Yasada ticari davalarda zorunlu arabuluculuk kapsamında çözümlenebilmesi için herhangi bir parasal sınır öngörülmemiştir. Başka bir ifade ile ticari dava söz konusu olduğunda, miktarın çok düşük veya çok yüksek olmasına bakılmaksızın, her durumda zorunlu arabuluculuğa başvurulmalıdır.

Arabuluculuk iradi olarak uygulanmaya başladıktan sonra bazı alanlarda sırasıyla zorunlu hale getirilmeye başlanmıştır. Bunlar;

• İş davaları
• Abonelik sözleşmesinden kaynaklanan para alacaklarına ilişkin takibin başlatılması (19 Aralık 2018)
• Ticari davalar (01 Ocak 2019)

Bu kapsamda, ticari davalarda arabuluculuğun ne olduğunun ve nasıl uygulanacağının incelenmesi önem arz etmektedir. Bu yazı kapsamında, ticari davalarda arabuluculuk ve süreç hakkında bilgi verilecektir.

Ticari Davalarda Arabuluculuk Nedir?

Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları: “Bağımsız, tarafsız ve objektif bir üçüncü kişinin, aralarında uyuşmazlık bulunan tarafları bir araya getirerek, ortaklaşa bir çözüm bulmaları konusunda iletişim kurmalarını sağladığı ve aralarındaki uyuşmazlığı ya kendi kendilerine çözmeleri için onlara yardımcı olduğu ya da somut olayın özelliklerine göre onlara üzerinde fikir birliğine varabilecekleri çözüm önerileri sunduğu; tamamen gönüllülük esasına göre işlerlik kazanan ve Devlet mahkemelerinde gerçekleşen yargılamaya göre seçimlik bir yol olarak uygulama alanı bulan uyuşmazlık çözüm yolları bütünüdür.”

[vc_row][vc_column][vc_cta h2=”Arabuluculuk”]

Alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olan arabuluculuk, iradilik prensibine dayalı olarak 7 yıldan fazla süredir uygulanıyor. Arabuluculuğun tamamen iradi olduğu, “Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda serbesttirler” ifadeleri Arabuluculuk Kanununda açıkça yer almaktadır. Fakat ticari davalarda arabuluculuk iradi olmaktan çıkarılıp artık zorunlu hale getirilmiştir. Dava açmadan önce başvurulması gerekli bir yoldur.

[/vc_cta][vc_column_text]

Kural: TTK m.5/A maddesine göre, ticari davalardan, konusu; paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Yani bu madde kapsamında olan uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabuluculuğa gidilmesi gereklidir.

İstisnası: Özel Kanunlarda tahkim veya başka bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurma zorunluluğunun olduğu veya tahkim sözleşmesinin bulunduğu hallerde, dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmaz.

7155 Sayılı Kanunla TTK’na 5/A maddesi eklenmiş ve anılan madde ile ticari davalarda arabuluculuk dava şartı olarak kabul edilmiştir.6102 sayılı TTK’nun 5/A maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

• Bu kanunun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
• Arabulucu, yapılan başvuruyu gönderildiği tarihten itibaren 6 hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla 2 hafta uzatılabilir.
• 12.2018 tarih 30630 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

[vc_message message_box_style=”outline” message_box_color=”warning” icon_fontawesome=”fas fa-exclamation-triangle”]Yasada ticari davalarda zorunlu arabuluculuk kapsamında çözümlenebilmesi için herhangi bir parasal sınır öngörülmemiştir. Başka bir ifade ile ticari dava söz konusu olduğunda, miktarın çok düşük veya çok yüksek olmasına bakılmaksızın, her durumda zorunlu arabuluculuğa başvurulmalıdır.[/vc_message]

