Devlet Memurları Kanunu 152. Madde (DMK)

Zam ve Tazminatlar

1)  Zamlar

a) Niteliği ve çalışma şartları bakımından güç olan işlerde çalışanlara iş güçlüğü zammı,

b) Hayat ve sağlık için tehlike arz eden hizmetlerde çalışanlara iş riski zammı,

c) Sayıştay’a hesap vermekle yükümlü olan saymanlarla, vezne açığından malen sorumlu olan veznedar ve diğer görevlilere mali sorumluluk zammı,

d) Temininde, görevde tutulmasında veya belli yerlerde istihdam edilmesinde güçlük bulunan elemanlar için temininde güçlük zammı, ödenir.

2) Tazminatlar (Değişik: 20/3/1997 – KHK-570/9 md.)

Görevin önem, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro unvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar göz önüne alınarak bu Kanunda belirtilen en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının,

A) Özel Hizmet Tazminatı

a) Genel İdare hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunanlarla üst yönetim görevi yapan personelden;

1. Birinci derece kadrolarda bulunanlar için % 345’ine,
2. İkinci derece kadrolarda bulunanlar için % 100’üne,
3. Üçüncü derece kadrolarda bulunanlar için % 80’ine,
4. Dördüncü derece kadrolarda bulunanlar için % 70’ine,
5. Beş, Altı ve Yedinci derecelerden aylık alan Şube Müdürü, Müdür, Sayman (Muhasip ve muhasebeci kadrosunda olanlar dahil), Başkan ve bunların yardımcıları için % 60’ına,

b) Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda görev yapanlardan;

1. Eğitim görevlisi, Başasistanlık görevini yapanlar ile Uzman Tabipler için % 215’ine,
2.  Diğer dört yıl ve daha fazla süreli yükseköğrenim veren okul mezunları İçin % 145’ine,
3. Dört yıldan aşağı yükseköğrenim veren okul mezunları için % 100’üne,
4. Lise dengi mesleki öğrenim veren okul mezunları için % 722’sine,
5. Ortaokul dengi mesleki öğrenim veren okul mezunları için % 60’ına,

Ancak, Sağlık Hizmetleri Sınıfına ait kadrolarda görevli olup da, bu görevleri ile ilgili olmayan bir üst öğrenimi bitirenler için önceki öğrenim durumlarına ait tazminat oranları esas alınır.

Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden; kalkınmada öncelikli yörelere sürekli görevle atananlara bu yörelerde fiilen çalıştıkları sürece uzman tabipler için 90, diğerleri için 75 puana kadar, diğer yörelerden Cumhurbaşkanınca belirlenecek köy ve diğer yerleşim birimlerine sürekli görevle atananlara ise 15 puana kadar ilave ödeme yapılabilir.

c) Teknik Hizmetler Sınıfına dahil kadrolarda görev yapanlardan;

1. Dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim veren okul mezunları için % 168’ine,

Yüksek Mühendis, Yüksek Mimar, Mühendis, Mimar ve Şehir Plancısı kariyerlerini haiz olup (Bunlardan Müdür ve daha üst merkez ve taşra birim yöneticileri dahil) 1-4 üncü derecelerden aylık alan ve kurumlarınca belirlenen büyük yatırım projelerinde fiilen çalışanlara bu projelerde çalıştıkları sürece ayrıca % 30’una,

Ancak, bu hükme göre ilave ödeme yapılacak toplam personel sayısı, ilgili kurumun belirtilen kariyerleri haiz toplam personel sayısının % 10’unu geçemez. (Hesaplamalarda küsurlar tama iblağ edilir.)

2. Dört yıldan aşağı yükseköğrenim veren okul mezunları için % 100’üne,
3. Lise dengi mesleki öğrenim veren okul mezunları için % 72’sine,

Ancak, Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda görevli olup da, bu görevleri ile ilgili olmayan bir üst öğrenimi bitirenler için önceki öğrenim durumlarına ait tazminat oranları esas alınır.

Teknik Hizmetler Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden kalkınmada öncelikli yörelere sürekli görevle atananlara, bu yörelerde fiilen çalıştıkları sürece ayrıca 35 puana kadar ilave yapılabilir.

 (Ek paragraf: 21/3/2006 – 5473/3 md.)

