Görevde Yükselme Davaları

Kamu kurumları hemen her sene “Görevde Yükselme/Unvan Değişikliği Sınavı” açarak alt unvandaki personelin kariyer ve liyakat ilkesi uyarınca yükselebilmesi için yazılı/sözlü sınav organize etmektedir. Bu sınavlarda alınan sonuçlar, sınavlara giriş şartları, sınav sonucu yapılmayan atamalar vb dava konusu edilebilmekte olup, özellikle mülakat sınavları sık sık dava konusu edilmektedir. Bu davalara görevde yükselme davaları denir. Görevde yükselme, bir kamu memurunun pozisyonun üstünde bir pozisyona atanması yani unvan değişikliğidir. Kişinin bağlı bulunduğu kurumla ilgili olarak hazırlanan Yönetmelikler kapsamında görevde yükselmeye yönelik usul ve esaslar belirlenmektedir. Kişinin görevinde yükselmesi için belirli başlı şartlara dikkat edilir. Bu şartlar genel şartlardan olup, kişinin bağlı bulunduğu kurumun özel şartları da bulunabilir. Görevde yükselmek için gereken genel şartlar şu şekildedir:

• Kişinin hizmet süresi,
• Kişinin eğitim durumu,
• Kişinin sicili,
• Kişinin disiplin cezalarının olup olmadığı,
• Kişinin görevde yükselmek için girdiği yazılı veya sözlü sınav sonuçları.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Kısım 4 “Hizmet Şartları ve Şekilleri” Bölüm 2 “Devlet Memurluğunda İlerleme ve Yükselmeler” başlığında, 68. Maddesinde kişinin devlet memurluğunda yükselmesi için gerekli usul ve esaslar düzenlenmiştir. Yasa dışında çeşitli yönetmeliklerle de görevde yükselme konusu ele alınmıştır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda ise görevde yükselme davalarından bahsedeceğiz.

Görevde Yükselme Davası Nedir?

Kişinin görevinde yükselmesi için tüm şartları taşımasına rağmen, idare tarafından görevde yükselmesi ya da terfi ettirilmesi gerçekleştirilmiyorsa idareye karşı dava açılabilir. Bu dava idareye karşı açılacak iptal davasıdır. İdare mahkemelerinde açılacak olan davada mahkemece kişinin iddialarının somut dayanakları dikkate alınacaktır. Örneğin görevde yükselmesi için gerekli şartları taşıyıp taşımadığı inceleneceği gibi üst kadroda boş yer olup olmadığı gibi hususlar da incelenecektir.

Her ne kadar kişinin görevde yükselmesi idarenin takdir yetkisine tabi tutulsa da bu yetkinin eşit ve objektif kriterlere dayalı olarak kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle alanında uzman bir idare hukuku avukatının yardımı alınarak kişinin görevde yükselmesi için gerekli şartları taşıdığı özenle hazırlanmış bir dilekçe ile ortaya konulmalıdır. Kişi davayı görev yaptığı kamu kuruluşuna karşı açmalıdır.

Görevde Yükselme Davası Nasıl Açılır?

Görevde yükselme davaları, idareye karşı iptal davası şeklinde açılır. İdari işlemin hukuka aykırı olduğundan hareketle işlemin geçmişe etkili olarak ortadan kaldırılması amaçlanır. İdari işlemin; yetki, şekil, sebep, konu, maksat yönlerinden birisinde hukuka aykırılık olduğu takdirde kişi menfaati ihlal edildiğinden bahisle dava açabilir. Dava dilekçesi hazırlandıktan sonra görevli ve yetkili mahkemede işlemin iptali için dava açılır ve bu süreçte belirli başvuru harçları ödenir. Dava dilekçesinde şu hususlar olmalıdır:

• Davacının kimlik, adres bilgileri, adresi, vekil bilgileri
• Davalının bilgileri
• Dava konusu
• Tebliğ belgesi
• Dava konusunun miktarı

İptal davası, ilgili kişiye tebliğ edildikten sonra 60 gün içerisinde açılmalıdır. Dava açılırken kişi yürütmenin durdurulmasını da talep edebilir. Yürütmenin durdurulması, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğması ve işlemin açıkça hukuka aykırı olması halinde talep edilebilir. Mahkemece nihai karar verilmeden ara karar olarak yürütmenin durdurulması talebi de incelenir. Ancak verilecek karar nihai kararı kesin olarak etkilememektedir. Kişi görevde yükselmesi hususunda idare tarafından yapılan bir işlemin hukuka aykırı olduğunu düşündüğü takdirde yürütmenin durdurulması talebi ile birlikte idareye karşı iptal davası açabilir.

Derece Yükselmesi Şartları

Kamu görevlilerin derece yükselmesi için öncelikle üst derecelerden bir kadronun boş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra memurun bulunduğu kamu görevi derecesinde 3 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Ayrıca bulunduğu derecenin 3. kademesinde de 1 yıl görev alması gerekmektedir. Son olarak kamu memurunun yükselmek istediği görevdeki öngörülen niteliklerin hepsini elde etmiş olması gerekmektedir. (Eğitim, dil vs.) Özetle derece yükselmesi şartları şu şekilde sıralanabilir:

• Kamu görevlisinin geçmek istediği üst derece kadrosu boş olmalıdır.
• Kamu görevlisi bulunduğu derecede 3 yıldır çalışıyor olmalıdır.
• Kamu görevlisi bulunduğu derecenin 3. Kademesinde 1 yıldır çalışıyor olmalıdır.
• Kamu görevlisinin geçmek istediği üst derece kadrosunun niteliklerine haiz olması gerekmektedir.

Ancak derece yükselmesinde bir istisna bulunmaktadır. Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı, sağlık hizmetleri sınıfı, yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı dışındaki sınıflar için 1-2-3-4. Derecelerdeki kadrolara yapılacak atamalarda farklı bir usul getirilmiştir. Buna göre derece yükselmesindeki süre şartı aranmaksızın kişilerin atanmalarındaki usule göre daha aşağıdaki bir dereceye ataması yapılabilir.

Emniyet Mensubunun Terfisi

Emniyet personellerinin rütbe terfileri kıdem ve liyakat ilkelerine göre düzenlenmekte olup buna ilişkin usul ve esaslar da 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nda yer almıştır. Kıdem, kamu personelinin hizmet süresinde dayılı olarak terfi etmesi için önem arz eden kriterlerden birisidir. Yani kişinin daha uzun süre kamu memuru olarak görev alması terfi etmesinde kolaylık sağlamaktadır. Kıdemin yanı sıra liyakat da rütbe terfilerinde devreye girecektir. Liyakat, kişinin performansı, disiplin cezası alıp almadığı, eğitim ve başarıları, hakkında bir soruşturma yürütülüp yürütülmediği gibi konuları ele alır.

Emniyet personellerinin bir üst rütbeye terfi ettirilmesi için idarenin belirli bir takdir yetkisi bulunmaktadır. Ancak idarenin bu takdir yetkisini kullanırken eşit ve objektif davranması gerekmektedir. Bu nedenle idare bu takdir yetkisini kullanırken personelin performans puanları, sınav notlarına dikkat etmektedir. Ayrıca kişinin herhangi bir disiplin cezası almamış olması da önemlidir. Emniyet personelinin terfi listesinde yer almasına rağmen terfi ettirilmemesi, girmiş olduğu sınavdan hukuka aykırı olarak başarısız sayılması gibi nedenler idareye karşı dava açma imkanı vermektedir.