Dava Nasıl Açılır?

Hayatımızda bazen farklı hukuki sorun ve uyuşmazlıklarla karşı karşıya kalabiliriz. Haklarımız ihlal edilebilir, alacağımızı tahsil edemeyebiliriz, haksız yere işimizden edilebilir ya da ücretlerimizi alamayabiliriz. Bu sorunları çözmek için gösterdiğimiz tüm çabalar sonuçsuz kalabilir. İşte bu durumda mağduriyetimizin giderilmesi ve haklarımıza kavuşabilmemiz için mahkemeye başvurmak ve dava açmak önemli bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır.  Bu nedenle, dava nasıl açılır? Dava açma gibi sorular önemlidir. Dava mahkemeye vereceğiniz bir dilekçe ile açılır. Bu dilekçede olması gerekenler aşağıda belirtilmiştir. Dava dilekçesi, dava harca tabi ise harç ve gider avansının, harca tabi değil ise sadece gider avansının tahsil edilmesinden sonra ilgili mahkemeye kayıt olur ve bu tarihte davanız açılmış olur. Hukukumuzda davanın türleri vardır ve oldukça önemli bir kavram olan dava türleri üçe ayrılarak incelenebilir. Bunlar;

• Hukuk Davaları,
• Ceza Davaları
• İdari Davalar olarak üçe ayırıp ilgili davalardan söz edebiliriz.

Dava açma ve mahkemeye başvurma hukukun tesisi için son derece gerekli ve önemli olmakla birlikte yargı sürecinin uzun sürmesi ve masraflı olması karşısında tarafların mümkün olduğu ölçüde anlaşarak ve uzlaşarak ortak bir çözüme ulaşmaları yerinde olacaktır. Ancak bu çabalardan bir sonuç alınamaması durumunda hakkımızdan vazgeçmek istemiyorsak geriye kalan tek seçenek dav a açmak ve yargıya başvurmaktır.

Anayasamızın 36. maddesi herkese dava açma hakkı tanımaktadır. Yani avukat olsun ya da olmasın herkes dava açabilir. Bununla birlikte şayet profesyonel hukuki yardım alınmayacaksa, yani bir avukata gidilmeyecekse herhangi bir sorun ya da mağduriyet yaşanmaması ve hak kaybına uğranılmaması için sürecin çok titiz bir şekilde takip edilmesi gerekmektedir. Bu makalemizde avukat yardımı olmaksızın bir davanın nasıl açılacağı konusunda bilgi vermeye çalışacağız. 

Dava Dosyası Hazırlama Aşamaları

Şayet bir avukat tutmayacak isek dava açmadan önce yapmamız gereken en önemli iş davamızın ve uyuşmazlığımızın hukuki niteleme ve analizini doğru bir şekilde yapmaktır. Çünkü hukuk sistemi farklı hukuk dallarından, mahkemelerden ve usullerden oluşmaktadır. Davanın doğru mahkemede ve doru dilekçe ile açılması gerekmektedir. Mesela mal varlığı ile ilgili davalar hukuk mahkemelerinde, idari eylem ve işlemlerle ilgili davalar idare mahkemelerinde açılır. Ceza davaları ise kişiler tarafından değil, cumhuriyet savcıları tarafından açılır. Kişiler savcılıklara ihbar, şikayet ya da suç duyurusunda bulunabilirler.

Sadece bu kadarla da değil. Hukuk mahkemeleri de kendi içinde alt dallara ayrılmaktadır. Asliye, sulh, aile, ticaret, tüketici ve iş mahkemeleri gibi. Benzer bir şekilde vergi mahkemeleri de idare mahkemelerle birlikte idari yargı içinde yer almaktadır. Dava Nasıl Açılır? Dava açma başlangıcında bu hazırlıklar tam ve eksiksiz yapılmalıdır. Bunun için öncelikle davamızın hangi mahkemenin görev ve yetki alanına girdiğini tespit etmemiz gerekmektedir.