Teknik Hizmetler Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara, bulundukları kadrolar esas alınmak suretiyle, çalışılan her gün için belirlenecek oranlarda ve üçer aylık dönemler itibarıyla toplamı 60 puanı aşmayacak şekilde, dönem sonlarında ödenmek üzere ek özel hizmet tazminatı verilebilir.

d) Avukatlık Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunanlar için % 135’ine,

e) Başbakanlık Başmüfettiş, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları için % 230’una,

f) Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Başkan, Üye, Baş denetçi, Denetçi ve Denetçi Yardımcıları, Başbakanlık, Bakanlık, Müsteşarlık ve Gelir İdaresi Başkanlığı İç Denetçileri ile Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Ekonomi Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı merkez denetim elemanları için % 210’una,

g) Bakanlık, Denizcilik Müsteşarlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ve bağımsız genel müdürlük (mahalli idarelere bağlı genel müdürlükler hariç) Başmüfettiş Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları ile, Başkanlık, Müstakil Genel Müdürlük, Büyükşehir Belediyesi, Büyükşehir Belediyelerine bağlı genel müdürlük, Büyükşehir Belediyesi bulunan illerin İl Özel İdaresi ile Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji Enstitüleri İç Denetçileri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Başmüfettiş, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Bakanlık Maarif Müfettişi ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcıları ve Bakanlıklar merkez teşkilatına dahil kadrolarda görevli Baş kontrolör, Kontrolör ve Stajyer Kontrolörler, İçişleri Bakanlığı Denekler Denetçisi ve Dernekler Denetçi Yardımcıları, Sosyal Güvenlik Kurumu Başmüfettişi, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Denetçi ve Denetçi Yardımcıları, Sağlık Denetçi ve Denetçi Yardımcıları, Enerji ve Tabii Kaynaklar Denetçi ve Denetçi Yardımcıları,(43) Gençlik ve Spor Denetçi Yardımcıları, için % 195’ine,

ğ) (Ek: 11/10/2011 – KHK-666/5 md.)

Adalet Uzmanları, Afet ve Acil Durum Yönetimi Uzmanları, Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanları, Avrupa Birliği İşleri Uzmanları, Bakanlık ve Bağlı Kuruluşların Avrupa Birliği Uzmanları, Basın ve Enformasyon Uzmanları, Başbakanlık Uzmanları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzmanları, Çalışma Uzmanları, Çevre ve Şehircilik Uzmanları, Denizcilik Uzmanları, Devlet Gelir Uzmanları, Devlet Personel Uzmanları, Dış Ticaret Uzmanları, Dışişleri Uzmanları, Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanları, Diyanet İşleri Uzmanları, Enerji ve Tabii Kaynaklar Uzmanları, Gençlik ve Spor Uzmanları, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Uzmanları, Gümrük ve Ticaret Uzmanları, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Uzmanları, Hazine Uzmanları, İçişleri Uzmanları, İhracatı Geliştirme Uzmanları, İnsan Hakları ve Eşitlik Uzmanları, İstihdam Uzmanları, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları, Kalkınma Bakanlığı Planlama Uzmanları, Kültür ve Turizm Uzmanları, Maliye Uzmanları, Meteoroloji Uzmanları, Millî Eğitim Uzmanları, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Uzmanları, Millî Savunma Uzmanları, Orman ve Su İşleri Uzmanları, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Uzmanları, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Uzmanları, Sağlık Uzmanları, Sanayi ve Teknoloji Uzmanları, Savunma Sanayi Uzmanları, Seçim Uzmanları, Sınai Mülkiyet Uzmanları, Sosyal Güvenlik Uzmanları, Tapu ve Kadastro Uzmanları, TİKA Uzmanları, Türkiye İstatistik Kurumu Uzmanları, Ulaştırma ve Haberleşme Uzmanları, Vakıf Uzmanları, Yazma Eser Uzmanları, Yurt Dışı İşçi Hizmetleri Uzmanları, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Uzmanları, Yüksek Kurum Uzmanları, Yükseköğretim Kurulu Uzmanları, Göç Uzmanları, Helal Akreditasyon Uzmanları ve bunların yardımcıları için % 130’una,

h)Defterdarlık Uzmanları, İçişleri Bakanlığı İl Planlama Uzmanları, İl Göç Uzmanları, Büyükşehir Belediyeleri ile bunlara bağlı genel müdürlük Başmüfettiş, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Maarif Müfettişleri ile Ürün Denetmenleri ve bunların yardımcıları, (f) ve (g) bendinde sayılmayan İç Denetçiler için % 130’una,

i) Vergi İstihbarat Uzmanları, Gelir Uzmanları, Mali Hizmetler Uzmanları, İl İstihdam Uzmanları, Gümrük ve Ticaret Denetmenleri, Sosyal Güvenlik Denetmenleri ile bunların yardımcıları için % 120’sine,

j) Diğer belediyeler ve bunlara bağlı genel müdürlük Başmüfettiş, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Yüksekokul mezunu olmak şartı ile Belediye İktisat Müfettişleri ve Büyükşehir Belediyeleri Hesap İşleri Murakıpları ve bunların yardımcıları için % 100’üne,

k) (Mülga: 11/10/2011 – KHK-666/5 md.)

