor olduğu günümüz ekonomik koşullarında yoğun emek, çaba, zaman ve para harcanarak, masraf yapılarak alınan eğitimlerden sonra özel güvenlik görevlisi olarak çalışabilmeniz için karşılaşacağınız sorunların çözümünde konunun uzmanı olan avukatlardan profesyonel hukuki destek almanız haklarınızın ve menfaatlerinizin korunması için ve aynı zamanda herhangi bir kayıp, zarar ya da mağduriyet yaşamamanız için büyük önem taşımaktadır.