Hukuk davaları Eda davası, tespit davası ve inşai davalar olmak üzere üçe ayrılır. Edim davası olaraktan adlandırılan eda davası davacının belirli bir şey için yapılma ve yapılmama talebi ile açtığı davadır. Örnek olarak malı çalınan birinin açtığı davayı verebiliriz. Kişinin malı çalındı ise ve bu malının kendisine geri verilmesini istiyor ise açması gereken dava, Eda davasıdır. İkinci olarak tespit davaları bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının belirlenmesi ile ilgili davalardır örnek olarak Kira bedelinin tespiti için açmamız gereken dava tespit davasıdır. Bir hukuki ilişkinin varlığı tespitinde bulunulmak için açılan tespit davalarına müspet tespit davası denir. Bir hukuki ilişkinin yokluğunun tespitinin arandığı tespit davalarına ise Menfi tespit davası denir. Üçüncü olarak inşa iyi davalardan söz edebiliriz. İnşai davaların bir diğer adı da yenilik doğuran davalardır, Bu davalar, daha önce var olmamış bir hukuki durumu yaratmaya ya da mevcut hukuki durumu değiştirmeye veya sona erdirmeye yarayan ve bu amaçla açılan davalardır. Bu davada verilen karar, yenilik doğurucu bir karardır. Boşanma davası bu dava türüne örnek verilebilir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Dava dilekçelerinin verileceği görevli mahkemeler usul kanunları ile ilgili diğer kanunlarda yer alan hükümlerle belirlenmişleridir. Söz gelimi kira sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklara ilişkin davalar sulh hukuk mahkemelerinde, taşınmaz mülkiyeti ile ilgili davalar asliye hukuk mahkemelerinde, ticaret şirketleri ile ilgili davalar ticaret mahkemelerinde, iş hukuku ve çalışma hayatını ilgilendiren konularla ilgili davalar iş mahkemelerinde, boşanma davaları aile mahkemelerinde görülür. Vergi ve benzeri mali yükümlülüklerle ilgili davalar vergi mahkemelerinde, idari eylem ve işlemlerle ilgili davalar idare mahkemesinde görülür.

Yetkili mahkeme ise davanın görüleceği yer mahkemesini ifade etmektedir. Yetkili mahkeme kural olarak davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir. Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. Usule ilişkin olanlar başta olmak üzere görev ve yetkiye ilişkin kanun hükümleri dikkatle değerlendirilmeli, dava görevli ve yetkili mahkemede açılmalıdır. Davanın yanlış mahkemede açılması en hafifi zaman kaybı ve gecikme olmak üzere daha ağır sonuçlara yol açabilir.

Dava Dilekçesine Neler Yazılır / Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?

Dava nasıl açılır? Dava yetkili ve görevli mahkemeye bir dilekçenin verilmesi ile açılır. Yargılamanın mahkeme tarafından yapılabilmesi için gerekli harç ve gider avansından Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca peşin olarak mahkeme veznesine ödenmesi zorunludur. Bu işlemlerden sonra dilekçe mahkeme esasına kaydedilecek Ve dava açılacaktır. Dava açılırken, hazırlanan dilekçe Yeterli bilgi ile hazırlanmalıdır. Çünkü uyulması gereken usul ve esas kuralları vardır. Bu usul ve esas kurallarına uymamak, davanın kayıp edilmesine yol açabilir. Bu yüzden dava dilekçesi içerisinde hukuki bilgi eksikliğinin olmamasına usul ve esas kurallarına uyulmasına dikkat edilmelidir.

Dava dilekçesinde;

• Mahkemenin adı.
• Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.
• Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.
• Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.
• Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.
• Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.
• İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.
• Dayanılan hukuki sebepler.
• Açık bir şekilde talep sonucu.
• Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası bulunur.

Dava dilekçesinde gösterilen ve davacının elinde bulunan belgelerin asıllarıyla birlikte harç ve vergiye tabi olmaksızın davalı sayısından bir fazla düzenlenmiş örneklerinin veya sadece örneklerinin dilekçeye eklenerek, mahkemeye verilmesi ve başka yerlerden getirtilecek belge ve dosyalar için de bunların bulunabilmesini sağlayıcı açıklamanın dilekçede yer alması zorunludur. Bunlar yazılmadığı durumda davanız reddedilecektir. Dava Nasıl Açılır? Dava açma başında yapılması gereken bunları doğru şekilde yapmaktır.

Dava dilekçesi hazırlandıktan sonra dava açmak için adliyeye gidilir. Burada önemli husus dava açma ücreti alınmasıdır. Her dava için belirlenen dava harç ve giderleri devlet tarafından tahsil edilir. Bu ücret ödenmeden dava açılması mümkün değildir.

Örnek Dava Dilekçesi

Örnek bir dava dilekçesine aşağıda yer verilmektedir. Bununla birlikte uyuşmazlığın niteliğine, mahkemesine ve dava konusuna göre dava dilekçelerinin farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır.

….. MAHKEMESİNE

(Görevli ve yetkili mahkemenin adı yazılmalıdır, misal :

 Ankara Asliye Hukuk Mahkemesine)

DAVACI                          : Davacının adı, soyadı, kimlik numarası

ve adresi yazılmalıdır.

DAVALI                          : Davalının adı, soyadı ve adresi yazılmalıdır.