ı) (Değişik: 7/7/2010-6004/23 md.) Dışişleri Bakanlığı meslek memurları için (aday meslek memurları dahil) % 140’ına,

m)konsolosluk ve ihtisas memurları için (aday konsolosluk ve ihtisas memurları dahil) % 130’una,

n) M.İ.T. fiili kadrosuna dahil personel için % 345’ine,

o) (Ek: 10/9/2014 – 6552/68 md.) Türkiye İş Kurumu iş ve meslek danışmanları için %150’sine,

B) Eğitim, Öğretim Tazminatı

Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda fiilen öğretmenlik yapanlara; (Öğretmen unvanlı kadrolarda bulunanlardan okul müdürü ve okul müdür yardımcısı, yönetici ve eğitim uzmanı olarak görevlendirilenler ile cezaevi okullarında çalışan öğretmenler dahil olmak üzere)

a) 1-2. derecelerden aylık alanlar için % 100’üne,

b) 3 ve 4. derecelerden aylık alanlar için % 95’ine,

c) Diğer derecelerden aylık alanlar için % 85’ine,

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik öğretim okul ve kurumlarına atölye, laboratuvar veya meslek dersleri öğretmeni olarak Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolara atananlardan Cumhurbaşkanınca belirlenecek okul, kurum ve branşlarda görev yapanlara ayrıca;

a) Dört yıl veya daha fazla yükseköğrenim görenler için % 15’ine,

b) Üç ve iki yıllık yükseköğrenim görenler için % 10’una,

(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/2 md.) Birinci fıkrada sayılanlardan ayrıca;

a) Başöğretmen unvanını kazanmış olanlara % 40’ına,

b) Uzman öğretmen unvanını kazanmış olanlara % 20’sine,

C) Din Hizmetleri Tazminatı

a) (Değişik: 1/7/2010-6002/21 md.) İl müftü yardımcısı, ilçe müftüsü, eğitim görevlisi ve mesleği ile ilgili yüksek öğrenim mezunu olup “Vaiz” kadrosuna atananlar için %175’ine,

b) (Değişik: 1/7/2010-6002/21 md.) Din Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunanlardan; 1. Yükseköğrenim mezunu olanlar için % 95’ine, 2. İmam-Hatip Lisesi mezunları için % 93’üne, 3. Diğerleri için % 89’una,

c) (Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.) (Ek: 1/7/2010-6002/21 md.) (a) ve (b) alt bentlerinde sayılanlardan ayrıca; baş vaiz, başimam-hatip, Kur’an kursu başöğreticisi kadrolarına atananlara % 40’ına, uzman vaiz, uzman imam-hatip, Kur’an kursu uzman öğreticisi ve baş müezzinlik kadrolarına atananlara % 20’sine,

D) Emniyet Hizmetleri Tazminatı

a) Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunanlardan;

(Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Emniyet Genel Müdürü için %419’una,

(Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Birinci Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlardan;

• Genel Müdür Yardımcısı, Teftiş Kurulu Başkanı, Özel Güvenlik Denetleme Başkanı, Polis Akademisi Başkanı, Ankara, İstanbul ve İzmir İl Emniyet Müdürleri için %356’sına, – Daire Başkanı, I. Hukuk Müşaviri, diğer İl Emniyet Müdürleri için %331’ine,
• Diğerleri için %269’una,

3. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) İkinci Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlar için %244’üne,
4. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlar için %231’ine,
5. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlar için %219’una,
6. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Emniyet Amirliği kadrolarına atananlar için %189’una,
7. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Başkomiser kadrolarına atananlar için %173’üne, 8. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Komiser kadrolarına atananlar için %164’üne,
8. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Komiser Yardımcılığı kadrolarına atananlar için %158’ine,
9. (Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Diğerlerinden;

•  1, 2, 3 ve 4. derecelerden aylık alanlar için %148’ine,
•  5, 6 ve 7. derecelerden aylık alanlar için %139’una,
•  8, 9, 10 ve 11. derecelerden aylık alanlar için %128’ine,

11. (Ek: 24/4/2008-5757/3 md.; Değişik: 29/1/2016-6663/8 md.) Çarşı ve Mahalle bekçileri için %90’ına,
12. Ankara ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde çevik kuvvet müdürlüklerine ait kadrolara atanmış olanlara ayrıca %’5 ine,

b) (Mülga: 24/4/2008-5757/3 md.)