Arabuluculuğa Başvurunun Zorunlu Olduğu Ticari Davalar

1. Mutlak Ticari Davalar

• Ticaret Unvanın Korunmasından Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 39 vd.)
• Haksız Rekabetten Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 54 vd.)
• Cari Hesap Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak Talepleri: (TTK m. 89 vd.)
• Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 102 vd.)
• Sermaye Koyma Borcundan Kaynaklanan Alacak Talepleri: (TTK m. 127 – 132)
• Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmeden Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 134 – 194)
• Şirketler Topluluğundan Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 195 – 209)
• Kolektif, Komandit, Anonim ve Limitet Şirketlerden Kaynaklanan Tazminat ve Alacak Talepleri: (TTK m. 211 – 644)
• Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğundan Kaynaklanan Tazminat Talepleri
• Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Huzur Hakkından Kaynaklanan Alacak Talepleri
• Kar Payı Alacak Talepleri
• Ortaklıktan Çıkma, Çıkarılmadan Kaynaklanan Alacak Talepleri
• Pay Devrinden Kaynaklanan Alacak Talepleri
• Bonodan Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 776 – 779)
• Çekten Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 780 – 823)
• Eşya Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 856 – 893)
• Taşınma Eşyası Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 894 – 901)
• Değişik Tür Araçlar İle Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 902 – 905)
• Yolcu Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 906 – 916)
• Taşıma İşleri Komisyonculuk Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 917 – 930)
• Donatan ve Donatma iştirakinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 1061 – 1087)
• Kaptanın Sorumluluğundan Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TTK m. 1088 – 1118)
• Gemi Kira Sözleşmelerinden Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 1119 – 1130)
• Zaman Çarteri Sözleşmesinden Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 1131 – 1137)
• Navlun Sözleşmesinden Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 1138 – 1227)
• Deniz Yoluyla Yolcu Taşımacılığından Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 1247 – 1271)
• Denizde Çatmadan (Çarpışma) Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 1286 – 1297)
• Denizde Kurtarmadan Kaynaklanan Tazminat Talepleri: (TTK m. 1298 – 1319)
• .Zarar Sigortalarından Kaynaklanan Tazminat ve Alacak Talepleri: (TTK m. 1453 – 1486)
• Can Sigortalarından Kaynaklanan Tazminat ve Alacak Talepleri: (TTK m. 1487 – 1520)
• Rehin Karşılığında Ödünç Verme İşinden Kaynaklanan Tazminat ve Alacak Talepleri: (TMK m. 962 – 969)
• Ticari İşletme Devri, Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TBK m. 202 – 203)
• Rekabet Yasağından Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TBK m. 444 – 447)
• Komisyon Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TBK m. 532 – 545)
• Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcılarından Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri: (TBK m. 547 – 554)
• Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri:
• Finansal Kiralama Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri:
• Faktoring Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri:
• Borsa, Sergi, Panayır ve Pazarlar İle Antrepo ve Ticarete Özgü Diğer Yerlere İlişkin Ticari Davalar
• Sınai Haklarla İlgili Alacak ve Tazminat Talepleri (Patent, Endüstriyel Tasarım, Faydalı Model Belgesi, Coğrafi İşaret, Marka)
• Islahçı Hakkı
• Entegre Devre Topoğrafyaları
• 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunundan Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• 2004 Sayılı İcra ve İflâs Kanundan Kaynaklanan Talepler

2. Nispi Ticari Davalar (Her İki Tarafın Ticari İşletmelerine İlişkin Ticari Davalar)

• Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Hasılat Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepler
• Kefalet Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Simsarlık (Tellallık) Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Satış Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Ödünç Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• İnançlı İşlemden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Ticari İşletme Rehininden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Vekaletsiz İş görmeden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Haksız İşgal Tazminatından Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri
• Tacirler Arası Haksız Fiilden Kaynaklanan Tazminat Talepleri
• Tacirler Arası Adi Otaklığın Tasfiyesinden Kaynaklanan Alacak Talepleri
• Havaleden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri (TBK m. 555 – 560)
• Saklama Sözleşmelerinden Kaynaklanan Alacak ve Tazminat Talepleri (TBK m. 561 – 580)

Arabuluculuğa Başvurunun Zorunlu Olmadığı Ticari Davalar

• İtirazın kaldırılması davası
• Ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri
• İhtiyati tedbir ihtiyati haciz ve icra takipleri
• İtirazın iptali davası
• Menfi tespit davaları
• Tüketici davaları
• Sigorta davaları
• Karşı dava
• Terditli dava
• Şirketin feshi davaları
• Tahkim