DAVA KONUSU           : Davanın konusu, davanın ne için ve neden açıldığı, ne istenildiği kısaca açıklanmalıdır. Ödenmeyen kira borçlarının tahsili, tapu kaydının düzeltilmesi, kıdem ve ihbar tazminatı ve diğer işçi alacaklarının ödenmesi gibi.

DAVA DEĞERİ        : Dava malvarlığı haklarına ilişkinse yani taleplerin parasal bir karşılığı varsa dava konusunun değeri yazılmalıdır. Mesela 1000 (bin) TL alacağın tahsili isteniyorsa dava değeri 1000 (bin) TL olarak belirtilmelidir.

AÇIKLAMALAR

Dava açılmasına neden olan olaylar, davanın neden açıldığı, ne talep edildiği, taleplerin gerekçeleri ve hukuki dayanakları, iddia ve taleplere ilişkin deliller sıra numarasıyla (1, 2, 3, …..) açıklanmalıdır:

…

DELİLLER                      : Varsa belge ve tanık gibi deliller liste halinde belirtilmeli ve iddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği açıklanmalıdır.

HUKUKİ NEDENLER       : İlgili kanun ve diğer mevzuat belirtilmelidir.

SONUÇ VE İSTEM     : Dava sonucunda ne talep edildiği ve ne istenildiği açık bir şekilde belirtilmelidir. GG/AA/YYYY (tarih).

     İmza

Davacı

Ad Soyad

EKLER

Varsa dava dilekçesine eklenen delil ve diğer belgeler sırayla belirtilmelidir.

Dava Dilekçesi Nereye Verilir?

Karşı taraf, yani davalı sayısından bir fazla hazırlanan dava dilekçesi ve ekleri davanın açılacağı görevli ve yetkili mahkemeye verilmelidir. Görevli ve yetkili mahkeme yukarıda açıklanmıştı. Bunun için görevli ve yetkili mahkemenin bulunduğu adliye binasına gidilmelidir. Daha sonra adliyedeki tevzi bürosuna gidilir. Tevzi bürosunun yönlendirmesi ile harç ve diğer giderler vezneye yatırılır. Daha sonra tekrar tevzi bürosuna gidilir, ödemelerin yapıldığına ilişkin makbuz ve belgelerle dava dilekçesi ve ekleri tevzi bürosuna verilir.

Tevzi bürosu dava dilekçesini sisteme kaydeder ve size davanızın açıldığına ilişkin bir belge verir. Bu belgede taraf bilgileri, davanın ne zaman açıldığı, davaya bakacak olan mahkeme ve davanın esas numarasına ilişkin bilgiler yer almaktadır. Bu işlemleri tamamladığınızda davanız açılmıştır. Elektronik imza sertifikanız varsa UYAP yüklü bir bilgisayar üzerinden de dava açabilirsiniz. Dava açma başlığı üzerinden UYAP uyumlu belgelerle dava dilekçenizi ve eklerini sisteme yükleyebilirsiniz. Davaya ilişkin ödemelerinizi kredi kartı ile yapabilirsiniz. Bu işlemleri tamamladığınızda davanızın açılış tarihi, hangi mahkemede görüleceği ve esas numarası UYAP tarafından size bildirilecek ve davanız açılmış olacaktır.

Dava Dosyası Nasıl Hazırlanır?

Davanızı açtıktan sonra mahkeme tensip tutanağı düzenleyecek, karşı taraf davanıza cevap verecektir. Ayrıca dosyaya sunulup size tebliğ edilmeyen belgeler de olabilir. Bu yüzen UYAP üzerinden ya da Mahkemeye giderek dosyanızı incelemeniz yerinde olacaktır. Aynı şekilde dosyadaki tüm belgelerden alacağınız örneklerin tarihine göre sıralandığı bir dava dosyanızın olması tavsiye edilir. Dava dilekçesi ve ekleri davalı, yani karşı taraf sayısından bir fazla sayıda hazırlanır ve Mahkemeye verilir. Bir nüshası Mahkeme dosyasında kalır, diğer nüshalar davalıya ya da davalılara gönderilir. Ancak davacının bir nüsha da kendisinde kalması için hazırlamasında fayda vardır.

Davanızı bir avukat aracılığıyla açmak istiyorsanız ilk yapmanız gereken avukatınızı belirlemektir. Bundan sonra avukatınıza noterden vekaletname vermeniz gerekmektedir. Zorunlu olmamakla birlikte karşılıklı hak ve yükümlülüklerinizin tespiti için avukatınızla sözleşme imzalamanızda fayda bulunmaktadır.  İdare hukuku avukatı aracılığıyla açtığınız davada da UYAP üzerinden ya da doğrudan Mahkemeye giderek dosyanızı inceleyebilirsiniz.