E) Mülki İdare Amirliği Özel Hizmet Tazminatı

 Mülki İdare Amirliği Sınıfına dahil kadrolarda bulunanlardan; a) Müsteşar için % 345 ine, b) Olağanüstü Hal Bölge Valisi, İl Valileri ve Emniyet Genel Müdürü (Vali) için % 335’ine,

c) Kurul Başkanı, Müsteşar Yardımcısı, 1.Hukuk Müşaviri, Genel Müdürler, Strateji Geliştirme Başkanı ile bu görevleri yürüten Merkezde görevli Valiler için % 330’una,

d) Merkezde görevli diğer Valiler için % 290’ına,

e) (Değişik: 1/7/2006-5540/5 md.) Diğerlerinden;

•  1 inci dereceden aylık alanlar için % 290’ına,
•  2 ve 3 üncü derecelerden aylık alanlar için % 280’ine,
•  4 ve 5 inci derecelerden aylık alanlar için % 260’ına,
•  Diğer derecelerden aylık alanlar için % 240’ına,
•  Kaymakam adayları için % 175’ine,
•  Vali unvanını kazananlar hariç olmak üzere kaymakamlık unvanını kazandıktan sonra İçişleri Bakanlığı merkez teşkilâtında görev yapanlar ile merkez valilerine ayrıca % 30’una,

F) Denetim Tazminatı

Özel Hizmet Tazminatı bölümünün;

a) (e), (f) ve (g) sırasında sayılanlardan:

Kamu İktisadi Teşebbüslerindeki görevliler için % 10’una,

Diğerleri için %30 una b) (ğ), (h), (i) ve (j) sırasında sayılanlar için % 20’sine,

G)Adalet Hizmetleri Tazminatı

Yüksek Mahkemeler, Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay, İl ve İlçe Seçim Kurulları, Adli, İdari, Askeri Yargıda (ceza infaz kurumları ve icra müdürlükleri personeli dahil) görevli bu Kanuna tabi personelden;

a) Genel İdare Hizmetleri Sınıfında bulunanlar için % 180’ine,

b) Yardımcı Hizmetler Sınıfında bulunanlar ile Teknik Hizmetler Sınıfında olduğu halde bu sınıfın özel hizmet tazminatından yararlanamayanlar için % 56’sına,

c) (Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

d) Cezaevi Müdürü, İnfaz ve Koruma Baş memuru, İnfaz ve Koruma Memurlarına ayrıca % 10’una,

e) (Ek:24/11/2021-7343/35 md.) İcra başmüdürlerine ayrıca % 502’sine,

H) Bu kanunda belirtilen hizmet sınıflarında olup da yukarıdaki bölümlerde yer alan tazminatlardan yararlanmayan personelden;

a) Yardımcı Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunanlar için % 45’ine,

b) Diğer hizmet sınıflarına ait kadrolarda bulunanlar için % 50’sine, kadar, bu nispetleri aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca belirlenecek esas, ölçü ve nispetler dahilinde yukarıdaki tazminatlar ödenir.

Hizmetin niteliği itibariyle birden fazla özel hizmet tazminatı verilmesi gereken durumlarda bu tazminatlardan fazla olanı ödenir. Mülki İdare Amirliği Özel Hizmet Tazminatı, Emniyet Hizmetleri Tazminatı, Din Hizmetleri Tazminatı ve Adalet Hizmetleri Tazminatı (C ve G bölümlerinin (c) bentlerinde sayılanlar hariç) ödenenlere özel hizmet tazminatı ödenmez.

3) Ortak Hükümler

Bu zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esasları bütün kurumları kapsayacak şekilde ve 154.  madde uyarınca katsayının Cumhurbaşkanınca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir defa olmak üzere hazırlanır ve Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulur.

Ancak Milli İstihbarat Teşkilatı fiili kadrosuna dahil bulunanlara ödenecek iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zammının miktarları ile özel hizmet tazminatı oranları, ödeme usul ve esasları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.

(Değişik: 6/7/1995 – KHK-562/5 md.) Bu zam ve tazminatlara hak kazanmada ve bunların ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Ancak;

a) Sağlık kurulu raporu üzerine verilen hastalık izinleri,

b) Kanser, verem ve akıl hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların kullandığı hastalık izinleri,

c) Hastalıkları sebebiyle resmi yataklı tedavi kurumlarında yatarak tedavi gördükleri tedavi süreleri, hariç olmak üzere bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamının 7 günü aşması halinde, aşan sürelere isabet eden zam ve tazminatlar % 25 eksik ödenir.