Ticari Davalarda Arabuluculuk Süreci

• Arabulucular Bakımından: Ticari davalarda arabuluculuk yapmak isteyen arabulucuların komisyona kaydolmaları gerekir. Bu kapsamda, Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlı arabuluculardan, arabuluculuk yapmak isteyenleri, varsa uzmanlık alanlarını da belirterek, görev yapmak istedikleri adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarına göre listeler ve listeleri ilgili komisyon başkanlıklarına bildirir. Komisyon başkanlıkları, bu listeleri kendi yargı çevrelerindeki arabuluculuk bürolarına, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirecekleri sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne gönderir

• Arabuluculuk Başvuru Yeri: Başvuru, yetkili mahkemenin bulunduğu yer arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılır. Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden belirlenir. Fakat tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde, bu arabulucu görevlendirilir. Yani taraflar arabulucuyu kendileri belirleyebilir. Önceden bu hususlar ilgili sözleşme yapılabilir.

• Arabuluculuk Süresi: Arabulucu, dosyanın kendisine verildiği tarihten itibaren altı hafta içinde başvuruyu sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla iki hafta uzatılabilir.

• Ticari Davalarda Arabuluculuktan Sonra Dava Açma Süresi: Burada genel dava açma süresi geçerlidir. Yani dava türüne göre kanunlarda öngörülen süreler geçerlidir. Bir başka deyişle, her bir alacak davası, zamanaşımı süresi dolmadan, istendiği zaman ticaret mahkemesinde açılabilir.

• Arabuluculuk Ücreti: Ticari davalarda arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşma sağlanırsa; arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmına göre aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır. Bu durumda ücret, Tarifenin Birinci Kısmında belirlenen iki saatlik ücret tutarından az olamaz.

Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılmaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hallerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları halinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret, aksi kararlaştırılmadıkça, taraflarca eşit şekilde Tarifenin Birinci Kısmına göre (saatlik ücrete göre) karşılanır. Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır.

Arabuluculuk bürosu tarafından yapılması gereken zaruri giderler ise, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde anlaşma uyarınca taraflarca ödenmek, anlaşmaya varılamaması halinde ise, ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.

• Arabuluculuk Süreci Sonu: Ticari davalarda arabuluculuk süreci sonunda, taraflar anlaşmaya varamazlarsa ve dava açılırsa, davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde, mahkeme, davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise, dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir.

HUAK 18/A (2) madde hükmüne göre dava şartı arabuluculuğa tabi bir dava açılırken arabuluculukta anlaşma sağlanamadığına ilişkin son tutanağın dava dilekçesine eklenmesi zorunludur. Aksi halde mahkeme bir hafta kesin süre verecektir. Kesin süreye rağmen son tutanağın aslı veya arabulucu tarafından onaylanmış örneğinin ibraz edilmemesi halinde başka bir işlem yapılmaksızın ve dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilmeksizin dava şartı yokluğundan dava usulden reddedilir.

İtirazın İptali Davası Arabuluculuk

İlamsız icra takibine itiraz eden takip borçlusu takibi durdurur. Bu durumda takip alacaklısının takibin devam etmesini sağlayan 2 yol vardır.

• İtirazın Kaldırılması: İtirazın kaldırılması talepleri dava olmayıp, takip hukuku bakımından alacaklıya sunduğu hukuki bir yoldur. TTK madde 5/A ticari davaların dava şartı arabuluculuk kapsamında olduğunu düzenlemiştir. Bu nedenle de itirazın kaldırılması dava şartı arabuluculuk kapsamında sayılmayacaktır. İtirazın kaldırılması İİK 68 kapsamında olan belgeler ile İcra Mahkemesinde başvurulan bir hızlı bir yoldur.
• İtirazın İptali: Genel mahkemelerde açılacak itirazın iptali davası sonunda verilecek hükmün niteliği kesin hükümdür. Bu nedenle, itirazın iptali niteliği gereği dava olduğundan, ticari dava niteliğinde bulunması halinde dava şartı arabuluculuk kapsamında sayılacaktır.  Yani itirazın iptali davası ticari nitelikteyse arabuluculuk zorunludur.