Yurt dışına sürekli görevle görevlendirilenlere bu zam ve tazminatlar ödenmez. Ancak bunlardan yurt içine geçici olarak geri çağrılanlardan yurt dışı aylıklarının kesilmesini gerektirecek kadar yurt içinde kalanlara, bu süre içinde zam ve tazminatları ödenir.

Kamu kurum ve kuruluşları (Mahalli İdareler dahil) bu maddede belirtilen zam ve tazminatları; hizmetin gerekleri ve mali imkanlarını dikkate alarak personeline Cumhurbaşkanınca belirlenen oran ve miktarlardan daha düşük bir oran ve miktar üzerinden ödeyebilirler. Bu maddenin ikinci bölümünde yer alan tazminatlar damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi değildir

Devlet Memurları Kanunu 152. Madde Açıklaması

1) Bu Yasa İle Ödenmesi Öngörülen Zam ve Tazminatlar

A) Zamlar ve Özel Hizmetler Tazminatı

657 sayılı Yasanın çıkartıldığı yıllarda tek ücret sistemi benimsenmişken değişen koşullara göre memurlara aylığın dışında bazı ek ödemeler de öngörülmüştür.

İlk uygulaması 1327 sayılı Yasanın 7’nci maddesiyle eklenen EK MADDE ile başlayan zam ve tazminatlar, iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük zammı ve mali sorumluluk tazminatı şeklinde düzenlenmiş, 2595 sayılı Yasa ile de görevlerinin yetki, sorumluluk ve nitelikleri bakımından bazı mesleklere ve bazı üst düzey görevlilerine “Özel hizmet tazminatı” ödenmesi kabul edilmiştir.

madde teknik ve sağlık hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden kalkınmada öncelikli yörelerde çalışanlara, belirlenen özel hizmet tazminatlarına 15 ila 90 puana kadar ilave yapılabileceğini hükme bağlamıştır.

B) Eğitim, Öğretim Tazminatı

Daha önce 2377 sayılı Yasa ile getirilmiş olan eğitim öğretim tazminatı, daha sonra 527 sayılı KHK ile 657 sayılı Yasa kapsamına alınmıştır.

Bu tazminat eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfında dahil öğretmen unvanlı kadrolarda fiilen öğretmenlik yapanlara en yüksek Devlet memuru aylığının I ve 2’nci derecelerden aylık alanlar için %100’ü, 3 ve 4’üncü derecelerden aylık alanlar için %95’i ve diğer derecelerden aylık alanlar için %85’i oranını geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek oranda ödenmektedir.

Bu tazminat, öğretmen unvanlı kadrolarda bulunanlardan okul müdürü ve okul müdürü yardımcısı, yönetici ve eğitim uzmanı olarak görevlendirilenlerle cezaevi okullarında çalışan öğretmenlere de ödenmektedir. Mesleği öğretmenlik olsa bile ilköğretim müfettişlerinin bu tazminattan yararlanması mümkün değildir.

Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik öğretim okul ve kurumlarına atölye, laboratuar veya meslek dersleri öğretmeni olarak eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolara atananlardan Bakanlar Kurulunca belirlenecek okul, kurum ve branşlarda görev yapanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %15’ine kadar ilave tazminat ödenmesi öngörülmektedir.

Eğitim-öğretim tazminatının ödenmesinde özel hizmet tazminatı ile ilgili esas ve usuller uygulanır.

C) Din Hizmetleri Tazminatı

Bu tazminat din hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunanlara, en yüksek Devlet memuru aylığının, kanunda belirlenin görev unvanları dikkate alınarak muayyen oranında ödenmektedir. En yüksek tazminat 5, en düşük ise t’dür. Ödenmesinde özel hizmet tazminatına ilişkin esas ve usuller uygulanır. Bu tazminattan yararlananlara aynıca özel hizmet tazminatı ödenmez. 5473 sayılı Yasayla getirilen bir hükümle Diyanet İşleri Başkanlığı merkez ve taşra teşkilatının genel idare hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunup il müftüsü, ilçe müftüsü ve yükseköğrenim mezunu olup vaiz kadrosuna atananlar dışında kalan personele ödenmekte olan özel hizmet tazminatına ek olarak ayrıca % oranında ek özel hizmet tazminatı ödenmesi öngörülmüştür.

D) Emniyet Hizmetleri Tazminatı

Emniyet hizmetleri tazminatı, bu sınıfa ait kadrolarda bulunanlarla yardımcı hizmetler sınıfında bulunan çarşı ve mahalle bekçilerine, en yüksek Devlet memuru aylığı esas alınarak yapılan bir ödemedir.