Kambiyo Senedi Menfi Tespit Davası Arabuluculuk

7155 Sayılı Kanunla TTK’ ya 5/A maddesi eklenmiş ve anılan madde ile ticari davalarda arabuluculuk dava şartı olarak kabul edilmiştir. Bu kanunun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır

Öncelikle zorunlu arabuluculuğun ticaret davalarda bir paranın ödenmesine, yani tahsiline yönelik alacak ve tazminat taleplerinin bu kapsamda olduğu belirtilmiştir. Tespit davasının talep veya hüküm kısmında ise böyle bir eda, tahsil, alacak değil, hukuki ilişkinin varlığı veya yokluğu istenir ya da hüküm altına alınır. Bu nedenle menfi tespit davasının bir eda talebi içermediği, zorunlu arabuluculuk kapsamında değildir. Yargıtay’ın kararları da bu yöndedir.

Ticari Davalarda Arabuluculuğun Faydaları

• Taraflar uyuşmazlık çözüm sürecine doğrudan doğruya katılırlar ve özellikle sonucun elde edilmesinde egemendirler,
• Uyuşmazlık çözüm sürecinde gizlilik ilkesi geçerlidir. Taraflar arasındaki ilişkiler zarar görmeden devam eder.
• Uyuşmazlıklar daha ucuz ve daha seri bir şekilde çözüme kavuşturulur,
• Tarafların haklılığına göre menfaat dengesi kurulur.
• Her iki tarafın da tatmin edilmesini amaçlayan bir sistemdir.
• Daha esnek ve daha ılımlı bir süreç olması dolayısıyla daha yaratıcı çözümler ortaya konulabilir,
• Uyuşmazlık konusu, uzman kişilerce incelenebilir ve değerlendirilebilir.
• Çok hızlı ve etkilidir.

Ticari Davalarda Arabuluculuk Başvuru Dilekçesi

[vc_row][vc_message]Ticari davalarda arabuluculuk formu indirmek için tıklayınız.[/vc_message]

TİCARİ DAVALARDA

DAVA ŞARTI ARABULUCULUK ÖN BAŞVURU FORMU BAŞVURUCU BİLGİLERİ

KARŞI TARAF BİLGİLERİ

TALEP KONUSU

Başkaca bir usul kararlaştırılmadıkça arabulucunun taraflarca seçileceğini bildiğimi, başvuru dilekçesinde yer alan tüm açıklamaları okuyup anladığımı, başvuru konusunda ilişkin sahip olduğum tüm bilgi ve belgeleri işbu başvuru dilekçesi

ve ekinde doğru ve eksiksiz olarak ibraz ettiğimi beyan eder, işbu başvurunun işleme konulmasını arz ve talep ederim. …./…../…….

İMZA

NOT:KARŞI TARAF BİLGİLERİNDE ŞİRKETİN ÜNVANI TAM OLARAK BİLİNEMİYORSA TİCARET SİCİL MÜDÜRLÜĞÜNDEN İLGİLİ EVRAKLARIN ALINARAK FORMUN DOLDURULMASI .

Ticari Davalarda Arabuluculuk Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hangi davalarda arabuluculuk zorunludur?

Ticari ve iş davalarında arabuluculuk zorunludur. Arabuluculuğa başvurulmadan dava açılamaz.

Dava şartı arabuluculuk ne demektir?

Dava şartı arabuluculuk, dava açmadan önce arabuluculuğa başvurulması gerektiğini zorunlu kılan sistemdir.

Ticari davalarda arabuluculuk başvurusu nasıl yapılır?

Ticari davalarda arabuluculuk başvurusu, adliyelerde arabuluculuk bürolarına bizzat veya vekil ile başvurularak yapılır.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]