Tazminatın oranı, adı geçen sınıf personeli için en yüksek Devlet memuru ay lığının yüzde 35’i ile 2’si, bekçiler için yüzde 72’sidir. Ödenmesi ile ilgili esas ve usuller özel hizmet tazminatındaki gibidir. Bu tazminattan yararlananlara ayrıca özel hizmet tazminatı ödenmez.

E) Mülki İdare Amirliği Özel Hizmet Tazminatı

Mülki idare amirliği hizmetleri sınıfına ait kadrolarda bulunanlardan mülkiye müfettişleri ile diğer görevlilere en yüksek Devlet memuru aylığı esas alınarak mülki idare amirliği özel hizmet tazminatı ödenmesi kabul edilmiştir. Bu tazminatın oranı, en yüksek %345, en düşük %180’dir.

Mülki idare amirliği özel hizmet tazminatı ödenenlere ayrıca özel hizmet tazminatı ödenmez.

Bu tazminatın da ödenmesinde özel hizmet tazminatı ile ilgili esas ve usuller uygulanacaktır.

F) Denetim Tazminatı

Denetim tazminatı, 418 sayılı KHK (bu KHK’nın yerine geçen 527 sayılı KHK) ile tüm denetim elemanlarını kapsayacak şekilde getirilen bir tazminat çeşididir. Bu tazminat iki grup olarak düzenlenmiştir. Bunlardan birinci grup, genel olarak ülke çapında denetim yapan bakanlık, müsteşarlık ve müstakil genel müdürlük müfettiş, müfettiş yardımcıları ile kontrolör ve kontrolör yardımcıları, ikinci grup; bölge çapında denetim yapan kurum ve kuruluş müfettiş ve yardımcıları ile belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşların müfettiş ve yardımcıları, Başbakanlık ve diğer kurum ve kuruluşların kariyer sınıfına giren uzman ve uzman yardımcılarından oluşturulmuştur.

Birinci grupta yer alanlardan KIT görevlilerine en yüksek Devlet memuru aylığının %10’u diğerleri için %30 oranında,  ikinci grupta yer alanlara ise %20   oranında tek tazminat verilmektedir.

G) Adalet Hizmetleri Tazminatı

Bu tazminat, Yüksek mahkemeler, Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay, il ve ilçe Seçim Kurulları, Adli, idari, Askeri Yargıda (ceza infaz kurumları ve icra müdürlükleri personeli dahil) görevli olup 657 sayılı Yasaya tabi personele en yüksek Devlet memuru aylığının %80’ine kadar ödenen bir tazminat çeşididir. Bu tazminat alanlara istisnai durumlar hariç, özel hizmet tazminatı ödenmez.

Devlet Memurları Kanunu 152. Madde Zam ve Tazminatlar Emsal Kararlar

Danıştay On Birinci Dairesi E:2005/4506, K:2007/8358

• Devlet Memurları Kanunu 152. Madde
• Zam ve Tazminatlar

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mülga 213. maddesinden sonra gelen ek maddesi, 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 152. madde olarak “zam ve tazminatlar” başlığıyla kanunda yer almış olup anılan kanun maddesine istinaden hazırlanan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve aynı Kanunun Ek Geçici 9. maddesi kapsamına giren kurumlardan aylık alanlara ne miktarda zam ve tazminat verileceğine ilişkin 6.2.2004 tarihli ve 2004/6996 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli Kararın, 9. maddesinin (A/1) bendinde “Vekaletin 657 sayılı Kanunun 86. maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması,”, (A/2) bendinde, “Vekaletin Bakanlar Kurulu veya Müşterek Karar ile atama yapılması gereken kadro veya görevler için ilgili Bakan, diğer kadro veya görevler için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi (…) , (A/3) bendinde ” vekillerin genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları bir arada taşımaları kaydıyla vekalet ettikleri kadro ve görevler için bu Karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatlarının toplamı asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde aradaki fark, 657 sayılı Kanunun 175. maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görevin fiilen yapıldığı sürece ödenir.” hükmü yer almıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının …, … İlköğretim Okulu öğretmeni iken …ilçe milli eğitim şube müdürlüğünü yürütmek üzere 5542 sayılı İl İdaresi Kanunu 8/c maddesi uyarınca 11.12.2003 tarihli Valilik onayı ile görevlendirildiği, … Milli Eğitim Müdürlüğünün davacıya bu görevlendirme nedeniyle zam ve özel hizmet tazminat farkı ödenip ödenmeyeceği hususunu 6.7.2004 tarihli yazı ile …Defterdarlığından sorması üzerine, davalı idarece davacının vekaleten görevlendirilmediği, şube müdürlüğüne atamanın Bakanlık makamınca yapıldığı, davacının ise şube müdürlüğünü yürütmek üzere Valilik tarafından görevlendirildiği belirtilerek 15.7.2004 tarihli dava konusu işlemle zam ve özel hizmet tazminat farkı ödenmeyeceğinin bildirilmesi üzerine bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda; 657 sayılı yasanın 86. maddesi uyarınca ancak, vekaleten görevlendirilenlere asilde aranan koşulları taşıması halinde, yukarda anılan Bakanlar Kurulu Kararında öngörülen özel hizmet tazminatı ödenmesi mümkün olup, ilçe milli eğitim şube müdürlüğünü yürütmek üzere görevlendirilen davacının, görevlendirme şekline karşı dava açmadığı, olayda 657 sayılı yasanın 86. maddesi ve 6.2.2004 tarihli ve 2004/6996 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirtildiği üzere usulüne uygun “vekaleten” görevlendirme yapılmadığı dikkate alındığında, 5542 sayılı İl İdaresi Kanunu 8/c maddesi uyarınca yapılan bu görevlendirme nedeniyle zam ve özel hizmet tazminat farkı ödenmesine hukuken olanak bulunmadığından, dava konusu işlemi iptal eden ve zam ve özel hizmet tazminat farkı ödenmesine hükmeden mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

Danıştay Sekizinci Dairesi E:1996/3005, K:1999/2918

• Devlet Memurları Kanunu 152. Madde
• Zam ve Tazminatlar

Uyuşmazlık, işletme müdürü olan davacının, özel hizmet tazminatlarını düzenleyen (II) sayılı cetvelde işletme müdürleri için öngörülen %75 oranında özel hizmet tazminatı ile 1994 yılı için 2600, 1995 yılı için 3000 ek gösterge üzerinden ücret ödenmesi isteminin reddine ilişkin işlemden doğmuştur.
12.2.1994 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 93/5152 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli (II) sayılı cetvelin özel hizmet tazminatı (A) Üst Yönetim ve Genel İdare Hizmetler Bölümünün Grup 6/6’da işletme müdürüne %75 oranında özel hizmet tazminatı ödeneceği, yine 527 sayılı KHK’nin 3. maddesiyle 657 sayılı Yasaya eklenen II sayılı Ek Gösterge Cetvelinin 5. bendinde işletme müdürleri için 1.1.1994 tarihinden itibaren 2600, 1.1.1995 tarihinden itibaren 3000 ek gösterge uygulanacağı belirlenmiştir.

İdare mahkemesince, davacıya %75 oranında özel hizmet tazminatı ile 1994 yılı için 2600, 1995 yılı için 3000 ek gösterge uygulanması istemine ilişkin dava, davacının müstakil bir işletme müdürü olmadığı gerekçesiyle reddedilmiştir.
93/5152 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli (II) sayılı cetvelde ve 527 sayılı KHK’nin II sayılı Ek Gösterge cetvelinin 5. bendinde belirtilen “İşletme Müdürü” ibaresinde yöneticilik yapılan olunan işletmenin müstakil olup olmadığı hususunda bir ayırım getirmemiştir.

Öte yandan, lisans düzeyinde teknik veya sosyal bilim alanlarından mezun olma durumunda göre farklı tazminat oranı uygulanması işleminin iptali istemiyle …. İdare Mahkemesine açılan davada, mahkeme … gün ve … sayılı kararıyla söz konusu işlemi iptal etmiş ve bu karar Dairemizin 30.4.1999 tarih ve 2640 sayılı kararıyla onanarak, işletme müdürlerine %75 oranında özel hizmet tazminatı ödenmesi konusu açıklığa kavuşmuştur.

Kaldı ki davalı idare 9.11.1995 tarih ve 91504 sayılı genelgesiyle işletme müdürleri arasında herhangi bir farklılık gözetmeden, hepsine aynı oranda özel hizmet tazminatı ödeneceğini benimsemiştir. Bu durumda, TCDD 1. Bölge Başmüdürlüğünde işletme müdürü olduğu tartışmasız olan davacıya %75 oranında özel hizmet tazminatı ve 1994 yılı için 2600, 1995 yılı için ise 3000 ek gösterge uygulanması gerektiğinden aksi yönde tesis edilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Danıştay Sekizinci Dairesi E:1994/3402, K:1995/451 

• Devlet Memurları Kanunu 152. Madde
• Zam ve Tazminatlar

23.6.1985 günlü Resmi Gazetede Yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde okul öncesi eğitim kurumları (Anaokulu, anasınıfı vs.) da dahil özel öğretim kurumlarının T.C. uyruklu kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılabileceği hükme bağlanmış, diğer taraftan 8.12.1987 günlü Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Açılacak Çocuk Bakımevleri Hakkında Yönetmelikte de Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Devlet memurlarının çocukları için çocuk bakım evlerinin açılabileceği hükmü yer almıştır.

Anılan bu mevzuat hükümlerine göre üniversitelerin okul öncesi özel eğitim kurumları (Anaokulu, anasınıfı vs.) açamayacakları açık olmakla birlikte davalı idarenin uygulamada fiilen anaokulu çalıştırdığı, davacının bu kurumda eğitim-öğretim hizmetleri sınıfına dahil olmak üzere öğretmen kadrosuna atandığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda davacı anaokulunda fiilen öğretmen olarak çalıştığına göre kurumun statüsü değiştirilmediği sürece eğitim-öğretim tazminatının davacıya ödenmesi gerekir. Açıklanan nedenlerle davalı idarenin temyiz isteminin reddine karar verildi.

Danıştay On İkinci Dairesi E:2019/5764, K:2021/1340

• Devlet Memurları Kanunu 152. Madde
• Zam ve Tazminatlar

Dava konusu Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği Çalışma Esasları Yönergesi, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edildiğinden, anılan tarihteki vekalet ücretine ilişkin mevzuatın irdelenmesi gerekmektedir.

399 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 37. maddesinde, “Mahkeme ve icra dairelerince teşebbüs ve bağlı ortaklık lehine hükmedilip borçlusundan tahsil olunan vekalet ücretlerinin davaları izleyen ve sonuçlandıran avukatlara dağıtımında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili hükümleri esas alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 146. maddesinde, “Bu Kanun’un birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanun’daki hükümlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir. Memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez, hiçbir yarar sağlanamaz. (Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç) Ancak, 02/01/1961 tarihli ve 196 sayılı Kanunun 2′ nci maddesi, 07/06/1926 tarihli ve 904 sayılı Kanuna 30/01/1957 tarihli ve 6893 sayılı Kanunla eklenen ek 5 inci maddenin birinci ve ikinci fıkraları, 19/07/1972 tarihli ve 1615 sayılı Kanunun 161’inci maddesi, 13/01/1943 tarihli ve 4358 sayılı Kanunun değişik 14 üncü maddesi ve 02/02/1929 tarihli ve 1389 sayılı Kanun ile Katma Bütçeli Kurumların, İl Özel İdareleri ve Belediyeler ile bunlara bağlı birliklerin davalarını sonuçlandıran avukat ve saireye verilecek vekalet ücretine ilişkin sair kanun hükümleri saklıdır. Şu kadar ki, vekalet ücretinin yıllık tutarı, hukuk müşavirleri ve avukatlar için 10000, diğerleri için 6000 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarının on iki katını geçemez. Bu esasa göre yapılacak dağıtım sonunda artan miktar merkezde bir hesapta toplanarak Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmeliğe göre diğer avukatlar arasında, yukarıdaki miktarı aşmamak üzere eşit olarak dağıtılır. Bu Kanun gereğince ödenecek

aylık, taban aylığı, kıdem aylığı zam ve tazminatlar ile diğer ödemeler toplamının brüt tutarı, bulunulan yerde İş Kanunu gereğince işçiler için tespit olunan asgari ücretin aylık tutarından az olamaz; az olması halinde, aradaki fark memurun diğer özlük hakları ile ilgilendirilmeksizin tazminat olarak ödenir.” hükmü yer almıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri dikkate alındığında; dava konusu Yönerge’de getirilen “Avukatlar; avukat olarak en az üç ay fiilen çalışmadıkça, vekâlet ücretinin dağıtımından yararlanamazlar” kuralında üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı gibi avukat olarak üç aydan fazla fiilen çalışmayanların vekalet ücreti dağıtımından yararlanamayacağı kurala bağlanarak, avukatların emeğinin geçmediği dava ve takip dosyaları nedeniyle elde edilen ve dağıtıma tabi tutulan vekalet ücretinden yararlanmalarının engellendiği, böylece fiilen avukatlık hizmeti sunan personelin emeği korunarak, emeği bulunmayan avukatların aynı haklardan faydalanması suretiyle ortaya çıkacak adaletsiz uygulamanın önüne geçildiği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle; Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği Çalışma Esasları Yönergesi’nin 12. maddesinin (ç) bendinde yer alan “Avukatlar; avukat olarak en az üç ay fiilen çalışmadıkça, vekâlet ücretinin dağıtımından yararlanamazlar” ibaresinin iptali istemi yönünden davanın reddine, 23/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.